Verslag plenaire vergadering
Verslag
De heer Van Rompuy heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, mijnheer de minister, collega's, mijn vraag heeft betrekking op de sociaaleconomische crisis waar we deze namiddag meer dan ooit in zitten na de beslissing om "neen" te zeggen inzake Fortis. De financiële crisis zet zich door, net als de economische crisis - straks behandelen we nog het ontwerp van decreet over de waarborgregeling, dat nog werd geamendeerd inzake de grote ondernemingen.
Zoals vorige week door de heer Voorhamme werd opgemerkt, moeten we ook eens bekijken wat er in Europa gebeurt. Gisteren kregen we het bericht dat de Franse regering voor 6 miljard euro leningen zal toestaan aan de Franse automobielindustrie, aan Peugeot, Citroën en Renault. Die autobouwers zullen aan een lagere rente kunnen lenen dan bij de banken en dus zal er op die manier een subsidiëring tot stand komen. De Franse regering koppelt dit aan het behoud van de assemblagefabrieken en de werkgelegenheid in Frankrijk. Op bepaalde punten werd zelfs gesteld dat de autofabrikanten verplicht waren om het geld enkel te besteden bij in Frankrijk gevestigde toeleveranciers.
Wat men verweten had aan Obama en de Buy American Act, zien we dus ook in de automobielindustrie in Frankrijk: een vorm van protectionisme en een verstoring van de interne markt. Mevrouw Kroes zegt daar zeer bezorgd om te zijn. En ook een aantal lidstaten hebben kritiek op de plannen van Parijs.
Wij staan hier zelf natuurlijk ook voor grote problemen. De eerste minister is op dit ogenblik bij Angela Merkel in Duitsland; minister-president Peeters heeft ook al een aantal contacten. U hebt vorige week zelf een conferentie gehouden met de sector. Welke demarche kan de Vlaamse Regering, mede bij monde van de federale regering, ondernemen bij de Europese Commissie om ervoor te zorgen dat die protectionistische maatregelen geen doorgang kunnen vinden? Als de moederlanden van de grote multinationals hun bedrijven beschermen ten koste van de werkgelegenheid elders, is dat voor ons een zeer groot probleem.
Mevrouw de minister, hoe schat u dat Franse plan in? Hoe zal de Vlaamse Regering daarop reageren?
Minister Ceysens heeft het woord.
Mijnheer Van Rompuy, ik deel de bekommernissen die u uit. Ik wil wel nog eens wijzen op de conclusies van de ministeriële vergadering over de automotivesector, die op 16 januari heeft plaatsgehad onder het voorzitterschap van de vicepresident van de Europese Commissie, de heer Günter Verheugen. Op die vergadering waren de ministers van Economie van de 27 lidstaten aanwezig. Zij hebben daar drie belangrijke conclusies getrokken.
Ten eerste: de eerste verantwoordelijkheid voor het oplossen van de crisis in de automotive ligt bij de sector zelf. Men heeft gezegd dat er gewerkt moet worden aan het wegwerken van overcapaciteit en dat men moet inzetten op innovatie. Ten tweede: een ondersteuning van overheidswege is te verantwoorden in de transformatie naar een innovatief, milieuvriendelijk en veilig wagenpark. Ten derde: de ondersteuning van overheidswege moet gecoördineerd verlopen. De ministers hebben hun akkoord gegeven om niet in een wedren om subsidies te stappen.
We weten allemaal dat op Europese vergaderingen vaak dure eden worden gezworen, maar dat het gevaar reëel is dat, zodra de ministers naar hun thuisland terugkeren, het daar in de richting van 'eigen land eerst' gaat.
Weerstaan aan protectionistische lokroepen die in elk land af en toe de kop opsteken onder druk van nationale lobby's, vergt moedige politici die hun blik op de lange termijn houden en niet bezwijken onder electorale druk op korte termijn. Gelukkig worden onze politici daarin ondersteund door de Europese staatssteunregels en de Europese interne markt. Maar ook op wereldvlak hebben we een regelgevend kader dat dat protectionistische gevaar de kop moet indrukken. Ik denk bijvoorbeeld aan de Wereldhandelsorganisatie. We mogen ons vandaag gelukkig prijzen dat die verdragen de handen en voeten van protectionistisch ingestelde politici en drukkingsgroepen binden.
Het is duidelijk dat regels alleen niet zullen volstaan. We komen in een fase dat een en ander moet worden afgedwongen. Voor die afdwinging moeten we op Europees vlak bij de Europese Commissie zijn. De Europese Commissie is bij uitstek de instantie die hierin ons Europese belang moet blijven behartigen. Ze moet erop toezien dat in Europa het gelijke speelveld behouden blijft en dat er geen concurrentieverstoring optreedt door de wedren om subsidies die we nu zien.
We hebben een brief geschreven naar eerste minister Van Rompuy met de vraag om onze bekommernis mee te nemen bij de Europese fora. Dat heeft al effect gehad, want er is een nieuwe top van staats- en regeringsleiders afgekondigd op 27 februari met drie agendapunten: de financieel-economische crisis, de situatie van een 'bad bank' en de toestand in de automobielindustrie.
Ik heb zelf contact genomen met onze Europese Commissaris, Louis Michel. Ik doe dat overigens opnieuw met mijn regionale collega's. Vandaag heb ik een brief gestuurd naar mevrouw Kroes. Zij heeft te kennen gegeven dat ze dit niet zal tolereren en dat ze dit bekijkt. Wanneer iemand daadwerkelijk optreedt en wanneer het goed is, moeten we dat ook expliciet zeggen. In de brief zeg ik haar: "Goed zo, dit is wat we verwachten van Europa."
De voorbereiding voor die top van 27 februari zal gebeuren op de gekende manier met een coördinatievergadering waarop wij aanwezig zullen zijn.
Collega's, de Vlaamse Regering heeft niet stilgezeten. We hebben twee weken na elkaar de rondetafelconferentie georganiseerd. Er was een zeer nauw overleg tussen de diverse overheden en de sector. U weet wat we daar hebben afgesproken. Minister Vandenbroucke heeft voor opleiding 10 miljoen euro vrijgemaakt via een convenant met de sectoren. We hebben zelf beslist om de strategische opleidingssteun te verdubbelen van 1 miljoen naar 2 miljoen euro. De waarborgregeling komt zo dadelijk nog aan bod. Het debat over de tijdelijke werkloosheid voor bedienden gaat vandaag door in de Groep van Tien.
We hebben er alle belang bij om de Europese Commissie kort te houden: onze eigen Belgische commissaris, de Nederlandse commissaris, die daarvoor gekend is en die we moeten ondersteunen, de conclusies van Verheugen en de nieuwe top die in februari moet doorgaan.
Ik dank u voor uw antwoord, mevrouw de minister. Ik vind het belangrijk dat u vandaag naar mevrouw Kroes een brief hebt geschreven om haar te steunen in haar actie om protectionisme en verstoring van de interne markt te vermijden. Als kleine, open regio met veel buitenlandse bedrijven zijn wij vragende partij voor een kader.
We hebben daarover volgende week in de commissie ook een debat. De heer Van Malderen en ik hebben gevraagd naar een kader voor dat steunregime in België. Maar dat steunregime moet uiteraard in de Europese context worden geplaatst. Het heeft gen zin dat wij een bijzonder streng regime ontwikkelen als Europa dat niet doet. Dan is het dweilen met de kraan open.
Het is heel belangrijk dat we op het Europese vlak actief zijn. Er is een overaanbod vanuit verschillende regeringen om bij de nationale bedrijven zo veel mogelijk de werkgelegenheid en de productiecapaciteit in eigen land te vrijwaren. Dat is voor ons een zeer grote bedreiging. Wij hebben noch de middelen, noch de macht om onze wil of verwachtingen op te leggen aan de bedrijven die hier gevestigd zijn en die moeten rapporteren aan de moederbedrijven in andere landen.
De heer Bourgeois heeft het woord.
Ik ben het eens met de vraagsteller en met het antwoord dat de minister heeft afgelezen. Ik wil vragen dat de Vlaamse Regering ook aandacht heeft voor een meer offensief beleid. Bij Europa moeten we onze belangen verdedigen en we moeten ageren tegen protectionisme. Ik weet dat de zaak Opel opgevolgd wordt. We moeten echter heel offensief denken en eventueel samen met Duitsland en Angela Merkel kijken of uit de erfenis van GM een Opel Europe kan ontstaan. GM gaat massaal afdanken. Dat weten we al. Het gevaar is groot dat wij in de brokken delen. Dat spoor - Opel Europe -moet zeker bewandeld worden.
Mevrouw de minister, heeft de Vlaamse Regering al nagedacht over de idee van Peter Leyman, ex-Volvoman, die steeds meer opgeld maakt, over Flanders Car Assembly? Hij wordt daarin gesteund door journalist Vic Heylen in Trends, om een offensief en innovatief beleid te voeren, zoals Telenet Vlaanderen en IMEC, voor de autoassemblage.
We hebben veel kennis in huis: topdesigners, academici, specialisten hybridewaterstofbussen enzovoort. Specialisten beginnen ervoor te pleiten, weliswaar kleinschalig, niet met massale tewerkstelling, om een nieuwe niche te ontwikkelen in Vlaanderen voor de autoindustrie, waar we innovatief werken aan nieuwe, zuinige wagens. De overheid moet daar minstens een coördinerende, zo niet een verdergaande rol in spelen. De Vlaamse Regering moet hierin het voortouw nemen.
De heer Voorhamme heeft het woord.
Mevrouw de minister, ik ben blij te horen dat de toezegging die de minister-president vorige week heeft gedaan, inmiddels wordt gehonoreerd op een top op 20 of 27 februari. Er zijn al veel vergaderingen geweest met mensen van General Motors, omdat dat het meest acute is.
Buiten het feit dat we willen wijzen op de interne concurrentieregels en steunmaatregelen in Europa, hebben we ook een concept van strategie ontwikkeld die op een Europese top zou moeten worden aangenomen. Er is meer nodig op zo'n top dan af te spreken te komen tot een harmonisatie van steunmaatregelen. Gezien de acute situatie is er nood aan een alternatief industrieel beleid dat een antwoord kan zijn op de fall-out die we nu in Europa meemaken door de maatregelen van de overheid van de Verenigde Staten.
Het zal bekend in de oren klinken, maar binnen de Europese ondernemingsraad van General Motors wordt sterk gedacht aan een verzelfstandiging van de Europese poot. Dat klinkt misschien als een utopie, behalve als dit een onderdeel kan zijn van een industrieel beleid dat in Europa zou worden ontwikkeld. Dan moet het ook de politieke steun krijgen van de Europese overheid. Dan kan daarover bilateraal worden gepraat tussen Europa en de Verenigde Staten.
Volgende week is hierover een debat in de commissie. Heeft de Vlaamse Regering al een standpunt bepaald, dat we zullen moeten meegeven met minister Van Quickenborne en eerste minister Van Rompuy naar de Europese top?
De heer Stassen heeft het woord.
Europa is een ontzettend belangrijk politiek project, al is het alleen maar om de vrede te bewaren in Europa. Maar in de aanpak van de crisis is Europa afwezig. Enerzijds is het duidelijk dat Europa zijn eigen regels niet toepast. Als Europa zijn eigen concurrentieregels zou toepassen, dan zou president Sarkozy niet op de proppen komen met zijn voorstel. Dan weet hij dat het zou worden teruggefloten door een sterke Europese Commissie. Hij doet het toch omdat hij weet dat hij er waarschijnlijk mee wegkomt.
Anderzijds mist Europa de kans om een relanceplan door te voeren zoals president Obama dat poogt te doen in Amerika. Er worden teksten geschreven over een Europees 'green new deal', maar het is bij voornemens gebleven. Europa heeft geen enkel industrieel of ander relanceplan geschreven.
Als Vlaanderen het verschil wil maken, moet het Europa erop wijzen dat het zijn verantwoordelijkheid moet nemen in het toepassen van zijn eigen concurrentieregels, en moet het ook zeggen dat de verschillende relanceplannen, die elkaar zullen tegenwerken in de verschillende regio's en lidstaten, contraproductief zullen zijn als er geen Europees, liefst groen, relanceplan komt.
Ik raad u allemaal de lectuur aan van de laatste mededelingen, waarin Europa wel degelijk een aantal krijtlijnen heeft uitgezet over wat kan. Het is ook een van de redenen waarom we straks de nieuwe waarborgregeling zullen invoeren. Dat zit in de crisisaanpak die nu is toegelaten. De lidstaten zijn natuurlijk allemaal bezig om de laatste mededeling van Europa om te zetten in instrumenten. Dat geeft mogelijkheden voor verruiming.
Geen enkele lidstaat kan dus worden verweten dat die mededeling wordt omgezet in een eigen instrumentarium. Wij doen dat nu ook. We maken gebruik van de mogelijkheden inzake werkgelegenheid. We doen dus wat andere lidstaten doen.
We stellen vast dat Frankrijk maatregelen probeert te nemen buiten dat kader. Die maatregelen wijken erg af van het kader van de algemene Europese staatssteun. Ik vind het dan ook belangrijk dat vandaag mevrouw Kroes het signaal heeft gegeven dat Frankrijk daarmee tegen de lamp zal lopen. We hebben het daar met onze vertegenwoordigers in Parijs over gehad. We hebben er alle belang bij te zeggen dat wat mevrouw Kroes doet, goed is. We zeggen zo vaak dat er niets gebeurt. Als er dan iets gebeurt, dan moeten we dat ook volmondig steunen.
We hebben contact met onze eigen commissaris. Vandaag is er een onderhoud tussen premier Van Rompuy en bondskanselier Merkel. Gedurende een week is er met de vakbonden en de werkgevers gezocht naar het gemeenschappelijke belang voor in de eerste plaats Vlaanderen en Duitsland.
We zullen nu ongetwijfeld een aantal voorzetten krijgen uit verschillende hoeken. Tijdens de rondetafel hebben we ook met Flanders Drive gedebatteerd. Ook die mensen zijn bereid verder te gaan dan tot nu toe het geval was. Zij coördineren vandaag het Vlaams innovatiebeleid over automotive. Dat was een insteek van verschillende assembleurs en toeleveranciers. Het gaat om een collectieve innovatie die elke deelnemer in die participatie voor een deel ten goede moet komen. Samen gingen zij na hoe ze programma's konden detecteren met die gemeenschappelijke noemer om innovatie te stimuleren.
De raad van bestuur van Flanders Drive is vorige week nagegaan of ze daarin verder kunnen gaan. Ze zijn bereid te onderzoeken wat het potentieel is aan vooral hybride en elektrische technologie om in te spelen op de nieuwe opportuniteiten. Het gaat dan verder dan de assemblage en de toeleverancier, maar over bijvoorbeeld een elektronisch aangedreven voertuig. Flanders Drive werkt daar verder aan.
Deze week is het eerste dossier van een Vlaams bedrijf bij de Europese Investeringsbank ingeleid. Er moet worden gewerkt aan concrete dossiers. We stellen echter vast dat het ene bedrijf het andere niet is. Ook andere lidstaten hebben al zulke dossiers ingeleid. We hebben afgesproken dat de coördinatie samen met Agoria gebeurt. We proberen met verschillende werknemersorganisaties en met de werkgevers in te zetten op alle terreinen. Ik ben benieuwd wat de resultaten zullen zijn van het gesprek tussen premier Van Rompuy en mevrouw Merkel. Intussen drijven we de contacten met de commissarissen op en bereiden we de nieuwe top voor. Net als bij de andere gesprekken moeten we immers goed weten wat we daar op tafel willen leggen.
Het incident is gesloten.