Verslag plenaire vergadering
Actuele vraag over het aangekondigde veiligheidsplan voor De Lijn
Verslag
De heer Jan Penris heeft het woord.
Mijnheer de voorzitter, mevrouw de minister, collega's, twee weken geleden hebt u naar aanleiding van het actualiteitsdebat over de veiligheidsproblematiek van De Lijn aangekondigd dat u met een structureel veiligheidsplan naar het parlement zou komen. Dat plan zou niet bestaan uit losse flodders, maar zou aangepast en goed voorbereid zijn en zou worden besproken met de sociale partners. Morgen is het 13 juli, en zijn de twee weken om. Helaas zijn we dan op reces, zodat het nu mijn laatste kans is om te weten te komen hoever het ermee staat.
Ik verneem dat dit structurele plan mee wordt voorbereid door een soort stuurgroep die zelfs wetenschappelijke begeleiding krijgt en wordt ondersteund door een zevental werkgroepen, waar ook de vakbonden deel van uitmaken. De vakbonden laten ons echter weten dat de onderhandelingen op zijn zachtst gezegd stroef verlopen, al was het maar omdat ze geen duidelijk zicht krijgen op de visie van de directie van De Lijn ter zake.
De visie van de vakbonden is duidelijk. Ze vragen op risicolijnen meer en betere omkadering. Die kan bestaan in het optrekken van het aantal lijnspotters. In VLD-kringen wordt er zelfs aan gedacht daar privé-bedrijven voor aan te zoeken.
Ik wil zeker mee onderzoeken of dat kan en nuttig is. Ze vragen eventueel ook camerabewaking en dat is volgens mij terecht. Ze zouden erop aandringen dat de bevoegdheden van de controleurs van De Lijn worden uitgebreid en meer algemeen vragen ze dat er meer wordt geïnvesteerd in preventie. Dit zijn de standpunten van de vakbonden. Het verhaal houdt hier voorlopig op, want over verdere informatie beschikken we niet.
Mevrouw de minister, ik wil graag van u vernemen wat de stand van zaken is. Is het inderdaad zo dat de onderhandelingen op dit ogenblik stroef verlopen? Zo ja, wat is de reden hiervoor? Welke maatregelen neemt u om alsnog met een structureel veiligheidsplan voor onze De Lijn op de proppen te komen? (Applaus bij het Vlaams Belang)
Mevrouw De Ridder heeft het woord.
Mijnheer de voorzitter, mevrouw de minister, collega's, we hebben inderdaad op 28 juni een actualiteitsdebat gevoerd in de plenaire vergadering naar aanleiding van de jammerlijke gebeurtenissen met dodelijke afloop op de bus in Antwerpen. Alle fracties schoven toen een boel maatregelen naar voren en deden voorstellen om de veiligheid op bus en tram te verhogen. U hebt geantwoord dat u zich niet liet opjagen en dat u geen maatregelen uit de losse pols zou nemen die later niet haalbaar zouden blijken. U stelde dat u veertien dagen nodig had om een ruim overleg op te starten om daarna naar voren te treden met structurele plannen die de veiligheid verhogen.
Ondertussen zijn we twee weken verder. De deadline die u zelf had vooropgesteld, verstrijkt morgen, 13 juli. U zult het me niet kwalijk nemen dat ik u vandaag, op de laatste dag van de parlementaire werkzaamheden, ondervraag of dat ik pols naar de te nemen maatregelen. Morgen zou dus over een pakket maatregelen in de pers worden gecommuniceerd. Ik vraag u vandaag, vanuit het parlement, wat die maatregelen inhouden. Ik overloop niet alle voorgestelde maatregelen, maar ik wijs u erop dat deze morgen schepen Grootjans van Antwerpen heeft voorgesteld om het project van de lijnspotters te optimaliseren door de privé-sector bij de zaak te betrekken. Dat is een heel valabel voorstel, één van de vele.
Mevrouw de minister, plant u de release van uw maatregelen morgen of overmorgen? Bent u van plan om ze morgen voor te stellen? Zo ja, wat zijn de voorliggende maatregelen? Kunnen we een overzicht krijgen van de beslissingen? Zo neen, hoe komt dat dan? Wanneer verwacht u wel met maatregelen naar voren te kunnen treden? Kunt u een tipje van de sluier oplichten en vertellen welke richting ze uitgaan?
De VMM De Lijn moest ook met een geactualiseerde versie van het veiligheidsplan voor de dag komen. Ook dat plan zou morgen, 13 juli, voorhanden moeten zijn. Is het er al? Kan het parlement er inzage in krijgen?
Minister Van Brempt heeft het woord.
Mijnheer de voorzitter, dames en heren, zoals 14 dagen geleden werd afgesproken ben ik het engagement aangegaan om niet over een nacht ijs te gaan en om niet zomaar in te spelen op alle goede en minder goede ideeën die werden gelanceerd naar aanleiding van het debat maar vooral ook de laatste dagen.
Sinds het actualiteitsdebat is, zoals afgesproken, De Lijn in gang geschoten om op twee weken tijd een geactualiseerde versie van het veiligheidsplan te maken. Ze heeft dat gedaan door een stuurgroep te installeren waarbij niet alleen de vakbonden betrokken worden, maar ook de BTTB als gebruikersorganisatie, de exploitanten aan wie een belangrijk deel van de bedrijfsvoering wordt uitbesteed, en de VVSG. De stuurgroep heeft al een viertal keer vergaderd en stuurt ook de negen werkgroepen aan die werken aan de actualisering van het veiligheidsplan.
Ik overloop nog even de 9 werkgroepen: voertuiguitrusting en -techniek; controle en begeleiding; relatie tussen klant en chauffeur; samenwerking met politiek; samenwerking met scholen; verkeersproblematiek; communicatie bij incidenten; verkoopsorganisatie; openbare vervoersinfrastructuur. De onderhandelingen zijn bezig en verlopen inderdaad soms stroef. Ik heb nooit gezegd dat het gemakkelijk zou gaan. De vragen van de vakbonden, die voor een groot deel legitiem zijn, stroken niet altijd met die van de gebruikersorganisatie. Niet alles is even betaalbaar. De juiste balans moet worden gezocht.
Een tweede weg die wordt bewandeld is het overleg met Binnenlandse Zaken. Een belangrijk deel van het debat heeft namelijk te maken met wie wat doet in de openbare ruimte, die het openbaar vervoer is. De politie heeft daarin een heel belangrijke taak. In tegenstelling tot sommige mensen bij de VLD, ben ik overtuigd dat veiligheid in het openbare domein een kerntaak is van de overheid, weze het door politie, weze het door inzet van eigen mensen en middelen van De Lijn.
De gesprekken met Binnenlandse Zaken verlopen vlot. Normaal is het de bedoeling om morgen de vakbonden en de gebruikersorganisatie te zien om op basis daarvan de verschillende concrete maatregelen voor te stellen. Er moet wel nog een ander belangrijk overleg worden gevoerd in de regering. Dat was gepland voor vandaag, maar door de werkzaamheden in het parlement is dit verschoven naar enkele dagen later. Dat heeft niets te maken met een stroef verloop of met onderhandelingen. Er is een politieke aftoetsing nodig in de regering, dat zult u me niet kwalijk nemen. Als we maatregelen lanceren, moet de hele regering die dragen. Daar zijn we volop mee bezig. Normaal is vrijdag alles klaar. Het zou contradictorisch zijn om op dat plan vooruit te lopen, aangezien het net te maken heeft met een breed overleg.
Een goed plan speelt in op verschillende aspecten, preventie, repressie, techniek en aanpassingen van techniek, maar het wordt ook gedragen door de sociale partners, de gebruikers en de verschillende politieke fracties.(Applaus bij sp.a-spirit)
Mevrouw de minister, ik neem akte van uw antwoord. U verdaagt de datum met 2 dagen. Ik heb begrip voor het feit dat de onderhandelingen misschien niet gemakkelijk zijn, omdat u rekening moet houden met verschillende bekommernissen van de klanten en van de bestuurders.
Eén argument zou in dit debat echter niet mogen meespelen, en dat is het argument van de betaalbaarheid. Als u de ambitie hebt om De Lijn aantrekkelijk te houden, moet u ook durven investeren in veiligheid. De laatste pijnlijke incidenten hebben aangetoond dat die geen prijs mag hebben. Ik hoop dat de Vlaamse Regering daarmee rekening zal houden. Daarin hebt u onze steun.
Mevrouw de minister, ik betreur dat u op dit moment nog geen duidelijkheid kunt verschaffen over de maatregelen. Het parlement, dat vandaag voor het laatst bijeenkomt voor het zomerreces, kan haar controletaak dan niet meer uitoefenen en geen vragen meer stellen.
U staat ook sceptisch tegenover de plannen van schepen Grootjans voor de uitbesteding van bepaalde taken, zoals de opleiding van bepaalde diensten zoals de lijnspotters door privé-firma's. Hij meent dat ze dan een uitgebreider opleidingspakket zullen krijgen dan nu het geval is, zodat ze beter gewapend zijn om te kunnen optreden. Mevrouw de minister, ik kijk vol spanning uit naar volgende vrijdag.
Ik begrijp de vraag van het parlement. Ik ben volgende week zeker en vast nog beschikbaar. Als dat niet meer kan voor het parlement, zullen we dit bespreken zodra het parlement opnieuw bijeenkomt. In het plan zullen heel wat zaken worden opgenomen. Het zal ook continu moeten worden opgevolgd. De betrokkenheid van het parlement is een terechte vraag, die ik ondersteun.
Mijnheer Penris, ik ben ervan overtuigd dat werken aan de veiligheid cruciaal is voor het openbaar vervoer. Mensen willen immers geen gebruik maken van openbaar vervoer dat niet veilig is, terwijl het net onze bedoeling is dat zoveel mogelijk mensen dat wel doen.
Wat het voorstel van de schepen in Antwerpen betreft, verbaast het me dat er een aantal zaken door elkaar worden gehaald. Ik ben het ermee eens dat het beter kan met de opleiding van de lijnspotters. Het is echter nooit mijn bedoeling geweest, en dat is het ook nu niet, om van lijnspotters controleurs te maken. Lijnspotters zijn vandaag een combinatie van sociale preventie en sociale werkgelegenheid. Die twee moeten we blijvend versterken. De bevoegdheden van de controleurs van De Lijn moeten worden uitgebreid. Ik zie niet in hoe een privé-firma die sociale preventie zou kunnen overnemen van de lijnspotters.
Vandaag worden de lijnspotters betaald met federale middelen uit de activering van de werkloosheid, of met Vlaamse middelen uit de sociale economie. Indien we deze opdracht uitbesteden aan de privé-sector, dan zullen heel wat middelen die we van de hogere overheid krijgen, niet worden gespendeerd. Ik weet hoeveel het kost om één plaats 24 uur op 24 te bemannen: meer dan 300.000 euro. Als ik alle pre-metro's in Antwerpen permanent moet bemannen via de privé-sector, dan kost dat zeker 3,5 miljoen euro. Voor dat bedrag, mevrouw De Ridder, kan ik 66 controleurs in dienst nemen. Als ik efficiënt middelen moet inzetten, dan weet ik waar dat best gebeurt.
Het incident is gesloten.