Verslag plenaire vergadering
Verslag
De heer Dewinter heeft het woord.
Mijnheer de minister-president, het referendum over de Lange Wapper vindt pas zondag plaats maar nu al is er hommeles over binnen de Vlaamse Regering. We wisten al langer dat er onenigheid was over de inhoud maar ook over de interpretatie van het referendum. Met betrekking tot de inhoud zegt N-VA-voorzitter Bart De Wever zich dood te ergeren - vooral niet doen, mijnheer De Wever - aan het bochtenwerk van de sp.a. Wat de interpretatie van het referendum betreft, hangt het er een beetje van af welke minister spreekt. Minister Crevits zei indertijd dat ze het advies van de stad niet klakkeloos zou overnemen. U zei dat u rekening zou houden met de uitslag van het referendum maar dat u zich er vooral niet op zou vastpinnen. En dan kwamen natuurlijk ook nog eens de socialisten om het hoekje kijken, eerst in De Morgen en daarna in De Standaard. Minister Lieten, vroeger nog lid van de raad van bestuur van BAM en nu zich ontpoppend als een vurige tegenstandster van de Lange Wapperbrug, zei dat indien Antwerpen ja stemt op 18 oktober, de brug er komt en dat indien Antwerpen neen stemt, de brug er niet komt. Het gebeurt wel meer bij de socialisten dat men bochten van 180 graden neemt. Mevrouw Lieten, uw antwoord had in elk geval het voordeel van de duidelijkheid.
Vrijdag, nadat de kakofonie totaal was geworden, hebt u een communicatiestop uitgevaardigd. Nu is mijn vraag aan u, mijnheer de minister-president: wat wordt het nu? Wordt het, zoals mevrouw Lieten zegt, ja is ja voor de kiezer maar ook voor de Vlaamse Regering, en neen is neen? Of wordt het eerder wat minister Crevits en in feite ook u willen: we gaan er rekening mee houden voor de schone schijn, en we zullen er dan wel onze eigen interpretatie aan geven? Dat heet dan in uw taal: "u er niet op vastpinnen". Wat is nu de interpretatie die u aan dit referendum zult geven na de uitdrukkelijke uitspraak van de Antwerpenaren volgende zondag?
Minister-president Peeters heeft het woord.
Mijnheer de voorzitter, collega's, ik zal hopelijk de heer Dewinter uit zijn twijfel kunnen verlossen.
Ten eerste heeft de nieuwe Vlaamse Regering de beslissing van 28 maart 2009 herbevestigd. In die beslissing van de vorige Vlaamse Regering staat dat de Vlaamse Regering het advies van de stad Antwerpen zal afwachten en dat ze met dat advies een beslissing in dit dossier zal nemen.
Ten tweede hebben wij vrijdag in de Vlaamse Regering de zaak even besproken. Dan werd gecommuniceerd - en u verwijst daarnaar - dat wij nog eens, de beslissing van 28 maart 2009 indachtig, onderstrepen dat de Vlaamse Regering na de volksraadpleging - dat is de juiste benaming - en nadat ze het advies zal hebben ontvangen, een beslissing zal nemen. Vooral dat laatste: het advies waar al of niet de resultaten van de volksraadpleging zullen in opgenomen worden - maar dat is de bevoegdheid van het college en de stad Antwerpen. Er werd ook gecommuniceerd dat, om de sereniteit van het debat positief te beïnvloeden, de Vlaamse Regering daarover geen uitspraken zal doen.
Ten slotte heeft deze decreetgever gezegd - maar dat weet u ook - dat volksraadplegingen niet bindend zijn. Ik citeer gewoon wat staat in het decreet dat hier is goedgekeurd.
Mijnheer Dewinter, ik zal de daad bij het woord voegen en de sereniteit indachtig blijven. Dit is het antwoord dat ik u kan geven.
De heer Vereeck heeft het woord.
Mijnheer de voorzitter, eigenlijk heeft de minister-president precies het antwoord gegeven dat ik had verwacht. Hij heeft namelijk geen antwoord gegeven. (Rumoer)
Het is trouwens om die reden dat we zelf geen actuele vraag hebben gesteld, maar een voorstel van resolutie hebben ingediend. We voeren de mobiliteit hoog in het vaandel. We voeren eveneens, met alle blutsen en builen, de directe democratie hoog in het vaandel.
Zoals hier al is verklaard, hebben we de afgelopen weken verschillende verklaringen gehoord. Schepen Van Peel heeft verklaard dat op het Antwerps niveau, laat staan op het Vlaams niveau, geen rekening met de uitslag van het referendum zal worden gehouden. Minister Lieten heeft verklaard dat de Vlaamse Regering daar wel rekening mee zal houden. Volgens de heer De Wever gaat het om een majeur politiek feit, wat dit ook moge betekenen.
LDD vraagt duidelijkheid. Is het voor de Antwerpenaren zondag de moeite uit hun bed te komen en te gaan stemmen? Ik weet dat er verschillende tegenwerpingen zijn. Er is geen bindend juridisch karakter. De kiesomschrijving is misschien niet helemaal correct. Daar had de Vlaamse Regering dan maar eerder aan moeten denken. De Vlaamse Regering heeft het licht op groen gezet en de burger gevraagd zich zondagochtend naar het stemlokaal te begeven.
We moeten dit respecteren. Aangezien het juridisch niet-bindend is, zou ik de minister-president willen vragen of de uitslag van het referendum voor hem politiek of moreel bindend is. We willen hier vandaag een duidelijk standpunt van alle partijen in het Vlaams Parlement horen.
Indien de minister-president meteen of tijdens de behandeling van het voorstel van resolutie 'ja' zou antwoorden, roepen we alle Antwerpenaren en in het bijzonder onze kiezers op om te gaan stemmen. Indien het antwoord van de minister-president 'neen' zou zijn, zou ik hen willen zeggen dat ze thuis kunnen blijven. Dat is dan jammer van die 800.000 euro.
Wat mij betreft, kan het antwoord 'neen' zijn. De minister-president kan duidelijke redenen hebben om er geen rekening mee te houden. Hij kan zich hiervoor, bijvoorbeeld, op de juridische aspecten of op een lage opkomst van maar 10 percent baseren. Mij maakt het niet uit wat het antwoord net is. Hij moet duidelijkheid creëren. Zal hij de Antwerpenaren al dan niet volgen? (Applaus bij LDD)
Mijnheer Vereeck, ik wil even iets verduidelijken. U hebt vorige week opmerkingen gemaakt over ministers die papieren gebruikten. Ik stel vast dat u net een tekst hebt voorgelezen. Dat is niet de bedoeling. Tot nu toe heeft iedereen zich gehouden aan de regel dat geen papier wordt gebruikt. (Rumoer)
Mijnheer de voorzitter, dat klopt niet. De hele assemblee geeft mij gelijk. (Rumoer)
De heer Dewinter heeft het woord.
Mijnheer de voorzitter, sta me toe u ook even de les te wijzen. Na de minister komt eerst de vraagsteller aan bod. Daarna volgen de andere leden.
Mijnheer de minister-president, u gedraagt zich als een pyromaan die naderhand brandweerman wil zijn. Uw minister hebben allerlei uitspraken over de interpretatie van het referendum gedaan. U hebt vorige vrijdag verklaard dat iedereen moest ophouden en dat er niet langer over het referendum mocht worden gecommuniceerd. Het zijn nochtans voornamelijk uw partijgenoten die, samen met een aantal leden van Open Vld, bewust allerlei uitspraken hebben gedaan.
Uiteindelijk hebben deze mensen slechts één doel voor ogen: ze willen de Antwerpse kiezers demotiveren om aan het referendum deel te nemen. De strategie die hierachter schuilt, is zeer duidelijk. We weten dat de tegenstemmen het allicht zullen halen. De voorstanders, in het bijzonder de betrokken politici, vertellen de kiezer dan maar dat met de uitslag van het referendum geen rekening zal worden gehouden. Het gevolg is dat de kiezer denkt dat hij beter in zijn bed kan blijven liggen. Ik mag de kiezer op dit vlak geen gelijk geven, maar ik heb alle begrip voor zijn ontgoocheling en zijn demotivatie.
Ik vind het spijtig dat ministers, uzelf op kop, weigeren zich bij de uitslag van een referendum neer te leggen. Louter decretaal gezien, hebt u gelijk. Het referendum heeft geen bindend karakter. Het is, na de referenda in Gent en in Lier, een van de eerste keren dat een zo groot referendum wordt georganiseerd. Dit zou een hoogmis van de politiek moeten zijn. Hoewel u decretaal anders kunt, hebt u moreel gezien eigenlijk geen keuze. U moet zich neerleggen bij het oordeel van de kiezer en de wil van het volk respecteren.
Ik had gehoopt dat u een dergelijke houding zou aannemen, enkele dagen voor dit belangrijke referendum. Dat is niet het geval. U hebt me ontgoocheld, niet alleen als minister-president, maar ook als democraat. (Applaus bij het Vlaams Belang)
De heer Peeters heeft het woord.
Mijnheer de voorzitter, mijnheer de minister-president, geachte collega's, ik heb hier een citaat van de heer Dewinter uit De Standaard waarin hij het heeft over het instrument referendum: "Die actieve burgers hebben het instrument als breekijzer moeten gebruiken om binnen te breken in wat tot dan een zeer gesloten en technocratische besluitvorming was geweest."
Ik vind dat de mensen die het referendum hebben afgedwongen ontzettend veel hebben bereikt, en dit strekt hen tot eer. Sindsdien zijn het BAM-dossier en de Oosterweelverbinding in een stroomversnelling gekomen en is er zicht gekomen op alternatieven. Het heeft het debat aangezwengeld.
Wat wij betreuren en wat ik persoonlijk ook betreur, is dat dit referendum nu wordt gepresenteerd als het sluitstuk van een besluitvorming en eigenlijk moet het het begin zijn. Het beleid had hier zelf stappen moeten zetten om de inspraak te organiseren en niet moeten wachten, na alle mist die gespuid was en na alle non-communicatie van BAM en na al het geld dat is uitgegeven om die non-communicatie gestalte te geven, om de Antwerpenaren beter te betrekken.
U hebt gelijk dat het decreet het niet wettelijk bindend maakt. Maar voor Groen! is het duidelijk dat het wel moreel en politiek bindend is. Als men het instrument referendum gebruikt, wat een volksraadpleging is en een serieus beleidsinstrument is, dan moet men dat absoluut au sérieux nemen.
Groen! wil dat doen in twee richtingen. We hebben de Vlaamse Regering bezig gezien de voorbije weken. Volgens ons gaf ze een onduidelijk en verdeeld signaal aan de Antwerpenaren. We verwachten dat iemand, namens de hele regering, heel duidelijk aan alle Antwerpenaren zegt wat er met hun stem en hun inbreng zal gebeuren. Dat lijkt me ontzettend belangrijk voor de democratie en voor de besluitvorming in Vlaanderen.
Mevrouw De Ridder heeft het woord.
Mijnheer Dewinter, ik zal beginnen met u uit uw lijden te verlossen. Als er één ding voor liberalen al heilig kan worden genoemd, dan is het wel een volksraadpleging. (Gelach)
Lach maar. Trouwens, de eerste volksraadpleging die in Antwerpen ooit is georganiseerd, was georganiseerd door Van Rijswijck, een liberale burgemeester. Even de geschiedenis opfrissen.
Men kan moeilijk een volksraadpleging organiseren en dan nadien zeggen dat men er geen rekening mee zal houden. Nogmaals voor alle duidelijkheid: een ja is een ja, een neen is een neen. We zullen dan ook de voorliggende resolutie van Lijst Dedecker steunen.
Mocht het zondag een neen worden, dan is het dossier niet ten einde. We willen dan ook een dubbele oproep doen aan de Vlaamse Regering: hou absoluut rekening met de uitslag van de volksraadpleging, maar maak, bij een neen, spoedig werk of een doorstart voor een oplossing voor de mobiliteitsproblemen in Antwerpen. Laten we dan hopen dat die spoedige doorstart niet zal leiden tot een oplossing in 2021.
Ik wil ten behoeve van de leden voorlezen wat in het reglement staat. Als de voorzitter het reglement niet volgt, dan ontstaat er willekeur en dan krijgen we grote problemen in dit parlement.
In het reglement staat: "Nadat een antwoord gegeven is geworden door de minister" - in dit geval de minister-president - "hebben eerst de vraagsteller en vervolgens nog vijf aansluitende leden de mogelijkheid een extra vraag te stellen". Dus vijf aansluitende leden ten hoogste.
Nadat de heer Dewinter zijn repliek had gegeven, heb ik heel duidelijk gevraagd - mevrouw Vanderpoorten deed dat ook - wie er nog het woord wou vragen. Toen ik de zaal rondkeek, staken er twee of drie hun vinger op. Nu begint iedereen zich in dit debat te moeien. Ofwel spreken we deze spelregel af en houden we ons eraan, ofwel niet. Ik wens er me als voorzitter aan te houden. Als we die spelregels in acht nemen, dan kan de vergadering veel vlotter verlopen.
Minister-president Peeters heeft het woord.
Mijnheer de voorzitter, dit parlement heeft van niemand lessen te leren in democratische besluitvorming. Dat gebeurt hier elke dag. De Vlaamse Regering zal met heel veel overweging en zeer zorgvuldig het advies dat we inwachten van de stad Antwerpen, in de besluitvorming meenemen. Op dit moment is er een referendum met handtekeningen dat zal worden georganiseerd. Dat zal ook heel belangrijk zijn voor het advies dat de stad ons zal bezorgen. Als we dat advies gekregen hebben, zal de Vlaamse Regering daarover een beslissing nemen, rekening houdende met een aantal opmerkingen die hier zijn geformuleerd.
Mijnheer Vereeck, op dit moment wachten wij af wat het advies van de stad Antwerpen zal zijn. De Vlaamse Regering zal zeer zorgvuldig rekening houden met alle elementen die dat advies bevat.
Mijnheer de minister-president, opnieuw ontvlucht u uw democratische verantwoordelijkheid. Ik weet hoe groot uw engagement is in dit dossier. Ik weet hoe zwaar u weegt en vooral hoe zwaar u hebt proberen te wegen op dit dossier de voorbije weken en maanden. U hebt al uw politiek gewicht als minister-president ingezet. Ik kijk naar de burgemeester van Antwerpen die voor een keer - une fois n'est pas coutume - in hetzelfde kamp als wij is terechtgekomen, tot zijn eigen grote verbazing wellicht. Ik weet ook hoe groot de druk is geweest op het Antwerpse college en de meerderheidspartijen om hen ertoe te bewegen om toch maar op de een of andere manier, met of zonder referendum, voor of na een referendum, die Lange Wapper uiteindelijk gestalte te geven. Daarom begrijp ik de houding die u vandaag aanneemt. U had liever geen referendum. Dat referendum geneert, het is vervelend. U hebt zelfs het woord referendum niet uitgesproken. U krijgt het woord referendum zelfs niet over uw lippen. U zegt dat u gaat kijken wat het advies is van de stad en dat u wel zult zien wat u dan gaat doen. U wilt zich daar niet op vastpinnen. In plaats van hier nu een keer, vijf dagen voor het referendum, klaar en duidelijk aan iedere kiezer te zeggen, zoals minister Lieten, uw viceminister-president, het heeft voorgedaan in De Morgen en in De Standaard, dat als de kiezer stemt voor de Lange Wapper, hij er komt, en als de kiezer stemt tegen de Lange Wapper, hij er niet komt. Dat is duidelijkheid. Al de rest is ronddepotdraaierij. (Applaus bij het Vlaams Belang en LDD)
Het incident is gesloten.