Verslag plenaire vergadering
Verslag
De beleidsnota Openbare Werken bevat heel wat lovenswaardige doelstellingen, zoals onder meer het halveren van het aantal verkeersdoden, het maximaal benutten van de waterwegen en dergelijke meer. Er zijn evenwel maar weinig concrete beleidsmaatregelen om die doelstellingen te realiseren.
Zo is het de vraag hoe de visie over de uitbouw van Vlaanderen als transitland te rijmen valt met de doelstelling om de verkeerscongestie op te lossen. Vlaanderen bezit vier zeehavens en vier luchthavens. Hoe voller kan Vlaanderen nog geraken? Satellietbeelden tonen een grote vervuiling boven Vlaanderen aan. Groen! ziet liever beleidsmaatregelen om het zware vrachtverkeer uit de woonkernen te weren. De minister stelt evenwel de economische expansie voorop. De vraag is hoe men met die doelstelling het aantal doden kan halveren.
Groen! vraagt dat er bij de openbare werken prioriteit wordt gegeven aan onder meer het wegwerken van de zwarte punten, het aanleggen van bijkomende fietspaden, een betere doorstroming van het openbaar vervoer en dergelijke. We wachten de jaarlijkse beleidsbrieven af voor de concrete maatregelen. Groen! zal jaar na jaar een balans opmaken om na te gaan of er concrete vooruitgang is geboekt. We hebben ook een motie ingediend. (Applaus bij Groen!)
De voorbije weken waren er uitgebreide en soms tumultueuze hoorzittingen over het mobiliteitsdossier Antwerpen. Die hoorzittingen waren nuttig. De BAM komt voortaan onder controle van het Rekenhof terecht en de contracten over de communicatie-uitgaven worden onderzocht. Door het tumult over onder meer de structuur van de BAM en de maquette hebben een aantal inhoudelijke punten van het Masterplan Antwerpen echter minder aandacht gekregen. We kunnen in de commissie nog uitgebreid ingaan op dit dossier, maar ik wil een punt naar voren brengen. We zijn namelijk bezorgd dat door de zeer hoge factuur voor de Oosterweelverbinding alle andere investeringen worden geschrapt of vertraagd.
Tijdens de hoorzitting legde de BAM een tijdstabel voor over de geplande uitvoering van de werken die totaal anders was dan diegene die in de vorige regeerperiode was goedgekeurd. Daarbij worden alle flankerende, multimodale investeringen met vijf tot negen jaar vertraagd. Het gaat om een voorstel van de BAM, dat de Vlaamse Regering nog moet goedkeuren.
Verschillende politici hebben verklaard dat ze de principes van 2000 zullen respecteren, met name het bewaren van de multimodaliteit en de gelijktijdige uitvoering van de werken. We hopen dat de Vlaamse Regering in de komende weken geen vertragingen zal aanvaarden. De BAM moet haar huiswerk overdoen. (Applaus bij Groen!)
Wat betreft de planning van de wegen en waterwegen in Vlaanderen is er een jojobeleid gevoerd. Een dossier duikt op en verdwijnt na een tijd. Denk maar aan de Noord-Zuidverbinding in de Antwerpse Kempen of de verbreding van het Albertkanaal. Ook de Liefkenshoekspoortunnel is een mooi voorbeeld: men bouwt eerst het Deurganckdok en men stelt vervolgens de vraag hoe men dat kan ontsluiten. Men komt tot de conclusie dat de Liefkenshoekspoortunnel ontbreekt, dat de bestaande spoorwegverbinding is verzadigd en dat de Oosterweelverbinding in 2010 totstandkomt.
Ik hoop dat de Vlaamse Regering werk zal maken van een gebiedsgerichte aanpak. Er is een goed ontwerpplan mobiliteit Vlaanderen maar de prioriteiten daarvan worden niet altijd gerespecteerd. De minister wil een derde van de missing links realiseren. Het valt op dat er zo goed als geen communicatie is over de uitvoering van dergelijke werken.
Ik pleit voor een decreet over de aanleg van wegen. Dat biedt meer rechtszekerheid en maakt een planmatige aanpak mogelijk. De uitvoering van de Nederlandse beslissingen wordt verzekerd door meerjarenprogramma's en een goede wettelijke onderbouw, door voldoende financiële bijstand uit een fonds en een duidelijke procedure voor de regeling van de grote projecten. Ik ben er niet van overtuigd dat de opsplitsing in 13 Vlaamse departementen een goede zaak is. Ik pleit voor transparantie, openheid en maximale informatie over openbare werken. Dat is vooralsnog niet het geval.
De cruciale kwestie is de financiering. Hoe betalen we de bijvoorbeeld het wegwerken van de missing links en de ontsluiting van Zaventem. Eerst moet echter het achterstallig onderhoud van de bestaande wegen ingehaald worden. Voor de waterwegen en zeehavens wordt vooral gefocust op Antwerpen, hoe staat het eigenlijk met Gent?
Iedereen heeft het over alternatieve financiering. De ervaringen met publiek-private samenwerking in Vlaanderen zijn evenwel beperkt. De lakmoesproef is de Oosterweelverbinding. Er zijn nog veel onduidelijkheden over het wegenvignet. Een cruciale factor voor het wegenvignet zal het standpunt van Europa zijn. Zullen alleen de transeuropese netwerken in aanmerking komen? Zullen de inkomsten gebruikt kunnen worden voor investeringen in het openbaar vervoer?
Ook is nog niet duidelijk of de minister meer middelen zal kunnen verwerven uit het Financieringsfonds voor Schuldafbouw en Eenmalige Investeringsuitgaven (FFEU) of uit de Lambermontakkoorden.
N-VA steunt de beleidsnota. Niet alleen Antwerpen moet graantjes kunnen meepikken. Een financieringstabel zou al veel duidelijkheid scheppen. Het is aan de minister om te bewijzen of alternatieve financiering al dan niet een hype is. (Applaus bij CD&V, sp·a-spirit en N-VA)
Openbare werken hebben niet alleen betrekking op wegen, maar ook op water, lucht en spoor. Het uitgangspunt van de beleidsnota is het evenwicht tussen de economische knooppunten en de zachte weggebruiker.
Een minister moet afgerekend worden op zijn daden. Ik hoop op een doorbraak in de onderhandelingen over de uitdieping van de Westerschelde. Voor de haven van Zeebrugge zijn er al een aantal beslissingen genomen, en ook over de ontsluiting staat een en ander op stapel. De Vlaamse Regering heeft beslist om middelen vrij te maken voor de prefinanciering van de Liefkenshoekspoortunnel, maar de NMBS moet de werken uitvoeren.Wat de economische knooppunten betreft, zijn de kostenprognoses ongunstig. Een doorgedreven aanpak en creatieve financiering moeten een en ander mogelijk maken tijdens deze regeerperiode. Door het START-programma zijn er ook voor de luchthaven van Zaventem al initiatieven genomen.
Verkeersveiligheid blijft belangrijk. Dit jaar zullen ongeveer 300 van de 800 geïnventariseerde zwarte punten aanbesteed worden. Ook op dit vlak zijn concrete initiatieven nodig, de tijd van studies is voorbij. Hetzelfde geldt voor de fietspaden. Een vereenvoudigde procedure kan gemeenten stimuleren. Het STOP-principe voor de zachte weggebruiker is een belangrijk uitgangspunt.
Openbare werken en mobiliteit zijn niet te scheiden. Een integrale aanpak is belangrijk om de belangen van Vlaanderen als distributieland op een ecologische manier te vrijwaren. Door nieuwe technieken als postponed manufacturing wordt niet gefocust op de kwantiteit maar op de toegevoegde waarde.
De vraag over de problematiek van de planning is terecht. Een gebiedsgerichte aanpak is noodzakelijk. Ik zal in de commissie een meerjarenprogramma voorleggen. We moeten nadenken over een decretale onderbouw.
De BAM is een belangrijk project, niet alleen voor Antwerpen, maar voor heel Vlaanderen. Nu moeten er beslissingen worden genomen. Dit is niet alleen een investering in beton, maar ook in werkgelegenheid en welvaart. Aan de financiering ervan moet de nodige aandacht worden besteed. Het budget Openbare Werken volstaat niet. Waar mogelijk moeten we een beroep doen op PPS-formules, we moeten werk maken van de introductie van het wegenvignet en we moeten nagaan waar we de middelen voor Openbare Werken zullen vinden indien het FFEU niet verder gespijsd wordt. (Applaus bij CD&V, VLD-Vivant, sp·a-spirit en N-VA)
De bespreking is gesloten.
Wij zullen straks de hoofdelijke stemmingen over de met redenen omklede moties houden.