Verslag plenaire vergadering
Verslag
Mevrouw Hoebeke heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, mevrouw de minister, collega's, maandag deed zich een zwaar ongeval voor op de E40 te Wetteren. Pas na vier uur was de autosnelweg richting kust weer vrijgemaakt. Opnieuw werden we met de neus op de feiten gedrukt: vier uur lang fileleed. De economische kostprijs bedraagt volgens de Vlaamse Automobilistenbond 300.000 euro.
We appreciëren de door toenmalig minister Peeters geïnstalleerde FAST, Files Aanpakken door Snelle Tussenkomst. Voor personenwagens is er een tijdslimiet van 20 minuten, maar voor het zwaar verkeer is dat niet zo evident. Wie voor het wegtakelen moet zorgen, moet rekening houden met het voertuig zelf en met de lading en de productkwalificatie. FAST is een goed instrument.
Mevrouw de minister, naar aanleiding van het kostenplaatje van 300.000 euro, hebt u in de pers gesteld dat u met uw federale collega - waarschijnlijk een 'collega in de maak' - overleg zou plegen. Als er vaststellingen dienen te gebeuren omdat er zwaargewonden en doden zijn vallen, dient het parket af te stappen. Dat is een federale materie.
Wij zitten op een kruispunt van snelwegen waar zich geregeld zware ongevallen voordoen. Mevrouw de minister, wat zijn de concrete voorstellen waarmee u naar uw federale collega zult gaan? Binnen welke tijdspanne denkt u dat overleg te laten plaatshebben?
Minister Crevits heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, collega's, twee dagen geleden gebeurde inderdaad een serieus ongeval. Ik heb ook de artikels gelezen waarin VAB zegt dat het te lang duurt om alles op te ruimen, want er is ook een kost verbonden aan het opruimen.
Mevrouw Hoebeke, deze morgen vond al overleg plaats tussen de mensen van de administratie Wegen en Verkeer en de federale politie, om uit te zoeken wat de redenen zijn waarom het vier uur heeft geduurd. Is dat lang of niet? Dat hangt ook een beetje af van de aard van het ongeval.
Uit de bespreking blijkt dat het meer dan een uur heeft geduurd vooraleer de verkeersdeskundige die aangesteld was door het parket, effectief ter plaatse was. Men gaat bekijken hoe we dat in de toekomst kunnen sturen.
U erkent zelf dat deze morgen is beklemtoond dat de FAST-teams tijdig ter plaatse waren, conform de afspraken. Daar bestaat zeker geen probleem. Het is wel zo dat de afhandeling van de feiten na een zwaar ongeval, zeker als er lichamelijke schade is of als er iemand het leven laat, een moeilijk gebeuren is. Het parket beslist autonoom wie er ter plaatse komt. Er is het optreden van de politie en de verkeersdeskundige moet ter plaatse komen om de nodige feiten vast te stellen. Pas daarna kan het wegdek vrijgegeven worden.
Wat de VAB gisteren in de krant heeft laten zetten, is een niet zo evident verhaal. Men berekent de maatschappelijke kosten, maar ik verwijs naar een ongeval dat vorig jaar gebeurde, waarbij een hele vrachtwagen vol met hespen op het wegdek was terechtgekomen. De exploitant van de firma wilde zijn gerief zelf weghalen, waardoor er tijd verloren ging. Ecologie vecht in een dergelijk geval tegen economie.
Wat betreft de bevoegdheidsverdeling, heeft een tijd geleden een overlegvergadering plaatsgevonden op verzoek van de federale minister voor Verkeersveiligheid met onder andere een vertegenwoordiger van het Vlaamse Gewest en met alle actoren die op het federale vlak bij de materie betrokken zijn. Dat zijn er heel wat: de minister van Economie, die bevoegd is voor de gegevensinzameling, de minister van Verkeersveiligheid, de minister van Justitie, bevoegd voor wat betreft het parket, en de minister van Binnenlandse Zaken, bevoegd voor de politie. Heel wat actoren moeten samen nagaan of er een betere sturing mogelijk is.
Op deze overlegvergadering zijn er interessante voorstellen gedaan om onder andere tot een snellere afhandeling te komen van het ongevallenonderzoek ter plaatse. Een van de voorstellen bestond erin om de digitalisering meer ingang te doen vinden. Na die vergadering zijn er geen verdere conclusies getrokken. Het leek me, naar aanleiding van het ongeval van eergisteren, nuttig om de nota die van dat overleg bestaat, terug boven te halen en na te gaan hoe we met de toekomstige federale collega's tot een betere sturing zouden kunnen komen. Nog eens: het zal niet altijd mogelijk zijn en het hangt af van de complexiteit van het ongeval.
U kent misschien ook het Nederlandse boekje over incidentmanagement, waarbij alle partners heel vlug hun taken kennen en waarbij een aantal maatregelen zijn getroffen wat betreft de automatisering van gegevensopname. Ik hoop dat we op die basis tot een versnelling van de incidentafhandeling kunnen komen. Veel zal echter afhangen van de bereidheid en de mogelijkheden om bijsturingen te doen in het sporenonderzoek. Er bestaat een nota. Ik meen dat het het ogenblik is om te proberen daar werk van te maken.
Volgens mij is de regelgeving op juridisch vlak in Nederland gelijklopend met de onze. Daar bestaat inderdaad het incidentmanagement. Er bestaat een thesis, gemaakt aan de K.U.Leuven, die het incidentmanagement voor Vlaanderen volledig uitwerkt. Misschien kan dat instrument meegenomen worden.
Mijn concrete vragen blijven deels onbeantwoord. Ik vroeg naar uw concrete voorstellen aan de federale collega en naar een tijdslimiet. U hebt gezegd dat u dat instrument wenst aan te halen en blijkbaar zult u afwachten tot uw federale collega is geïnstalleerd om de bespreking door te voeren.
De heer Huybrechts heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, mevrouw de minister, naar aanleiding van mijn vraag om uitleg begin 2006 over het FAST-systeem, beloofde de toenmalige minister van Openbare Werken Peeters, aan de aanwezigen dat vanaf 1 januari 2007 het FAST-systeem sterk zou worden uitgebreid, onder meer met een takeldienst voor vrachtwagens en met een permanentie op de Brusselse en de Antwerpse ring. De bedoeling is uiteraard om na een ongeval de autosnelweg zo snel mogelijk vrij te maken want, naast het menselijke leed, kent een zwaar ongeval ook economisch een zeer hoge prijs.
Ik weet niet of mevrouw Hoebeke de beleidsregels incidentmanagement van de Nederlandse Rijkswaterstaat kent. De minister heeft die net aangehaald. In Nederland werd in 1998 op de belangrijkste autosnelwegen dat incidentmanagement ingericht. Een jaar later werd dat uitgebreid tot alle autosnelwegen. Mevrouw de minister, daar werkt dat systeem 24 uur per dag, het hele jaar door. Zowel voor personenwagens als voor vrachtwagens bestaat daar een landelijk meldpunt. Dat is het verschil met onze situatie. Als er daar een ongeval wordt gemeld, dan wordt die dienst meteen en automatisch gewaarschuwd. Die dienst schakelt dan onmiddellijk een vooraf gecontracteerd bedrijf in.
Als er daar een ongeluk gebeurt met een vrachtwagen, dan wordt een deskundige ingeschakeld, die de verschillende diensten coördineert. Ik hoop dat dat nu ook bij ons bestaat. Ik denk dat het ons daar nog altijd enigszins aan ontbreekt. Die persoon is bevoegd en kan onder meer, indien nodig, video-opnames en foto's laten maken, waardoor de weg sneller kan worden vrijgemaakt.
We hebben het artikel ook gelezen: volgens de VAB is het FAST-systeem een goed systeem, maar zou het nog enkele tekortkomingen vertonen. In Nederland zou men, door dat incidentmanagementsysteem, de autosnelweg bij een ongeval met een vrachtwagen een uur tot anderhalf uur sneller kunnen vrijmaken dan bij ons. Uiteraard is dat een enorme vooruitgang qua verkeersveiligheid. Denken we maar aan de ongelukken die dagelijks gebeuren in de staart van de file. Bovendien zou de Nederlandse staat hierdoor per jaar 30 miljoen euro besparen.
Mevrouw de minister, ik weet niet of u daar meteen op kunt antwoorden, maar in welke mate is dat FAST-systeem sinds 1 januari 2007 uitgebreid? Bestaat er nu, zoals werd beloofd, een takelsysteem voor vrachtwagens? Wat is de interventietijd voor die vrachtwagens? Voor een personenwagen bedraagt die 15 minuten in files of piekuren, en 20 minuten na de files. Welke initiatieven hebt u of heeft de Vlaamse Regering al genomen om in navolging van dat incidentmanagementsysteem, een gelijkaardig systeem uit te werken voor Vlaanderen, eventueel in overleg met uw federale collega's? Denkt u er ook aan om alles sneller te laten verlopen door video-opnames en foto's in te zetten?
De heer Koninckx heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, ik sluit me graag aan bij wat er ondertussen al is gezegd. Ik had ook een kleine uiteenzetting klaar over het Nederlandse systeem. De net aangehaalde gegevens over de tijdswinst en de financiële winst bij het vrijmaken na ongevallen kloppen. Het systeem werkt inderdaad, en sinds dit jaar 24 uur op 24. De Nederlanders hebben ter zake ook een leerproces doorgemaakt. Nu is er sprake van 150 inspecteurs, die alle dagen ter beschikking zijn. Ik vind dat we hier iets aan moeten doen, en dan lijkt het me nuttig dat we ons inspireren op het Nederlandse voorbeeld van het incidentmanagement. Dat is mijn suggestie.
Ik dank iedereen voor de aanvullingen. Mijnheer Huybrechts, u mag de bevoegdheidsverdeling die nog altijd bestaat, niet uit het oog verliezen. Ik heb dat ook gezegd aan mevrouw Hoebeke. U zou waarschijnlijk wel willen dat we voor alles bevoegd zouden zijn, maar het is nu eenmaal zo dat Vlaanderen bevoegd is voor het beheer van onze wegen. Het is dus onze taak er als een goede huisvader voor te zorgen dat, als er calamiteiten gebeuren, alles nadien zo netjes mogelijk wordt opgeruimd. De bevoegdheid over het sporenonderzoek en de vaststellingen door het parket berust echter bij de minister van Justitie. De federale minister van Binnenlandse Zaken is bevoegd voor de politie. Met alles respect, als we daarin willen sturen, dan moeten we dat collegiaal doen.
Een van de voorstellen in de nota die destijds werd opgesteld door de federale minister bevoegd voor Verkeersveiligheid kwam neer op de "fotogrammetrie van de locatie". Dat betekent dat er foto's worden genomen in plaats van dat men alles gaat afstappen, en dat de politie meteen video-opnames maakt, zodat er veel sneller een duidelijk inzicht ontstaat met betrekking tot de plaats van het ongeval. Zolang de regelgeving dat niet erkent als middel om vaststellingen te doen, kunnen we daar niet mee beginnen. Dat staat allemaal concreet in die nota.
Mevrouw Hoebeke, u vroeg me te zeggen op welke termijn dat geregeld zal zijn. We zitten hier inderdaad met twee overheden. (Opmerkingen bij het Vlaams Belang)
We zullen wel zien wat de toekomst brengt. U zult met me eens zijn dat het vandaag erg moeilijk is om ter zake een timing te geven.
Er wordt gevraagd naar technische specificaties voor wat FAST betreft. Ik stel voor dat de vragen schriftelijk overgemaakt worden, want als ik nu antwoord ben ik bang om foutjes te maken inzake de minuten.
Bij het ongeval waarnaar verwezen werd, is alles, zowel voor wat de vrachtwagens als voor wat de auto's betreft, binnen de timing gebeurd. Men was ter plaatse en heeft de voorziene actie uitgevoerd.
Ik ben blij dat naar het Nederlandse incidentmanagement wordt verwezen. Ik heb het boekje bij me. Een voordeel van het systeem is dat iedereen direct ziet wie hij moet verwittigen. Zelfs als we op korte termijn niet kunnen komen tot een sturing van of een wijziging in de regels, kunnen we wel werken aan zo'n handleiding, waardoor iedereen weet wat er gedaan moet worden en waardoor de vrijmaking van de weg versneld kan worden.
Nog belangrijker dan de economische argumenten is het feit dat de parketmagistraten en degenen die gedelegeerd werden door de parketmagistraten, de gelegenheid hebben om alle nuttige vaststellingen op het terrein te doen. Haast en spoed kunnen in zulke situaties leiden tot slechte dossiers. Dat moeten we alleszins vermijden.
Mevrouw de minister, ik ben mij ervan bewust dat het afstappen door het parket veel tijd in beslag neemt. Normaalgezien stelt de procureur des Konings een onderzoeksrechter aan. De onderzoeksrechter stelt op zijn beurt een deskundige aan en die zal zich door technische adviseurs laten bijstaan en zich ter plaatse begeven.
De fotoreportage die u vernoemt, kan worden overwogen, want het materiële aspect van het preonderzoek of van het onderzoek zelf kan eventueel door de politie die ter plaatse is of door de verkeerspolitie uitgevoerd worden. Dat is voornamelijk afhankelijk van het ter plaatse komen van de parketmagistraat.
Ik dank u voor uw toelichting en voor uw bewogenheid ter zake.
Het incident is gesloten.