Verslag plenaire vergadering
Verslag
Bespreking
Dames en heren, aan de orde is de bespreking van de motie betreffende een belangenconflict.
De heer Vereeck heeft het woord.
Mijnheer de voorzitter, dames en heren, budgetteren is niet makkelijk. Er zijn veel parameters en variabelen die men niet onder controle heeft.
De heer Carl Decaluwe, ondervoorzitter, treedt als voorzitter op.
LDD heeft ervoor gepleit dat het begrotingsevenwicht sneller dan in 2011 zou worden gerealiseerd. Natuurlijk, dat is gisteren ook gezegd door de minister-president en de minister van Begroting, als we dat vergelijken met de inspanningen van de andere regeringen in dit land, dan is dat nog niet zo slecht wat die Vlaamse Regering hier neerzet. Anderhalf miljard aan besparingen wordt aangekondigd voor volgend jaar, zodat er dan maar een tekort is van een half miljard.
Ik was gisteravond heel blij om te horen dat De Lijn geen 40 maar 52 miljoen euro gaat besparen. Het is duidelijk dat er een frisse wind waait bij De Lijn sinds minister Lieten daar vertrokken is, want spontaan gaat men daar meer besparen dan wat de overheid verlangt.
De heer Reekmans heeft hier gisteren, of eergisteren, nog de vraag gesteld waar die 40 miljoen euro die de regering vooropstelde, vandaan kwam. Hij werd weggefloten met de uitleg dat hij de commissieverslagen er maar eens goed op na moest lezen hij was afwezig tijdens de commissievergadering wegens ziekte omdat daar heel daar gedetailleerd in staat hoe de minister tot dat precieze cijfer is gekomen. Vandaag lezen we dat de mensen van De Lijn zelf op 52 miljoen euro zijn uitgekomen! Ik denk toch dat want dat was natuurlijk de suggestie van de heer Reekmans het bepalen van dat bedrag voor die besparing van De Lijn maar wat nattevingerwerk was. 52 miljoen euro besparingen op 40 miljoen euro, dat is 30 percent meer. Mocht de hele Vlaamse overheid dezelfde inspanningen leveren die De Lijn nu levert, namelijk toch nog dat tandje bij steken, dan was er volgend jaar geen tekort! Dat is wat we hier al een tijdje naar voren proberen te schuiven: dat de besparingen relatief gezien, in vergelijking met Wallonië en Brussel en de federale overheid, bewonderenswaardig zijn, maar dat het niet onmogelijk zou zijn geweest om het evenwicht in 2010 te halen. Het voorbeeld is er: De Lijn geeft een voorzet.
De heer Jan Peumans, voorzitter, treedt opnieuw als voorzitter op.
En was lees ik dan de afgelopen dagen, want dit belangenconflict gaat natuurlijk over de federale begroting? Over die federale begroting wordt eerstdaags ik meen volgende week in de Kamer van Volksvertegenwoordigers gestemd. We hadden twee weken geleden reeds acht moties tot belangenconflict ingediend tegen die federale begroting omwille van de usurperende bevoegdheden, van het feit dat de federale regering uitgaven doet op domeinen die eigenlijk Vlaamse bevoegdheden zijn.
Vandaag dienen wij een ander belangenconflict in omdat LDD van oordeel is dat de besparingsinspanningen die de federale regering doet, eigenlijk te weinig zijn en onze Vlaamse welvaart hypothekeren. Er staan vandaag nieuwe cijfers in De Tijd, maar de laatste cijfers waarover wij beschikten, toonden aan dat de gezamenlijke Belgische overheid in 2010 afstevende op een tekort van 5,6 percent van het BBP. In De Tijd staat dat het rond de 5,1 zal zijn, mede dankzij de extra inspanning van de regios. Het gaat om een kleine 20 miljard euro en daarvan bespaart de federale overheid in 2010 en 2011 samen, slechts 3,3 miljard euro. Dat is volgens ons ruim onvoldoende, want het begrotingsgedrag van de federale overheid zal een nog grotere last leggen op de toekomstige generaties die de toekomstige schuld zullen moeten afbouwen.
De onafhankelijke denktank Itinera stelt letterlijk dat dit begrotingstraject van de federale overheid te weinig is met het oog op het belang van de jonge en toekomstige generaties. De tekorten van vandaag zijn, dat weet u ook, de belastingen van morgen. De dramatische toestand van de federale begroting hypothekeert natuurlijk ook onze welvaart, met name omdat ze de betaalbaarheid van de vergrijzing in het gedrang brengt. De vergrijzingslasten zullen de komende jaren steeds zwaarder wegen op het overheidsbudget. Er werden geen of nauwelijks reserves voor aangelegd. De Hoge Raad van Financiën schat dat eigenlijk slechts 80 percent van de geraamde budgettaire kosten van de vergrijzing verzekerd is. Ook de voorzitter van die raad, Luc Coene, heeft al publiekelijk zijn twijfels geuit en vroeg zich af of het überhaupt mogelijk zal zijn om de pensioenen in de toekomst uit te betalen op het voorlopig geplande niveau. Dit legt een hypotheek op België, maar natuurlijk ook op Vlaanderen, dat het sterkst geconfronteerd wordt met die vergrijzende bevolking.
Ik heb ook hier tijdens de begrotingsbespreking dinsdag, meerdere sprekers horen refereren aan het federale niveau. Uiteindelijk mag je als je hier staat, zeggen wat je wilt, heb ik begrepen, maar ik wil toch heel even de heer Vanvelthoven citeren nauwelijks twee dagen geleden en het is jammer dat de fractievoorzitter hier niet meer is.
Hij zei: Wat me de afgelopen 2,5 jaar niet is ontgaan, is dat er dat er heel veel retoriek over de begroting is, maar dat, telkens wanneer de federale regering hiervoor samenkomt, het alleen maar erger wordt. Ik zou hopen dat Open Vld het been eens stijf houdt voor de federale begroting en zorgt dat die huishouding op orde is, in plaats van hier het begrotingsbeleid van de Vlaamse Regering onder vuur te nemen. U levert de federale minister van Begroting. Doe daar het werk dat u moet doen.
Ik zou de vraag willen omdraaien. Volgende week zullen we in de Kamer een begroting zien stemmen, waarbij, neem ik aan, een meerderheid langs Vlaamse kant tegen zal stemmen: Groen!, sp.a, LDD, de N-VA niet het minst en uiteraard ook het Vlaams Belang. Dan gaat het niet op om in de Kamer zwaar te protesteren. Het gaat ook niet op om hier de federale regering aan te vallen. Dan moet u hier uw verantwoordelijkheid nemen, als het zon zootje is als de heer Vanvelthoven beweert. Tot voor kort was hij fractieleider in de Kamer. Als sp.a daar straks tegen stemt, is dat toch omdat ze de begroting niet zien zitten en er dingen in staan waar ze het niet mee eens zijn.
We zitten op federaal niveau met een Vlaamse minderheid in de regering. Ik stel voor dat sp.a hier zijn verantwoordelijkheid neemt. Het is hier dat u iets kunt doen aan die federale begroting, niet daar. Daar zitten we met alle Vlaamse partijen, behalve CD&V en Open Vld, in een minderheid. Ik roep de leden van sp.a op. U zegt hier op dit spreekgestoelte dat het een slechte begroting is en u zegt dat in de Kamer. Het is hier dat u de daad bij het woord kunt voegen door deze motie te steunen.
Ik kijk ook naar de goede vrienden van de N-VA. Ik verwacht dat zij deze motie betreffende een belangenconflict zullen steunen. Laat ons ernstig blijven. Mijnheer Van Dijck, u bent hier toevallig. In De Standaard zegt u: De hete aardappel naar de volgende legislatuur doorschuiven, zoals Vanhengel nu doet op vraag van Di Rupo, dat is niet alleen struisvogelpolitiek, dat is gewoon misdadig. Dat zijn toch geen woorden die je gemakkelijk in de mond neemt.
De heer Van Dijck heeft het woord.
Mijnheer Vereeck, ik wens ook ernstig te blijven. Als ik uw redenering volg, houdt u een pleidooi om in de toekomst in heel dit land, zolang deze federatie bestaat, te zorgen voor zelfde meerderheden. Wij zullen inderdaad de begroting van de federale overheid in de Kamer en de Senaat niet goedkeuren. Wij hebben daar redenen voor. Als u denkt dat de hefboom van het belangenconflict telkens moet worden gehanteerd om begrotingen van andere overheden of overheden die een andere politieke samenstelling hebben tegen te houden, denk ik dat u een verkeerde lezing maakt van wat au fond de bedoeling van een belangenconflict is.
U denkt ons elke week te moeten wijzen op het feit dat de N-VA geen betrouwbare partij zou zijn omdat wij u niet volgen in deze resem belangenconflicten. We hebben de voorbije weken duidelijk gesteld wat dat voor ons betekent, welke afspraken we daarover gemaakt hebben.
We laten ons niet telkens opjutten als het over het blokkeren van andere overheden gaat. Men kan het niet eens zijn met de keuzes die we maken, maar het is niet aan ons om te blokkeren, tenzij er rechtstreeks aan onze belangen en bevoegdheden wordt geraakt.
De heer Diependaele heeft het woord.
Ik wil hier graag nog iets aan toevoegen. Eerst en vooral hebt u de Vlaamse begroting bejubeld. U wenst nog meer te doen. Ik vrees dan wel dat we de waterzuiveringscontrole zullen moeten uitstellen, want die kost ook geld. U wijst erop dat de federale begroting een gevaar inhoudt voor Vlaanderen, en u hebt gelijk. De federale begroting klopt van geen kanten. Het is een ramp. U zegt dat we daartegen, in het belang van Vlaanderen, moeten ageren. Ik ga daarmee akkoord. U moet wel begrijpen dat een belangenconflict tegen de federale begroting de gevolgen voor Vlaanderen nog zal vergroten. De begroting zal nog veel negatiever uitvallen. Dat is de keuze die moet worden gemaakt. U kunt met de spierballen rollen, en hebt alle recht om te dreigen met een belangenconflict tegen de begroting, maar u moet goed beseffen wat de gevolgen zullen zijn van dat belangenconflict. Het is voor u gemakkelijk om dat te doen vanuit uw positie, maar ik vrees dat de gevolgen verkeerdelijk worden ingeschat.
De heer Bouckaert heeft het woord.
U hebt zelf in de oppositie gezeten en hebt destijds ook zelf belangenconflicten ingeroepen. Ik heb twee opmerkingen. Langs Franstalige kant gebruikt men het belangenconflict ook op een zeer lichtzinnige wijze. Meer nog dan hier het geval zou zijn als het wordt ingeroepen tegen de federale begroting.
Voorts ga ik ermee akkoord, mijnheer Van Dijck, dat het instrument van het belangenconflict niet te pas of te onpas mag worden ingeroepen. Hier is de situatie toch uitzonderlijk. Ik verwijs naar het rapport van het Rekenhof. Het Rekenhof is geen denktank van LDD. Het rapport stelt hoe dramatisch de ontsporing is van de federale financiën. In 2008 zijn de uitgaven met 68 percent gestegen. Dat is het gevolg van de injectie in de banksector, maar ook zonder deze injectie zijn de uitgaven met 9,9 percent primaire uitgaven gestegen. Er is geen enkele sprake van sanering. En wie gaat deze hypotheek op de toekomst betalen? Vooral de werkende Vlamingen. Daarom denk ik dat wij met recht en reden een belangenconflict mogen inroepen.
De heer Caluwé heeft het woord.
Als men het debat op deze manier houdt, wil ik meteen mijn tussenkomst houden. Ik apprecieer de lof van de fractievoorzitter van LDD op de Vlaamse begroting. Het toont alleen aan dat hij niet aanwezig is gebleven ondanks afspraken op erewoord om deze Vlaamse begroting goedgekeurd te krijgen. Als hij kritiek wenst te leveren op de federale begroting, dan zit hij in het verkeerde parlement. Hij moet dat denkelijk overlaten aan zijn grote voorman, Jean-Marie Dedecker.
Als het dat dan toch over de federale begroting 2010 gaat, wil ik toch één citaat brengen. In het rapport van het IMF dat eergisteren is uitgekomen, staan heel wat behartigenswaardige punten voor de toekomst. Het rapport zegt over deze begroting het volgende: The governments strategy of targeting a balanced budget by 2015 is appropriate and the draft 2010 budget strikes the right balance between supporting the recovery and initiating the much-needed fiscal consolidation. Ik heb daar weinig aan toe te voegen.
Mevrouw De Waele heeft het woord.
Ik denk, mijnheer Decaluwe, dat het geheugen vrij kort is. Gisteren is de meerderheid er slechts in geslaagd om een begroting goed te keuren dankzij de aanwezigheid van mensen uit de oppositie.
Er zijn stemafspraken gemaakt, maar we hadden ze ook kunnen negeren omdat jullie niet in aantal waren. We hebben twee keer de zitting moeten schorsen. Ik was echt verbouwereerd toen ik zag hoe de meerderheid omsprong met de stemming over de begroting. Mevrouw Heeren kwam te laat opdagen, rustig, zonder zich te haasten. Maar de oppositieleden die stemafspraken hadden gemaakt, waren hier op tijd. Dankzij hen is de begroting goedgekeurd. Ik zou het bijgevolg op prijs stellen als u uw aanval op de heer Vereeck zou intrekken. (Applaus bij LLD)
Mevrouw De Waele, ik waardeer het ten zeerste dat u de stemafspraken bent nagekomen. Ik had wel met de heer Vereeck de persoonlijke afspraak gemaakt dat hij namens een van onze fractieleden, die ziek in bed ligt, zou deelnemen aan de stemming.
Neen. Ik heb tegen u gezegd dat alle leden van mijn fractie de stemafspraken zouden nakomen, ook al zou dat ertoe leiden dat wij mee voor het quorum zouden zorgen. Dat is wat ik heb gezegd en zo is dat ook met Open Vld overeengekomen.
De essentie van een belangenconflict is wel dat een parlement zon belangenconflict kan inroepen als het meent dat zijn belangen worden geschaad. Ik zie niet in waarom wij hier geen belangenconflict kunnen inroepen over een federale begroting die grote gevolgen heeft voor de toekomst van Vlaanderen. Dit is geen pleidooi voor het aanhouden van dezelfde meerderheden, mijnheer Van Dijck. Ik pleit voor consequent gedrag.
U verklaart in De Morgen dat de begroting misdadig is. Wel, dan begrijp ik niet dat u geen gebruik wil maken van het instrument dat wij hier ter beschikking hebben om die misdadige begroting tegen te houden. Ik begrijp niet dat u ons daarbij niet wil steunen. Ik geef een voorbeeldje, over de moties die twee weken geleden ter stemming voorlagen. De huidige voorzitter van dit parlement zat vorig jaar nog in de oppositie. Hij zei toen dat de usurperende bevoegdheden ven het federale niveau illegaal zijn. Ik mag dan toch de steun van zijn fractie verwachten als we die illegale zaken willen aanpakken? Praat u wel eens met uw eigen leden? Na afloop van de stemming van twee weken geleden werd ik overvallen door plaatsvervangende schaamte.
Als het Vlaams Belang hier een belangenconflict inroept over de school in Voeren, dan komt u met een tegenwerping over Komen. Zo blijven we maar aanmodderen. We beschikken hier over een werkingsinstrument; laten we het dan ook gebruiken.
Mevrouw Dillen, wilt u even het voorzitterschap waarnemen? Ik wil de heer Vereeck van repliek dienen.
Mevrouw Marijke Dillen, ondervoorzitter, treedt als voorzitter op.
Mijnheer Vereeck, de Voerstreek is mijn tweede thuis. Alle inspanningen van het provinciaal bestuur en de Vlaamse overheid hebben bewezen dat onze aanpak een positief effect heeft, ook voor de Franstaligen. Op dit moment heerst er grote vrede. De grootste tewerkstelling in de Voerstreek is het toerisme. Het huidige gemeentebestuur onder leiding van de heer Huub Broers van de lijst Voerbelangen doet het schitterend. Ik heb daar veel op de barricades gestaan. Achteraf is gebleken dat dat voor de Voerstrek de beste aanpak is.
U verwijst naar de tijd dat ik hier als fractieleider van de oppositie een belangenconflict heb ingeroepen. Als hoogleraar aan de Universiteit Hasselt moet u beter weten. Er is nu eenmaal een groot verschil als u in de oppositie zit, en als u in de meerderheid zit. Dat klinkt misschien als een vanzelfsprekendheid. U moet er rekening mee houden dat er drie partners zijn. In het regeerakkoord staat heel duidelijk wanneer er belangenconflicten worden ingeroepen. De afgelopen dagen zijn daarvoor bewijzen geleverd.
Mijnheer Vereeck, ik hoop dat u in 2014 opnieuw als lijsttrekker van Lijst Dedecker in Limburg aan de verkiezingen deelneemt en dat u misschien wordt gevraagd om een ministeriële post op te nemen. Ik weet niet of ik hier dan nog zal zitten, want dan heb ik een heel hoge leeftijd bereikt in vergelijking met de jeugdige parlementsleden. Dan wil ik toch eens zien hoe u de confrontatie aangaat met het feit of u in de meerderheid of in de oppositie zit. Dat is nu eenmaal zo. Behalve in de gemeente, heb ik in alle geledingen in de meerderheid gezeten. In de provincieraad heb ik in de meerderheid en in de oppositie gezeten. Dan bekijkt u het leven toch met een andere bril.
Ik wil u dat als boodschap meegeven. U weet dat goed genoeg, maar u speelt het spel als oppositie. Ik heb daar alle waardering voor. Ik wou dat toch even zeggen, want ik word het stilaan beu, en ik vind dat ik een repliek moet geven, ook als voorzitter van dit parlement. (Applaus bij de N-VA)
Het is heel duidelijk dat er een verschil is als u in de meerheid en als u in de minderheid zit, dat geeft u aan. Wat ons hypocriet en als schone schijn overkomt, is dat, wanneer u de mogelijkheid hebt om die begroting tegen te houden, u dat niet doet. Aan de overkant van de straat blaast u hoog van de toren via de heer Jambon, en u geeft striemende kritiek. De houding van CD&V en Open Vld is consequenter. Ik heb hen die kritiek niet horen geven. Zij zitten in de meerderheid, zij geven die kritiek niet, ginder niet en hier niet.
Het probleem met u en met sp.a is dat u hier en ginder staat te kappen op de federale begroting. De heer Vanvelthoven heeft dat hier eergisteren gedaan. U doet dat ginder, en hier hebt u een instrument om daar iets aan te doen. Zo zwaar zijn die gevolgen niet, mijnheer Diependaele.
De heer Bouckaert heeft er terecht op gewezen, en eergisteren heeft de heer Vande Lanotte het op de radio haarfijn uitgelegd: het gebruik van de belangenconflicten door de Franstaligen is een totaal oneigenlijk gebruik. Het is zelfdestructief. Ik wil die fout niet maken. De gevolgen voor het niet-uitvoeren van de federale begroting zijn wel erg, mijnheer Vereeck.
Dan moet u eens de eerlijke afweging maken tussen de belangen die nu in Vlaanderen worden geschaad door een misdadige begroting en door het helemaal niet uitvoeren van de begroting. Hoeveel belangen worden er dan geschaad? In welke mate worden de Vlaamse belangen dan nog meer geschaad? Dat is de afweging die u moet maken. Dan speelt de afweging tussen meerderheid en minderheid, zoals de heer Peumans zei.
Mijnheer Diependaele, dat moet u me eens wat beter uitleggen. Stel u voor dat er plots door een of andere kink in de kabel een meerderheid zou zijn die de federale begroting niet goedkeurt. Wat gebeurt er dan? Stel dat wij in dit belangenconflict die begroting uitstellen? Wat gebeurt er dan? Dan gaat men met voorlopige twaalfden werken. Meer gebeurt er niet. Dat is toch niet dramatisch. Ik denk zelfs dat het een goed signaal zou zijn. U hebt op dezelfde manier een signaal gegeven met het belangenconflict tegen minister Milquet. Dat heeft effect gehad want ze bindt al in. Als wij hier een belangenconflict zouden inroepen, dan zouden ze aan de overkant van de straat hun huiswerk echt goed doen.
De heer Car l Decaluwe, ondervoorzitter, treedt als voorzitter op.
Ik betwijfel of men met dat argument wel zijn werk zou doen aan de overkant.
We kunnen het proberen. Ik reken op uw steun.
Ik zal altijd blijven wijzen op het feit dat u daar inconsequent in bent. En anders moet u uw fractieleider, de heer Jambon, het zwijgen opleggen. Wij hebben daar niets te zeggen, en hier, waar we wel iets te zeggen hebben, zult u niet optreden.
Er staat terecht in de wetgeving dat een belangenconflict pas kan worden ingeroepen bij een drievierde meerderheid. Dat gebeurt pas wanneer er een kamerbrede verontwaardiging bestaat ten aanzien van iets wat gebeurt in een ander parlement. De verontwaardiging over de federale begroting wordt in elk geval niet gedeeld door een gezaghebbend internationaal organisme, en is dus helemaal niet kamerbreed. Ik stel voor dat we stoppen met elke week opnieuw dit spelletje te spelen van federale oppositie. We moeten dat overlaten aan onze federale parlementsleden en ons concentreren op wat voor ons belangrijk is en waar we zelf verantwoordelijk en bevoegd voor zijn.
Mijnheer Caluwé, laat die mensen inderdaad hun werk doen. Zij ondernemen echter acties die onze belangen schaden. Het goedkeuren van de begroting zoals die nu in de Kamer voorligt, schaadt de Vlaamse belangen. U verwijst naar het IMF maar er zijn nog andere gezaghebbende denktanks die aangeven dat de inspanningen onvoldoende zijn om de vergrijzingsgolf op te vangen. Zo geeft bijvoorbeeld Itinera heel duidelijk aan wat het traject zou moeten zijn om aan onze verplichtingen te voldoen. Zelfs onze eigen toekomstige gouverneur van de Nationale Bank geeft aan dat wij onze vergrijzingslasten niet kunnen dragen.
Die vergrijzingslasten zijn inderdaad hoog. We staan dan ook voor een belangrijke uitdaging. Wat de federale begroting betreft, komen we vandaag uit een bijzonder diepe economische crisis met groeicijfers van min 3 percent. Vandaag kunnen we daar dan ook niet alles dichtknijpen. Zo niet zouden we het prille sprankeltje van herstellende groei tekortdoen. Door deze aanpak beginnen de groeicijfers te verbeteren. We zullen meer inkomsten hebben, waardoor een aantal doelstellingen sneller zullen worden gehaald. Wanneer we anderzijds vaststellen dat we volgens internationale statistieken bij de Europese top vijf zitten op het vlak van het tegengaan van jobafbraak, dan vind ik dat niet slecht.
Dat is niet de kern van het probleem. In de federale begroting zitten een aantal maatregelen om de economie te herlanceren. Het grote probleem zit bijvoorbeeld bij de ongecontroleerde toename van de gezondheidskosten. Wanneer we daar een consequent beleid zouden voeren, zou dat de economische heropleving niet schaden. We zouden natuurlijk liefst die bevoegdheden naar Vlaanderen halen, vooral dan de hele sociale zekerheid maar in eerste instantie de gezondheidszorg.
Zolang we dat niet kunnen, kunnen we niet anders dan via belangenconflicten aangeven dat we het er niet mee eens zijn. Maar nogmaals, het gaat er mij in de eerste plaats om dat die partijen die in het federale parlement hoog van de toren blazen tegen de federale begroting en die hier de mogelijkheid hebben om ten minste een krachtig signaal te geven, krachtiger dan straks gewoon nee te stemmen, nu een uniek instrument laten liggen.
Mijnheer de voorzitter, we zullen inderdaad de N-VA, sp.a en andere partijen er voortdurend blijven op wijzen hoe inconsequent hun uitspraken en daden in het ene en in het andere parlement zijn. We zullen dus ook niet nalaten, telkens als er een inconsequentie is, aan de leden van de N-VA en sp.a, die hier in de meerderheid zitten, en aan de andere kant in de oppositie, te vragen klare wijn te schenken en een helder standpunt in te nemen. Ik denk dat de mensen van sp.a en de N-VA misschien toch wel, en zeker na het verorberen van een goede lunch, tot inzicht zullen komen en alsnog onze motie zullen steunen. (Applaus bij LDD)
Vraagt nog iemand het woord? (Neen)
De bespreking is gesloten.
We zullen straks de hoofdelijke stemming over de motie houden.
De heer Jan Peumans, voorzitter, treedt opnieuw als voorzitter op.