Verslag plenaire vergadering
Verslag
Bespreking
Dames en heren, de bespreking is geopend.
Mevrouw Schauvliege, verslaggever, verwijst naar het schriftelijke verslag.
De heer Sauwens heeft het woord.
Mijnheer de voorzitter, mijnheer de minister, geachte leden, met dit voorstel van resolutie willen we een anomalie wegwerken, namelijk het feit dat een veertigtal Vlaamse gemeenten een officiële Franstalige naam hebben.
Als voorzitter van de commissie hebt u een advies gevraagd aan de administratie, dat ik gisterenavond heb ontvangen. Het advies geeft ten overvloede nog een aantal bijkomende argumenten om dit voorstel goed te keuren. Ik haal enkele passages aan uit dit advies van het directoraat-generaal van het ministerie van Bestuurszaken, Agentschap voor Binnenlands Bestuur.
Een eerste overweging betreft de bevoegdheid. Op bepaalde banken in dit halfrond rees ook de vraag of we dit wel kunnen en of het geen verdoken wijziging van de taalwet is. Het antwoord daarop is duidelijk. Artikel 296 van het Gemeentedecreet bepaalt: ´De Vlaamse Regering bepaalt de schrijfwijze van de namen van de gemeenten en deelgemeenten.´ In zijn advies van 26 april 2005 over het voorontwerp van Gemeentedecreet had de Raad van State op deze artikelen geen opmerkingen.
Artikel 296 van het Gemeentedecreet is op 1 januari 2006 in werking getreden. Er is dus geen enkele twijfel: de Vlaamse Regering is ten volle bevoegd om de officiële schrijfwijze van de gemeentenamen vast te stellen. Het is ook de bevoegdheid van de Vlaamse Regering alleen. De federale regering kan dus niet tussenbeide komen. Het uitvoeren van deze resolutie, aldus het advies, is louter juridisch geen probleem.
Wat is nu de juridische draagwijdte ervan? Artikel 296 van het Gemeentedecreet is in feite een loutere overname van het vroegere artikel 275 van de nieuwe gemeentewet, dat bepaalde: ´De koning bepaalt de schrijfwijze van de namen van de gemeenten en de gehuchten.´ In uitvoering van dat artikel werd de schrijfwijze van de namen van de gemeenten in België regelmatig opnieuw bepaald door opeenvolgende koninklijke besluiten. Het meest recente is het koninklijk besluit van 24 juni 1988.
Voor de interpretatie van de schrijfwijze verwijst het advies naar een omzendbrief uit 1951 van de toenmalige minister van Binnenlandse Zaken, waarin de minister schreef: ´De gemeenten, evenals de overige openbare besturen, zijn verplicht vanaf het in werking treden van het besluit deze spelling te gebruiken in al hun akten, documenten en mededelingen met een officieel karakter. Aan de officiële naam der gemeente mogen geen vermeldingen toegevoegd worden die niet in het besluit van de regent´ - wat we nu moeten begrijpen als het koninklijk besluit of het besluit van de regering - ´zijn opgenomen.´
Dit betekent dat de schrijfwijze van de gemeentenaam die wordt vastgesteld bij het door de Vlaamse Regering te nemen besluit, de enige naam is die in de toekomst officieel gebruikt kan worden. Concreet gaat het om de benaming van de gemeente in alle officiële documenten uitgaande van de lokale overheid, de besluiten van de lokale overheden, dus de gemeente of het OCMW, de briefwisseling en de mededelingen aan het publiek, de informatiebrochures, de aanslagbiljetten voor de belastingen, de oproepingsbrieven ter gelegenheid van verkiezingen, de stembiljetten en dergelijke. Bovendien gaat het ook om alle bekendmakingen en vermeldingen van de naam van de gemeente, die officieel uitgaan van de gemeente.
De vaststelling van een uitsluitend Nederlandstalige naam heeft daardoor ook gevolgen in het straatbeeld. Alleen de officiële benaming die door de regering is vastgesteld, mag worden gebruikt. Het gaat om namen op borden, wegwijzers, straatnaamborden enzovoort. Verder geldt dit voor elk officieel gebruik van de gemeentenaam door andere overheden en overheidsinstellingen. Na de datum waarop het eventuele besluit van de Vlaamse Regering van kracht wordt, is deze benaming de enige officieel geldende gemeentenaam. Dat betekent dat ook de andere overheden in hun betrekkingen met gemeenten uit het Vlaamse Gewest enkel nog de door de Vlaamse Regering vastgestelde naam mogen gebruiken, dat de borden langs de gewestwegen en snelwegen in Vlaanderen enkel de Nederlandse naam van de Vlaamse gemeenten mogen vermelden en dat overheidsinstellingen en maatschappijen van openbaar nut zoals de MIVB, De Lijn enzovoort, zelf geen vertalingen van de Nederlandse naam van Vlaamse gemeenten in het Frans mogen gebruiken.
Ik verwijs naar een gekend advies van de Vaste Commissie voor Taaltoezicht over Kraainem. ´Crainhem´ staat niet op de lijst, want Kraainem heeft enkel een officiële Nederlandse naam. Toch gebruiken bepaalde maatschappijen ´Crainhem´, zoals dat ook gebeurt met Koksijde, dat evenmin een officiële Franse naam heeft, maar waarvoor toch soms de oude Franse schrijfwijze ´Coxyde´ wordt gebruikt om het een zweem van tweetaligheid te geven. De Vaste Commissie voor Taaltoezicht stelde heel duidelijk dat dit niet kan. Als de Vlaamse Regering dit besluit neemt, zal dat in de toekomst ook niet meer kunnen gebeuren.
Er is echter geen enkel bezwaar tegen het feit dat in de volksmond of in het privé-taalgebruik nog de Franstalige benaming wordt gebruikt, zoals dat bijvoorbeeld gebeurt met de suiker van Tienen, dus Tirlemont. Ook in reclame in toeristische folders bestemd voor andere landen of taalgemeenschappen kan dat vanzelfsprekend nog.
Dit voorstel van resolutie, en hopelijk binnenkort ook het besluit van de regering, heeft natuurlijk wel gevolgen in de gemeenten met een bijzonder taalstatuut. In de zes Vlaamse-Randgemeenten Drogenbos, Kraainem, Linkebeek, Sint-Genesius-Rode, Wemmel en Wezembeek-Oppem, in de gemeente Voeren en in de taalgrensgemeenten Mesen, Spiere-Helkijn, Bever, Ronse en Herstappe, zijn de gevolgen belangrijker. Zij kunnen vanaf de datum waarop het besluit van de Vlaamse Regering in werking treedt, nog uitsluitend de Nederlandstalige naam van de gemeente en haar deelgemeenten gebruiken. Elk ander gebruik in een officieel document is strijdig met de wet.
Dit betekent natuurlijk dat briefhoofden op documenten zullen moeten worden vervangen en dat ook borden aan de gemeentelijke invalswegen, wegwijzers en straatnaamborden die hier en daar in het Frans zijn, moeten worden aangepast. Dit houdt een zekere kostprijs in, zowel voor het materieel als voor de inzet van mensen. Die kost is eenmalig en kan in een beperkte tijd worden uitgevoerd.
Voor de inwoners van de gemeenten met een bijzondere taalregeling heeft de uitvoering van de resolutie vooral een niet-juridisch effect. Vanzelfsprekend blijven hun rechten inzake het gebruik van de taal van hun keuze bij hun betrekkingen met het lokaal bestuur onverkort behouden. Ook de mededelingen aan het publiek die zij van het bestuur ontvangen blijven gesteld in het Nederlands en het Frans. Uitsluitend het briefhoofd en eventueel de naam van de gemeente in de tekst wijzigt bij het gebruik van het Frans in officiële documenten.
Het voorstel van resolutie heeft vooral een belangrijk psychologisch effect in de gemeenten waar men vanuit Franstalige zijde de waan laat bestaan dat het tweetalige gemeenten zijn die bijna een Brussels taalstatuut hebben met de tweetaligheid als norm. Dat is niet zo, en daarom vragen wij dat de regering dit besluit erg snel zou treffen. De reden ligt voor de hand: binnenkort zijn er gemeenteraadsverkiezingen. De praktische organisatie ervan is al in voorbereiding: een aantal stem- en telbureaus worden al vastgelegd. Daarom vraagt onze fractie om het besluit snel te treffen.
Het is niet voor niets dat het artikel van het nieuwe Gemeentedecreet in werking is getreden vanaf 1 januari van dit jaar. De decreetgever heeft er immers op aangedrongen dat het besluit tijdig wordt genomen zodat onder meer in Voeren, in Sint-Genesius-Rode en in de taalgrensgemeenten heel duidelijk wordt gemaakt dat de gemeenten bij het Vlaamse taalgebied horen en dat wij daarover geen enkele twijfel willen laten bestaan.
De Vlaamse Regering had het besluit al lang kunnen treffen. Ik weet niet waarom, maar het is tot nog toe niet gebeurd. We betreuren dit. Het moeilijke aan dit soort besprekingen is dat de Vlaamse Regering niet deelneemt aan de besprekingen van een voorstel van resolutie. Ik weet niet waarom de regering talmt. Als ze het nog wil doen, zal het nu moeten gebeuren.
Het zou trouwens ook moeten gebeuren voor de namen van de deelgemeenten. Het voorstel van resolutie is erop gericht om enkel nog de Nederlandse benamingen van de deelgemeenten te gebruiken. Als de kiezers van Voeren worden opgeroepen om te stemmen in Sint-Pieters-Voeren, dan gaat het niet om Fouron-Saint-Pierre. Dat is duidelijk.
Ik wil ook aandacht vragen voor de namen van de deelgemeenten in andere dan de veertig gemeenten die in onze resolutie vermeld staan, waarvan de gemeentenaam zelf nog een Franse benaming heeft die soms wordt gebruikt.
Ik heb zelf deel mogen uitmaken van enkele Vlaamse regeringen, en ik ken het relatieve belang dat wordt gehecht aan goedgekeurde resoluties van het Vlaams Parlement. Ik wil toch zeggen dat we deze resolutie en hoe de Vlaamse Regering erop reageert, nauwgezet zullen opvolgen in de loop van de volgende weken en maanden. (Applaus bij de N-VA)
De heer Van Eyken heeft het woord.
Mijnheer de voorzitter, mijnheer de minister, dames en heren, ik heb een amendement ingediend op dit voorstel van resolutie. Ik heb me geïnformeerd over de draagwijdte ervan en ik heb vernomen dat het Vlaamse Gewest en de Vlaamse Regering enkel de plaatsnamen van gewone gemeenten wijzigen en niet van gemeenten met een speciaal statuut of van taalgrensgemeenten. Met mijn amendement vraag ik om die gemeenten - Sint-Genesius-Rode als enige faciliteitengemeente en Voeren, Bever, Ronse, Mesen en Spiere-Helkijn als taalgrensgemeenten - van de lijst te schrappen. De Vlaamse Regering is daarvoor immers niet bevoegd. Ik verwijs daarvoor naar artikel 129, paragraaf 2, van de Grondwet.
Mijnheer Sauwens, voor de andere gemeenten is de Vlaamse Regering wel bevoegd. Maar wat zijn de gevolgen met name op toeristisch vlak? Betekent dit dat het toeristisch bureau van Brugge al zijn folders moet wijzigen? (Opmerkingen van de heer Johan Sauwens)
U hebt gezegd dat het Frans mag worden gebruikt, maar niet door officiële instellingen. Volgens mij is het toeristisch bureau een officiële instelling, en dus mag het geen folders verspreiden waarin de naam Brugge in een andere taal staat. Dat geldt ook voor de andere steden met een toeristisch karakter.
Ik wil aan de Vlaamse Regering nog eens voorstellen om overleg te plegen met de Franstaligen om tot een eenvormig stelsel te komen. Op de Brusselse ring veranderen de plaatsnamen naargelang het gewest waar men rijdt. Het meest logische zou toch zijn om enkel en alleen de plaatsnaam te gebruiken in de taal van het gewest waar de plaats gelegen is. Antwerpen zal dan altijd en overal Antwerpen heten. Eventueel kan er tussen haakjes 'Anvers' achter komen. Volgens die logica zou ook overal Tournai, Mons enzovoort staan, met erachter eventueel Doornik, Bergen enzovoort. Dat gebeurt nu al met buitenlandse plaatsnamen. Zo staat er langsheen de ring 'Parijs (Paris)' of 'Paris (Parijs)'. Dat zou een mooie regelgeving zijn. We zouden op die manier erkennen in welk gewest een plaats ligt en voor het gemak van de gebruikers zetten we de vertaling tussen haakjes. Dat zou het voor toeristen ook gemakkelijker maken.
Tenslotte wil ik nogmaals oproepen dat de zes plaatsnamen van de gemeenten met een bijzonder taalstelsel, de faciliteitengemeenten en de gemeenten op de taalgrens, niet worden gewijzigd om geen betwisting te hebben in de toekomst.
De heer Van Nieuwenhuysen heeft het woord.
Ik kan me inbeelden dat sommige collega's zich hier afvragen waar we mee bezig zijn. Toch is dit voorstel van resolutie niet zo triviaal. De vernederlandsing van het straatbeeld in de Vlaamse Rand is een onderdeel van het regeerakkoord van de Vlaamse regering. Op dat vlak is er echter nog maar weinig gebeurd, behalve dat er een studie is besteld omtrent de studie van professor Boes die in 2000 totstandkwam en waarmee weinig is gebeurd.
Voor de taalgrens- en de faciliteitengemeenten is het toch belangrijk om duidelijk te maken, zeker aan de nieuwe inwijkelingen, dat ze naar een Vlaamse gemeente komen met het Nederlands als voertaal, en niet naar een tweetalige gemeente. Als we vandaag aan veel inwoners van de randgemeenten van Brussel zouden vragen tot welke regio ze behoren, dan zouden ze wellicht antwoorden dat ze in de Brusselse regio wonen, wat niet het geval is. Dit is maar een kleine druppel op een hete plaat, maar het is toch belangrijk genoeg om dit voorstel van resolutie goed te keuren.
Mijnheer de voorzitter, ik wil ingaan op de bedenkingen van de heer Van Eyken. Voor wat de bevoegdheid betreft, heb ik voorgelezen uit het officiële advies van de administratie voor Binnenlandse Aangelegenheden van de Vlaamse Gemeenschap. Er is geen enkel juridisch probleem mee.
Linkebeek of Kraainem hebben geen officiële Franse naam, maar de inwoners kunnen er volop genieten van de taalfaciliteiten. Op dat vlak is er dus geen enkel probleem. De enige gemeente van de zes die wordt bedoeld, is Sint-Genesius-Rode. Daar heeft dat een duidelijke betekenis. Het is inderdaad de bedoeling om te benadrukken dat die gemeente bij Vlaanderen hoort, onder meer door de verandering van de straatnaamborden. Dat ligt voor de hand. In de andere gemeenten is het belangrijk om van een aantal wijken, gehuchten en deelgemeenten enkel de officiële Nederlandse naam te gebruiken.
Inzake toeristische propaganda geldt in Vlaanderen dat officiële publicaties in het buitenland of gericht naar buitenlandse doelgroepen, Brugge, Antwerpen, Brussel of andere steden aanduiden met de internationaal gekende naam. Dat is geen enkel probleem. Maar als minister Flahaut militairen oproept om naar Leopoldsburg te gaan, moet hij niet zeggen Bourg-Léopold, maar Leopoldsburg. Dat betekent dat Belgische ministeries rekening moeten houden met de Nederlandse benamingen. Het betekent dat de MIVB bij het aanwijzen van busbestemmingen enkel nog Sint-Genesius-Rode gebruikt. Het betekent dat de kiezers zullen worden opgeroepen om te stemmen in Sint-Martens-Voeren en niet in Fourons-Saint-Martin. Dat zijn heel concrete zaken.
Mijnheer Van Eyken, ik ga akkoord met uw derde bedenking. Samen met het buitenland moeten we tot een eenvormige code komen om de plaatsen in de juiste taal aan te duiden. Op dit moment staan borden langs de autosnelweg met het opschrift Rijsel, en de ondertitel Lille. Dat is goed zo.
Wie in mijn buurt richting Aken rijdt en op 25 kilometer van zijn bestemming een richtingaanwijzer ziet naar Aix-la-Chapelle, is totaal verbouwereerd en weet absoluut niet meer welke richting hij uit moet. Er moeten dus afspraken worden gemaakt. Er zijn heel wat Waalse gemeenten die ook een Nederlandstalige naam hebben. Ik vind het op zich niet erg dat Vlaams-Brabanders naar Geldenaken gaan in plaats van Jodoigne. Ook Liège wordt vanuit Limburg nog steeds aangeduid als Luik. Het moet kunnen dat een naam in de eigen taal wordt aangegeven met een toegevoegde naam in de andere taal. Over een dergelijk voorstel valt te spreken. De regering zou daarover overleg moeten plegen met de andere gewesten. Op dat vlak ben ik het volledig met u eens.
In ons voorstel van resolutie vragen we echter dat de officiële namen van Vlaamse gemeenten in Vlaanderen enkel in het Nederlands zouden worden gebruikt.
Vraagt nog iemand het woord? (Neen)
De bespreking is gesloten.
We zullen om 16 uur de hoofdelijke stemming over het voorstel van resolutie houden.