Verslag plenaire vergadering
Verslag
De heer Caron heeft het woord.
Dames en heren ministers, collega's, ik wil het even over monumentenzorg hebben. Vlaanderen heeft een aantal bouwkundige kwaliteiten, en heeft er ook gehad die het in de loop van de voorbije decennia weer verloren zijn gegaan. Gisteren, toen de beleidsnota Toerisme werd besproken, hebben twee kustbewoners hier gezegd dat ze het niet over het kusttoerisme wilden hebben, maar ik wil dat nu toch doen.
De zeedijk tussen De Panne en Knokke is in de loop van de voorbije eeuw bebouwd geweest met prachtige art nouveau-, belle époque- en neoclassicistische villa's, vaak eclectisch, maar toch heel mooi. Wie oude postkaarten verzamelt kent die villa's. In Frankrijk, in steden als Mers-les-Bains of Ouessant, en in Engeland, bijvoorbeeld in Brighton, zijn er nog lange kuststroken die dezelfde sfeer uitademen. Ze zijn een troef voor het kusttoerisme. Tot daar het toerisme.
In het hinterland, en zelfs meteen voorbij de kustlijn, zijn er in de loop van de voorbije tien jaar aardig wat ensembles bewaard gebleven. Helaas, op de zeedijk zelf zijn ze zowat verdwenen. Er zijn tussen De Panne en Knokke nog negen van die villa's, vaak eenzaam geklemd tussen hoogbouw. Zo is het ook met twee villa's in Wenduine.
Mijnheer de minister, u hebt in antwoord op mijn vraag in juni een langwerpige foto getoond, waarop te zien was dat die twee villa's een beetje worden verdrongen door de hoogbouw ernaast. Toen hebt u gezegd dat de beschermingsprocedure gestart is op 29 juni 2004 en dat dit betekende dat u tot 29 juni 2005 de tijd had om te beslissen over al dan niet beschermen.
Om het debat een eerlijke kans te geven en het juiste referentiekader te creëren, wil ik een verlenging van de termijn aanvragen met zes maanden. Dat betekent dat die termijn volgende week donderdag afloopt.
Eén villa is ondertussen eigendom geworden van een projectontwikkelaar die er een woonblok wil op bouwen. De andere is al lang eigendom van een familie die de uitdrukkelijke wens heeft uitgesproken dat de villa wordt beschermd.
Het particuliere belang is niet dominant, wel de kwaliteit van de huizen zelf. Ik citeer uit de krant: 'De eigenaars krijgen de steun van Monumentenzorg omdat de huizen zowel binnen als buiten bijzonder gaaf bewaard gebleven zijn, en de unieke getuigen zijn van het vroegere kusttoerisme. Ze zijn gebouwd in een mengsel van neoclassicisme en art nouveau. Dat het tweelinghuizen zijn aan de kust, waar amper nog ensembles van oorspronkelijke gebouwen bewaard zijn, vindt Monumentenzorg een troef.'
Mijnheer de minister, ik vind het jammer dat er niet meer zijn. U hebt zich persoonlijk vergewist van de situatie. Ik hoop, samen met iedereen die die kwaliteit van het bouwkundig erfgoed in het hart draagt, dat u beslist tot definitieve bescherming van die villa's. (Applaus bij de meerderheid)
Minister Van Mechelen heeft het woord.
Mijnheer de voorzitter, collega's, we hebben zes maand geleden een geëmotioneerd debat gevoerd over de toekomst van de tweelingvilla's Malvina te Wenduine. Ik heb toen gezegd dat ik op basis van het mij voorgelegde dossier meende dat het moeilijk was in die aangelegenheid een definitieve beslissing te treffen omdat een modelvoorbeeld werd getoond van twee totaal tegenovergestelde belangen, het behoud van dat monument en de integratie van gebouwen in de kustlijn van vandaag.
Ik heb toen beslist aan mijn administratie te vragen om een task force op te richten, die als opdracht zou krijgen een referentiekader uit te werken waarbinnen we met dit soort vragen tot klassering zouden omgaan. Het gaat wel degelijk over een bescherming in een atypische bouwrij aan de Vlaamse kust.
Die commissie was samengesteld uit specialisten van diverse disciplines uit mijn eigen administratie Monumentenzorg, uit de Brusselse administratie, de koninklijke commissie, de erfgoedverenigingen zoals de Stichting Vlaams Erfgoed en het VCM. De commissie is twee keer samengekomen en heeft zich gebogen over het samenstellen van een referentiekader. Ze heeft negen criteria weerhouden. Die gaan over zeldzaamheid, gaafheid, fysieke omstandigheden, integratie, uitzonderlijke kwaliteiten, thematisch karakter, enzovoort.
We hebben gevraagd om op basis van die negen criteria de proef op de som te nemen voor drie gebouwen: een geklasseerd monument, een gebouw dat daarvoor in aanmerking zou komen en een twijfelgeval. Ook de tweelingvilla in Wenduine is aan de proef onderworpen. Er werd vastgesteld dat van de typische bouwstijl uit de 19e en het eerste kwartaal van de 20e eeuw vandaag nagenoeg niets meer overblijft aan de Vlaamse kustlijn.
Op dit ogenblik zijn er van dit type villa nog welgeteld 13 over die in al hun gaafheid werden bewaard en werden geklasseerd.
Ik ben inderdaad ter plaatse geweest. Tot grote verbazing van mijn dochters wou ik plots aan de kust, in Wenduine, wandelen. Al snel bleek natuurlijk wat de ware reden van het bezoek was. Ik werd er trouwens aangesproken door mensen met een Antwerps accent die me vroegen om de huizen niet af te breken. Met de woorden van de voorzitter in gedachten, heb ik geantwoord: 'Ik weet niet wat ik zal afbreken, de tweelingvilla of de ondingen die ernaast staan'.
Alle gekheid op een stokje, uit de volledige tweede screening en check van onze task force blijkt dat de tweelingvilla wel degelijk een relict is dat absoluut de moeite van het klasseren waard is. Aanbevolen wordt om de tweelingvilla te klasseren en te bewaren als een overblijfsel van een bouwstijl die vandaag bijna verdwenen is.
Zeker een van de twee villa's werd in een uitstekende staat bewaard. In de ramen zit zelfs nog prachtig loodglas. Er is ook een zeer typerend voorterrasje waar bij goed weer de schaduw werd gekoesterd.
Alle elementen zijn dus aanwezig om de tweelingvilla te klasseren. Na het bijkomend onderzoek zal ik deze week het klasseringsbesluit ondertekenen. (Applaus)
Mijnheer de minister, ik dank u van harte voor de wijze waarop u dit dossier hebt aangepakt en uiteraard ook voor uw beslissing.
Het incident is gesloten.