Verslag plenaire vergadering
Verslag
Algemene bespreking
Dames en heren, de algemene bespreking is geopend.
Mevrouw Martens, verslaggever, heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, dames en heren, minister Vandenbroucke legde in mei zijn ontwerp van decreet leerplichtfinanciering voor. De heer Voorhamme verduidelijkt in de commissie dat het voorliggende voorstel van decreet een noodzakelijke overbrugging is tussen de huidige financiering en de toekomstige financiering omdat de nieuwe financiering ingaat op januari 2009, het kalenderjaar, terwijl de scholen zelf rekenen in schooljaren, te beginnen in september. Het voorliggende voorstel van decreet wil de eerste maanden van het schooljaar 2008-2009 overbruggen in een eenmalige regeling. Voor de overgangsperiode tot 2009 is er overleg gepleegd met de inrichtende machten met als resultaat een voorafname van 3 percent voor de financiering van de vrije keuze en een voorafname van 4,5 percent voor de financiering van het neutrale aanbod of het aanbod van de verschillende levensbeschouwingen. De overige middelen worden lineair pro rata verdeeld over alle leerlingen.
Mevrouw Michiels stelt dat de Vlaams Belangfractie zich kan vinden in het voorliggende voorstel van decreet omdat de scholen, die al jarenlang klagen dat ze te weinig middelen krijgen, deze middelen dankbaar zullen aanvaarden. De Vlaams Belangfractie merkt wel op dat ze het voorstel van decreet als een soort van 'reparatiedecreet' ziet. De Vlaams Belangfractie heeft bij de bespreking van de decretale regeling over de kosteloosheid van het basisonderwijs gewezen op problemen die kunnen rijzen.
Daarnaast duiken nog vele vragen op. Mevrouw Michiels vraagt hoe begrotingstechnisch wordt geregeld dat deze middelen kunnen worden uitbetaald aan de scholen. Op basis van welke berekeningen is men tot de genoemde bedragen van 21.309.000 en 5.000.000 euro gekomen? Werd er een specifiek bedrag per leerling voor ogen gehouden?
Fundamenteel is de vraag naar de verantwoording van de voorafnames. Die bleef uit, waarop de Vlaams Belangfractie een aantal amendementen indient om de voorafnames uit het voorstel van decreet te halen en de voorziene bedragen lineair te verdelen over alle leerlingen van het basis- en secundair onderwijs.
De heer Dirk De Cock vindt dat men het voorstel van decreet moeilijk een reparatiedecreet kan noemen. Minister Vandenbroucke verduidelijkt dat de middelen via een herverdelingsbesluit zullen worden uitbetaald. Dat er werd gewerkt binnen budgetten van 21.309.000 euro en 5.000.000 euro heeft te maken met het regeerakkoord en de budgettaire ruimte.
De voorziene nieuwe financiering vertrekt volledig van het begrotingsjaar 2009 en er is in niets voorzien voor de laatste vier maanden van 2008. Dit betekent dat er binnen de budgettaire ruimte een beetje overschot was. Daar was in voorzien, maar dat werd niet ingewerkt in het nieuwe financieringssysteem, omdat dit pas start in januari 2009.
Het voorstel van decreet houdende de uitbetaling van eenmalige werkingsbudgetten in het basisonderwijs en van eenmalige werkingsbudgetten in het secundair onderwijs voor het begrotingsjaar 2008 werd unaniem aangenomen.
De heer Voorhamme heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, collega's, ik dank de verslaggeefster voor haar uitvoerige verslag.
Het voorstel van decreet dat voorligt, kan een decreet worden dat gepaard gaat met twee andere decreten. Enerzijds is er het decreet dat betrekking heeft op de kostenbeheersing in het basisonderwijs, waarover al gestemd is, maar waarin uitdrukkelijk als voorwaarde werd gesteld dat het maar in werking zal kunnen treden als een nieuw financieringssysteem voor het leerplichtonderwijs in werking treedt. U weet allemaal dat dit kostenbeheersingsdecreet een belangrijk decreet is en dat het zeker belangrijk is in het kader van het gelijkekansenbeleid, dat algemeen geschraagd wordt door een ruime meerderheid in dit parlement.
Anderzijds is er het nieuwe financieringsdecreet dat in aantocht is. Het is een historisch decreet. We zullen het binnenkort in deze plenaire vergadering behandelen, want het werd reeds goedgekeurd in de commissie. Zoals de verslaggeefster heeft gezegd, gaat dit financieringsdecreet, dat heel ingrijpend is en waarbij heel wat bijkomende middelen komen kijken, in per begrotingsjaar en dus vanaf 1 januari 2009. Er was dus een overgangsdecreet nodig om een en ander soepel te kunnen laten verlopen, en vooral om het kostenbeheersingsdecreet met ingang van het schooljaar 2008-2009 te kunnen toepassen en om elk misverstand voor de verschillende schoolbesturen uit de weg te ruimen.
Dit overgangsdecreet is het voorstel van decreet dat nu voorligt. Het is vrij uniek. Het is een decreet dat slechts heel kortstondig van toepassing zal zijn, namelijk één kwartaal, indien dit parlement tenminste de goedheid heeft om het ontwerp goed te keuren dat binnenkort op ons afkomt. In dat geval zal het dus maar één kwartaal van toepassing zijn, en toch zal er heel veel geld mee gemoeid zijn. Het zal dus heel belangrijk zijn voor de vele scholen in Vlaanderen.
Het is ook wel belangrijk om erop te wijzen dat wij dit voorstel van decreet slechts hebben ingediend nadat hierover uitvoerig overleg was gepleegd met de verschillende onderwijskoepels en er over de verschillende principes die erin staan, effectief een akkoord was dat volledig geschraagd wordt door de verschillende onderwijskoepels.
Dit betekent dat voor het laatste kwartaal, ook in functie van de middelen die daarvoor vastgelegd zijn in de begroting 2008, voor het basisonderwijs 21.309.000 euro bijkomend zal worden geïnjecteerd en voor het secundair onderwijs 5.000.000 bijkomend zal worden uitgegeven aan werkingsmiddelen. Het principe volgens hetwelk de middelen zullen worden uitgegeven, en dat dus gebaseerd is op het akkoord, is dat de middelen lineair verdeeld zullen worden per leerling. Dat is niet hetzelfde als wat in het ontwerp van decreet staat en is uiteraard ook fundamenteel verschillend van de huidige financieringsbasis voor de werkingsmiddelen. Er wordt al een voorafname gedaan van 3 percent voor wat het garanderen van de vrije keuze betreft, en van 4 percent voor wat de netten betreft die verplicht zijn om verschillende levensbeschouwingen aan te bieden.
Kortom, dit is een overgangsregeling. De regeling is belangrijk voor het onderwijs, omdat er al bij het begin van het volgende schooljaar veel extra geld bijkomt. Ze is ook belangrijk omdat er op 1 september 2008 zal kunnen worden gestart met de kostenbeheersing.
Ik wil daar nog één punt aan toevoegen. Er worden een aantal amendementen van het Vlaams Belang aangehouden, waarvan ik de zin niet goed begrijp. De verantwoording bij elk van die amendementen is immers dat men niet akkoord kan gaan met deze overgangsregeling omdat ze een bevestiging is van de verhouding 100/76, die tot nog toe de verhouding was die tussen de verschillende netten in het onderwijs bestond. Wat hier voorligt, is fundamenteel de doorbreking van die verhouding, mevrouw Michiels, en daarom snap ik de zin van uw amendementen niet.
In elk geval denk ik dat wij met het komende decreet voor een historische besluitvorming staan. Het was ook nodig dat wij die overgang op deze manier, in een pacificatie tussen de verschillende netten, konden regelen. (Applaus bij de meerderheid)
Mevrouw Michiels heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, collega's, zoals de verslaggever daarnet heeft aangegeven, kan mijn fractie zich scharen achter dit voorstel van decreet. Scholen hebben inderdaad nood aan extra middelen, enerzijds door stijgende kosten - bijvoorbeeld van energiefacturen - en anderzijds doordat we hier ook al decreten hebben goedgekeurd die rechtstreeks of onrechtstreeks een weerslag hebben op de werkingsmiddelen van de scholen.
Ik heb in de commissie een aantal zeer specifieke vragen gesteld en heb daar een zeer duidelijk antwoord op gekregen, weliswaar van de minister die toen aanwezig was, en niet echt van de indieners. Maar het antwoord dat ik gekregen heb, was zeer duidelijk en bevredigend.
Ik kom tot onze amendementen. Zoals ik al in de commissie heb gezegd, blijven wij in vraag stellen waarom ook de voorafnames nu reeds, in deze overgangsmaatregel, moeten gebeuren. Die voorafnames gebeuren omdat de scholen die neutraal onderwijs of een van de erkende godsdiensten aanbieden, die extra middelen nodig hebben.
Ik verwijs hier weliswaar naar de 100/76-verhouding voor de huidige verdeelsleutel, maar wij blijven van mening dat de extra middelen die nu moeten worden verdeeld, rechtstreeks moeten worden verdeeld en dat daar niet eerst een deel uit moet worden voorafgenomen. De extra middelen worden nu bijgevoegd bij de schijf die de scholen op dit ogenblik krijgen. En die schijf wordt nog altijd berekend volgens de huidige 100/76-verdeelsleutel. Wij vinden niet dat er nu op dat deeltje ook al een voorafname moet gebeuren.
Ik verwijs voor mijn argumentatie naar wat er is gebeurd toen we 45 euro extra hebben toegekend om de scholen kosteloos onderwijs te laten aanbieden. Toen is het hele bedrag lineair verdeeld over alle leerlingen, zonder rekening te houden met de school waarin de leerlingen zaten. Wij zijn van mening dat ook dit extra bedrag lineair moet worden verdeeld over alle scholen, zonder rekening te houden met het net waarin de leerlingen schoollopen. Daarom stellen wij dat die voorafnames nu niet nodig zijn. We moeten gewoon het volledige bedrag verdelen over alle leerlingen. Dat is de reden waarom wij deze amendementen aanhouden.
Ik heb daar in de commissie zeer uitvoerig over gediscussieerd met de minister, die zelf stelde dat het om een salomonsoordeel ging. De minister opteerde voor de ene benadering. Wij zijn van mening dat moet worden gehandeld naar analogie met wat er is gebeurd toen we de 45 euro per leerling hebben ingevoerd voor kosteloos basisonderwijs. Dat is de reden waarom wij die amendementen ook nu nog aanhouden.
Die 45 euro per leerling waar u naar verwijst, is eigenlijk een vorm van kostencompensatie die voor elke school identiek is. Hier gaat het om een toelage voor werkingsbudgetten. Omwille van een overgangsregeling en het feit dat voor de invoering van het voorstel van decreet nog een en ander moet worden gefinetuned in verband met de criteria, mag u niet over het hoofd zien dat de lineaire verdeling van werkingstoelagen niet overeenstemt met de definitieve regeling die in aantocht is. Daar staat een compensatie tegenover die blijkbaar effectief genegotieerd is maar waar geen enkele koepel bezwaar tegen heeft gemaakt. Dus wie zijn wij nu om op een apothekersschaal uit te maken hoe groot precies het voordeel voor de ene en voor de andere is. Ik ga ervan uit dat de koepels zo wijs zijn dat ze die afweging hebben gemaakt en dat wat hier voorligt, iedereen voldoet. Ik zie dan ook niet in waarom wij dit zouden amenderen en dit evenwicht dat bijzonder belangrijk is in ons onderwijslandschap, eenzijdig zouden verbreken.
Mijnheer Voorhamme, u verwijst naar wat de koepels hebben onderhandeld. Ik loop nu even vooruit op het Financieringsdecreet waar de koepels eveneens stellen akkoord te gaan. Intussen horen we van verschillende scholen wel andere signalen. Het klopt dat dit niets met de criteria te maken heeft. Mijn fractie blijft van mening, en dat heeft de minister ook toegegeven, dat deze middelen lineair moeten worden verdeeld over alle leerlingen in alle scholen. (Applaus bij het Vlaams Belang)
Vraagt nog iemand het woord? (Neen)
De algemene bespreking is gesloten.
Artikelsgewijze bespreking
De voorzitter: Dames en heren, aan de orde is de artikelsgewijze bespreking van het voorstel van decreet.
De door de commissie aangenomen tekst wordt als basis voor de bespreking genomen. (Zie Parl. St. Vl. Parl. 2007-08, nr. 1652/3)
De artikelen 1 tot en met 3 worden zonder opmerkingen aangenomen.
Er zijn amendementen op de artikelen 4 tot en met 7. (Zie Parl. St. Vl. Parl. 2007-08, nr. 1652/4)
De stemmingen over de amendementen en over de artikelen worden aangehouden.
De artikelen 8 en 9 worden zonder opmerkingen aangenomen.Er zijn amendementen op de artikelen 10 tot en met 13. (Zie Parl. St. Vl. Parl. 2007-08, nr. 1652/4)
De stemmingen over de amendementen en over de artikelen worden aangehouden.
Artikel 14 wordt zonder opmerkingen aangenomen.De artikelsgewijze bespreking is gesloten.
We zullen straks de hoofdelijke stemming over het voorstel van decreet houden.