Verslag plenaire vergadering
Actuele vraag over het voorstel van de voorzitter van De Lijn om verkeersdrempels af te schaffen
Actuele vraag over het voorstel om verkeersdrempels te vervangen door flitspalen
Actuele vraag over het voorstel om verkeersdrempels te vervangen door flitspalen
Verslag
Mevrouw Van den Eynde heeft het woord.
Mijnheer de voorzitter, mijnheer de minister, collega's, ik ben bijzonder verheugd dat zoveel collega's de problematiek betreffende de luchtverontreiniging veroorzaakt door verkeersdrempels belangrijk genoeg vinden om er in de plenaire vergadering een discussie over te voeren. Ik had maandag hierover een vraag om uitleg ingediend, maar ze werd door de voorzitter van de commissie Openbare Werken onontvankelijk verklaard. Ik ben zeer verbaasd omdat de voorzitter nu zelf een vraagsteller is geworden maar mijn vraag niet actueel genoeg vond om in zijn commissie te bespreken. (Applaus bij het Vlaams Belang)
Ik ben daarvan op de hoogte gebracht en heb dan de beslissing genomen om niet alleen de voorzitter van de commissie de vraag te laten stellen, maar ook de twee betrokkenen die in de commissie een vraag hadden gesteld. Zo kunt u nu als eerste uw vraag stellen.
Ik wil toch mijn verontwaardiging uitdrukken over het feit dat de vraag eerst onontvankelijk werd verklaard.
Er zijn de rechten van de commissievoorzitter en de rechten van de voorzitter van het parlement.
Ik wil er toch mijn verontwaardiging over uitdrukken. Ik had u er vanmorgen al een brief over geschreven.
Afgelopen weekend werd door de voorzitter van De Lijn een studie bekendgemaakt van de VUB. Uit de studie bleek dat de milieuverontreiniging veroorzaakt door het berijden van verkeersdrempels zeer ernstig te noemen is. De kans tot luchtverontreiniging wordt met 75 percent verhoogd. Dat is geen onbelangrijk gegeven. Vorig jaar, in september 2005, stond in de pers te lezen dat in een Europees rapport melding is gemaakt van ultrafijne deeltjes in de lucht die de gemiddelde levensverwachting van de Belg met 13,6 maanden verkort. Dat zijn belangrijke gegevens. Er is een enorme wildgroei van verkeersdrempels ontstaan. Ze zijn als paddestoelen uit de grond gerezen. De kwaliteit van deze verkeersdrempels laat dikwijls veel te wensen over.
Bent u van plan om op de kwaliteit van de huidige verkeersdrempels controle uit te voeren? Zullen bepaalde criteria worden vastgesteld waaraan verkeersdrempels moeten voldoen? Kan er een onderscheid worden gemaakt tussen het zware verkeer en het personenverkeer? Het is net de voorzitter van De Lijn die de berichtgeving over de studieresultaten heeft meegedeeld. Ik neem aan dat De Lijn niet gretig is op de verkeersdrempels in Vlaanderen. Op welke manier zult u in de toekomst communiceren met de gemeenten die verkeersdrempels plaatsen, om ervoor te zorgen dat ze oordeelkundig worden geplaatst?
De heer Glorieux heeft het woord.
Mevrouw de minister, uw partijgenoot, gedeputeerde in de Antwerpse provincieraad en voorzitter van de raad van bestuur van De Lijn, de heer Geuens, is een kruistocht tegen de verkeersdrempels begonnen. Volgens hem verhoogt de aanwezigheid van verkeersdrempels de hoeveelheid fijn stof in de lucht.
Het is evident dat het sportief rijden, wat bestaat uit bruusk afremmen en vervolgens agressief optrekken, het brandstofverbruik en als gevolg ook de uitstoot doet stijgen. Indien we hieruit afleiden dat alle verkeersdrempels moeten verdwijnen, moeten we die logica doortrekken en alle verkeerslichten uit de dorpskernen verwijderen. Aan die lichten moeten de auto's ook stoppen, moeten ze gedurende twee minuten met stationair draaiende motor blijven staan en moeten ze tot slot ook weer optrekken. Dit is uiteraard absurd.
We hebben nood aan een geïntegreerde aanpak, zoals u die trouwens in uw beleidsnota hebt verdedigd. Die geïntegreerde aanpak omvat technische ingrepen aan het wagenpark om de uitstoot te verminderen, gedragsaanpassingen om agressief rijden tegen te gaan en infrastructuuringrepen om de verkeersveiligheid af te dwingen. Het plaatsen van verkeersdrempels of wegversmallingen maakt hiervan deel uit. Het is trouwens bewezen dat dergelijke infrastructuuringrepen tot meer respect voor de snelheidsbeperkingen leiden. Op de plaatsen waar deze ingrepen effectief zijn uitgevoerd, houdt 85 percent van de automobilisten zich aan de snelheidsbeperkingen. Op plaatsen waar geen infrastructuurmaatregelen zijn getroffen, gaat het slechts om 42 percent. Deze ingrepen zijn dan ook absoluut noodzakelijk voor de verkeersveiligheid.
Het is natuurlijk waanzin te stellen dat maatregelen in verband met de verkeersveiligheid per definitie strijdig met milieumaatregelen zouden zijn. Integendeel, veel maatregelen komen tegelijkertijd de verkeersveiligheid en het milieu ten goede. Ik denk, bijvoorbeeld, aan het beperken van de snelheid op de grote ringwegen en aan het weren van zware vrachtwagens uit dorpskernen. Dit laatste is zeker belangrijk op die momenten dat een piek van fijn stof wordt verwacht. Ik denk aan het instellen van een grote zone 30. De zone 30 moet niet tot de dorpskernen beperkt blijven. We kunnen hele stadskernen tot een zone 30 uitroepen. Ik denk ook aan het invoeren van intelligente snelheidsbeperkingen. We zouden de verkeersdrempels zelfs door intelligente snelheidsbegrenzers kunnen vervangen. Dat is een voorstel waar ik zou kunnen inkomen.
De heer Geuens is voorzitter van de raad van bestuur en u bent voogdijminister van De Lijn. De Lijn heeft 579 autobussen met een roetfilter laten uitrusten. Dit is op zich een goede zaak. De Lijn heeft evenwel meer dan 2000 autobussen. Er moeten met andere woorden nog heel wat maatregelen worden getroffen.
Mevrouw de minister, hoe reageert u op het verbijsterende voorstel van uw Antwerpse partijgenoot? Welke alternatieve maatregelen denkt u in de nabije toekomst te kunnen nemen om de hoeveelheid fijn stof in de lucht naar beneden te halen en om de verkeersveiligheid te optimaliseren?
De heer van den Abeelen heeft het woord.
Mijnheer de voorzitter, mijnheer de minister-president, dames en heren ministers, het is niet de eerste keer dat ik de verontwaardiging moet ondergaan van mevrouw Van den Eynde. Zij is een vrij vaak verontwaardigde vrouw, ook in mijn politieraad. (Opmerkingen bij het Vlaams Belang)
Ik zou dat wel even willen motiveren, want mevrouw Van den Eynde heeft een eigen interpretatie van het Reglement. Als voorzitter probeer ik het Reglement toe te passen, maar sommigen vinden dat niet zo leuk. Mevrouw Van den Eynde peilde naar de intentie van de minister. Ik vind dat niet leuk en ook ons eigen Reglement zegt dat men niet mag peilen naar intenties. Vandaar dat ik het incident als gesloten beschouw, maar haar verontwaardiging is mij niet vreemd.
Ik was eigenlijk een beetje verrast door de stelling van bestendig afgevaardigde Geuens, die ook voorzitter is van de raad van bestuur van De Lijn, om meer flitspalen te installeren.
Ik weet dat de heer Geuens altijd een koele minnaar is geweest van verkeersdrempels. Dat heeft natuurlijk te maken met zijn wagenpark. De bussen zijn niet altijd berekend op verkeersdrempels en hij heeft schrik voor asbreuken. Daarom heeft hij de studie van de VUB gretig aangegrepen om ons de stofdeeltjes - letterlijk en figuurlijk - in de maag te splitsen.
De verkeersdrempels werden misschien op een onoordeelkundige manier geïnstalleerd, maar ik moet u er wel aan herinneren dat gemeentebesturen enkele legislaturen geleden werden aangespoord om verkeersdrempels aan te leggen en ze kregen er zelfs subsidies voor. Dat is een kleine contradictie, maar ik begrijp dat men een afweging moet maken tussen ecologie en verkeersveiligheid.
Mijnheer de minister, hoe en wanneer zult u de evaluatie maken? Hoe gaat u de beleidsmatige afweging maken, rekening houdend - en nu spreek ik als communalist - met de gemeentelijke autonomie. U mag alles wel in kaart brengen, maar u moet toch aandacht schenken aan deze problematiek.
De heer Koninckx heeft het woord.
Mijnheer de voorzitter, mijnheer de minister-president, dames en heren ministers, ik heb mijn vraag aan minister Peeters gericht en niet aan minister Van Brempt, omdat het gaat over milieu- en verkeersinfrastructuur.
Mijn vraag is op een aantal overwegingen gestoeld. Een studie van de VUB heeft aangetoond dat verkeersdrempels aanleiding zouden geven tot een verhoogde uitstoot met 75 percent van fijn stof. De gedeputeerde van de provincie Antwerpen meende daarop te moeten zeggen dat maar meteen alle verkeersdrempels weg moeten. Dat is een beetje een extreme stelling.
Vorig jaar gebeurde een grootschalige opiniepeiling door Eurostat, waarvan de resultaten vorige week werden bekendgemaakt. Hieruit blijkt dat 76 percent van de Belgen milieuvervuiling als de grootste bedreiging voor de gezondheid beschouwt en dat 64 percent verkeersonveiligheid als de grootste bedreiging voor de gezondheid beschouwt.
Mijnheer de minister, u bent in Vlaanderen eigenlijk zowel de opperwegbeheerder als de oppermilieubeheerder. Het probleem zorgt waarschijnlijk voor een conflict tussen de twee bevoegdheden, want er spelen in elk geval min of meer tegenstrijdige belangen.
Ik vind het de moeite waard te overwegen wat voor ons prioritair is. Mijnheer de minister, denkt u in een bepaalde richting aan een oplossing voor het probleem, om te proberen milieu en verkeersveiligheid zo goed mogelijk te verzoenen? Als u daaraan denkt, wat zijn dan de concrete maatregelen die u wilt voorstellen?
Minister Van Brempt heeft het woord.
Mijnheer de voorzitter, geachte leden, gedeputeerde Geuens heeft niet zozeer gesproken als voorzitter van De Lijn maar vooral als gedeputeerde verantwoordelijk voor milieu. Het debat dat nu wordt gevoerd, moet zeker worden vervolgd. Over verkeersdrempels en inrichtingen van wegen praten we voornamelijk vanuit de optiek van verkeersveiligheid. We moeten dit durven in balans brengen met de andere grote uitdaging, met name het leefmilieu. U weet dat me dat sowieso na aan het hart ligt.
Verkeersdrempels hebben zeker en vast een positief effect op de verkeersveiligheid en ze kunnen bijzonder efficiënt zijn in het verlagen van de snelheid op onze wegen. Een aantal interpellanten en ook gedeputeerde Geuens hebben erop gewezen dat er een effect op het leefmilieu is. Er is niet alleen de verhoging van het fijn stof maar ook van CO2 en NOx. We moeten ook rekening houden met geluid. Dat kan een grote impact hebben op een lokale leefomgeving. Er zijn dus redelijk wat nadelen verbonden aan verkeersdrempels en we moeten daar rekening mee houden.
We kunnen veel verschillende ingrepen doen om de situatie verkeersveiliger te maken. Er zijn harde infrastructurele maatregelen waaronder de verkeersdrempels. Daarnaast zijn er zachte infrastructurele maatregelen die vooral psychisch inwerken op de verkeersveiligheid, zoals poorten en wegversmallingen. Vervolgens zijn er de handhaving en de camera's en de ingrepen die te maken hebben met snelheidsbegrenzers, zoals ISA en dergelijke meer. Al die maatregelen moeten we samen bekijken en in balans brengen. Dan zouden we een algemene stelregel kunnen hanteren die zegt dat hoe hoger de categorisering van de weg is, hoe minder wenselijk het is om verkeersdrempels te installeren. Op lagere categorieën van wegen zijn ze zinvol en werken ze effectief, zoals in woonerven, woonstraten en op plaatsen waar er een laag snelheidsregime geldt van 30 tot 50 kilometer per uur.
Een verkeersdrempel gebruiken om bijvoorbeeld de snelheid van auto's te laten verlagen van 70 naar 50 kilometer per uur, is minder zinvol, want de auto moet bijna stilstaan en moet daarna weer optrekken tot 50 kilometer per uur. Er zijn andere en meer zinvolle initiatieven te nemen, namelijk de zachte infrastructurele maatregelen. Het is immers ook een probleem dat de bestuurder niet altijd goed geïnformeerd is over het snelheidsregime waarin hij of zij zich beweegt. Daar moeten we sterker aan werken.
Op dit moment loopt bij de afdeling Verkeerskunde een onderzoek om ervoor te zorgen dat we veel visueler omgaan met snelheidsregimes. Het is mijn overtuiging dat wanneer de bestuurder goed is ingelicht over het snelheidsregime waaraan hij of zij zich moet houden, hij dat ook moet doen. Dan zijn repressieve maatregelen zoals onbemande camera's zeker op hun plaats.
Er is gevraagd naar mijn mening over het gelanceerde voorstel. Ik vind oordeelkundig gebruik van verkeersdrempels, vooral voor lage categorieën van wegen, dat zijn vooral gemeentelijke wegen, zinvol. We kunnen dat vooral waarmaken op het terrein door het te linken aan het convenantenbeleid. We hebben gisteren in de commissie een eerste goed debat gevoerd over het convenantenbeleid. We zijn ondermeer bezig aan de herziening van module 1 waar we de planning van de gemeenten gaan herbekijken.
In dat opzicht lijkt het me heel zinvol om duidelijke richtlijnen te geven aan de lokale besturen en wegbeheerders over waar het zinvol is met verkeersdrempels te werken, en over waar het minder zinvol is en andere infrastructuurmaatregelen veel beter op hun plaats zijn.
Minister Peeters zal antwoorden op alle vragen inzake het leefmilieu en de gewestwegen. Ik ga nog even in op de vraag over De Lijn. Men vroeg me hoe de uitstoot van bussen zich verhoudt tot die van personenwagens. Dat is een vraag waarop niet zomaar valt te antwoorden. We werken heel hard aan zuivere bussen. We zijn bezig met een heel groot investeringsprogramma om alle bussen zo milieuvriendelijk mogelijk te maken, zodat ze voldoen aan de strengste milieunormen. Een zuivere bus van De Lijn stoot minder uit, ook bij verkeersdrempels, dan een Mercedes van 10 à 15 jaar oud. Eigenlijk is het niet met elkaar te vergelijken. Voor mij is het echter erg belangrijk dat De Lijn het voorbeeld geeft. Het gaat slechts over een heel klein deel van het zwaardere wegvervoer, maar deze maatschappij moet wel het voorbeeld geven. Dat gebeurt via de grote investeringen in het milieuvriendelijker maken van de bussen.
Minister Peeters heeft het woord.
Mijnheer de voorzitter, de heren van den Abeelen en Koninckx vroegen me of er in het verleden verkeersdrempels onoordeelkundig zijn aangelegd. Het antwoord daarop is ja. Dit moet worden geëvalueerd. Mijnheer van den Abeelen, als burgemeester drukte u uw zorg uit dat ik te zwaar zou wegen op de gemeentelijke autonomie. Ik zou echter niet durven te raken aan die autonomie.
We kampen daar echter met een heel belangrijk probleem. Minister Van Brempt haalde het al aan. We mogen niet alleen naar de verkeersveiligheid kijken, hoewel die erg belangrijk is, maar moeten ook het probleem van het fijn stof in overweging nemen. Dat heeft grote proporties aangenomen. Ook wat dat betreft moeten we ingrijpen. Hoe ga ik dat nu aanpakken, de evaluatie van het conventantenbeleid buiten beschouwing latend? Welnu, op zeer korte termijn zult u een softwarepakket krijgen waarmee u de luchtkwaliteit in de straten van uw gemeente kunt berekenen.
Er is sprake van een afweging tussen verkeersveiligheid en leefmilieu. Wat gebeurt er immers als verkeersdrempels onoordeelkundig worden aangelegd? Als in de 'street canyons', straten met aan beide zijden hoge gebouwen, verkeer moet stoppen en opnieuw vertrekken, dan is het probleem van het fijn stof er zeer aanzienlijk. Met die software zult u kunnen bekijken waar in uw gemeente de luchtkwaliteit problematisch is, waar er sprake is van veel fijn stof. Ik ga ervan uit dat de gemeenten oordeelkundig andere mogelijkheden zullen bekijken daar waar het probleem van het fijn stof ernstig is, zeker in die 'street canyons'. Er zullen wellicht andere maatregelen zijn om die straten verkeersveilig te maken. Ik denk niet dat het een oplossing is overal camera's te plaatsen, mochten we dat budgettair al kunnen waarmaken. De heer Sannen heeft dat ook al laten weten. Bepaalde verkeersdrempels zijn zeker te rechtvaardigen. In andere verkeerssituaties kan men andere infrastructuurmaatregelen nemen. Dan heb ik het zowel over de harde als de zachte infrastructuur.
Mijnheer Koninckx, u vreesde dat ik schizofreen zou kunnen worden, daar ik bevoegd ben voor zowel Openbare Werken als Leefmilieu en Natuur. Schizofreen ben ik voorlopig nog niet. U vreest dat ik dat niet zal kunnen verzoenen, maar u weet dat ik dat verzoen in het begrip 'verstandig groen'. (Applaus bij CD&V)
Mijnheer de voorzitter, ik meen dat de heer van den Abeelen niet goed het onderscheid maakt tussen de lokale en de Vlaamse politiek.
Het verheugt me dat minister Peeters in zijn plan voor de bestrijding van fijn stof werk zal maken van een betere controle op de bestaande verkeersdrempels. Mijnheer de minister, ik ben blij dat u bekommerd bent om de toestand van de verkeersdrempels in Vlaanderen.
Mevrouw de minister, het verrast me dat juist de voorzitter van De Lijn deze studie heeft bekendgemaakt. Er wordt inderdaad werk gemaakt van een proper wagenpark, maar er moet nog hard gewerkt worden om verdere milieuverontreiniging te voorkomen bij het passeren van verkeersdrempels.
Mijnheer de voorzitter, er zijn heel wat maatregelen nodig om fijn stof tegen te gaan, zowel in het beleidsdomein Openbare Werken als in het beleidsdomein Mobiliteit. Zo wordt het tijd dat we intelligente snelheidsbegrenzers invoeren. Dat zou al een bijdrage leveren.
Mevrouw de minister, u zei dat het niet verstandig is drempels te plaatsen op wegen waar 50 tot 70 kilometer per uur wordt gereden. In mijn gemeente zijn er echter drempels op zulke wegen, en dat functioneert perfect. Het zijn uiteraard aangepaste drempels, niet al te hoog, veeleer plateaus die heel geleidelijk oplopen. Daar kan men gemakkelijk over rijden tegen 45 kilometer per uur, zonder tegen het dak van de wagen te stoten of de ruiten van de omwonenden te doen trillen.
Die drempels zijn dus perfect mogelijk als ze op een verstandige manier worden ingeplant. Daar moet wellicht wat controle op zijn. Ik zou ze dus niet zomaar overboord gooien, maar wel maatregelen nemen die zowel aan het milieu als de verkeersveiligheid tegemoet komen. Er zijn voldoende mogelijkheden om dat te doen.
Mevrouw de minister, u hebt niet op mijn vraag geantwoord. Mijnheer de minister, ik dank u voor uw antwoord, en ik ben als burgemeester blij vast te stellen dat u ondersteunende maatregelen gaat nemen voor de gemeenten.
Dat softwarepakket mag u ons toesturen maar we hebben het niet nodig. Ik heb namelijk geen verkeersdrempels in mijn gemeente. Ik heb gekozen voor andere, zachte maatregelen, en dat om De Lijn een plezier te doen, want daar werd vaak gereclameerd over de verkeersdrempels. Ik ben de heer Geuens vooraf gegaan, en heb chicanes aangebracht. Toch dank ik u voor het softwarepakket, al is het te hopen dat het compatibel is met de IT-infrastructuur van de gemeente.
Mevrouw de minister, mijnheer de minister, ik dank u voor uw antwoord. Het zou geen slecht idee zijn een inventaris te maken en een audit te doen van alle verkeersdrempels. De drempels die er letterlijk en figuurlijk uitsteken qua onoordeelkundige plaatsing, moeten we er dan maar tussenuit halen. Dat zou een eerste stap kunnen zijn.
We moeten wat voorzichtig zijn met overal inventarissen van te maken. Dat zou ons veel werk kosten. Ik hou nogal van de lokale autonomie. Het is heel belangrijk dat elke gemeente als wegbeheerder zelf kan beslissen wat zinvol is en wat niet, mits ondersteuning van het Vlaamse Gewest. Die ondersteuning kunnen we dan ook bieden. Mijn voorstel is duidelijke richtlijnen te geven over waar het zinvol is verkeersdrempels aan te brengen en waar dat niet langer het geval is.
Mijnheer Glorieux, ik probeer nogmaals mijn punt duidelijk te maken. In de lage wegcategorieën is het zinvol te werken met verkeersdrempels. In de hoge categorieën is een goede en vlotte doorstroming belangrijk, maar die moet gekoppeld zijn aan lage snelheden - u weet dat ik daar voor ben. Het is heel belangrijk dat de bestuurders weten in welk snelheidsregime ze rijden. Dan is het de verantwoordelijkheid van de bestuurder om zich daar aan te houden.
Dat hoeven geen dure infrastructurele maatregelen te zijn. Het is toch raar dat we die altijd nodig hebben opdat de Vlaming zich aan de verkeersregels zou houden. In dat opzicht vind ik het voorstel van de heer Geuens wel het overwegen waard, want dan komen flitspalen, trajectcontrole en dergelijke initiatieven veel meer in het vizier om ervoor te zorgen dat we ons conformeren aan de snelheden. Dat is een principieel en heel belangrijk punt.
Mijnheer de voorzitter, mijnheer Koninckx, er is een meldpunt bij de administratie Wegen en Verkeer. Daar kunnen putten en andere problemen die we moeten oplossen, worden gemeld. (Opmerkingen van de heer Jos Stassen)
Ook verkeersdrempels die onoordeelkundig werden aangelegd, kunnen daar worden gemeld.
Mijnheer van den Abeelen, de software heeft te maken met de luchtkwaliteit en met fijn stof en kan, ook al zijn er geen verkeersdrempels, worden gebruikt om te bekijken of een chicane fijn stof veroorzaakt. Als dat zo is, kan de gemeente de nodige maatregelen treffen zodat de luchtkwaliteit sterk verbetert.
Het incident is gesloten.