Verslag plenaire vergadering
Actuele vraag over de dreigende onrust bij de diensten van de Vlaamse overheid na het afspringen van de onderhandelingen voor een nieuw sectoraal akkoord
Verslag
De heer Sauwens heeft het woord.
Mijnheer de minister, ik wil u een aantal vragen stellen naar aanleiding van de aangekondigde acties van het gemeenschappelijk vakbondsfront. Zij zouden maandag actie voeren in West-Vlaanderen, dinsdag in Oost-Vlaanderen, woensdag in Antwerpen, donderdag in Limburg en vrijdag in Vlaams-Brabant.
Het gebeurt niet zo vaak dat de Vlaamse administratie zich zo hard opstelt ten opzichte van de Vlaamse Regering. Men zegt dat de onderhandelingen rond een sectoraal akkoord voor 2008-2009 eind februari of begin maart zijn afgesprongen. Het document dat u namens de Vlaamse Regering op tafel hebt gelegd, zou provocatief zijn en totaal niet tegemoetkomen aan een aantal verzuchtingen. Dat was de reden voor de vrij radicale beslissing van het gemeenschappelijk vakbondsfront.
Wanneer ik met een aantal ambtenaren spreek, stel ik vast dat er al langer een latent ongenoegen bestaat en dat deze Vlaamse Regering altijd al enigszins op gespannen voet heeft geleefd met haar eigen medewerkers. Dat is destijds begonnen met de nogal radicale afkondiging van de aanwervingsstop bij personeelszaken.
Er is ook altijd in het vooruitzicht gesteld dat door het Beter Bestuurlijk Beleid, de grote reorganisatie van de Vlaamse administratie, een aantal interne onbillijkheden zoals de verloning zouden worden weggewerkt. U hebt ook in de commissie en in uw beleidsbrieven gezegd dat het nieuwe verloningsbeleid heel wat nieuwe ademruimte zou creëren. Volgens de ambtenaren komt daar weinig van in huis. De stijging van de levensduur is ook voor de Vlaamse ambtenaren een probleem. Het probleem van de dalende koopkracht rijst dan ook nadrukkelijk.
De Vlaamse Regering heeft die situatie gedeeltelijk zelf uitgelokt. Een aantal ministers heeft zich euforisch uitgelaten over de gunstige financiële situatie van de Vlaamse Gemeenschap. Zo gaat er 600 miljoen euro naar de gemeenten en is er ook nieuwe beleidsruimte gecreëerd. De meer dan 44.000 Vlaamse ambtenaren van het ministerie zelf, van de VOI's en van de agentschappen blijven echter een beetje in de kou staan. Zij vragen zich af of er voor hen niets op komst is.
Mijnheer de minister, in het kader van de beleidsbrief 2008 hebt u meer transparantie en inzicht beloofd inzake verloning. Zo licht u in Blad '13' heel uitvoerig de weddes toe die een aantal topambtenaren sinds juli 2007 ontvangen. Het gaat daarbij om serieuze verhogingen. Ik citeer: "De inspecteur van Financiën sprak vernietigende woorden in zijn advies over de verhoging van de toplonen. Hij sprak over de graaicultuur van het moderne topmanagement."
Mijnheer de minister, heel wat Vlaamse ambtenaren vragen zich nu af of er voor hen dan helemaal niets overblijft. Ik stel die vraag met enige omzichtigheid. Ik weet immers hoe moeilijk loon- en weddeonderhandelingen zijn. Ik vraag me vooral af hoe het zo ver is gekomen dat er geen contacten meer zijn. De dialoog is gestopt. Blijkbaar heeft de Vlaamse Regering beslist dat er acties zullen komen. Die acties zijn voor het eerst in de geschiedenis van de Vlaamse Gemeenschap aangekondigd namens een eenparig vakbondfront.
Mijnheer Sauwens, kunt u afronden?
Mevrouw de voorzitter, ik had oorspronkelijk een interpellatieverzoek ingediend. U hebt me gevraagd die om te zetten in een actuele vraag.
U hebt drie minuten om uw vraag te stellen, net zoals iedereen. Die tijd wordt altijd overschreden. U bent nu meer dan vier minuten aan het woord. Ik stel dan ook voor dat u uw vragen stelt.
Mijnheer de minister, is het niet mogelijk om de dialoog opnieuw op te starten? Op de krappe arbeidsmarkt moeten we zorgen voor gemotiveerde mensen. Bovendien zal de weerslag van die acties voor de bevolking niet min zijn. Een Vlaamse ambtenaar kan bij wijze van spreken het verkeer en de economie lam leggen. Het gaat om cruciale sleutelfuncties in de samenleving.
Tot slot moeten we ons ook bezinnen over het imago van de Vlaamse administratie. Vlaanderen scoorde tot op vandaag uitermate goed voor de uitbouw van haar eigen administratie. Die administratie moet performant blijven. Mijn vraag is dan ook of we die acties niet kunnen voorkomen om te beletten dat Vlaanderen vanaf maandag lam ligt?
De heer De Meulemeester heeft het woord.
Mijnheer de minister, vorige week zijn ons een aantal onrustwekkende berichten ter ore gekomen naar aanleiding van de onderhandelingen over de CAO 2008-2009, sector 18, voor wat het Vlaams overheidspersoneel betreft.
We hebben ook vernomen dat er een aantal onoverkomelijke misverstanden groeien tussen de overheid en de drie vakbonden.
De reden daarvan is de opslag met 5 percent, die door de vakbonden wordt gevraagd om de koopkracht te verhogen. Ze willen een hoger salaris en een hogere eindejaarstoelage. De Vlaamse overheid heeft daarop gereageerd met een tegenvoorstel. Blijkbaar is dat niet in goede aarde gevallen bij de drie syndicale organisaties. Het voorstel hield een afbouw van de statutaire rechten van de personeelsleden in en verregaande initiatieven in verband met de ontslagregeling van de Vlaamse ambtenaar.
De drie syndicale organisaties hebben beslist om vanaf 17 maart per provincie per dag werkonderbrekingen te houden. Volgende week vrijdag zouden de acties eindigen met een algemene staking en een betoging in Brussel.
Mijnheer de minister, als die werkonderbrekingen en acties doorgang vinden, zouden die een serieuze impact kunnen hebben op de economie. Ze kunnen de dienstverlening sterk bemoeilijken. Dat geldt niet het minst voor de scheepvaartbegeleidingsdiensten in Oostende, Zeebrugge en Antwerpen. Die diensten hebben verklaard actief deel te zullen nemen aan de acties. Dat zou kunnen betekenen dat de sluizen voor de binnenvaart gesloten worden. Hetzelfde zou gelden voor het centrum in Vlissingen.
Mijnheer de minister, als een zeeschip met een vertraging van 1 uur aanmeert, dan houdt dit een verlies van 5000 euro in. U mag er zeker van zijn dat heel wat mensen in de havensector schadeclaims zullen indienen ten aanzien van de Vlaamse overheid.
Hoe zijn die onderhandelingen precies verlopen? Is er nog ruimte voor discussie mogelijk? Bestaat er nog een mogelijkheid om via dialoog met de drie syndicale organisaties die acties te vermijden, zodat de hinder voor de Vlaamse burger tot een minimum wordt beperkt? De acties zouden starten vanaf volgende week maandag.
Minister Bourgeois heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, ik dank de beide vraagstellers voor hun bezorgdheid. De heer Sauwens legt meer de nadruk op de goede werking van de overheid en de heer Demeulemeester op de potentiële economische schade. Uiteraard deelt de Vlaamse Regering die bezorgdheid. Toch wil ik een aantal zaken nuanceren. Het is mijn aanvoelen dat u allebei nogal eenzijdig de informatie haalt uit het vakbondsstandpunt. Die geeft geen volledig beeld van de situatie en de akkoorden die werden gesloten.
Ik zou willen beginnen met een paar zaken recht te zetten. Mijnheer Sauwens, u hebt het gevoel dat er een nogal gespannen verhouding is tussen de Vlaamse overheid en zijn medewerkers. Ik denk dat ik dat mag betwisten. Die relatie is vrij goed. De tevredenheidsenquête wijst er trouwens op dat het overgrote deel van de Vlaamse medewerkers heel tevreden is over hun positie bij de Vlaamse overheid.
Mijnheer Sauwens, ik wil er ook op wijzen dat ik het blad '13' niet uitgeef. Dat is een onafhankelijk magazine.
Mijnheer Demeulemeester, u had het over de mogelijke actie van de loodsen. We hebben echter in september een zeer goed sociaal akkoord hebben gesloten met die mensen. Ze hebben zich verbonden tot een sociale vrede.
Er is in december een sociaal akkoord gesloten waarin ze uitdrukkelijk sociale vrede garanderen. Het zou natuurlijk bijzonder erg zijn als dit op de helling zou worden gezet.
We hebben op 6 juli 2006 een sociaal akkoord gesloten voor 2005-2007. Het ging toen over een bedrag van 11 miljoen euro dat is gebruikt voor loonsverhoging, eindejaars- en vakantietoelages en maaltijdcheques. Dit maakt deel uit van een omvattend pakket dat de regering in de meerjarenbegroting ter beschikking heeft gesteld, meer bepaald ongeveer 18 miljoen euro. De vakbonden wisten vooraf dat dit het kader was waarbinnen onderhandeld kon worden. Die 18 miljoen euro komt gemiddeld neer op 785 euro per persoon, bovenop de indexaanpassingen. Er wordt nu nog gediscussieerd over de resterende 7,05 miljoen euro. Dat komt neer op ongeveer 300 euro per persoon van de medewerkers die vallen onder het sectorcomité 18.
De vakbonden zeggen dat de situatie is veranderd. U zegt ook dat de koopkracht in het gedrang komt. Er is echter geen enkel land ter wereld waar het koopkrachtverlies zo goed wordt opgevangen als in België. Er zijn de automatische indexaanpassingen, en de Vlaamse overheid voert die ook door. We hebben daarvoor een provisie in onze begroting. We houden dit jaar rekening met twee indexsprongen. Er is er al een geweest in februari, en we houden rekening met een tweede. Dat geld is opgenomen in de begroting 2008. Er is dus een koopkrachtaanpassing.
Daarenboven is er bij de Vlaamse overheid voor de ongeveer 23.000 medewerkers een reële koopkrachtstijging. Ik heb die laten berekenen. Voor de periode 2001-2009 was de koopkrachtstijging gemiddeld 6,9 tot 7,9 percent per persoon, bovenop de index. De reële koopkrachtstijging ligt hoger dan bij de federale ambtenaren. Ik kan dat met percentages aantonen. Op de kritiek inzake de koopkracht kan dus op redelijke wijze worden geantwoord.
De vakbonden zeggen dat we veel geld hebben. Ze verwijzen naar de 660 miljoen euro die naar de gemeenten gaat. Nogmaals, dit is een eenmalige operatie. Het gaat over kasgeld, niet over recurrente bedragen.
Bovenop die 18 miljoen euro is er tussendoor nog eens 1,8 miljoen euro gegaan naar het lage middenkader en de experts in het kader van de billijkheid. Dat brengt het totale pakket voor die periode op ongeveer 20 miljoen euro op jaarbasis.
De vakbonden moeten er ook rekening mee houden dat we de tewerkstelling goed op peil houden. U verwijst naar de actie tegen de eerste maatregel van deze regering waarbij er een wervingsstop werd aangekondigd. Daarna hebben we een akkoord gesloten: geen groei, geen snoei. Dat is een belangrijk element dat mee in overweging moet worden genomen. Vandaag zegt professor Moesen in Knack dat de overheid enorme besparingen moet doen. Hij zegt dat er 8 percent kan worden bespaard. Dat debat zal worden gevoerd en gaat onder andere over het aantal VTE's bij de overheid. Ik zeg ook aan de vakbonden dat als ze discussies aantrekken, ze er rekening mee moeten houden dat dergelijke elementen onvermijdelijk in volgende regeerperiodes aan bod zullen komen.
Mijnheer Sauwens, u had het over provocaties. We hebben ons budget. Het antwoord op de eisen van de vakbonden gaat over die 7,05 miljoen euro. Daarnaast zijn er een aantal kwalitatieve maatregelen voorgesteld door het college van ambtenaren-generaal. Dat gaat bijvoorbeeld over het valideren van elders verworven competenties en het valideren van bijkomende capaciteiten. Het gaat ook over mensen die weigeren in te gaan op interne mobiliteit. Ze zitten op een functie waar geen werk meer voor is en moeten dus in herplaatsing gaan. Als ze dat meer dan twee jaar weigeren aan de leidend ambtenaar, dan willen we naar afdanking kunnen gaan via outplacement. Dat is niet verworven, maar het zijn voorstellen die ter tafel liggen. Ik hoop dat we daarover kunnen spreken.
We hebben te maken met verantwoordelijke vakbonden. Ze hebben trouwens al gezegd dat in de zorg-, welzijns- en veiligheidssector de minimale dienstverlening wordt gewaarborgd. Ik roep hen op om te overleggen. Die onderhandelingen zijn trouwens nooit gevoerd, want ze zijn van in het begin afgesprongen. Ik heb met de vakbonden afgesproken om elkaar komende vrijdag informeel te ontmoeten. Voorlopig is dat dus een informeel contact. Ik hoop dat we eruit geraken en het probleem kunnen oplossen.
Het is duidelijk dat we hier de onderhandelingen niet zullen voeren. We stellen in het parlement alleen dat we verwonderd zijn over de vrij grote actiebereidheid bij de ambtenaren. Ik heb het dan echt over de ambtenaren, en niet over de vakbonden. Er leeft een latent ongenoegen, en ik hoop dat de regering tijdig de nodige maatregelen neemt om als het mogelijk is de acties af te blazen, ruimte te creëren voor een gesprek en op een rechtvaardige manier te proberen tegemoet te komen aan de verzuchtingen van het personeel.
Ik kan me aansluiten bij de heer Sauwens dat een echte dialoog, en niet alleen een informeel overleg, op gang moet worden gebracht. We hopen dat er een echt gesprek komt en dat die acties kunnen worden afgewend.
De scheepvaartbegeleidingsdiensten, die het voorwerp van een aparte overeenkomst zijn, zouden solidair met de andere overheidsdiensten kunnen optreden. Wij hopen natuurlijk dat dit niet gebeurt, want het zou een slechte zaak zijn als de havens van Oostende, Zeebrugge en Antwerpen plat liggen. Dat laatste zou een enorm verlies zijn. Wij, en de minister van Bestuurszaken in de eerste plaats, moeten er alles aan doen om toch een echte dialoog op gang te brengen en zo de acties van volgende week af te wenden.
U hebt uit mijn antwoord begrepen dat ik er alles aan doe om de dialoog op gang te trekken. Die dialoog is nooit op gang gekomen. Er is een voorstel in het kader van de meerjarenbegroting. De vakbonden stellen daar 5 percent tegenover. Onze marge is 7,05 miljoen euro, of meer dan 300 euro per persoon. De vakbonden vragen echter meer dan 60 miljoen euro.
Verder zijn er een aantal maatregelen die het college van de ambtenaren-generaal heeft voorgesteld en door de vakbonden als provocaties worden beschouwd. Wij zeggen dat niets te nemen of te laten is, en dat we tenminste willen praten. Ik ben blij dat we nu aan tafel gaan zitten.
Ik wil er ook nog op wijzen dat de vakbonden op 6 juli 2006 erkend hebben wat de marge voor het nieuwe intersectorale akkoord is. Vandaag verwijzen ze naar de problemen met de koopkracht en komt men daarop terug. Ik heb daar al op geantwoord. Het belangrijkste is wel dat de dialoog terug op gang komt, en ik heb het vaste voornemen om dat ook te doen.
Het incident is gesloten.