Verslag plenaire vergadering
Verslag
Mevrouw De Wachter heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, mevrouw de minister, geachte leden, via de media hebben we moeten vernemen dat Electrabel een en ander heeft aangekondigd. Een negental maanden geleden stond ik samen met een aantal leden op deze tribune om aankondigingen die toch wel een beetje in dezelfde lijn lagen, aan te kaarten.
Mevrouw de minister, negen maanden later moeten we hier opnieuw vragen over stellen. Er is berekend dat gebruikers die door Electrabel beleverd zullen worden, in 2008 gemiddeld 300 euro meer zullen moeten betalen voor elektriciteit en gas. Electrabel geeft daarvoor als uitleg dat ze de prijzen dient aan te passen aan de internationale brandstofmarkt, met andere woorden aan de stijging van de olieprijzen.
Mevrouw de minister, gebruikers die bij de vorige eindfactuur nog geld hebben teruggekregen, worden hier nu ook het slachtoffer van. Test-Aankoop heeft dat ook aangekaart en heeft vastgesteld dat Electrabel de voorschotfacturen enorm heeft doen toenemen, met gemiddeld 15 percent. Bij alle leveranciers zijn de prijzen gestegen, maar bij Electrabel ligt de stijging veel hoger dan bij de concurrenten. Test-Aankoop raadt de mensen aan om te onderhandelen over het contract of over te stappen naar een andere leverancier.
Mevrouw de minister, negen maanden geleden kaartte ik ook de problematiek aan, bij toenmalig minister Peeters, van de voorschotfacturen. Heel wat mensen kregen veel te hoge voorschotfacturen, en Electrabel toonde absoluut geen bereidheid om op een eenvoudige manier een oplossing te bieden. Helaas moeten we vandaag vaststellen dat Electrabel wel in staat is om automatisch de voorschotfacturen te verhogen.
De politiek van Electrabel is zeer duidelijk. Topman Hansen heeft begin dit jaar nog aangekondigd dat in 2008 de prijzen bevroren zouden worden. Nu stellen we vast dat voor de voorschotfacturen de prijzen enorm toenemen. Electrabel zal hieruit natuurlijk zeer serieuze winsten kunnen puren.
Er is in Vlaanderen nog zeer veel onduidelijkheid over de voorschottenregeling. Het akkoord-Van den Bossche voorziet in de mogelijkheid om de leverancier te vragen de voorschotfactuur aan te passen. Maar dat moet uitdrukkelijk worden gevraagd, en de leverancier moet dat motiveren. Het is een heel omslachtige procedure. Als contracten worden afgesloten, heeft men bovendien vaak geen zicht op de regeling betreffende de voorschotten. De problematiek die we vandaag wensen aan te kaarten, is zeer ernstig.
Als men vandaag via de website van de VREG nagaat welke leverancier de beste is, komt men misschien wel bij de goedkoopste leverancier uit, maar misschien wel met de hoogste voorschotfacturen.
Mevrouw de minister, dat neemt niet weg dat we het er absoluut over eens zijn dat de voorschotfacturen belangrijk zijn en we niet wensen dat mensen voor een verrassing komen te staan bij de eindafrekening. Maar de voorschotfacturen moeten wel redelijk en realistisch zijn, en dat blijkt niet altijd het geval te zijn.
Mevrouw de minister, daarom doe ik een dringende oproep ervoor te zorgen dat er meer transparantie komt, vooral wat de voorschotregeling betreft. We moeten vandaag vaststellen dat er voor de leveranciersvergunningen nog geen duidelijkheid is over de facturatie en de voorschotfacturen. Er is het besluit van de Vlaamse Regering van juni 2001, waarbij het mijns inziens mogelijk moet zijn om voorwaarden over de voorschotfactuur te koppelen aan het al dan niet afleveren van de leveringsvergunning.
Ik wil ook aankaarten dat het heel belangrijk is dat de meterstanden op geregelde basis opgemeten worden. Nu gebeurt dat in Vlaanderen tweejaarlijks. Het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest doet dat jaarlijks. Dat is zeer belangrijk voor het reële verbruik, maar ook voor de voorschotfacturen.
Mevrouw de minister, zult u de leveranciers verplichten of verzoeken om voor transparantie te zorgen over de manier waarop zij de voorschotten berekenen? De overheidsinstantie die de consument moet beschermen, is nu niet in staat om de consument duidelijkheid te geven, want men weet totaal niet op welke manier die voorschotten worden berekend. Bent u bereid om het besluit over de leveringsvergunningen in die zin aan te passen?
Bent u het idee genegen om de meterstanden op veel geregelder basis, bijvoorbeeld jaarlijks, op te meten? Zo kunnen we op een zeer correcte manier nagaan wat mensen reëel verbruiken en welke reële voorschotfacturen daartegenover staan.
Zou het mogelijk zijn om aan leveranciers intresten op te leggen, aan de hand van een bepaalde rentevoet, als zij voorschotten moeten terugbetalen?
Minister Crevits heeft het woord.
Mevrouw De Wachter, u kaart een pertinent probleem aan. Op uw eerste vraag kan ik alvast positief antwoorden: ik heb de VREG gevraagd om het probleem van het aanrekenen van de voorschotten heel nauwkeurig te analyseren. Men mag daar niet lichtzinnig mee omspringen omdat men pas achteraf weet hoe nauwkeurig het allemaal is geweest. Veel hangt af van de weersomstandigheden tijdens de winter. Als er lage voorschotten worden aangerekend en er was een zware winter, dan kunnen gezinnen worden geconfronteerd met een hoge eindfactuur. Als je hoge voorschotten aanrekent en het was een zachte winter, dan kom je al gauw tot een overschot.
Als zou blijken dat er systematisch te hoge voorschotten worden aangerekend met als bedoeling cash inkomsten te krijgen die pas achteraf moeten worden terugbetaald zonder interesten, is dat totaal onaanvaardbaar. Sta me toe dat even van naderbij te laten bekijken door de VREG en tegelijkertijd de suggestie mee te nemen over de mogelijkheid of er al dan niet een interestvoet moet worden gekoppeld aan de terugbetaling. De interest is echter een verhaal dat in twee richtingen gaat, en zou ook gelden voor wie te weinig heeft betaald. Ik wil dit laten onderzoeken. Eerst moeten we nagaan of er een probleem is en wat de omvang ervan is.
Bij het systematisch jaarlijks laten controleren aan huis, heb ik wat reserves. We stellen vast dat het systeem van de tweejaarlijkse manuele controle, met in het tussenjaar de controle per kaart waarop de klant de cijfers invult, vrij goed werkt. Beschermde klanten kunnen nu vragen om jaarlijks iemand te laten langskomen. Mochten we systematisch elk jaar controleren, dan zou dat een impact hebben van 15 tot 20 miljoen euro, enkel voor de organisatie en de realisatie ervan. Dat wordt dan opnieuw doorgerekend in de distributienettarieven. We moeten dus zeer goed afwegen of het wel nodig is dat te doen, vooral omdat we zien dat, als er bij het invullen van de kaarten grove onregelmatigheden worden vastgesteld, de mensen al worden gecontacteerd om te zien of er geen fouten inzitten.
Uw eerste twee vragen neem ik in elk geval mee.
Mevrouw de minister, ik dank u voor het antwoord, zeker voor het feit dat u bereid bent dit mee te nemen. We zullen dat verder opvolgen. In de commissie voor Energiearmoede zal dit zeker nog aan bod komen.
Mevrouw de minister, laat me toe twee nuances te maken. Een voorschotfactuur of een factuur is inderdaad afhankelijk van heel wat factoren. Wat u zegt over de weersomstandigheden, wil ik toch nuanceren. Electrabel gebruikt dit altijd in de twee richtingen. Als wordt geopperd dat de voorschotfacturen veel te hoog zijn, zegt Electrabel dat ze erop rekent dat er een strenge winter komt. Omgekeerd zegt ze ook wanneer er geen strenge winter is, men er toch op voorbereid moet zijn.
U zegt dat de beschermde klanten de mogelijkheid hebben om jaarlijks de meter te laten opnemen, maar ze moeten dat wel vragen. We zouden ervoor moeten kunnen zorgen dat dit automatisch gebeurt. We moeten naar een vereenvoudiging, zowel wat betreft de voorschotfacturen om een redelijke verlaging te bekomen, als wat dit gegeven betreft.
Mevrouw de minister, het is ironisch dat Electrabel zegt dat het niet zo eenvoudig is voorschotfacturen aan te passen aan de reële situatie, maar anderzijds het heel gemakkelijk is om de voorschotfacturen automatisch te verhogen.
Mevrouw De Lobel heeft het woord.
Het systeem van voorschotfacturen op zich staat niet ter discussie. Als we vandaag weten dat de energieprijzen erg zullen stijgen, is het een goed beleid van alle leveranciers om de voorschotfacturen te laten stijgen om de mensen niet voor te grote verassingen te laten staan op het einde van het jaar.
Maar uit vergelijkingen - en ook Test-Aankoop zegt dit - blijkt dat Electrabel er toch met een iets grovere borstel door gaat. Test-Aankoop raadt dan ook aan na te gaan of je niet beter verandert van leverancier. Dat is een goede raad, maar veel mensen - vaak sociaal zwakkeren - kijken op tegen al die rompslomp en blijven bij hun leverancier.
Electrabel geeft drie redenen op voor de huidige zware verhoging van de voorschotfactuur die zwaarder is dan bij andere elektriciteitsleveranciers. Een eerste reden is het consumptieniveau van de klant. Mevrouw De Wachter heeft ook al aangehaald dat mensen die geld terugkregen, toch een hogere voorschotfactuur kregen. Dit klopt dus niet. De tweede reden is de gemiddelde temperatuur van de voorbije tien jaar. We worden alle dagen om de oren geslagen met stijgende temperaturen. Dat klopt dus ook niet. De derde reden is de prijsvoorspelling van het volgende jaar. De prijzen stijgen inderdaad, maar dat is voor alle leveranciers hetzelfde.
Ik zou dus de voorstellen willen steunen. Ik ben blij met uw belofte om na te gaan of het soms om misbruik gaat en dan een interestregeling te overwegen.
Ik heb de VREG gevraagd om de omvang van het probleem te bekijken en om na te gaan of het mogelijk is om via de leveringsvergunning verbeteringen aan te brengen en bij te sturen.
Hier wordt voorgesteld alsof het onmogelijk is om te onderhandelen met de leveranciers. Ik zou dat toch wat willen nuanceren. Mensen die bijvoorbeeld een energiezuinige investering doen, kunnen de maand nadien al vragen om de voorschotten aan te passen. Er is dus wel onderhandelingsruimte. Maar ik laat het probleem bekijken.
Ik denk dat we het zeer goed moeten opvolgen. Een redelijke voorschotfactuur is een basis voor een goed beleid, maar een automatische enorme verhoging is wel iets anders. Ik wil u ook herinneren aan de uitspraken van de topman van Electrabel over het bevriezen van de prijzen in 2008. We moeten dus alert blijven en goed opvolgen wat er de volgende weken gebeurt.
Het incident is gesloten.