Verslag plenaire vergadering
Actuele vraag over de uitspraken van de federale premier inzake de invoering van provinciale kieskringen
Verslag
Positie van Agalev binnen de Vlaamse regering en invoering van provinciale kieskringen
Aan de orde zijn de samengevoegde actuele vragen van de heren Dewinter en Van Rompuy tot de heer Somers, minister-president van de Vlaamse regering, over de positie van Agalev binnen de Vlaamse regering en over de uitspraken van de federale premier inzake de invoering van provinciale kieskringen.
Velen vragen zich af of Vlaanderen nog een regering heeft. De voorbije weken zijn de incidenten mekaar immers in snel tempo opgevolgd.
Het is begonnen toen bleek dat de Vlaamse regering een samenwerkingsakkoord diende af te sluiten over de fiscale amnestie. Agalev verklaarde dat het dit niet zou goedkeuren, niet in de regering en niet in het Vlaams Parlement.
Het ging van kwaad naar erger na het afsluiten van een akkoord tussen de paarse partijen op federaal niveau omtrent de kieshervormingen die in dit parlement aan de orde zijn. Agalev was niet bij dat akkoord betrokken, maar werd toch geacht zijn steun te geven.
Het ging helemaal fout met de uitspraken van VLD-voorzitter De Gucht afgelopen weekend. Hij had het over de noodzaak van een hervorming van de ruimtelijke ordening. Bovendien verklaarde hij dat alle middelen die vrijgekomen zijn door de fiscale autonomie, een bedrag van 1,3 miljard euro, na de verkiezingen moeten gebruikt worden voor een verlaging van de Vlaamse belastingen.
Dit alles past in een strategie om Agalev nog voor de verkiezingen uit de Vlaamse regering weg te pesten, wat niet zo moeilijk is met een partij die electoraal sterk verzwakt is en die voortdurend van standpunt verandert.
De vraag rijst of men in deze omstandigheden nog kan spreken van behoorlijk bestuur of van bestuur überhaupt. De minister-president leidt een zwalpende ploeg. Van minstens één partner is hij niet zeker, maar die partner levert toch nog twee ministers af. De meerderheid overleeft dus bij de gratie van Agalev. Ik denk niet dat CD&V, dat nu zijn liefde heeft verklaard aan het Vlaams Blok, de minister-president uit de nood zal helpen.
Wat is de positie van Agalev binnen de regering? Hoe zal de minister-president in de dossiers van de fiscale amnestie en van de hervorming van de kieskringen tot een oplossing komen met een dergelijke labiele partner? Zal hij het desnoods tot de verkiezingen doen zonder Agalev, met een minderheidsregering van sp·a en VLD, of heeft hij andere intenties?
Het bestuur van Vlaanderen staat op het spel.
Bij zijn aantreden heeft deze minister-president grote verwachtingen gewekt. Hij zou in het laatste jaar van deze regeerperiode tonen hoe onafhankelijk de Vlaamse instellingen konden functioneren. Hij wou als minister-president zijn stempel drukken op het beleid. Als oppositiepartij heeft CD&V hem daarbij zelfs de hand gereikt.
Vorige week hebben we echter kunnen vaststellen dat federaal premier Verhofstadt de echte machthebber is in dit land. Op vraag van de federale regering heeft de Vlaamse minister-president zich in het Overlegcomité akkoord verklaard met een samenwerkingsakkoord over fiscale amnestie. De vraag rijst echter of de hele Vlaamse regering daar achter staat. Intussen verklaarde Premier Verhofstadt dat hij deze maatregel zal doorvoeren, wat het Vlaams Parlement ook doet, desnoods na de volgende verkiezingen. Dat is de onafhankelijkheid van de Vlaamse instellingen.
Vorige week hebben we hier een minidebat gehad over de kieskringen. De voorzitter van dit parlement heeft beloofd dat er begin december klaarheid zou komen. Hij heeft aan onze fractie een resolutie ter ondertekening voorgelegd over de grondrechten in Vlaanderen, een charter van de democratie. Enkele maanden vóór de verkiezingen zou men dergelijke hervormingen niet meer mogen doorvoeren.
Donderdagavond werd dan een akkoord bereikt tussen de federale premier, de vice-premiers en de partijvoorzitters. Was de minister-president van dit parlement bij dat akkoord betrokken? Er zullen provinciale kieskringen komen. Daarvoor is een tweederde meerderheid nodig. Als die er niet is in het Vlaams Parlement, dan zal het federale parlement daarover beslissen, aldus premier Verhofstadt. Dat is de totale bevoogding : Het Vlaams Parlement wordt buiten spel gezet. De premier is ook van plan om met een andere meerderheid in het federale parlement de kiesdrempel in te voeren. Agalev heeft gezegd dat het dan uit de regering stapt. Hoe reageert de minister-president op dit alles? Gaat de minister-president akkoord met de uitspraken van premier Verhoftadt?
CD&V wil liever met de echte problemen bezig zijn. Blijkbaar is de regering zozeer met zichzelf bezig dat ze niet in staat is om de begroting tijdig in te dienen. (Applaus bij CD&V, rumoer)
De partners van deze regering hebben in 1999 het engagement opgenomen Vlaanderen 5 jaar lang te besturen. Uit mijn recente rondvraag bij de verschillende fracties blijkt dat door niemand afbreuk wordt gedaan aan deze verbintenis. Ik begrijp wel dat de oppositie liever had gezien dat er geen werkbare meerderheid meer zou zijn. Maar het tegendeel is waar. Er werden vorige vrijdag nog een aantal belangrijke beslissingen genomen, onder meer in verband met het uitvoeringsbesluit over Arkimedes, een aantal ontwerp van decreet over beter bestuurlijk beleid en het SERV-decreet, dat aan de Raad van State is voorgelegd. De agenda wordt afgewerkt, en Vlaanderen wordt wel degelijk goed bestuurd. Een werkbare, dynamische regering is des te meer nodig vlak voor de verkiezingen en in een economisch moeilijke situatie.
Dat Agalev op Vlaams niveau in de regering zit en federaal tot de oppositie behoort, zorgt voor een spanningsveld, maar dergelijke situaties zijn nu eenmaal het logische gevolg van een federale staatsordening. Overigens is dat voor de Vlaamse regering geen nieuwe ervaring. Ik verwijs naar VU&ID in het verleden.
De Vlamingen zouden het nooit begrijpen als Vlaanderen onbestuurbaar zou worden zo vlak voor de verkiezingen. Wij zullen onze verantwoordelijkheid blijven nemen.
De keuze over de omvang van de kiesomschrijvingen behoort tot de constitutieve autonomie van Vlaanderen. Eens het Vlaams Parlement zijn verantwoordelijkheid ter zake opgenomen heeft, kan deze materie niet meer terug naar federaal niveau verschoven worden. Zolang Vlaanderen geen initiatief neemt, blijft, technisch-juridisch bekeken, die mogelijkheid echter bestaan. De Vlaamse regering vindt dat het Vlaams Parlement zijn verantwoordelijkheid ten aanzien van de kiesomschrijving ten volle moet opnemen. De Vlaamse regering zal ter zake zelf geen initiatieven nemen.
Persoonlijk zou ik het indecent vinden indien voor de kerstvakantie niet duidelijk zou zijn in welk kader de verschillende partijen naar de verkiezingen moeten gaan. Dat is de verantwoordelijkheid van de meerderheid. Als regeringsleider die zelf heeft gezegd dat het de rol is van het Vlaams Parlement om invulling te geven aan de provinciale kiesomschrijving, vind ik het geen goede zaak dat de premier ter zake uitspraken heeft gedaan. Op het moment dat Vlaanderen de constitutieve autonomie heeft verworven, is het niet meer dan evident dat alleen het Vlaams Parlement ter zake zijn verantwoordelijkheid neemt. Ik ben het daarover dus oneens met de premier. (Applaus bij de VLD, sp.a, AGALEV en VU&ID)
Een maand geleden heb ik aan de regering gevraagd duidelijkheid te scheppen in dit probleem. Vandaag is de situatie zo dat de hoofdverantwoordelijkheid betreffende de kiesomschrijving bij het Vlaams Parlement ligt. Dit moet zo blijven. We hebben om een initiatief van het Vlaams Parlement gevraagd, het heeft dat genomen, en zich daardoor deze specifieke bevoegdheid toegeëigend.
Wat de kiesdrempel betreft, ligt de zaak anders : dat is federale materie. Het is evident dat ieder op het respecteren van zijn eigen bevoegdheden staat. Of men dit politiek wil koppelen, is niet de zaak van het parlement, maar van fracties en partijen.
We kunnen inderdaad overwegen dergelijke zaken in de toekomst in een charter op te nemen. In ieder geval moeten er afspraken gemaakt worden, ook wat betreft timing.
Minister-president Somers noemt de uitspraken van de premier betreffende de kieshervormingen indecent. Maar zijn boodschap is dubbelzinnig. Vorig weekend was over de kwestie overleg tussen de partijvoorzitters en de premier. De minister-president was daar niet bij aanwezig en kon zijn mening daar aldus niet verdedigen. Was hij van dit overleg op de hoogte, werd hij ervoor uitgenodigd, en hoe heeft hij erop gereageerd?
Ik ben het er volledig mee eens dat de zaak voor de kerstvakantie moet rond zijn en dat de meerderheid haar verantwoordelijkheid moet opnemen. Maar het deelaspect van de kiesomschrijving is naar onze mening te beperkt. Alle bevoegdheden ter zake zouden moeten overgeheveld worden. Het gaat er immers niet enkel om of de kieskringen provinciaal of arrondissementeel moeten zijn : het probleem van de kiesdrempel is daar onlosmakelijk mee verbonden. Een deelbenadering is niet realistisch en niet correct, noch voor de meerderheidspartijen, noch voor de oppositie.
Daarnaasr is er de cohesie van paars-groen in het Vlaams Parlement. U zegt dat er geen problemen zijn, maar u zal door Agalev gegijzeld worden tijdens de volgende 7 maanden. De VLD voert bovendien een hypocriet discours. Volgens u is alles in orde, maar uw partijvoorzitter vertelt een ander verhaal en ondermijnt de positie van Agalev. Ik kan enkel besluiten dat u partijpolitieke spelletjes speelt om een kartel tussen sp·a en Agalev te verhinderen. Dit alles gebeurt ten koste van een goed bestuur.
Er zijn tijdens de vorige week talloze ideeën opgeworpen, maar er is geen sprake van goed bestuur. Agalev zal door de heren De Gucht en Stevaert doodgeknepen worden, zodat men op Vlaams niveau hetzelfde scenario zal krijgen als op federaal vlak.
U zegt dat provinciale kieskringen enkel ingevoerd kunnen worden door het Vlaams Parlement, zonder inbreng van federale initiatieven. De kiesdrempel en de kieskringen zijn wel degelijk met elkaar verbonden. De heer Stevaert heeft duidelijk gemaakt dat arrondissementele kieskringen geen kiesdrempel met zich zouden meebrengen, terwijl dat wel het geval zou zijn bij toepassing van provinciale kieskringen.
Het Vlaams Parlement wordt meegesleurd in een onwaarschijnlijk verhaal en weet niet hoe ver het dossier gevorderd is. Zal er wel of geen kiesdrempel zijn? Zullen er wel of geen opvolgers worden aangeduid? Wij bevinden ons in een sfeer van totale onduidelijkheid.
U heeft niet geantwoord op mijn vragen inzake de begroting en de fiscale amnestie, omdat u niet in staat bent daar een degelijk antwoord op te geven. Er heerst bestuursloosheid en er is een gebrek aan bestuurskracht. U kan enkel losse ideeën lanceren.
Het incident is gesloten.