Verslag plenaire vergadering
Motie tot instelling van een onderzoek door het Rekenhof naar de wijze waarop de communicatie met betrekking tot het Masterplan Antwerpen en de uitvoering ervan geconcipieerd en uitgevoerd wordt door de vennootschap Beheersmaatschappij Antwerpen Mobiel (BAM)
Verslag
Bespreking
De bespreking is geopend.
De heer Penris heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, collega's, we gaan het vandaag nogmaals hebben over de BAM, maar ik zal proberen het kort te houden. Dat zal moeilijk zijn, want we hebben daarover toch wel een en ander te zeggen. Maar ik heb begrepen dat de oppositie mee is in ons verhaal. Al was het maar omdat de heren Daems en Peumans vandaag het licht hebben gezien en een motie hebben ingediend die helemaal in de lijn ligt van onze motie. Zij het dat ze op het laatste een beetje moet afwijken natuurlijk, want men kan het Vlaams Belang nooit gelijk geven, zelfs niet als het gelijk heeft, omwille van het cordon sanitaire enzovoort, nietwaar mijnheer Peumans? Maar u volgt ons in onze analyse en u wilt ook dat er in dit dossier ernstig onderzoekswerk wordt verricht.
Voor de collega's die het dossier misschien minder hebben gevolgd in het verleden, breng ik kort in herinnering dat de BAM werd opgericht bij decreet van 13 december 2002. Het Masterplan Antwerpen, dat door die BAM moet worden uitgevoerd, wordt geregeld in drie besluiten van de Vlaamse Regering, met name dat van 15 december 2000, dat van 22 juli 2005 en dat van 16 februari 2007. Daarnaast bestaat er nog een heel belangrijke kaderovereenkomst tussen de Vlaamse Regering enerzijds en de BAM anderzijds, die dateert van 28 februari 2007 en de rechtsposities van alle partners regelt.
Waarom breng ik dat in herinnering, collega's? Dit is het wettelijke kader waarbinnen het hele verhaal zich afspeelt. Binnen dat verhaal is het heel duidelijk dat de Vlaamse Regering een belangrijke speler blijft. De Vlaamse Regering is hoofdaandeelhouder van de BAM, de Vlaamse Regering is de belangrijkste borg en bankgarant in het verhaal van de BAM, de Vlaamse Regering heeft twee commissarissen in de raad van bestuur van de BAM, die een aantal beslissingen kunnen overrulen mocht dat nodig zijn. Dat kan zowel als de commissaris moest vaststellen dat naar rechtmatigheid foute beslissingen door de BAM worden genomen en als naar doelmatigheid en opportuniteit foute beslissingen worden genomen door de raad van bestuur van de BAM. Met andere woorden, de Vlaamse Regering is in heel dit verhaal een spilfiguur, en wij op onze beurt zijn de controleurs van de Vlaamse Regering.
Dat wil ik u bij het begin van dit verhaal meegeven omdat we natuurlijk een aantal van onze verantwoordelijkheden kunnen doorschuiven naar andere instanties zoals we dat in het verleden al hebben gedaan. We hebben met name aan het Rekenhof in het verleden al eens gevraagd om, wanneer er beslissingen werden genomen die wij betwistbaar vonden, die te toetsen op hun rechtmatigheid. Het Rekenhof heeft dat ook gedaan. Vandaag willen wij niet alleen de rechtmatigheidstoets organiseren, vandaag willen wij ook in een heel specifiek dossier dat de BAM aanbelangt, namelijk het communicatiedossier, duidelijkheid met betrekking tot de doelmatigheid en de opportuniteit in het hele dossier.
Ik zal niet te veel beslag op uw tijd leggen want sommigen hebben ongetwijfeld nog verplichtingen. Ik zal geen lezing geven van het totale stuk dat we hebben voorbereid, maar ik wil u toch even in herinnering brengen waarover we het hebben. De BAM heeft destijds, en dat is heel lang geleden, rond 15 december 2000, haar communicatiedossier uitbesteed aan de Groep C & Slangen. Toen dat gebeurde, waren er in dit huis al heel wat vragen bij de manier waarop dat dossier destijds is aanbesteed. Met name stelde men zich de vraag: is de markt wel bevraagd geworden? Quod non. Er was één partner die preferentieel was en met die partner, nietwaar mijnheer Peumans, nietwaar mijnheer Daems, is men in zee gegaan. Wij, u en uw voorgangers hadden bij die constructies al een aantal vraagtekens. We hebben het dossiertje overgemaakt aan het Rekenhof. Het Rekenhof heeft gezegd dat de manier waarop dat dossier is gegund, misschien volgens politici betwistbaar is, maar naar de huidige stand van de rechtspraak rechtmatig te noemen. Herinner u: we hebben op 27 april aan het Rekenhof de opdracht gegeven na te gaan of dat dossier geen onregelmatigheden vertoonde wat de rechtmatigheid betrof, en het Rekenhof heeft geen onrechtmatigheden gevonden.
Er zijn echter andere aspecten in dit dossier die niet zijn beantwoord, dat hebben een aantal van onze goede collega's onmiddellijk opgemerkt. Als het dossier al rechtmatig is gegund volgens de letter van de wet, is het dossier dan wel gegund volgens de principes van doelmatigheid en opportuniteit, zoals elke goede bestuurder het zou moeten doen? Daar heeft het Rekenhof zich niet over uitgesproken, en daar heeft het zich ook niet over uit te spreken, deelde het ons achteraf mee. Een paar van onze collega's, de heer Decaluwe, de heer Peumans, de heer de Kort en de heer Daems, zijn met die wetenschap naar het Rekenhof getrokken en hebben gevraagd om alle stukken die betrekking hadden op de gunning van dat communicatiedossier van de Groep C & Slangen, in het bezit te krijgen. Ze hebben dat dossier geanalyseerd en ze hadden daar op dat moment al een aantal politieke vraagtekens bij. Over die politieke vraagtekens, hebben we in het debat in de evaluatiecommissie die halfjaarlijks plaatsvindt onder de goede leiding van onze collega uit Aartselaar, kunnen vaststellen: het contract is misschien te royaal gegund. Men heeft ervoor gezorgd dat naar aanleiding van de debatten toen, het forfaitaire budget waarover de communicatiegroep kon beschikken, verlaagd werd. Dat heeft niet belet dat ondertussen nieuwe deelcontracten zijn gegund aan dezelfde groep, wat hun forfaitaire verlies misschien wel compenseerde.
Nu moeten wij het over dit dossier ten gronde hebben, collega's. Dat betekent dat we toch even rekening moeten houden met wat een aantal specialisten in dit dossier ter zake te melden hebben. U zult zich herinneren, en zeker de collega's die het dossier ten gronde volgen, dat op 5 juli 2008 de vakkrant De Tijd hieromtrent een aantal dingen heeft meegedeeld, dingen die ik u niet wil onthouden en die ik u letterlijk ga voorlezen, al was het maar omdat u er rekening mee zou kunnen houden op het moment dat u zich over ons verzoek tot oprichting van een onderzoekscommissie gaat uitspreken.
Experts hebben in hun opiniestuk in De Tijd van 5 juli 2008 over het gebruik door Groep C van de zogenaamde mechanische communicatiemodellen een aantal dingen gezegd: "De communicatiestrategie van de BAM zou tot op heden vooral op informatie-uitstoot berusten, waarbij de 'communicatie' veelal zou ontbreken." Volgens hetzelfde opiniestuk heeft Groep C duidelijk gefaald in de strategische communicatiebegeleiding en advisering met betrekking tot de BAM. Ik citeer: "Het is trouwens momenteel zeer moeilijk om te bepalen welke taken - communicatieadvisering, analyses en onderzoek enzovoort - apart werden uitgevoerd en al dan niet gefactureerd, los van de permanente communicatiebehandelingen en taken van de communicatiecel van de BAM. Er moet, met andere woorden, transparantie worden verschaft over de taken die werden uitgevoerd door de communicatiecel, wat men in vaktermen de insourcing noemt, en de afzonderlijke taken, handelingen, adviezen en rapporten die extern, via outsourcing, worden verricht, door wie en tegen welke prijs. Als bepaalde activiteiten of handelingen, bijvoorbeeld strategische adviezen, zijn inbegrepen in het forfaitaire communicatiebudget, is het wenselijk dat de marktwaarde van die activiteiten en handelingen wordt bepaald."
Waarom is het communicatiebeleid dat Groep C & Slangen heeft gevoerd, failliet? Omdat we allemaal vaststellen dat er in Antwerpen al geen consensus meer bestaat over de meest fundamentele elementen van het hele Masterplan Antwerpen. Als we vandaag vaststellen dat heel Antwerpen in opstand komt tegen de Lange Wapperbrug, tegen grote en belangrijke onderdelen van het Masterplan Antwerpen, dan is er iets fout met de communicatie en met het beleid dat Groep C & Slangen heeft gevoerd. Tegen het einde van dit jaar verwachten wij 50.000 handtekeningen van Antwerpse burgers, die erop zullen aandringen om een volksreferendum te organiseren tegen de Lange Wapperbrug. Van slechte communicatie gesproken: dit kan tellen. Als heel Antwerpen in opstand komt tegen een zo belangrijk geacht project, dan is er minstens iets fout met de communicatiestrategie. We denken dus dat het aangewezen is om heel dit communicatiedossier ten gronde te onderzoeken, om een aantal communicatie-experts hun licht te laten schijnen over de wijze waarop de communicatie is gebeurd, en, meer in het bijzonder, om ook de expertencommissie voor Overheidscommunicatie in dit dossier te betrekken. We durven dat zeggen omdat de outsourcing van de communicatie met betrekking tot de nv BAM gebeurt op initiatief van de Vlaamse overheid en ook wordt gefinancierd met het geld van de Vlaamse overheid, en de communicatie van de BAM uiteindelijk bestemd is voor het publiek.
Al die elementen samen brengen ons ertoe u te durven vragen vandaag uw instemming te verlenen aan het oprichten van een parlementaire onderzoekscommissie binnen dit huis, die een beroep zal doen op mensen uit de communicatiewereld enerzijds, maar anderzijds zeker en vast ook op de expertencommissie voor Overheidscommunicatie. We moeten daar niet te lang mee wachten. Het dossier vraagt dat we hier snel en efficiënt handelen. We durven voorstellen dat deze commissie uiterlijk op 31 december 2008 haar besluiten zou indienen bij dit huis en deze plenaire vergadering. Vandaar onze motie die we u voorleggen. Ik heb begrepen dat vandaag ook een aantal eminente leden van de rest van de oppositie wakker zijn geworden. Ze willen niet zo ver gaan als wij. Ze willen nogmaals een beroep doen op het Rekenhof, dat al een wettigheidscontrole heeft uitgevoerd. Nu zouden ze aan het Rekenhof willen vragen een opportuniteits- en doelmatigheidscontrole te laten uitvoeren. We kunnen daarmee leven, maar denken dat onze stap iets verder gaat en iets efficiënter zal zijn dan wat zij voorstellen. Daarom houden we alleszins vast aan ons eigen voorstel, dat krachtig en duidelijk is, maar zullen we hun voorstel zeker niet afschieten. We zullen ons daar minstens over onthouden, en misschien willen we het in onze goedgunstigheid zelfs goedkeuren. (Applaus bij het Vlaams Belang)
De heer Peumans heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, dames en heren, de heer Penris beweert dat wij nu pas wakker geworden zijn. Eerlijk gezegd, u moet de communicatie eens bekijken. Ik nodig u uit om de acht tot nu toe goedgekeurde voortgangsrapportages te lezen, mijnheer Penris. U zult merken dat ik eerst in de woestijn aan het preken was. Nadien hebben alle mogelijke organisaties, tot en met de burgemeester van Antwerpen, verklaard dat de hele communicatie van de BAM allesbehalve goed was, en dan druk ik het nog voorzichtig uit.
Wij opteren ervoor om dit door het Rekenhof te laten doen. De heer Penris heeft duidelijk aangehaald dat de rechtmatigheid onderzocht is, maar een onderzoekscommissie is volgens mij te verregaand. Ik denk immers dat het Rekenhof nu ook de doelmatigheid moet onderzoeken.
Ik nodig het parlement uit om na te gaan hoe de Groep C & Slangen in het verleden allerlei contracten heeft binnengehaald. Ik verwijs naar de periode-Verhofstadt. Ze werd later terug binnengehaald bij Open Vld. Ik zie dat ze voor 400.000 euro gedurende 60 dagen prestaties geleverd heeft. Ik zie dat ze op 22 november van het jaar …
De heer Gatz heeft het woord.
Mijnheer Peumans, u zei net zelf dat herhaling een gouden regel is in de communicatie. Maar men kan ook beginnen zagen. Dat is ook een kunst. U sleurt er zijdelings allerlei zaken bij, daar bent u goed in. U bewijst daarmee ten overvloede waar het u echt om te doen is, namelijk een private kruistocht tegen de heer Slangen. Ik vraag u, ik wil u in bescherming nemen tegen uzelf: hou daar mee op.
U weet dat volgens het Rekenhof het contract goed gegund is en dat er met de aanbesteding niets fout is. U weet dat volgens het Rekenhof de tarieven correct zijn en de facturatie correct uitgevoerd is. U hebt al die informatie, u kent dit dossier nog tien maal beter dan ik. U weet zeer goed dat de leidinggevenden bij BAM vonden dat er niet moest worden gecommuniceerd, voornamelijk om juridische redenen. U weet zeer goed dat het communicatiebureau Groep C steeds op een professionele manier het communicatieadvies gegeven heeft waarvoor het vergoed werd. U probeert nu net als uw collega van het Vlaams Belang om een slachtoffer te kiezen. U komt beweren dat er niet goed gecommuniceerd is vanuit BAM, daar kunnen we best een boompje over opzetten. Voor u is het de verantwoordelijkheid van degene die moest communiceren. De eindverantwoordelijke voor de communicatie is volgens mij BAM zelf en niet Groep C. ik vraag u om eens een klein beetje een eerlijke houding aan te nemen in het parlement, en te stoppen met de vergiftiging rond dit dossier, wat u nu al maanden aan het proberen bent. Het zou u sieren. (Applaus bij Open Vld)
Met alle respect, ik ben niet de man die de heer Peumans moet en wil verdedigen, wel integendeel. Maar nu neemt iemand het woord die het dossier op geen enkel moment, zelfs niet zijdelings, heeft willen volgen. Mijnheer Gatz, als het dossier behandeld wordt in de commissie, schittert uw fractie door afwezigheid, met uitzondering van de commissievoorzitter natuurlijk. Dat terzijde.
Wat uw opmerking te gronde betreft: qui custodiet custodes - wie bewaakt wie? Ik merk dat u zich al in het dossier hebt ingewerkt. De communicatiecel van de BAM wordt momenteel bevolkt door mensen die vanuit Groep C zijn afgevaardigd. Die tekenen op dit moment de communicatiestrategie uit die Groep C mag uitvoeren.
Dat is een interessant juridisch probleem. Het is een van de redenen waarom zowel mijn fractie als die van de heren Peumans en Daems, vragen om nader onderzoek te mogen uitvoeren. Mijnheer Gatz, sta ons dat minstens toe.
De heer Daems heeft het woord.
Mijnheer Gatz, ik waardeer u erg als politicus, dat weet u, maar u gaat hier kort door de bocht. In november of december hebben we de elfde voortgangsrapportage. Het punt dat we daar allicht voor de elfde keer zullen maken, is dat een aantal zaken financieel buitensporig worden en uit de hand lopen. Het is mij helemaal niet te doen om een kruistocht tegen één persoon of één bedrijf, ik wil dat een verlengstuk van de overheid, zoals BAM, goed bestuurt. U verwijst naar het Rekenhof, dat een procesaudit heeft gemaakt en geen opportuniteits- of doelmatigheidsbeoordeling. Dat is net het punt dat we met onze vraag tot onderzoek bij het Rekenhof willen maken. Ik nodig u uit om tijdens de elfde voortgangsrapportage dit debat mee te voeren.
De heer van den Abeelen heeft het woord.
Mijnheer Penris, als hier kort door de bocht wordt gegaan, dan geldt dat ook voor u. Als u zegt dat er weinig interesse is van onze fractie voor de voortgangsrapportage, dan gaat u aan het feit voorbij dat ik daar vooraan zit en dat allemaal verplicht bijwoon, en dat mevrouw De Ridder daar meestal ook aanwezig is. U kunt de heer Gatz niets verwijten; wij lichten hem in, waardoor hij goed geïnformeerd is.
Ik wil even terugkomen op de woorden van minister-president Peeters, toen hij nog minister van Openbare Werken was en zei dat de communicatie of de non-communicatie van BAM niet altijd de schuld was van het communicatiebureau, maar van de juridische adviseurs. Ik herinner mij - de heren Penris en Daems waren er ook bij, de heer Peumans niet - dat toen we in Antwerpen naar de maquette gingen kijken van de verschillende consortia, we werden geflankeerd door een juridisch adviseur van BAM, die dan nog reclame maakte voor een bepaalde politieke partij op zijn voorruit. Hij bezwoer ons om geen vragen te stellen, we mochten en zouden geen vragen stellen. Dat is non-communicatie.
Als ik verneem dat bepaalde leden van de raad van bestuur van BAM zelfs niet wilden communiceren met het parlement, dan mag u het communicatiebureau niets verwijten. In de bewuste uitzending van ATV en De Zevende Dag verscheen BAM niet, terwijl het communicatiebureau had geadviseerd om daar wel naartoe te gaan. Men had intern beslist om niet te gaan.
Er is ook nog een intern rapport over communicatie dat door een dame werd geschreven en dat bij BAM circuleerde. Wat er met die dame is gebeurd, moet u zelf maar uitzoeken. Ik vrees dat zowel leden van de raad van bestuur, als het kader niet altijd heel communicatief zijn. Onze fractie zal dat ook niet volgen omdat het Rekenhof al genoeg onderzoek heeft gedaan.
We hebben het volste vertrouwen in de heer Vinck, die heel goed is op het vlak van communicatie. Hij heeft in andere grote bedrijven zeer goed gecommuniceerd. Geef hem de kans om te communiceren. Hij zal ook naar de voortgangsrapportage komen. Stel hem dan uw vragen. Ik geef hem het vertrouwen. In de commissie hebben we het hier vijftien keer over gehad. De heer Gatz heeft voor een groot deel gelijk. (Applaus bij Open Vld en sp.a + VlaamsProgressieven)
De heer Gatz heeft het woord.
Mijnheer Daems, wanneer ik de heer Peumans verweet dat hij in een privé-oorlog is verwikkeld met de heer Slangen, dan was dat niet van toepassing op u. Ik weet dat u met de grond van het dossier bezig bent.
Het moet niet de bedoeling zijn om de indieners van het verzoek tot onderzoek uit elkaar te spelen. Dat is niet de essentie. Mijnheer van den Abeelen, u hebt ook niet de essentie aangehaald.
Wat stellen we vast, collega's? We stellen vast dat we in het BAM-dossier ongeveer 5 miljoen euro - en ik druk me misschien een beetje oneerbiedig uit - over de balk hebben gezwierd. Vandaag hebben we een project in Antwerpen waar absoluut geen enkel draagvlak meer voor bestaat. Wie is daar verantwoordelijk voor? Dat zijn de BAM als raad van bestuur wegens de krampachtige houding in het verleden, voor een stuk ook de regering, maar evenzeer ook degenen die als experten hadden moeten instaan voor de crisiscommunicatie en de strategische communicatie. De voorbeelden die wij hebben gezien, waren geen voorbeelden van crisiscommunicatie, integendeel. Dat is de grond van de zaak en daarover willen wij dat het Rekenhof zich buigt.
Mevrouw de voorzitter, ik ben blij dat ik het woord opnieuw krijg. Ik zou de heer Gatz van harte willen bedanken voor de toch wel laag-bij-de-grondse opmerking die hij maakt.
Mijnheer Gatz, ik nodig u uit om te bekijken wat mijn bijdrage in de voortgangsrapportage tot nu toe geweest is. Ik doe wel moeite om allerlei dingen na te kijken. Toch ga ik u een paar voorbeelden geven in verband met de heer Slangen. De heer Daems merkte terecht op dat de teller op dit ogenblik op 5 miljoen euro staat. Dat is 200 miljoen Belgische frank! Vorig jaar werd weer een forfaitaire som uitbetaald. Ik stel vast dat de raad van bestuur na onze interventies beslist heeft om de contracten terug te brengen van 900.000 naar 600.000 euro - maar dat is nog een hoog bedrag, er kan dus nog een en ander van af.
Wat de heer Slangen in overheidsdienst betreft, stel ik vast dat het bureau 400.000 euro krijgt om zestig dagen te werken. Ik ken mensen die veel harder moeten werken.
Er is een arrest van de Raad van State van 4 maart 2003 en ik nodig u uit om het eens te lezen. Daarin heeft een ander bureau gelijk gekregen omdat ten onrechte een toewijzing aan het bureau-Slangen is gebeurd. Ik verwijs naar het arrest van 15 maart 2007 waarin Slangen opnieuw in het ongelijk werd gesteld.
Ik geef u nog een voorbeeld, mijnheer Gatz. In het kader van de noord-zuidverbinding werden twee adviezen gemaakt - of beter: twee adviesjes - door het bureau. Dat heeft er juist geteld twee weken aan moeten werken. Ik zal u de kostprijs ook geven. Ik kende de details niet, maar ik heb ze aan de minister gevraagd. De ene nota gaat over een adviesnota over tijdelijke onteigeningen en bijkomende maatregelen. Het is een kort advies. De andere nota is een voorbereiding voor het overleg met een actiecomité over de noord-zuidverbinding. Twee weken heeft men eraan gewerkt! Twee weken! Ik zou u nog voorbeelden kunnen geven, want de lijst is indrukwekkend.
Tussen ons gezegd en gezwegen, mijnheer Gatz, als u vindt dat ik overdrijf, dan zeg ik dat ik vind dat er aan de andere kant overdreven wordt, want daar wordt 5 miljoen euro uitbetaald voor erelonen plus de rest de communicatie. Iedereen zegt dat die communicatie en informatie op niets trekt. Ik ben niet de enige die dit zegt, een heleboel mensen zeggen dit.
Mijnheer Peumans, ik herhaal wat het Rekenhof in zijn vorig rapport heeft gezegd.
Dat gaat over rechtmatigheid, niet over doelmatigheid!
Het Rekenhof heeft in zijn vorig rapport gezegd dat de tarieven en de facturen die door het communicatiebureau werden aangerekend, correct zijn.
Het gaat over wat gepresteerd is voor die tarieven, voor die erelonen. Als men gewoon elk jaar forfaitair sommen blijft uitbetalen, maar er wordt niets besteed aan communicatie, dan moet u mij eens vertellen waarom die sommen worden uitbetaald. De reden is dat men dit in een contract van 2001 op die manier geregeld heeft.
Voor een goed begrip en ter attentie van de heer Gatz, die niet altijd in staat is om onze commissie bij te wonen, wil ik nog eens vertellen dat het Rekenhof heel duidelijk heeft gezegd dat het het dossier op het vlak van de rechtmatigheid heeft onderzocht en op dat vlak geen fouten heeft kunnen vaststellen. Maar de doelmatigheids- en opportuniteitscontrole werden nog altijd niet uitgevoerd. Een aantal collega's hebben de documenten dienaangaande opgevraagd en zijn met een aantal vragen blijven zitten. Wij ook. Ook in de vakliteratuur blijven er vraagtekens bestaan. En dus wordt er gezegd dat er nader onderzoek moet worden gedaan. De heer Peumans, de heer Daems en wij verschillen alleen van mening over wie het onderzoek zal moeten uitvoeren.
Mijnheer Peumans, wij denken dat we dat in eigen handen mogen en kunnen nemen. Ik denk dat wij sterk genoeg zijn om er, met de controle en feedback die we van specialisten ter zake zullen krijgen, uit te geraken.
U vindt dat we dat ook weer aan het Rekenhof moeten geven. Goed, als het moet, dan geven we dat aan het Rekenhof.
Maar die controle, mijnheer Gatz, is nog altijd niet uitgevoerd. Daar is nog altijd geen sluitend antwoord op gekomen. Is de communicatie doelmatig? Ik voel politiek aan dat dat niet zo is. Iedereen in Antwerpen voelt dat aan, anders zou er niet zo'n massaal verzet zijn tegen de Lange Wapper.
De heer de Kort heeft het woord.
Ik denk dat iedereen in dit Vlaams Parlement ervan overtuigd is dat het Rekenhof zich al heeft uitgesproken over de totstandkoming van het contract met Groep C en heeft gezegd dat er geen probleem is. Het gaat hier over de prestaties van Groep C.
Er zijn meerdere middelen om dat te controleren. Je kunt er inderdaad een onderzoekscommissie mee belasten, of je kunt het Rekenhof nog eens een aparte opdracht geven, zoals de heren Daems en Peumans voorstellen, maar er ís daaromtrent al een audit gebeurd. PricewaterhouseCoopers heeft in 2006 een audit gedaan, waaruit bleek dat die prestaties onvoldoende waren. Daarop heeft de BAM zelf maatregelen genomen en is er vanuit de BAM een aansturing gebeurd.
In de voortgangsrapportages, die ook een controlemiddel zijn van het Vlaams Parlement, hebben we echter vastgesteld dat dat nog onvoldoende is. Het Rekenhof heeft op dat vlak zelf de aanbeveling gedaan om eens te kijken naar Nederland, waar een commissie zich bezighoudt met grote infrastructuurprojecten, en eens te kijken hoe men daar tot een goede besluitvorming kan komen om een maatschappelijk draagvlak te creëren voor dergelijke projecten. Want deze discussie gaat er precies over dat Groep C, het management en de raad van bestuur op dat vlak onvoldoende hebben gewerkt.
De Vlaamse Regering heeft dat ter harte genomen en heeft in juni besloten tot een wijziging in de samenstelling van de raad van bestuur en tot de aanstelling van de heer Vinck als nieuwe voorzitter, die nu de nieuwe strategische communicatielijnen moet uitzetten. Daarnaast is de opdracht gegeven om een onderzoek te voeren naar een alternatieve locatie van het tracé. Ik stel voor om dat eerst af te wachten, evenals het werk van de heer Vinck, die een ruimere opdracht heeft gekregen dan de vorige voorzitter. Laat ons daar op 4 december, bij de volgende voortgangsrapportage, kennis van nemen en laat ons dan onze werkzaamheden voortzetten.
Ik licht, ook ter attentie van de heer Gatz, even toe wat de bedoeling is van de toepassing van artikel 83quater van het parlement. Wij baseren ons namelijk op artikel 5 van de wet 29 oktober 1846 op de inrichting van het Rekenhof, en in het bijzonder het vijfde lid ervan, krachtens het welke het Rekenhof a posteriori de goede besteding van de rijksgelden - in dit geval geld van de Vlaamse Gemeenschap - controleert en zich ervan vergewist "dat de beginselen van zuinigheid, doeltreffendheid en doelmatigheid in acht worden genomen".
De tweede motivatie is de noodzaak om voor het Masterplan Antwerpen en de uitvoering ervan een breed maatschappelijk draagvlak te creëren, en het feit dat een optimale communicatie daarbij van cruciaal belang is. Bovendien speelt deze communicatie een belangrijke rol om de hinder tijdens de werken te verminderen.
Drie: het communicatiebeleid met betrekking tot het Masterplan Antwerpen en de uitvoering ervan werd door de BAM uitbesteed aan de TV SAM, die het op haar beurt in onderaanneming heeft uitbesteed aan het communicatiebureau Groep C. Dat is gebeurd in 2001.
Ik citeer ter attentie van de heer Gatz de twee aanbevelingen van het Rekenhof. De eerste aanbeveling luidt: "De BAM moet daarbij haar afhankelijkheid van externe dienstverleners beperken en streven naar een actieve communicatie." De tweede aanbeveling luidt: "De versterking van het maatschappelijke draagvlak moet een permanent aandachtspunt zijn." U moet de motivatie van het Rekenhof maar lezen in hun rapporten. Dit zijn dus niet mijn woorden. Dit is wat het Rekenhof zegt. Ik denk dus dat ook zij een bepaald communicatiebureau viseren.
Die 5 miljoen euro zijn erelonen die zijn betaald aan het bureau van Slangen. Daarnaast zijn er nog een aantal andere miljoenen uitgegeven. De journaals op ATV kosten op jaarbasis ongeveer 300.000 euro of 8000 euro per uitzending. Als u bij ATV die bestelling doet, vraag ik me af wat de meerwaarde is van een communicatiebureau ten aanzien van dat soort journaals. Ik kan u zo nog een aantal voorbeelden geven.
Het ontbreken van een maatschappelijk draagvlak voor het Masterplan Antwerpen en meer bepaald de Oosterweelverbinding, ondanks de grote communicatiebudgetten en -kosten, is vastgesteld door het Rekenhof. In de achtste voortgangsrapportage wordt uitspraak gedaan over de doelmatigheid: "Ook het handhaven van het maatschappelijk draagvlak lijkt nog steeds moeizaam te verlopen." Dat staat in stuk 268 van een of twee jaren geleden.
Ook de antwoorden van diverse ministers op diverse parlementaire vragen over het communicatiebeleid van de BAM, in concreto over de prestaties van het communicatiebureau Groep C, geven geen duidelijkheid.
Mijnheer van den Abeelen, Karel Vinck, de voorzitter van de BAM, heeft tijdens zijn persconferentie van 22 september 2008 en tijdens vraaggesprekken in diverse media aangegeven meer en transparanter te zullen communiceren.
Er is kritiek op het communicatiebeleid van onder meer Frank Thevissen, ex-hoogleraar aan de VUB en voorzitter van de Expertencommissie voor Overheidscommunicatie van dit parlement. Verder is er ook de veelvuldige kritiek van meerdere organisaties op de slechte, c.q. onbestaande communicatie. Ik verwijs dan naar UNIZO, VOKA, VKW enzovoort. Mijnheer Gatz, ik wil u al die persberichten bezorgen.
Op heden is reeds meer dan 5 miljoen euro aan erelonen en niet aan alle andere communicatie betaald aan het communicatiebureau Groep C. Het Rekenhof heeft de communicatieopdracht bij de BAM reeds doorgelicht. Daarbij ging het heel duidelijk over de rechtmatigheid en niet over de doelmatigheid. De doelmatigheid is een aspect dat het Rekenhof heel duidelijk kan onderzoeken. Er is geen toetsing gebeurd naar doeltreffendheid, zuinigheid en doelmatigheid van het gevoerde communicatiebeleid. De financiële en juridische dienstverlening gebeurde eertijds ook in onderaanneming van TV SAM. Achteraf is die autonoom gemaakt. De financiële dienstverlening gebeurt door Deloitte & Touch, de juridische dienstverlening gebeurt door het bureau Stibbe.
Mijnheer Gatz, het contract zoals dat in 2001 is opgesteld, kan van vandaag op morgen worden opgezegd. Men doet dat niet, waarom weet ik niet. Men doet dat wel voor het juridische en voor het financiële, maar niet voor de communicatie. Ik vind dat zeer merkwaardig. Als men aanbesteedt, kan worden nagegaan of dat marktconform is. Er is dan een rechtstreekse aansturing mogelijk.
Mijnheer Peumans, u moet appelen met appelen vergelijken. Het bureau Stibbe en Deloitte & Touche werken in regie. De aanbesteding is voor hen gebaseerd op een uurtarief. De uurprijs is op voorhand vastgelegd via een aanbesteding. Slangen werkt volgens een vast bedrag.
Ik denk dat u een bijkomende onduidelijkheid creëert. In het contract van 2001 heeft men zich duidelijk gebaseerd op de KVIV-loontabellen. Er is een senior consultant, een junior consultant enzovoort. Forfaitair wordt er elke maand of elk drie maanden gedeclareerd bij TV SAM.
Ik zal u dat allemaal bezorgen. We hebben dat via het Rekenhof gekregen en dus ook kunnen nakijken. Het forfaitaire bedrag is natuurlijk gebaseerd op een aantal uren die gepresteerd worden.
Wij vragen een heraanbesteding zodat de marktconformiteit kan worden getoetst. Het is belangrijk dat het management en de raad van bestuur kunnen zorgen voor een rechtstreekse aansturing van de communicatie van de BAM. Want nu moet men zich telkens tot TV SAM richten omdat - raar maar waar - de communicatie nog altijd als onderaannemer werkt van de TV SAM.
Bent u het ermee eens dat er ook aansturingen zijn geweest van bepaalde leden van de raad van bestuur om niet te communiceren?
Ik zit niet in de raad van bestuur. Uit de verslagen van de raad van bestuur kan ik dat niet afleiden. Ik begrijp echter uw opmerking. Maar als u a zegt, moet u ook b zeggen. Dat is dan uw verantwoordelijkheid.
We vragen eenvoudigweg dat het Rekenhof belast wordt om het communicatiebeleid van de Beheersmaatschappij Antwerpen Mobiel te onderzoeken, en meer in het bijzonder aan de toetsingscriteria vermeld in artikel 5 van de wet van 29 oktober 1846 op de inrichting van het Rekenhof. Als het Rekenhof deze oefening zou kunnen uitvoeren, kan eindelijk komaf worden gemaakt met alle mogelijke speculaties.
Vraagt nog iemand het woord? (Neen)
De bespreking is gesloten.
We zullen straks de hoofdelijke stemming over de twee moties houden.