Verslag plenaire vergadering
Actuele vraag over de kandidatuur van Vlaamse ministers bij de federale verkiezingen van 13 juni aanstaande en de gevolgen hiervan voor de werking van de Vlaamse Regering
Verslag
De heer Gatz heeft het woord.
Minister-president, ik denk dat u met een probleem zit met betrekking tot het functioneren van uw regering. Voor de verkiezingslijsten voor Kamer en Senaat gemaakt werden, hebt u gezegd dat u het goed en vanzelfsprekend zou vinden dat uw Vlaamse ministers zich ondersteunend en terughoudend zouden opstellen tijdens de federale kiescampagne. Ik denk dat u toen een beetje allusie maakte op wat er in het verleden is gebeurd.
Toen Open Vld nog in de regering zat, hebben onze ministers zich steeds ondersteunend en terughoudend opgesteld en stonden zij op de opvolgersplaatsen. Ik heb begrepen dat deze regeling deze keer ook voor de CD&V-ministers in de Vlaamse Regering geldt. Dat is een definitie van terughoudend en ondersteunend.
Twee ministers, die tegelijk uw coalitiepartners zijn, denken daar het hunne van en hebben u een neus gezet. Minister Bourgeois trekt de Kamerlijst voor West-Vlaanderen en minister Lieten doet hetzelfde voor sp.a in Limburg.
Ik heb me veroorloofd even in het verleden te grasduinen. Op 22 februari 2009 zei minister Bourgeois: Volgens mij moet je in een federaal land kunnen overstappen van het ene naar het andere niveau. Dat kan maar je moet geloofwaardig zijn. Je moet zeggen: Het laatste niveau waar ik verkozen ben, daar zetel ik ook. Je moet dat aan de kiezer zeggen. Dan moet je nadat je aan de kiescampagne deelgenomen hebt, ook dat mandaat invullen. Qua geloofwaardigheid kan dat tellen.
Wat minister Lieten betreft, heb ik het nog moeilijker om te volgen. Zij vraagt het vertrouwen van de kiezer. Meestal vraagt men het vertrouwen nadat men een bepaalde zaak heeft gedaan in de regering om zich kandidaat te stellen voor een toekomstige legislatuur. Wat zij doet, is vertrouwen vragen als Vlaams minister aan de kiezers van de federale verkiezingen, voor 3 jaar federale oppositie van sp.a. Ik kan dat niet volgen. Het is een beetje Je veux de lamour van Raymond van het Groenewoud wat ik bij haar ontwaar.
U hebt gezegd dat er een probleem van geloofwaardigheid is indien die ministers dat niet doen. Hoe gaat deze Vlaamse Regering van nu tot 13 juni functioneren wanneer er toch duidelijk manifest een tijdelijke onbeschikbaarheid is van twee van uw ministers?
De heer Dewinter heeft het woord.
Minister-president, twee van uw ministers zijn politiek zwanger. Het is een korte zwangerschap: 4,5 weken. Op 13 juni bevallen de ministers Bourgeois en Lieten van een federale Kamerzetel.
Het is simpel: ofwel is men een goede lijsttrekker, ofwel is men een goede minister. De twee samen lijkt me nogal moeilijk. Er moet een einde worden gemaakt aan het misbruik dat beide ministers maken van hun ambt en van de faciliteiten zoals kabinetten en aanverwanten die hun ter beschikking staan. Daarom moet u streng optreden, minister-president. U moet niet alleen vermanend optreden en terughoudendheid eisen. U moet ook duidelijk maken dat het kiezen of delen is, niet alleen op 13 juni maar ook nu in deze regering. Ofwel gaan ze voor hun ministerschap, ofwel gaan ze voor hun lijsttrekkerschap voor het federale parlement.
Dus moeten ze terugtreden als minister in de Vlaamse Regering. U moet een einde maken aan het machtsmisbruik dat deze twee ministers maken van hun functie en hun ambt. (Applaus bij het Vlaams Belang)
Minister-president Peeters heeft het woord.
Voorzitter, collegas, niemand twijfelt eraan dat deelnemen aan verkiezingen een democratisch recht is, ook voor politici. De deelname van Vlaamse politici, zowel ministers als volksvertegenwoordigers, aan federale verkiezingen is verre van nieuw. Mijnheer Gatz, u verwijst naar het korte verleden, maar als u wat verder teruggaat in het verleden, en iedereen kan dat voor zichzelf doen, dan zou u vaststellen dat er tijden zijn geweest dat een minister-president van uw partij (Opmerkingen van de heer Filip Dewinter)
Iedereen heeft hier bij wijze van spreken boter op het hoofd. Dat zeg ik voor degenen die ooit ministers hebben geleverd. Zelfs de oppositie heeft ambitie en stuurt trekkers. Mijnheer Dewinter, u gaat naar de Senaat, u bent dus ook een beetje zwanger, begrijp ik. (Applaus bij CD&V en de N-VA)
Mijnheer Vereeck, u trekt de Kamerlijst in Limburg als ik goed ben geïnformeerd. (Opmerkingen van de heer Lode Vereeck)
Ministers en parlementsleden van alle partijen hebben in het verleden hun rol gespeeld. Als minister-president en bewaker van de Vlaamse Regering heb ik gezegd dat we een ondersteunende rol gaan spelen. Voor mijn partij is dat ook het geval. Er zijn twee collegas die een lijst trekken. In de ministerraad hebben we besproken dat beide collegas uitdrukkelijk hebben onderstreept dat hun taak en activiteiten als minister niet lijden onder het feit dat ze een lijst trekken. Dat is heel belangrijk. U zult er samen met mij kennis van kunnen nemen dat dit ook effectief gebeurt.
Samen met de collegas heb ik vorige vrijdag in de schoot van de Vlaamse Regering klare, deontologische afspraken gemaakt. We hebben afgesproken de nodige terughoudendheid in de campagnevoering aan de dag te leggen, ook verwijzend naar het samenwerkingsakkoord dat de parlementen in 2007 hebben afgesproken. Iedereen gaat zich daaraan houden.
Ook dit parlement zegt terecht dat in deze moeilijke sociaal-economische tijden de Vlaamse Regering voluit moet gaan, en elke minister moet, met de bevoegdheden die haar of hem zijn toevertrouwd, datzelfde doen. Dat engagement is uitdrukkelijk, zelfs twee keer, uitgesproken. Ik heb dan ook geen enkele reden om aan de collegas die lijsttrekker zijn, te twijfelen. De volgende dagen en weken zullen duidelijk maken dat ze hun engagement ook gestand doen. Beide collegas hebben ook gezegd dat ze aan die verkiezingen deelnemen, maar dat ze in de Vlaamse Regering blijven, ook na de verkiezingen. Dat is heel belangrijk.
Het is natuurlijk spijtig dat we, wat de verkiezingen betreft, zelfs de Vlaamse verkiezingen, niet de bevoegdheid hebben om dat zelf te regelen. De organisatie en werking van onze politieke instellingen zijn nog altijd niet onze bevoegdheden, zoals we al jaren vragen. Als we dat willen organiseren of er afspraken over maken, is dat alleen maar mogelijk op het federale niveau, waar in het verleden al voorstellen zijn geformuleerd.
Het is heel belangrijk dat er uitdrukkelijk engagementen opgenomen en stellingen zijn ingenomen door alle leden van de Vlaamse Regering.
De afspraken om terughoudend te zijn, zijn gemaakt. De werking van de Vlaamse Regering wordt niet gehypothekeerd. Niet voor de verkiezingen van 13 juni maar ook niet daarna. Dat is voor mij heel belangrijk.
Minister-president, ik heb uit beleefdheid de gewoonte om u altijd te danken voor uw antwoord. Het was echter een zeer flauw antwoord. U staat erbij en u kijkt ernaar. Uw woorden maken op dit parlement geen indruk. Uw woorden maken ook geen indruk op uw ministers. Ze lachen ermee. Als ze zeggen dat ze nu nog harder zullen werken dan ze al aan het werken waren, dan waren ze niet hard genoeg aan het werken. Dat is mijn conclusie. (Applaus bij Open Vld en LDD)
Er moet nochtans hard genoeg gewerkt worden om Vlaanderen opnieuw op de kaart te krijgen op economisch vlak. Ik kijk u in de ogen, u weet dat wij daar objectieve bondgenoten zijn. Dat kan niet als ministers tegelijkertijd lijsttrekkers zijn van kieslijsten. De kabinetsleden van minister Bourgeois hebben het volste recht als individu om op kieslijsten te fungeren, dat zal ik niet betwisten. Maar het geeft wel de indruk dat uw kabinet, minister Bourgeois, van nu tot 13 juni in lopende zaken gaat. Dat straalt onrechtstreeks ook af op uw collega, minister Lieten. Het lijkt erop dat uw beide departementen niet door politici moeten worden beheerd maar door ambtenaren zullen worden bestuurd. Vlaanderen heeft dus blijkbaar geen ministers meer nodig. (Applaus bij Open Vld en LDD)
De heer Dewinter heeft het woord.
Minister-president, u verwart ministers met parlementsleden. Die hebben een totaal ander engagement. Ik wijs er ook op dat er in deze assemblee tien gemeenschapssenatoren actief zijn. Zij zijn zowel Vlaams parlementslid als gemeenschapssenator. Het gaat er niet alleen om dat deze ministers tijdens de campagne hun job als minister zullen verwaarlozen en misbruik zullen maken van hun ambt en van hun kabinet om hun campagne te voeren, maar ook dat ze ostentatief hun woord breken. En dan heb ik het over minister Bourgeois. Hoe kun je in hemelsnaam in 2004 een wetsvoorstel indienen waarin staat dat als een federaal parlementslid aan regionale verkiezingen deelneemt, hij automatisch zijn federaal mandaat zou verliezen als hij verkozen geraakt? Geldt het omgekeerde dan niet? Blijkbaar niet. Hoe kan de N-VA in oktober 2009 twintig voorstellen voor meer geloofwaardigheid en kwaliteit in de politiek indienen en onder voorstel 17 voorstellen dat voor parlementsleden die zich bij verkiezingen voor een ander parlement kandidaat stellen en verkozen worden, hun oud mandaat van rechtswege vervalt? Minder dan een jaar later staat een oud-voorzitter en minister van de N-VA hier zijn eigen partijvoorstel 17 te verloochenen. Wie gelooft deze mensen nog? (Applaus bij het Vlaams Belang)
De heer Van Dijck heeft het woord.
Voorzitter, ik wil beginnen bij het punt waarmee de heer Dewinter eindigde. Regels zijn er voor iedereen en moeten voor iedereen gelijk worden toegepast. Mijnheer Dewinter en anderen, ik stel alleen vast dat toen een wetgevend initiatief ter zake voorlag, iedereen afwezig gaf. Bij verkiezingen wordt de strijd gestreden met de regels zoals ze zijn.
Minister-president, ik treed u in dezen ten volle bij. De Vlaamse Regering moet volop besturen en blijven besturen voor 13 juni, op 13 juni en ook na 13 juni. De N-VA-fractie heeft ook ten volle die ambitie. Ook bij interne besprekingen in dit parlement heb ik de lijn doorgetrokken dat de werkzaamheden in dit parlement niet kunnen worden tenietgedaan als gevolg van federale verkiezingen. In het lijstje van geloofwaardigheid moeten we elkaar de zwarte piet echt niet doorsturen want we kunnen een lijst van ministers maken van hier tot bij wijze van spreken in Shanghai, van ministers of parlementsleden die hier of daar opkomen. Het mooiste voorbeeld was de premier van dit land die in 2004 ook een lijst getrokken heeft. Dat diegenen die de zwartepiet nu naar anderen willen doorschuiven eerst eens naar zichzelf kijken.
Ik roep alle partijen op om niet alleen op de vooravond van verkiezingen hierover te debatteren. Laat ons wetsvoorstellen en decreetsvoorstellen ter zake bespreken en stemmen lang voor die verkiezingen zich aandienen. (Applaus bij de N-VA)
De heer Bouckaert heeft het woord.
Minister-president, ook ik ben teleurgesteld door uw antwoord want het wemelt van slechte vergelijkingen. U verwart parlementsleden met ministers. Het is toch een beetje eigenaardig dat Vlaamse ministers altijd klagen dat ze te weinig tijd hebben om al die parlementaire vragen te beantwoorden, terwijl ze nu blijkbaar tijd hebben om campagne te voeren in hun provincie. (Applaus bij Open Vld en LDD)
Ofwel doe je je job niet goed, ofwel ga je een slechte campagne voeren. Ik wens u uiteraard het tweede toe.
We kunnen een puntje zuigen aan Europa. Voorzitter Barroso heeft zijn Commissie wel in de hand. Hij heeft de heer Michel ertoe aangezet om zijn bevoegdheden tijdelijk over te dragen tijdens de campagne van 2009. Dat zouden de Vlaamse ministers eigenlijk ook moeten doen.
Dat minister Lieten dat doet, tja, zij behoort tot een systeempartij die door paus Cortebeeck is gecanoniseerd. Maar dat u dat doet, minister Bourgeois! U, die de nieuwe Vlaamse bestuurscultuur zou moeten incarneren! Dat u diezelfde ziekte hebt! Daar ben ik enorm door teleurgesteld. U geeft een zeer slecht voorbeeld. U zou uw bevoegdheden tijdelijk moeten overdragen aan iemand anders, die in die periode misschien de provincies zou kunnen afschaffen. (Applaus bij LDD en Open Vld)
De heer Watteeuw heeft het woord.
Minister-president, ik vond het al merkwaardig dat twee ministers van uw regering uw oproep tot terughoudendheid bij de verkiezingen naast zich neer legden. Ik vind uw antwoord nog veel merkwaardiger. U had gelijk op het moment dat u de stabiliteit van de Vlaamse Regering vooropstelde. Ik zeg dat niet vaak, maar u had gelijk. Dit is belangrijker voor de geloofwaardigheid van de politiek dan electoraal gewin op korte termijn.
Ik wil geen grote verwijten of striemende beschuldigingen formuleren. Daar zitten de mensen niet op te wachten. Als we de politiek opnieuw geloofwaardig willen maken, zullen we andere zaken moeten doen. We moeten komen tot nieuwe regels en nieuwe afspraken, bijvoorbeeld dat het laatste mandaat moet worden opgenomen.
Na de verkiezingen zit u wellicht met een probleem in uw regering. Door hun demarche halen deze twee ministers de resultaten van de verkiezingen binnen in de Vlaamse Regering. U kunt dan niet meer zeggen dat dit niet ter zake doet.
Minister Lieten, u zoekt nu de legitimatie van de kiezer. U moet weten dat die legitimatie wel eens kan tegenvallen. Ik vraag me af wat dat zal betekenen voor de Vlaamse Regering. Daar zult u een antwoord op moeten formuleren, minister-president.
De heer Crombez heeft het woord.
Dit debat staat inderdaad bol van de vergelijkingen die op flessen getrokken worden. De beste remedie om deze discussies te vermijden, is samenvallende verkiezingen. Ik vind het standpunt van de heer Gatz een beetje vreemd. Ik weet niet of hij wat beschaamd was toen hij het zei. Een partij die de stekker uit de regering trekt, komt nu aan een andere regering, die wel aan het werk is, zeggen dat de sociaal-economische context zo is dat ze niet aan verkiezingen kan meedoen. (Rumoer)
Mijnheer Crombez, kunt u dat herhalen? Ik heb u niet gehoord.
Voorzitter, ik ben aan het wachten tot de Open Vld-fractie weer rustig wordt. Ik herhaal het omdat u het vraagt. Ik kon van hier niet zien of de heer Gatz beschaamd was toen hij zei dat deze regering harder zou moeten werken, nadat zijn partij in dezelfde sociaal-economische context de stekker uit de federale regering trekt. Wat is het nu eigenlijk?
Het is hier voor iedereen hetzelfde. Het is iedereen zijn job: parlementariërs of ministers. Het enige dat belangrijk is, is dat deze ministers hun job doen. En dan gaan we wel zien. Ik ben ervan overtuigd dat ze allebei hun job normaal zullen doen. Ik zou wel eens willen zien, als iedereen die op een lijst staat in dit parlement rechtstaat, hoeveel het er zijn. Ik kan enkel vragen dat iedereen gewoon zijn job doet en dat we dit soort discussies niet hoeven te hebben. (Rumoer)
Minister Bourgeois heeft het woord.
Ik zal geen misbruik maken en dus niet ingaan op de situatie ten gronde, hoewel ik zin heb om heel veel te zeggen tegen zowat alle partijen in dit halfrond. Ik beperk me tot een persoonlijk feit. Ik neem het niet dat hier wordt gezegd dat mijn kabinet in lopende zaken gaat. Mijn kabinet zal zoals voorheen functioneren. Ik zal zoals voorheen functioneren.
Het eerste parlementslid dat ondervindt dat mijn kabinet niet functioneert of dat ik mijn taak niet doe, mag dat laten weten. Mijnheer Bouckaert, ik neem het nog minder dat u er mij van beschuldigt dat ik mij erover zou beklagen dat ik geen tijd heb om te antwoorden op de vragen van de parlementsleden. Het eerste parlementslid dat vindt dat ik niet antwoord op de vragen, dat ik niet ter beschikking sta van het parlement en dat ik de schriftelijke vragen niet tijdig beantwoord, moet nog opstaan. (Applaus bij de N-VA)
Wat mij betreft, zijn een aantal tussenkomsten flauw. (Gelach)
Dat is dan duidelijk. Het is belangrijk en dat heb ik ook zo begrepen dat hier afspraken over kunnen worden gemaakt, meerderheid over oppositie heen. Ik ben zeer blij dat het hier aan bod is gekomen. Er zijn voorstellen van wetten, maar het kan hier misschien ook met een gedragscode tussen de partijen zodat we duidelijke afspraken maken.
Mijnheer Dewinter, het gaat dan niet alleen over ministers, maar ook over parlementsleden. Wanneer men opkomt op een lijst en lijsttrekker is, dan is het belangrijk om daar duidelijke afspraken over te maken, zeker met diegenen die hier terecht het Vlaams Parlement hoog in het vaandel dragen en zeggen dat hier het zwaartepunt van België moet liggen. Ik ga er dus van uit dat de politieke partijen nogmaals: oppositie en meerderheid samen zo snel als mogelijk een gedragscode afspreken.
Als jullie eraan twijfelen dat deze Vlaamse Regering en ook de ministers allemaal, maar zeker diegenen die nu worden geviseerd omdat ze lijsttrekker zijn hun werk niet zouden doen of onvoldoende zouden doen, dan is het mijn verantwoordelijkheid om samen te werken en aan te tonen dat deze stellingen, die zeer voorbarig zijn en wat mij betreft niet aan de orde zijn, worden weerlegd. Het is hier, in dit parlement, dat het zal gebeuren, maar ik ga ervan uit dat iedereen aanwezig zal zijn om dat debat samen met mij te voeren. (Applaus bij de meerderheid)
Minister-president, wij willen altijd praten over een gedragscode, maar misschien kunt u die gedragscode eerst in uw eigen regering regelen.
Als dat nu niet flauw is, dan weet ik het niet.
Het is omdat u niet goed weet wat nog te zeggen. U staat daar helemaal naakt, dat is uw probleem. Ik zou op dit ogenblik niet graag in uw plaats zijn.
Mijnheer Crombez, dank voor uw medeleven. Ik zie dat u al goed aan het oefenen bent, voor wanneer de heer Vanvelthoven zijn retourticket naar de Kamer genomen heeft.
Mijnheer Van Dijck, wij willen altijd over deontologische zaken praten, maar het is vreemd om uit de mond van de voorzitter van de N-VA te horen dat de regels zoals ze nu geformuleerd zijn, eigenlijk aanzetten tot vals spelen. Dan breekt mijn klomp. Ik weet niet of ik de nieuwe machiavelli heb beluisterd of Bart De Tsjever. (Applaus bij de oppositie)
Voorzitter, ik zal mij onthouden van woordspelingen op collegas die kandidaat zijn voor de federale verkiezingen. Ik kan alleen maar vaststellen dat deze beide ministers ofwel hun kiezers bedriegen door hun mandaat niet op te nemen, ofwel het parlement bedriegen door hun functie als minister niet of onvoldoende uit te voeren.
Ik zou van minister Lieten graag weten op welke post van de verkiezingsuitgaven van haarzelf of van haar partij, zij de geplande reis van haarzelf met in haar gevolg de uitgenodigde journalisten richting Shanghai tussen 13 en 17 mei, zal inschrijven. Laat ons eerlijk zijn, dit wordt één langgerekte promotie- en publiciteitsreis in functie van uw kandidatuur als lijsttrekker van de sp.a bij de federale verkiezingen. Als er één mogelijkheid zou zijn tot terughoudendheid, dan is het dat u zich als minister op deze reis zou laten vervangen. Het is werkelijk te gek, te gek, dat u midden in de campagne, uw ambt als minister zult misbruiken om maximale mediacoverage voor uzelf te organiseren op kosten van de Vlaamse belastingbetaler. Dit kan en mag niet het geval zijn. (Applaus bij het Vlaams Belang, Open Vld en LDD)
Het incident is gesloten.