Verslag plenaire vergadering
Actuele vraag over een gewestwaarborg om de uitstaande leningen van de Gemeentelijke Holding te dekken
Verslag
Het antwoord wordt gegeven door minister Van Mechelen.
De heer Verougstraete heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, mijnheer de minister, de Gemeentelijke Holding, die eigendom is van de Belgische gemeenten, is voor 14 percent referentieaandeelhouder van Dexia. De dividendenstroom van Dexia vormt een grote bron van inkomsten voor de gemeenten: 42 miljoen dit jaar, plus 10,7 miljoen voor bepaalde certificaten. Volgend jaar zullen de gemeenten deze inkomsten wellicht moeten derven. De Gemeentelijke Holding heeft samen met de Belgische, de Franse en de Luxemburgse overheid, geparticipeerd in de kapitaalsverhoging van Dexia voor een totaal bedrag van 6,4 miljard.
Dexia heeft daarvoor 500 miljoen euro opzijgezet, en heeft een lening aangegaan met Dexia-aandelen als onderpand. Zo heeft de bank nu voor 1,4 miljoen euro leningen lopen. Op een balanstotaal van 2,5 miljard is dat aanzienlijk. De bank verkeert in een moeilijke positie. Ze kampt met solvabiliteits- en liquiditeitsproblemen. Door de neerwaartse tendens van de beurs is het aandeel met 75 percent gedaald. De bank heeft aangedrongen op staatsgarantie bij de federale overheid. Dat is niet gelukt omdat de federale overheid denkt dat Europa daar tegen is: men zou geen staatswaarborg voor banken mogen geven aan aandeelhouders. Ze heeft dan ook een verzoek gericht tot de Vlaamse overheid. Zult u steun geven? Onder welke vorm?
De heer Van Rompuy heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, mijnheer de minister, mijn vraag gaat over die gewestwaarborg voor de uitstaande leningen van de Gemeentelijke Holding. De voorzitter is hier aanwezig. Dat is een belangrijke instelling voor onze gemeenten. Ze zijn een belangrijke aandeelhouder van Dexia. Er zijn problemen geweest. De holding heeft leningen ten belope van 1,4 miljard euro uitstaan, waarvoor de Dexia-aandelen als onderpand dienen. We weten uit de financiële crisis dat de waarde van die aandelen fors is gedaald. Er is nu een vraag naar garantie vanuit de gewesten. We hebben vernomen dat de Vlaamse Regering bereid is om de vraag te onderzoeken. Dat is natuurlijk ook een vraag naar het Waalse en het Brusselse Gewest. Wat is de stand van zaken? Is de Vlaamse Regering bereid om deze problemen mee op te lossen?
Minister Van Mechelen heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, ik heb inderdaad de brief van 4 november van de Gemeentelijke Holding ontvangen met de vraag om een waarborg ten belope van maximum 400 miljoen euro, weliswaar gedragen door de drie gewesten, om een waarborg te krijgen voor het feit dat de Gemeentelijke Holding zich op 3 oktober geëngageerd heeft voor 500 miljoen euro kapitaalsverhoging, mee te onderschrijven bij Dexia. De Gemeentelijke Holding is vanzelfsprekend een belangrijke referentieaandeelhouder van Dexia, en die bijkomende inspanning werd meer dan gewaardeerd. Het is uiteindelijk voor deze 500 miljoen euro dat de Gemeentelijke Holding een waarborg vraagt.
We hebben de vraag gekregen op 4 november en we hebben op 5 november onmiddellijk per e-mail gereageerd om te laten weten binnen welk kader wij menen dat deze vraag kan worden behandeld. Vanaf dat ogenblik zijn de gesprekken begonnen tussen mijn medewerkers en de Gemeentelijke Holding.
Deze vraag werd niet alleen aan Vlaanderen gesteld, maar ook aan het Waalse Gewest en aan het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest.
Wat is het kader waarbinnen we dit onderzoeken en wat zijn de spelregels? Het kader is heel eenvoudig. Ons residuair decreet kan daar van pas komen: het decreet op het kas-, schuld- en waarborgbeheer. We kunnen een beroep doen op artikel 6 van het decreet om een antwoord te formuleren. Voor alle duidelijkheid: als de Vlaamse Regering zich daarop zou beroepen, dan betekent dit dat we een van de komende weken een amendement moeten indienen in het Vlaams Parlement, want u weet dat hiervoor een machtiging van het Vlaams Parlement vereist is. Dat moet gebeuren via een amendement op het begrotingsdecreet.
De spelregels om een dergelijke waarborg te mogen geven, worden vanzelfsprekend bepaald door de Europese Commissie. Ik geef u de vier cumulatief te vermelden voorwaarden waaraan moet worden voldaan. Een, het moet gaan over een instelling die niet in financiële moeilijkheden verkeert. Twee, het is belangrijk dat de waarborg beperkt wordt in bedrag en in tijd. Drie, het mag om maximaal 80 percent van de uitstaande lening gaan. Vier, dit moet gebeuren in een transparant kader dat moet worden meegedeeld aan de Commissie.
De waarborg kan dus maximaal gaan over 400 miljoen euro, dat is 80 percent van 500 miljoen euro. Ondertussen zijn er informele contacten geweest met zowel de Brusselse als met de Waalse regeringen. Op dit ogenblik denkt men, maar dit werd nog niet geformaliseerd, aan een inspanning waarbij Vlaanderen 200 miljoen euro zou waarborgen, het Waalse Gewest 140 miljoen euro en de Brusselse regering 60 miljoen euro. Dat is het kader.
Gaat het om een instelling die in financiële moeilijkheden verkeert? Het is zo dat het Waalse Gewest ondertussen een doorlichting heeft laten uitvoeren door Ernst & Young, dus ook daar zijn we door.
Het spreekt vanzelf dat, vooraleer we in onderhandeling gaan met de Gemeentelijke Holding, het ook belangrijk is dat we het vierde punt invullen: het moet een transparante overeenkomst zijn. Het moet met andere woorden een marktconforme waarborg zijn die we verstrekken. Dat wil zeggen dat de waarborg zal leiden tot een opstappremie, een soort van instappremie om de waarborgregeling te krijgen, en er moet ook een jaarlijkse vergoeding worden betaald voor de garantie. Over de hoogte van de premie zal natuurlijk moeten worden onderhandeld, enerzijds tussen de drie gewesten en anderzijds tussen de drie gewesten en de Gemeentelijke Holding.
Het is de bedoeling van de Vlaamse Regering om hierover andermaal een 'term sheet' te laten voorbereiden door Petercam. De initiatieven zijn genomen om over dit term sheet een akkoord te bereiken met de drie gewesten en om het voor te leggen aan de Gemeentelijke Holding met het oog op het bereiken van een akkoord.
Samengevat, we zijn op de hoogte van het probleem, we hebben de stellige intentie om onze Gemeentelijke Holding op zijn vraag bij te springen en we zullen dat doen binnen de redelijke voorwaarden die worden opgelegd door de Europese Commissie.
Wat het dividendenbeleid betreft, heb ik nog twee gegevens. U weet dat de Gemeentelijke Holding in juni van dit jaar het dividend voor het boekjaar 2007 heeft uitbetaald. Het ging om 104 miljoen euro, waarvan 46 miljoen euro voor de Vlaamse gemeenten, steden en provincies. Op dit ogenblik zijn we voor 44 percent aandeelhouder van deze Gemeentelijke Holding. Het spreekt vanzelf dat het de algemene vergadering is die zich in mei 2009 zal uitspreken over het dividend 2009. Laat ons duidelijk zijn: het gaat over een holding die vooral financiële participaties heeft en dus moet u geen helderziende zijn om te weten dat het dividend nooit het bedrag kan halen van dit jaar.
Ik dank u voor uw antwoord, mijnheer de minister.
De staatswaarborg wordt gegeven voor 400 miljoen, maar wat gebeurt er dan met het overblijvende miljard waarvoor ook een staatswaarborg wordt gevraagd?
Mijnheer de minister, ik dank u voor uw antwoord, dat mijns inziens de juiste uitgangspunten en principes bevatte. Wij zijn er als Vlaams Parlement vragende partij voor dat de Gemeentelijke Holding, binnen die strikte voorwaarden, die garantie kan krijgen. Ik vermoed dat u daar vroeg of laat mee naar het parlement zult komen.
De heer Van Dijck heeft het woord.
Mijnheer de minister, ik was eveneens van plan om hierover een actuele vraag te stellen, maar we moesten nu eenmaal keuzes maken voor deze plenaire zitting.
Ik kan in elk geval tevreden zijn met uw antwoord. Het hele verhaal van Dexia en de Gemeentelijke Holding is voor de gemeenten een erg belangrijk gegeven, zeker ook nu, bij de opmaak van hun begroting. In de kranten spreekt men van een klein percentage, maar u weet net als ik dat een gemeentebegroting wordt opgemaakt met tal van kleine percentages.
Ik leid uit uw antwoord af dat de Vlaamse overheid dit dossier ernstig zal behandelen en naar de beste oplossing zal zoeken.
De heer Vermeiren heeft het woord.
Mijnheer Verougstraete, u hebt gezegd dat er liquiditeitsproblemen zijn, maar dat is niet waar. U moet dat verward hebben met een andere bankinstelling.
Mijnheer Van Dijck, u verwijst naar het percentage voor de gemeentelijke begroting. Dat percentage bedraagt in de begroting van de gemeenten 1 percent.
Mijnheer Verougstraete, het gaat inderdaad over een waarborg van 400 miljoen op de 500 miljoen die men zelf heeft geleend om de Dexiaparticipatiekapitaalverhoging te kunnen onderschrijven. De andere kredieten die de Gemeentelijke Holding heeft aangegaan, zijn onder meer gedekt door andere financiële participaties. Ik geef u één voorbeeld: de Gemeentelijke Holding is voor 99,8 miljoen euro aandeelhouder bij Elia.
Mevrouw de voorzitter, collega's, het is in het belang van onze Vlaamse gemeenten, steden en provincies dat we dit dossier op een oordeelkundige manier ondersteunen. Op die manier kunnen we de financiële waarde van onze steden en gemeenten veilig stellen voor de toekomst.
Het incident is gesloten.