Verslag plenaire vergadering
Actuele vraag over de initiatieven van de Vlaamse Regering om de vervuilingspieken van fijn stof aan te pakken
Verslag
Het antwoord wordt gegeven door minister Crevits.
Mevrouw De Wit heeft het woord.
Voorzitter, minister, collegas, gisteren mochten we vernemen van de Intergewestelijke Cel voor Leefmilieu (IRCEL) dat de grenswaarden voor fijn stof overschreden zijn. Dat was niet de eerste keer, maar de twaalfde keer dit jaar.
Wat is er gebeurd? Blijkbaar is er een wolk over Duitsland en Nederland naar België gekomen, want in Oost-Europa is men volop aan het stoken ingevolge een koudegolf, en die wolk maakt dat de grenswaarden hier overschreden zijn. De IRCEL zit heel erg verveeld met deze situatie, omdat ze dit niet had zien aankomen, het bleek onvoorspelbaar te zijn. De IRCEL stelt dat haar modellen performant zijn, maar dat dit echt onvoorspelbaar was.
Minister, dat is natuurlijk heel erg vervelend, want het gevolg daarvan is dat er ook geen maatregelen werden genomen en dat er geen smogalarm is geweest. Blijkbaar is er een probleem van vaststelling en een probleem van reactie en communicatie. Ik denk toch dat we mogen opmerken dat zelfs als er een vertraagde vaststelling is, zelfs wanneer we geconfronteerd worden met grenzen aan bepaalde voorspellingsmodellen, er toch nog een mogelijkheid moet zijn om adequaat en zo snel mogelijk te reageren.
Een oplossing, die hier al eerder werd gesuggereerd, is het aanbrengen van dynamische verkeersborden die zijn trouwens ook een oplossing in andere situaties , want die zijn er niet of onvoldoende. Dit kwam hier al eerder aan bod, en de minister-president heeft toen zelf gezegd er voorstander van te zijn. Minister, wat is de stand van zaken? Bent u zinnens om zulke dynamische verkeersborden bijkomend te plaatsen, en zo ja, binnen welke termijn?
De heer Sanctorum heeft het woord.
Voorzitter, minister, mijn vraag is een beetje breder. Het gaat niet alleen over wat er gisteren is gebeurd. Gisteren en trouwens ook vandaag waren toch wel donkerrode dagen voor het fijn stof. In heel Vlaanderen werden concentratiepieken gemeten.
Fijn stof wordt erkend als zeer ernstig voor de volksgezondheid. Daar zijn we het toch allemaal over eens. Het veroorzaakt acute en chronische luchtwegenaandoeningen. Er zijn ook steeds meer studies die wijzen op een verminderde levensverwachting. Ik zou toch verwachten dat het de sense of urgency van de Vlaamse Regering en de regeringspartijen zou aanscherpen.
Maar het blijft dus niet bij gisteren. Op een aantal meetplaatsen, namelijk Roeselare, Sint-Kruis-Winkel en Evergem, werd de norm al 13 dagen overschreden. Als je bedenkt dat de norm eigenlijk gaat over 35 dagen per jaar, dan is 13 al heel veel en het is nog maar januari.
Minister, welke initiatieven zal de regering nemen om korter op de bal te spelen bij vervuilingspieken in Vlaanderen?
Minister Crevits heeft het woord.
Voorzitter, collegas, op dit ogenblik hebben we inderdaad nog altijd te kampen met een fijnstofpiek. Het is een piek die men bij de Intergewestelijke Cel voor Leefmilieu (IRCEL) niet had zien aankomen. Je kunt dag na dag de fijnstofwaarden volgen. Plots is er een wolk komen aandrijven die men niet had gezien. Dat is eigen aan de tijd van het jaar. Er staat nu een oostenwind die stof meebrengt uit Noordrijn-Westfalen.
Vanmorgen was ik verrast toen ik in de kranten las dat er geen alarm zou zijn afgekondigd omdat men de bordjes niet kan draaien. Dat is manifest fout. Mijn voorganger, de huidige minister-president, heeft destijds een protocol afgesproken waarin staat wat er moet gebeuren bij fijnstofpieken. Wanneer is het nuttig en waarom is het nuttig om 90 kilometer per uur te laten rijden? Er zijn een aantal redenen voor. Op het moment dat er een piek dreigt te komen, kan men in de onmiddellijke omgeving van een autosnelweg de piek proberen af te toppen.
Het is wel belangrijk om dit op voorhand te doen, voor de grote piek eraan komt. Nu heeft men de wolk niet zien komen. Men heeft de piek niet zien aankomen. Men kon dus het protocol niet op voorhand laten werken. Bovendien was het eigenlijk niet opportuun, wat ook in de kranten wordt bevestigd.
Het is ook zo dat als er een fijnstofpiek op voorhand is aangekondigd, men op vier uur tijd alle borden in werking kan stellen. Elke zone heeft ook een dynamisch bord. Als er een vraag was geweest, dan hadden we gisteren bijvoorbeeld op de Antwerpse ring perfect 90 kilometer per uur kunnen invoeren. Het is niet gebeurd omdat er geen vraag was en omdat er ook geen effect zou zijn omdat het op voorhand moet worden gedaan.
Betekent dat dat we geen oog moeten hebben voor die dingen? Natuurlijk wel. We moeten ervoor zorgen dat deze problemen beter in kaart kunnen worden gebracht. Op dit moment zit minister Schauvliege samen met minister Uhlenberg uit Noordrijn-Westfalen om af te spreken om de klimaatgegevens online uit te wisselen zodat we in Vlaanderen altijd de fijnstofgegevens van Noordrijn-Westfalen hebben. Zo zullen we snel en performant geïnformeerd zijn over wat komende is, zodat het protocol vroeger in werking kan worden gezet.
Mijnheer Sanctorum, u weet dat er heel wat inspanningen gebeuren om het fijn stof te beheersen. U verwijst naar Evergem. In Evergem waren er tien jaar geleden 260 overschrijdingen per jaar. Vorig jaar waren het er nog 62 of 63. Het effect van de genomen maatregelen is zeer duidelijk meetbaar. Er is nog werk aan de winkel. We moeten tot 50 overschrijdingen komen. Maar door de inspanningen die worden geleverd en het plan dat wordt gefinaliseerd, zal dat absoluut mogelijk zijn.
Minister, ik dank u voor uw antwoord. In de huidige digitale maatschappij moet het inderdaad mogelijk zijn snel informatie te krijgen en er ook adequaat op te reageren. U hebt nog geen antwoord gegeven op mijn vraag of er bijkomende dynamische verkeersborden komen.
Minister, u spreekt nogal veel over borden. Dat heeft natuurlijk te maken met de vraagstelling, maar de fijnstofproblematiek gaat natuurlijk over veel meer dan over het al dan niet anticiperen op het fijn stof dat uit Duitsland of Nederland komt. Het is goed dat u maatregelen wilt nemen om dat smogalarm op punt te stellen, maar er is in Vlaanderen nog altijd veel nood aan meer structurele maatregelen met betrekking tot het fijnstofbeleid. Op dat vlak blijven we absoluut op onze honger. Dat is ook het verwijt dat de Europese Commissie aan Vlaanderen richt: we leven de normen met betrekking tot het fijn stof niet na. Qua structurele maatregelen hebben we nog een heel lange weg te gaan.
De heer Sabbe heeft het woord.
Voorzitter, minister, ik heb minister Schauvliege al aangesproken over het feit dat we in Vlaanderen en België met een probleem zitten, namelijk dat we een veel te groot dieselwagenpark hebben. U weet dat diesel een veel grotere NOx-uitstoot geeft dan bijvoorbeeld benzinemotoren. Ik heb uw collega daarover geïnterpelleerd en haar gevraagd daar structureel wat aan te doen.
Ik heb in dit verband wat gegevens opgezocht. Aan de pomp kost een liter eurosuper 1,1446 euro, exclusief btw. Een liter diesel kost er 0,914 euro, eveneens exclusief btw. De accijns en btw op een liter eurosuper bedragen afgerond 61 eurocent, op diesel slechts 35 eurocent. U weet dat het enorme dieselvoertuigenpark een van de problemen van Vlaanderen is. Eigenlijk wordt dat gestimuleerd door uw collegas van de federale regering. Ik pleit zeker niet voor een verhoging van de accijns op diesel, maar voor een verlaging van de accijns op benzine. De Verenigde Staten zijn een extreem voorbeeld: slechts 3 percent van de personenwagens hebben er dieselmotoren, terwijl bij ons 80 percent van de nieuwe voertuigen dieselvoertuigen zijn. Daar ligt het kalf gebonden. Wat zult u daaraan doen?
Mevrouw De Ridder heeft het woord.
Voorzitter, minister, het is natuurlijk slecht voor het draagvlak te zien dat er geen beperkende maatregelen werden genomen op het ogenblik dat er een smogtoestand was. De autobestuurders weten nu niet altijd wat te denken over het invoeren van die maatregel van 90 kilometer per uur. Soms worden ze geacht trager te rijden. Ze krijgen strenge boetes als ze dat niet naleven. Op andere momenten is dat blijkbaar minder belangrijk.
Minister, u hebt zelf al gezegd de plannen te zullen aanpassen. Ook de smogalarmregeling zal worden aangepast en alle zaken zullen beter in kaart worden gebracht. Is het echter niet wenselijk om voort onderzoek te voeren naar de effecten van die 90 kilometer per uur? Er is al een studie verricht, die aantoont dat die effecten zeer beperkt zijn. U hebt zelf ook gezegd dat dit gunstig is voor de onmiddellijke omgeving van autosnelwegen, maar dat de verdere effecten toch wel uitblijven. Is het dan niet beter om meer in te zetten op de uitstootvermindering van wagens, op het stimuleren van het gebruik van filters en dergelijke, in plaats van een dergelijke maatregel te nemen, waarvoor het draagvlak nu opnieuw onder druk komt te staan?
We zijn volop bezig met die bijkomende borden. De ring en de assen rond Gent zijn nu aangepakt. Antwerpen is daarmee uitgerust. Er wordt systematisch geïnvesteerd in dergelijke borden. Dat is niet nodig voor het hele Vlaamse wegennet. Bijvoorbeeld in Limburg is dat niet nodig. Daar is nooit te veel stof. In alle andere zones in Vlaanderen staat er bij het begin van de zone al een dynamisch bord. Die zijn dus al beschikbaar. Alleen de bordjes aan de extra afritten moeten nu nog worden omgedraaid, maar daar wordt volop in geïnvesteerd.
Mijnheer Sanctorum, mevrouw De Ridder, mijnheer Sabbe, zoals ik bij de vorige vraag al stelde, werken we momenteel aan een drieluik. Er is de kilometerheffing, de eigen inning van de verkeersbelasting en de vergroening van de autofiscaliteit. Met dat pakket zit ik eigenlijk blijkbaar volledig op uw golflengte. De milieucomponent wordt mee in rekening gebracht bij de autofiscaliteit zoals die in de toekomst moet worden georganiseerd.
Ik ben zeer blij dat de oppositie de plannen van de Vlaamse Regering heel enthousiast zal steunen.
Ook voor ons is het nuttig om dit in een groter geheel en een totaalpakket te bekijken.
Ik durf te betwijfelen of er werk wordt gemaakt van structurele maatregelen. In de commissie Leefmilieu werd daarover al gediscussieerd. De slimme kilometerheffing werd al eens uitgesteld. Ik ben heel benieuwd of die in 2013 zal worden ingevoerd voor de vrachtwagens alleen.
Waar de Europese Commissie een opmerking over heeft gemaakt, is dat Vlaanderen veel te weinig werk maakt van die lage emissiezones. Daarvan heb ik nog niets concreets gezien. Wat gisteren en vandaag gebeurt, is een symptoom van het falend fijnstofbeleid in Vlaanderen.
Het incident is gesloten.