Verslag plenaire vergadering
Verslag
VOORSTEL VAN RESOLUTIE
Ontbreken van een Vlaams programma staatshervorming
Bespreking
De voorzitter : Aan de orde is het voorstel van resolutie van de heren Van den Brande, Van Rompuy, Caluwé en Sauwens en mevrouw Grouwels betreffende het ontbreken van een Vlaams programma staatshervorming in het federaal regeerakkoord van 8 juli 2003 en de daaruit volgende noodzaak om een dialoog van gemeenschap tot gemeenschap tot stand te brengen.
De bespreking is geopend.
De heer Leo Peeters, verslaggever, is verontschuldigd om gezondheidsredenen. Hij verwijst naar het schriftelijke verslag.
De resolutie die in dit voorstel geformuleerd is, is de moeder van alle resoluties, omdat zij gaat over de toekomst van en een beter draagvlak voor goed bestuur in Vlaanderen. In de loop van deze regeerperiode is geen enkele stap van enige betekenis gezet om uitvoering te geven aan de vijf resoluties die ons nochtans gezamenlijk verbonden en verbinden. Die vijf resoluties zijn tot stand gebracht over de grens tussen meerderheid en oppositie heen en het is jammer dat nog geen concrete uitvoering heeft plaatsgevonden. Er is hoop op beterschap, omdat er binnen de commissie een consensus is ontstaan over ons voorstel om dankzij een staatshervorming met betere instrumenten een beter beleid mogelijk te maken.
Het voorstel knoopt aan bij een traditie van het Vlaams Parlement. In 1991 werd het Sint-Michielsakkoord ondertekend, wat de vierde staatshervorming heeft mogelijk gemaakt en wat onder meer de kans heeft geboden een eigen Vlaams parlement te hebben, waaruit een Vlaamse regering kon ontspruiten om aldus een autonoom beleid tot stand te brengen. De vijf resoluties van 1999 blijven hét referentiekader. Het is het platform op basis waarvan we samen moeten denken en handelen.
De regeringsonderhandelingen na de verkiezingen van 18 mei 2003 niet te hebben aangegrepen om een aantal stappen te zetten, is een gemiste kans. Het is een kwestie van politieke geloofwaardigheid een gemeenschappelijk standpunt dat op een sereen moment genomen is, aan te houden waar dat kan. Ook in 2003, net zoals in 1999, had de verdere ontwikkeling van de hefboom in het federaal regeerakkoord moeten geschreven worden.
CD&V zal niet in een Vlaamse regering stappen als de noodzakelijke hefbomen voor beter beleid niet gerealiseerd worden in de regeringsonderhandelingen na de verkiezingen van 2004. Sommigen vinden dat het land niet onbestuurd kan gelaten worden terwijl men over een hefboomoverdracht onderhandelt. Maar ik vind dit een essentieel punt. De ondernemingsconferentie is niet tot de verhoopte resultaten kunnen komen omdat we slechts beperkt verantwoordelijkheden op ons kunnen nemen. Voor CD&V moeten op het vlak van de kinderbijslag, de mobiliteit, de gezondheidszorg, de fiscale autonomie en de gerechtelijke organisatie concrete stappen gezet worden.
Om de bestuurskracht van Vlaanderen te verhogen is het cruciaal een gemeenschappelijk programma voorop te zetten. Die vraag komt tot uiting in het voorstel. Er wordt verwezen naar het gemeenschappelijk platform en de 5 resoluties en duidelijk aangegeven onder welke voorwaarden we die dialoog zien. De federale idee van het forum was en is tot op heden een zaak van de uitvoerende macht, maar dit voorstel eist een vertegenwoordiging van het parlement in de dialoog.
Er kan geen Vlaamse regering gevormd worden zonder drie nieuwe hefbomen : alle partijen moeten zich verbinden tot de verwezenlijking van een Vlaams programma staatshervorming conform de krachtlijnen van de resolutie verbinden; alle partijen moeten zich ertoe verbinden niet in een Vlaamse regering te stappen zonder wezenlijke garanties op die verdere stappen; de start van de nieuwe Vlaamse regering kan alleen gepaard gaan met waarborgen voor een dergelijk Vlaams programma en voor de dialoog van gemeenschap tot gemeenschap met vertegenwoordiging van het Vlaams Parlement. Deze drie voorwaarden moeten de basis vormen voor een nieuw beleid in 2004-2009.
Ik ben ervan overtuigd dat we het voorstel gemeenschappelijk zullen goedkeuren in deze plenaire vergadering. (Applaus bij CD&V)
De VLD aanvaardt de uitnodiging om het dossier over de staatshervorming verder ernstig te nemen.
Het algemeen maatschappelijk klimaat, en dus ook het politieke, is minder dan 10 jaar geleden gericht op stappen inzake staatshervorming en een autonoom Vlaanderen. Onze fractie blijft echter geloven in een stap-voor-stapbenadering. De federale regering heeft een forum in het vooruitzicht gesteld, waarop de impact van het Vlaams Parlement weliswaar beperkt zal zijn. Maar voor ons tellen de resultaten. Ook de Costa was omstreden, terwijl daar onrechtstreeks toch resultaten uit voortvloeiden. Wij zien niet enkel nadelen, ook mogelijke voordelen in het concept. Het is belangrijk dat er politieke zwaargewichten aan deelnemen. De rol van de politieke partijen zal dus van doorslaggevend belang zijn.
Dit mag ons echter niet ontslaan van onze plicht als parlement een maximale betrokkenheid aan de dag te leggen. In de uiteindelijke tekst van het voorstel stellen wij een feitelijke vertegenwoordiging van Vlaamse parlementsleden voorop. Hoe dat precies gebeurt, zal de toekomst moeten uitwijzen.
Wij gaan op de uitnodiging in en nemen de uitdaging aan in dit parlement met een zo breed mogelijke steun verder stappen te zetten voor meer Vlaamse autonomie. (Applaus bij CD&V, de VLD en VU&ID )
Wij hebben ons in de commissie bij de stemming over het voorstel onthouden, in de eerste plaats omdat een paar passages van het oorspronkelijke voorstel bij amendering gewoon zijn weggelaten. In de oorspronkelijke tekst stond onder meer dat het federale regeerakkoord geen enkele garantie biedt op verdere stappen in de staatshervorming, noch over de krachtlijnen, noch over de termijn om belangrijke zaken te realiseren, noch over de versterking van de band tussen Vlaanderen en Brussel. In de overwegingen stond bovendien letterlijk : "Het federaal regeerakkoord is ook in strijd met de resolutie die de meerderheidspartijen in het Vlaams Parlement goedkeurden op 12 februari 2003". Verder was te lezen : " Het federaal regeerakkoord maakt de verdere uitvoering van het institutionele onderdeel van het Vlaams regeerakkoord van 1999 onmogelijk". CD&V liet al deze overwegingen vallen.
Al wat overblijft zijn een paar verwijzingen, naar de resoluties van oktober 1991 en maart 1999, naar het institutioneel gedeelte van het Vlaams regeerakkoord, naar de prioriteitennota van toenmalig minister-president Dewael en naar de resolutie van 12 februari 2003. Besluit is dat men de Vlaamse regering vraagt te waarborgen dat het Vlaams Parlement in de onderhandelingen over een verdere staatshervorming vertegenwoordigd wordt. Op die manier geloven wij niet meer in het voorstel van resolutie.
De verklaringen op 6 november 2003 van vice-premier Vande Lanotte over wat het forum moet zijn op zijn minst bedenkelijk. Hij verklaarde dat er volgens het regeerakkoord op de agenda zou staan : de hervorming van het tweekamerstelsel; de constitutieve autonomie van het Brusselse gewest; artikel 195 van de grondwet; de verkiezingsdata voor de federale en de deelstaatverkiezingen; de invoering van de term "parlement" voor de gewest- en de gemeenschapsraden; en ten slotte een discussie over de structurele coherentie van de bevoegdheden met verkeersveiligheid en ontwikkelingssamenwerking als belangrijkste onderwerpen.
Op dit ogenblik is dat forum overigens een virtuele realiteit. Oorspronkelijk zat in dat forum een regeling van de licenties van de wapenuitvoer. Maar daar had men het forum blijkbaar niet voor nodig. Dat doet ons denken aan 1999, toen men de Costa in het vooruitzicht stelde en de onderwijsgelden onmiddellijk verdeelde. Er is zeker een parallel tussen de twee situaties.
Het forum zal een onderonsje worden van de meerderheid. In het beschikkend gedeelte van dit voorstel staat alleen dat het Vlaams Parlement moet vertegenwoordigd zijn. Blijkbaar neemt CD&V daar vrede mee hoewel de punten die men werkelijk wilde bereiken niet op de agenda staan. Gisteren werd nog gezegd dat CD&V niet zou deelnemen aan een Vlaamse regering indien de gezondheidszorg en de kinderbijslagen niet zouden worden overgeheveld naar het Vlaams Gewest. Nochtans staan deze punten niet op de agenda van het forum. Ik heb trouwens de indruk dat CD&V er zelf niet in gelooft.
Deze tekst is het resultaat van amenderingen. De amendementen van de meerderheid die uitdrukkelijk verwezen naar het forum, werden ingetrokken. Deze tekst laat in het midden in welke formule de dialoog over de staatshervorming moet worden gevoerd. Ik kan dus de mening van de heer Van Hauthem niet delen. In het beschikkend gedeelte staat ook duidelijk dat er een parlementaire vertegenwoordiging moet zijn. De resoluties van het Vlaams Parlement moeten de basis vormen voor verdere staatshervorming. Daarom wil CD&V dit een kans geven.
In de oorspronkelijke tekst van het voorstel van resolutie stelt u vast dat het federaal regeerakkoord absoluut niet tegemoet komt aan de resoluties van het Vlaams Parlement, maar deze passage laat u vallen. U neemt vrede met de betrokkenheid van het Vlaams Parlement bij de onderhandelingen over een verdere hervorming van de staat. CD&V heeft niet alleen alle beschouwende gedeelten laten vallen, maar zegt zelfs niet meer wat de agenda van dat overleg dient te zijn. Het Vlaams Blok zal zich daarom onthouden bij de stemming. (Applaus bij het VB)
In het begrotingsdebat hebben de minister-president en de minister van Financiën en Begroting zich uitgesproken voor homogene bevoegdheidspakketten. Vlaanderen zou zoveel mogelijk hefbomen in eigen handen moeten hebben om op sociaal-economisch vlak optimaal te kunnen functioneren. N-VA is laaiend enthousiast over dit voorstel van resolutie, dat een dialoog van gemeenschap tot gemeenschap in het vooruitzicht stelt. Ik ben ervan overtuigd dat alle democratische partijen het voorstel even enthousiast zullen goedkeuren. (Applaus)
De bespreking is gesloten.
We zullen straks de hoofdelijke stemming over het voorstel van resolutie houden.