Verslag plenaire vergadering
Verslag
Mevrouw Vogels heeft het woord.
Mijnheer de minister-president, het is heel verdienstelijk dat u op alle e-mails antwoordt. Ik wil u ook aanraden om uw echte taak niet uit het oog te verliezen, namelijk de leider zijn van een regeringsploeg. Wat ik de laatste weken zie, getuigt niet van goed ploegenspel. Nogal wat einzelgängers uit uw regering staan de laatste tijd op en doen aan goednieuwspolitiek.
Het begint bij de grote infrastructuurwerken, met een onderdeel over automobiliteit en een over openbaar vervoer. Het onderdeel automobiliteit swingt financieel stilaan de pan uit. De raming gaat van 1,2 naar 3,5 miljard euro op dit moment. Het betreft een PPS. De financiering van de BAM blijkt nu in gevaar te komen.
Gouverneur Paulus, die zichzelf een beetje als de peetvader van dat project beschouwt, zei in zijn nieuwjaarsrede dat het auto-onderdeel in gevaar dreigt te komen. In de BAM zitten te veel andere projecten die eruit zouden moeten. Dat is een voorzet die door minister Van Mechelen wordt binnengekopt. Hij zegt dat dit klopt en dat het hele onderdeel over het openbaar vervoer, van 300 miljoen euro, beter naar de Lijn zou overgaan, en dat we een nieuwe PPS zullen stichten, namelijk Lijn Invest.
Minister Van Mechelen spreekt voor zijn beurt, want hij is geen minister van Openbaar Vervoer en evenmin verantwoordelijk voor de BAM. Dat zijn respectievelijk minister Van Brempt en minister Peeters. Van minister Peeters heb ik niets gehoord, dus die zal wel akkoord gaan. Maar minister Van Brempt zegt terecht: "No way, dit moet blijvend gefinancierd worden met de opbrengsten van de tol die in de BAM waren gepland."
Minister Van Mechelen spreekt opnieuw voor zijn beurt, en zegt tegen de kranten dat hij het wegenvignet van minister Van Brempt maar niks vindt. Hij wil dat voor minstens een jaar uitstellen. Rekeningrijden is veel interessanter. Dat was niet op voorhand afgesproken en alweer een doelpunt voor minister Van Mechelen.
Vorige maandag hield u, mevrouw de minister, een persconferentie met het nieuws dat de Vlaamse Regering 540 miljoen euro extra heeft voor het openbaar vervoer. Ik ben heel blij met dat nieuws, want ik ben heel bezorgd, misschien nog bezorgder dan u, mevrouw de minister, over Kyoto. Doch wat blijkt nu? Dit is nog niet in de regering besproken, dus u spreekt alweer voor uw beurt. Het onderdeel van de stelplaatsen wel, maar de rest werd nog niet besproken door de regering.
De PPS is maar een ideetje, waarvan we nog niet weten of Europa of de SERV ermee akkoord gaan. Gisteren hoorde ik in de commissie enkele collega's die er nogal wat vragen bij hebben. De hamvraag blijft: wordt het deeltje openbaar vervoer van de BAM, de doortrekking van de trams rond Antwerpen, gefinancierd door BAM of door Lijn Invest? Dat is een heel ander verhaal.
Als we de 300 miljoen euro investering in openbaar vervoer, die vroeger in de BAM zat, nu in de 540 miljoen moeten stoppen, dan kun je daar niet zoveel mee doen. Ik hoop van harte dat het niet zo is.
Ik zou graag van de minister-president horen wat het standpunt is van de Vlaamse Regering in verband met de financiering van de BAM. Ik zou ook willen weten hoe het nu zit met de PPS Openbaar Vervoer. Wat is nu precies de stand van zaken? In de kranten reageren heel wat mensen uit de lokale besturen heel blij, omdat de projecten waarvan ze al zolang droomden, er misschien eindelijk zullen komen. Is hun euforie terecht, of is dit niet meer dan een goednieuwsshow, zoals bij het aankondigingsbeleid dat u zo laakte bij de vorige regering? Ik denk dat u stilaan in zelf zo'n aankondigingsbeleid terechtgekomen bent. Ik kan u alleen maar vragen om duidelijke keuzes te maken, in plaats van alleen maar over goed bestuur te praten. (Applaus bij Groen!)
Minister Van Brempt heeft het woord.
De minister-president zal straks antwoorden over de coördinatie. Mevrouw Vogels, u stelt een aantal vragen naar aanleiding van de communicatie deze week over het openbaar vervoer. We hebben daar gisteren in de commissie al heel lang over gesproken. Ik wil toch op een aantal zaken antwoorden.
Het debat over de investeringen voor openbaar vervoer is meer dan een jaar geleden gestart in de regering. In januari 2006 zijn de eerste besprekingen opgestart naar aanleiding van twee belangrijke zaken: ten eerste de toenemende investeringsbehoefte van De Lijn in verband met de capaciteitsuitbreidingen en de milieu-uitdagingen, en ten tweede het regeerakkoord, dat gebaseerd is op het Mobiliteitsplan Vlaanderen en waarin we de eerste stappen zetten in de uitwerking van Pegasus en Spartacus.
Mevrouw Vogels, we zijn op verschillende manieren op zoek naar alternatieve financiering voor die investeringen, zo ook voor het openbaar vervoer. We hebben een jaar gewerkt aan het prioriteren van de verschillende doelstellingen en de verschillende projecten van het openbaar vervoer. Wat ik deze week gecommuniceerd heb, heeft te maken met de prioriteiten voor het openbaar vervoer die we de komende jaren gaan stellen.
Eerst en vooral worden de reguliere begrotingsmiddelen van De Lijn geprioriteerd naar de veiligheidsinvesteringen. Vorige week vrijdag zijn er in de regering afspraken gemaakt voor extra middelen - via de meerjarenbegroting en de gewone begroting - voor projecten die te maken hebben met stationsomgeving. Bij de 25 gemeenten die u hebt zien staan in de krant, gaat het om investeringen in de stationsomgeving. Die afspraken lopen tot 2015.
Het volgende facet van de maatregelen heeft te maken met alternatieve financiering voor de stelplaatsen en voor tramverlengingsprojecten, één in Antwerpen, één in Gent en één in Limburg. Over die prioriteiten is er in de regering een akkoord. Er moeten uiteraard nog heel veel beslissingen genomen worden, bijvoorbeeld rond het oprichten van Lijn Invest. Dat is niet zomaar een ideetje, dat is volledig uitgewerkt. Daar is, in tegenstelling tot wat u suggereert, een positief advies van het INR over gekomen. Dat betekent dat de constructie die we hebben opgesteld, perfect kan voor Europa en dat die ook ESR-neutraal is. De oprichting van de VOI type A zal bij de begrotingscontrole moeten worden beslist.
Bij elk project dat ontwikkeld wordt, zullen er opnieuw beslissingen moeten worden genomen en zal er een milieueffectenrapportage moeten worden opgesteld. Er moeten dus nog heel veel stappen genomen worden. Toch vond ik het heel belangrijk om over het globale pakket te communiceren. Er was immers al her en daar geschreven over projecten die al dan niet zouden doorgaan en over middelen die er wel of niet zouden zijn, zoals in het geval van de stationsomgeving van Gent-Sint-Pieters. Het is belangrijk dat iedereen - en de lokale besturen in het bijzonder - weet wat de geplande investeringen zijn en waarvoor de financiële middelen voorzien zijn. Dat is het allerbelangrijkste. Je kunt immers wel mooie projecten hebben, zoals Pegasus en Spartacus, maar als de middelen niet voorzien worden, heeft dat weinig zin.
Er moeten dus nog heel wat stappen gezet worden. De Vlaamse Regering heeft zich echter geëngageerd om die projecten tijdens de volgende jaren op te starten. Dat is de huidige situatie voor de projecten in verband met het openbaar vervoer.
U maakt me verwijten over de BAM en het wegenvignet. Ik weet niet waarop u zich baseert om te zeggen dat er onenigheid zou zijn tussen de verschillende bevoegde ministers. Wat bijvoorbeeld het wegenvignet betreft, werden alle stappen die tot nut toe zijn gezet, gecoördineerd door de drie bevoegde ministers. De opmerkingen van minister Van Mechelen waren volkomen terecht en ik was het daar dan ook volledig mee eens. Er is dus geen onenigheid. Het enige waarnaar u zou kunnen refereren, is uw eigen persbericht dat u deze week hebt verspreid over de zogenaamde mobiliteitsoorlog tussen minister Van Mechelen en mezelf. Ik kan daar heel duidelijk over zijn: die is er niet. We zitten op één lijn, ook wat de BAM betreft. Minister Van Mechelen en ikzelf hebben altijd gezegd dat het Masterplan Antwerpen een en ondeelbaar is en dat alle projecten moeten worden uitgevoerd. We gaan nu na hoe we dat best kunnen doen. Van de 540 miljoen euro die we tijdens de volgende jaren uittrekken voor extra investeringen in het openbaar vervoer, gaat er niets naar projecten uit het Masterplan Antwerpen.
Minister-president Leterme heeft het woord.
Ik heb aan dit uitstekende antwoord van minister Van Brempt heel weinig toe te voegen. Vrijdag of tijdens de volgende ministerraad zullen we de beslissing over de BAM en Lijn Invest formaliseren.
Wat de alternatieve financiering betreft, dat is een zorg die vorige week aan bod kwam in de commissie Algemeen Beleid. We zullen een bijkomende inspanning doen via een nota stand van zaken om het parlement heel gedetailleerd in te lichten over de precieze stand van zaken van de alternatieve financiering, waaronder de PPS, in de verschillende beleidsdomeinen.
Mevrouw Vogels, wat de coördinatie en communicatie betreft, voeren wij alles uit wat we aankondigen. We komen al onze beloftes na. En dat is wat de mensen vooral interesseert.
Ik dank de ministers voor hun antwoord. Wat de minister-president heeft gezegd, is goed nieuws voor minister Van Brempt. Hij bevestigt dat die 540 miljoen euro bestemd zijn voor extra projecten. Het is me nog altijd niet duidelijk of die 300 miljoen euro waarin was voorzien in de BAM, via de tolopbrengsten zullen worden gerealiseerd dan wel of ze zullen worden bijgevoegd bij Lijn Invest, waarbij nog een extra PPS moet worden opgezet.
Mevrouw de minister, wanneer u, bovenop die 540 miljoen euro, nog 300 miljoen euro van de BAM moet inbrengen in Lijn Invest, dan bent u wel heel veel aan het prefinancieren in het kader van PPS.
Ik heb in het verleden trouwens een aantal berichten gelezen waarin u het niet altijd eens was met minister Van Mechelen. Als u nu echter voor 540 miljoen euro extra projecten openbaar vervoer kunt realiseren, dan kan ik daar samen met u alleen maar blij om zijn. We zullen u vanop deze tribune positief kritisch en ondersteunend blijven volgen wanneer het over het openbaar vervoer gaat.
Ik ben verbaasd dat deze vraag hier vandaag aan bod komt. Ik ben lid van de commissie Openbare Werken. We hebben gisteren naar aanleiding van een vraag van mevrouw Eeckhout een debat gevoerd over deze problematiek. Minister Van Brempt vertelt vandaag precies hetzelfde als gisteren in de commissie.
Omdat het vandaag Valentijn is, zal ik aan minister Van Brempt geen bijkomende vragen stellen. (Gelach)
Mevrouw de voorzitter, het is wel uiterst merkwaardig dat de vraag die ik deze morgen had ingediend over de beheersovereenkomst van de NMBS en de lightrailtoepassingen, niet wordt geagendeerd omdat ze al aan bod is gekomen in de commissie. Er wordt met twee maten en twee gewichten gewerkt. Vorige week dinsdag heb ik een vraag gesteld aan minister Van Mechelen over het wegenvignet. De dag daarna werden hierover twee vragen gesteld.
Ik wil dan ook mijn ongenoegen uiten over het feit dat mevrouw Vogels hier vragen stelt over een onderwerp dat gisteren al aan bod is gekomen in de commissie. Mevrouw Eeckhout, de heer Glorieux, de heer Decaluwe en ikzelf hebben toen vragen gesteld. De conclusie was dat een en ander nog niet duidelijk was. Minister Van Brempt zou een toelichting geven tijdens de voortgangsrapportage van 13 maart. Nu hoor ik mevrouw Vogels plots zeggen dat ze alles snapt. Ik heb daar een heel grote bewondering voor, omdat het Valentijn is. (Gelach/Applaus)
De heer Sauwens heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, ik richt me nu tot de regering. We staan natuurlijk voor een belangrijk gegeven. Mevrouw de minister, mijnheer de minister-president, naast de meerjarenbegroting, die het kader vormt waarbinnen wij functioneren, is er nu sprake van een groot bedrag. Ik had eveneens een vraag ingediend, die ook onontvankelijk is verklaard. Ik wil ze hier in telegramstijl toch verduidelijken.
Via alternatieve financiering wordt gezocht naar 500 miljoen euro. Dat is een belangrijk bedrag. Dat betekent dat men de put met toekomstige inkomsten moet trachten te delgen. Door het tarievenbeleid wordt slechts 14 percent van de uitgaven gedekt door eigen inkomsten van De Lijn. In hoeverre zal de alternatieve financiering de toekomstige budgettaire ruimte niet te fel verminderen? Dat is een vrij logische vraag. Intussen hebben bestuurders van een aantal Kempische gemeenten het bericht gekregen dat de basismobiliteit, die decretaal overal zou worden ingevoerd, niet helemaal haalbaar is wegens een gebrek aan middelen.
Ik ben zeer blij met de verklaring van minister-president Leterme. Hij zegt dat de regering uitvoert wat ze aankondigt. Dat is zeer belangrijk. Op het ogenblik dat tramlijn 2 in Zwijnaarde wordt doorgetrokken, de premetro aan de Turnhoutsebaan er komt en het Spartacusplan wordt doorgevoerd, moeten er ook financiële garanties zijn om die projecten mogelijk te maken. Tussen Hasselt en Maastricht zal een aantal huizen worden onteigend.
Deze zaken worden nu aangekondigd. Zijn daarvoor al kosten-batenanalyses gebeurd? In hoeverre is er al een marktonderzoek gebeurd naar het mogelijk aantal reizigers en de exploitatiekost? Mevrouw de minister, u weet zeer goed dat investeren in het openbaar vervoer maar één zaak is. We vinden het goed dat men nieuwe trams en bussen aankoopt, dat de stelplaatsen worden vernieuwd, dat men de stationsomgeving herinricht en dat men tramlijnen verlengt. Dat had men al veel eerder moeten doen. Dankzij de regionalisering maakt men daar eindelijk werk van. We moeten echter ook weten op welke wijze en met welke middelen men op halflange termijn de exploitatie van deze nieuwe lijnen denkt te betalen. Is daar rekening mee gehouden bij het voorstellen van de prioriteiten voor de volgende jaren?
De heer Vanackere heeft het woord.
Mevrouw de voorzitter, ik begrijp de ergernis van de heer Peumans als hij zegt dat het onderwerp gisteren al aan bod is gekomen in de commissie en dat daar hetzelfde werd gezegd. Het zou pas verrassend zijn mocht hier iets anders worden gezegd. Mijnheer Peumans, deze vraag geeft in elk geval de mogelijkheid aan leden die elders actief zijn, om hun zeg te doen over dit enorm belangrijke onderwerp.
Het gaat over een PPS-constructie. In dat verband heeft het parlement bij de start van deze regering een resolutie bij de beleidsnota goedgekeurd.
Een van de elementen die het parlement onder de aandacht van de regering heeft gebracht, was om ervoor te zorgen dat PPS (publiek private samenwerking - het woord zegt het zelf) niet enkel een financieringmechanisme is. De samenwerking tussen de publieke en de privésector moet ook managementsamenwerking inhouden. Dit is een omvangrijk dossier van een half miljard euro. Is erop toegezien dat ontwikkelingen die in andere landen van Europa tot gunstige evoluties aanleiding hebben gegeven, ook in Vlaanderen worden toegepast waardoor het niet louter een publiek management blijft met een privéfinanciering waarbij de privéfinancierder zich op de achtergrond houdt en geniet van een gegarandeerd rendement? Als dat wel het geval zou zijn, dan vind ik het een mager verhaal dat niet zou overeenstemmen met een van de eerste resoluties die in het Vlaams Parlement werden goedgekeurd tijdens deze legislatuur.
Ik zal ingaan op de vraag van de heer Vanackere. Minister Van Brempt kan dan antwoorden op de vragen van de heer Sauwens. PPS is één van de elementen in het dossier van alternatieve financiering. We voorzien ongeveer in een extra miljard voor het wegwerken van de wachtlijsten in de zorgsector. Dat gebeurt echter niet via PPS, maar via het spreiden in de tijd van de financiële verplichtingen die aangegaan worden door derden.
We maken een leercurve door in PPS, maar we zetten stappen vooruit. Tot voor kort was PPS iets dat in de grote boeken stond, maar dat in de praktijk niet werd gerealiseerd. Nu zitten we in de fase van realisatie in onder meer onderwijs. In het onderwijs is de betrokkenheid van de privésector groter dan enkel financiering. Er wordt een meerwaarde gerealiseerd. Voor openbaar vervoer moeten we nog nagaan hoe we rekening kunnen houden met uw zorg. U hebt gelijk dat u daar de aandacht op vestigt. Op het moment dat we een stand van zaken zullen geven over het geheel van de alternatieve financiering, kunnen we dit debat voortzetten.
In dat bedrag van meer dan 500 miljoen zit een pakket voor stationsomgevingen. Dat gaat over 25 dossiers en een financiering van ongeveer 70 miljoen euro. Er is veel vraag naar de verbetering van stationsomgevingen, onder meer met het oog op het versterken van de intermodaliteit. Die financiering gebeurt via de algemene middelen en niet via alternatieve financiering.
Ik zal het kort houden omdat alle specifieke dossiers en zeker de tramverlenging nog in de commissie uitgebreid aan bod zullen komen. Ik ga ervan uit dat de projecten er zullen komen. Ik zal daar alles aan doen. Ik kan u nu garanderen dat we in de financiële middelen voorzien voor de projecten. Nu kunnen we van start gaan met bijvoorbeeld het bepalen van de exacte tracés, het opmaken van de dossiers voor MER's en eventuele onteigeningen. Er moeten nog veel stappen worden gezegd. We zullen met de werken beginnen in 2009 en met Spartacus pas in 2009-2010 omdat dit het moeilijkste dossier is waarbij ook met de NMBS moet worden onderhandeld. De drie projecten behoren tot een totale visie op de ontwikkeling van openbaar vervoer in de verschillende provincies. Bij de ontwikkeling van het totale project zijn er studies gemaakt over potentialiteit en kostprijs.
Als ik me niet vergis, is dat ook gebeurd voor de exploitatiekosten. Dat laatste zal ik nog eens bekijken. Wat de exploitatiekosten betreft, moet worden opgemerkt dat het project in Antwerpen de kans biedt om bussen te vervangen door trams. Dat is allemaal bekeken, en dat zal in de verdere ontwikkeling van het project blijven gebeuren.
Inzake alternatieve financiering kan men de vraag stellen wat men up front financiert en wat via de alternatieve financiering wordt geregeld. Dat is een belangrijke vraag, die ook door de Vlaamse Regering in haar geheel moet worden onderzocht. Het valt alleszins te verantwoorden dat we nu al een en ander ondernemen voor mobiliteit en openbaar vervoer. De budgetten die we vandaag up front ter beschikking hebben volstaan bijvoorbeeld niet om vóór 2030 delen van Spartacus en Pegasus te implementeren. Het is verantwoord om vandaag de winst inzake leefmilieu en duurzame mobiliteit binnen te halen.
Wat u zegt over basismobiliteit klopt wel, maar ook niet. Vorig jaar hebben we beslist om de klassieke uitwerking van de projecten basismobiliteit stop te zetten. Het resultaat is vandaag dat 90 percent van de Vlamingen basismobiel zijn. We laten die laatste 10 percent echter niet links liggen. Ze worden opgenomen in de projecten over netmanagement, en ook andere mogelijke benaderingswijzen worden onderzocht. Die laatste 10 percent binnenhalen, blijkt bijzonder duur te zijn: het gaat over de laatste missing links en de laatste buitengebieden. Er zijn onder meer in Limburg pilootprojecten over openbaar vervoer per auto opgestart. Dat heeft allemaal niets te maken met dat bedrag van 540 miljoen, maar wel met die 42 miljoen die in deze legislatuur beschikbaar zijn. Dat bedrag van 540 miljoen dient voor investeringen; de exploitatiebudgetten zijn de budgetten voor het netmanagement.
Eerst wil ik zeggen dat ik het erg vind dat ik mijn goede collega, de heer Peumans, op Valentijnsdag met mijn vraag ongelukkig heb gemaakt. De vele bijkomende vragen hebben evenwel duidelijk gemaakt dat de minister gisteren niets anders heeft gezegd dan vandaag. En dat is maar goed ook. Er blijven wel nog veel vragen over. In de verdediging van het openbaar vervoer zullen wij uw bondgenoot zijn. Ik stel vast dat minister Van Mechelen vandaag niet aanwezig is. Ik hoop alleszins dat hij vrijdag op de bijeenkomst van de regering hetzelfde standpunt inneemt als u hier vandaag hebt gedaan.
Ter attentie van de heer Peumans wil ik opmerken dat het al dan niet weerhouden van een vraag wordt doorgesproken met de commissievoorzitters. Uiteindelijk moeten wij dan de knoop doorhakken. Het staat hem evenwel vrij om hierover een actualiteitsdebat te vragen als hij denkt dat er voldoende stof tot discussie is. Ik ben bereid dat op de volgende bijeenkomst van het Bureau aan te kaarten; hier is het niet de aangewezen plaats om daar dieper op in te gaan.
Het incident is gesloten.