Verslag plenaire vergadering
Verslag
Aan de orde is de actuele interpellatie van mevrouw Dillen tot mevrouw Vervotte, Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, over de mogelijke opzegging van het samenwerkingsakkoord van 30 april 2002 betreffende het gesloten centrum van Everberg voor de voorlopige plaatsing van minderjarigen die een als misdrijf omschreven feit hebben gepleegd
In 2002 werd het probleem van het tekort aan opvangplaatsen in gesloten instellingen bijzonder acuut omdat artikel 53 van de Wet op de jeugdbescherming moest worden opgeheven zodat jongeren die een als misdrijf omschreven feit (MOF) hebben gepleegd, niet langer konden worden opgesloten in de gevangenis. Omdat er in de gesloten instellingen vaak geen plaats was om die jongeren in voorhechtenis te nemen, werden ze opnieuw vrijgelaten, met alle gevolgen van dien. De federale regering besloot om in Everberg een gesloten centrum voor de voorlopige plaatsing van minderjarigen die een MOF hebben gepleegd, op te richten. De fameuze Everbergwet bood daarvoor de wettelijke basis.
De voorwaarde dat de Everbergwet een voorbode van een grondige hervorming van het jeugdsanctierecht was, werd uitdrukkelijk gekoppeld aan de goedkeuring van die wet.
De Everbergwet kon pas in werking treden nadat de gemeenschappen een samenwerkingsakkoord hadden gesloten. Dat samenwerkingsakkoord kreeg zware kritiek en is uiteindelijk in geamendeerde vorm toch goedgekeurd. De wet Everberg en het gesloten centrum De Grubbe waren slechts een voorlopige en tijdelijke oplossing in afwachting van een volledige hervorming van het jeugdrecht voor 31 augustus 2004.
Aan het einde van de vorige regeerperiode kreeg de federale regering zes maanden extra. In de memorie van toelichting van de wijziging werd uitdrukkelijk overleg gevraagd.
Wij kunnen alleen maar vaststellen dat federaal minister van Justitie Onkelinx dat overleg blijft weigeren. Vlaanderen wordt aan het lijntje gehouden omdat de Franstaligen een grondige hervorming van het jeugdrecht weigeren.
De Kamercommissie Justitie buigt zich momenteel over een wetsontwerp tot hervorming van het Jeugdrecht. In dat wetsontwerp wordt geen rekening gehouden met de Vlaamse vragen. Het houdt geen rekening met de doelstellingen van Everberg en integreert de Everbergwet evenmin. Laat ons niet naïef zijn: het jeugdsanctierecht komt er niet. Daarom moeten we het samenwerkingsakkoord opzeggen.
Wat de Vlaamse Regering zal doen is onduidelijk. Zegt ze het akkoord op of komt er een stilzwijgende verlenging? In een nota stelt minister Vervotte terecht dat Vlaanderen geen gepast opvang- en begeleidingsbeleid kan uitbouwen zonder een nieuw kader voor het jeugdrecht. Omdat minister Vervotte verantwoordelijk is voor een slagvaardig beleid, moet ze nu handelen. Als minister Vervotte decreten goedgekeurd door het Vlaams Parlement respecteert, moet ze het samenwerkingsakkoord opzeggen.
De opzeggingstermijn is lang. Als het akkoord nu wordt opgezegd, blijft het lopen tot 1 maart 2008. Dit akkoord opzeggen betekent het einde van de Vlaamse pedagogische begeleiding, maar tijdens de opzeggingstermijn kunnen jeugdrechters wel nog jongeren naar Everberg sturen.
Welke initiatieven heeft minister Vervotte al genomen om het samenwerkingsakkoord op te zeggen? Hoe lang zal de opzeggingstermijn precies lopen? Enerzijds moeten we tijd genoeg hebben om voor voldoende opvang te zorgen, maar anderzijds moeten we ook kordaat durven op te treden. Welke initiatieven neemt minister Vervotte om voor voldoende capaciteit te zorgen? Hoe zal minister Vervotte tijdens de opzeggingstermijn voor pedagogische en educatieve begeleiding zorgen?
Onze basishouding is gekend. CD&V is eensgezind in de Senaat, Kamer en Vlaams Parlement. CD&V is altijd eenduidig geweest.
We zijn allemaal samen verantwoordelijk voor een slagvaardig jeugddelinquentiebeleid. Dat hebben we vorige week opnieuw duidelijk gesteld in onze motie. Onze motie houdt de kansen op overleg open. De Vlaamse Regering mag aanpassingen voorstellen mits die overeenstemmen met haar standpunt van 24 december 2004. De aanpassingen moeten er ook voor zorgen dat het ontwerp conform is aan het IVRK.
Alle kansen voor overleg moeten openblijven, niet alleen om het ontwerp aan te passen, maar vooral om ook de Everbergwet erin te passen. In functie van de resultaten ervan zullen we handelen. De motie omschrijft de ruimte van de minister om te overleggen met Onkelinx. In het regeerakkoord staat dat de Vlaamse Regering zal ijveren voor de federalisering van het jeugdsanctierecht.
De Raad van State en het Arbitragehof omschrijven de federale bevoegdheid om in de infrastructuur in te grijpen als tijdelijk en van uitzonderlijke aard, namelijk in afwachting van een hervorming van de wet van 1965. De gemeenschappen waren dus al lang gewaarschuwd dat ze actie dienden te ondernemen. Na het ontwerp Onkelinx kan de infrastructuurbevoegdheid dus niet meer ingeroepen worden.
De voorlopige plaatsing van minderjarigen verdient een omvattende oplossing. De Everberg-wet was een tijdelijke oplossing. Ondertussen neemt de Vlaamse Regering diverse bijkomende maatregelen. Het samenwerkingsakkoord voorziet trouwens in een einddatum. Zolang er geen nieuw regelgevend kader is voor het jeugdrecht is het moeilijk om uitspraken te doen. Ik pleit dus niet voor een onmiddellijke opzegging van het samenwerkingsakkoord. Desalniettemin moet de bijzondere jeugdzorg prioritair uitgewerkt worden. Ik hoop dat de minister niet alleen in het overleg maar ook bij de begrotingsbesprekingen de nodige toezeggingen zal krijgen. (Applaus bij CD&V, VLD-Vivant, sp·a-spirit en N-VA)
In de Kamercommissie zal donderdag over het ontwerp gestemd worden. Het zal nog voor het reces behandeld worden in plenaire vergadering. Het wetsvoorstel houdt een aantal belangrijke verbeteringen in. Opzegging zonder alternatief is niet opportuun, afwachten wel. De oplossing is belangrijker dan een datum. Mevrouw Dillen heeft alle goede argumenten tegen een opzegging gegeven. (Applaus bij CD&V, VLD-Vivant, sp·a-spirit, Groen! en N-VA)
De spreker heeft het fout voor. De basis van mijn betoog is een decreet van dit parlement, waarin een datum staat. Het Vlaams Parlement en de Vlaamse Regering moeten de decreten naleven.
In het samenwerkingsakkoord staat de mogelijkheid tot verlenging.
De uitstel is beperkt tot zes maanden.
De Everbergwet is er gekomen omdat Vlaanderen onvoldoende opvangplaatsen had. De behoeften zijn nog altijd groot, er zijn nog steeds onvoldoende plaatsen. Het akkoord opzeggen zonder alternatief is geen goede oplossing. Een goed beleid is wel het antwoord. In de beleidsnota besteedt de minister ruime aandacht aan de bijzondere jeugdzorg. De minister wil een oplossing ten gronde.
We trachten het ontwerp zoveel mogelijk aan te passen aan de krachtlijnen van de Vlaamse Regering. Het voorstel van resolutie van de meerderheid dringt aan op interministerieel overleg na de stemming in de Kamercommissie. Laat ons wachten op dat resultaat alvorens het akkoord op te zeggen.
Vlaanderen heeft behoefte aan een omvattende aanpak met een batterij aan maatregelen voor als misdrijf omschreven feiten, aangepaste voorzieningen enzovoort. De beleidsnota bevat een aantal aspecten, maar die zijn onvoldoende of worden te traag uitgevoerd. We moeten de bijzondere jeugdbijstand grondig vernieuwen en niet alleen de preventie aanpakken. Vlaanderen is bevoegd. Wanneer komt er een omvattend plan voor de bijzondere jeugdbijstand?
In het Vlaams regeerakkoord staat een eigen jeugdsanctierecht.
Alle meerderheidspartijen moeten het regeerakkoord loyaal uitvoeren.
Ik wil ook verwijzen naar de motie die vorige week werd ingediend. Ik verwacht dat ten opzichte van minister Onkelinx één Vlaams front wordt gevormd.
Op 19 juli 2002 werd bij decreet beslist het samenwerkingsakkoord op te zeggen als het federale jeugdsanctierecht niet werd goedgekeurd. Daar moeten we ons dan ook aan houden. (Applaus bij CD&V, VLD-Vivant, sp·a-spirit en N-VA)
Ik deel de bekommernissen van de interpellanten. Zo moet er inderdaad een adequate en coherente rechtspraak en aanpak komen. Verder is er ook noodzaak aan een hogere capaciteit, en niet enkel in de residentiële opvang. Daartoe werden reeds een aantal beslissingen genomen die nu in uitvoering zijn.
Ondertussen werden meer dan 100 amendementen ingediend op het oorspronkelijke ontwerp. Het Vlaamse standpunt kwam reeds aan bod in diverse overlegcomité's en zal ook verdedigd worden tijdens het overleg met minister Onkelinx op vrijdag.
Everberg is een tijdelijke constructie, dat was ook steeds de bedoeling. Het evaluatierapport toonde enkele knelpunten aan in de werking, zoals de problemen door het samenbrengen van verschillende taalgroepen. Bovendien moeten er garanties worden gegeven voor voldoende opvangcapaciteit in Vlaanderen.
Voor het globale dossier ben ik afhankelijk van de timing van het federale Parlement. Het globale dossier bestaat uit volgende elementen: de evaluatie van de nieuwe wet, de evaluatie van het standpunt ten opzichte van de Vlaamse Regering, de toekomst van Everberg in het nieuwe globale beleid, een verslag van het overleg met minister Onkelinx, het standpunt met betrekking tot het nieuwe samenwerkingsakkoord, een plan van aanpak voor de MOF's en POF's met de nodige capaciteitsuitbreiding en als laatste element de budgettaire impact voor de Vlaamse Regering.
Voor 31 augustus 2005 zal de Vlaamse Regering haar standpunt bepalen ten opzichte van het globale dossier.(Applaus bij CD&V, VLD-Vivant, sp·a-spirit en N-VA)
Ik betreur dat men er niet voor kiest het decreet na te leven. Gelukkig laat u de deur nog op een kier: voor het reces zal de Vlaamse Regering haar standpunt bepalen. Het zou goed zijn om een opzeggingstermijn in te bouwen die het mogelijk maakt voldoende opvangcapaciteit te voorzien.
Het opzeggen van het samenwerkingsakkoord zou een duidelijk signaal zijn naar de federale regering om rekening te houden met de Vlaamse eisen. (Applaus bij VB)
Door mevrouw Dillen werd tot besluit van deze actuele interpellatie een met redenen omklede motie aangekondigd. Als die morgen binnen is, kunnen we daarover donderdag stemmen.
Het incident is gesloten.