Verslag plenaire vergadering
Verslag
Overleg met de oppositie inzake de geplande kieshervormingen
De voorzitter : Aan de orde is de actuele vraag van de heer Van Rompuy tot de heer Van Grembergen, Vlaams minister van Binnenlandse Aangelegenheden, Ambtenarenzaken en Buitenlands Beleid over het overleg met de oppositiefracties inzake de geplande kieshervormingen.
Het parlement wordt niet betrokken bij de onderhandelingen over de kieshervorming. Het lijkt of de voorstellen tot doel hebben de meerderheidspartijen een beter resultaat te bezorgen bij de verkiezingen.
Niemand in het Vlaams Parlement weet welke beslissingen uiteindelijk zullen worden genomen en velen uiten hun twijfels. De grote politieke commentatoren uit de pers maken intussen brandhout van het voorliggende voorstel om burgemeesters rechtstreeks te verkiezen.
Door de invoering van provinciale kieskringen zal trouwens een nieuw soort parlementslid worden ingevoerd. De band met het lokale niveau zal volledig verloren gaan. Lokale politici die doorgroeien naar het nationale niveau zullen moeten plaatsruimen voor personen die goed scoren in de media. In de parlementen zullen in de toekomst stuntpolitici zetelen. Door de invoering van de kiesdrempel zullen partijen als SPIRIT en N-VA trouwens niet meer aan de bak komen.
Waarom wordt het Vlaams Parlement niet betrokken bij deze belangrijke onderhandelingen over de toekomst en de fundamenten van onze democratie? Zoals minister Van Grembergen gisteren nog duidelijk maakte in een perscommuniqué, zal voor heel wat veranderingen immers een tweederde meerderheid nodig zijn in het Vlaams Parlement.
We kregen dit nieuws te horen in de nieuwsuitzending van zondag 14 april, omdat hierover tegen vrijdag een globaal en zeer exhaustief politiek akkoord zal worden afgesloten, een akkoord dat wij zullen moeten uitvoeren. CD&V is goed voor 150 Vlaamse burgemeesters, maar onze mening wordt niet gevraagd. Ik heb hier dan ook een brief voor de voorzitter, waarin ik om een overleg vraag tussen de democratische partijen, de voorzitter van het Vlaams Parlement en de leden van de regering. Wij willen mee onderhandelen over dit politieke akkoord en verzetten ons met klem tegen het cordon sanitaire dat ons wordt opgelegd. Het is niet aan premier Verhofstadt en de heer Di Rupo om zomaar beslissingen te nemen over de kwaliteit van onze democratie.
Los van zijn partijpolitieke commentaar weet ik de inhoud van het betoog van de heer Van Rompuy naar waarde te schatten. Een ding staat vast : het Vlaamse regeerakkoord verklaart expliciet dat de huidige Vlaamse regering voorstander is van een rechtstreekse verkiezing van de burgemeesters.
De regering heeft mij de opdracht gegeven een nieuw gemeente- en provinciedecreet voor te bereiden, decreten die ik vervolgens moet voorleggen aan de Vlaamse regering, de Raad van State en het Vlaams Parlement. Om deze opdracht goed te kunnen uitvoeren, moest de Vlaamse regering een aantal kernbeslissingen nemen, zodat er duidelijkheid kwam over de achterliggende filosofie. Zij heeft beslist dat de burgemeesters in de toekomst rechtstreeks zullen worden verkozen. Zij zullen vergezeld moeten worden door een running mate van dezelfde partij, een partij die een binding heeft met een lijst.
Het is waar dat er heel wat commentaar komt op de komende hervormingen, maar de politieke commentatoren zouden er beter aan doen te wachten tot ze het hele verhaal kennen. Het staat buiten kijf dat dit project uitvoerig ter sprake zal komen in het Vlaams Parlement, uiteraard binnen de contouren van het regeerakkoord. Voor de wijziging van de kiesomschrijving of de kiesdrempels is een tweederde meerderheid nodig in het Vlaams Parlement. Het is met andere woorden evident dat hierover samen met het parlement zal worden gediscussieerd, willen we enige kans op slagen hebben. Hetzelfde geldt trouwens voor de voorstellen die door de federale Kamer moeten worden goedgekeurd.
Voor het overige zullen we dit binnen het Vlaams Parlement ook doen. We zullen hier met iedereen gesprekken over voeren.
Dit vergt een uitvoerig debat.
Vooreerst vraag ik mij af waarom de Vlaamse regering dit afgelopen zondag bekend gemaakt heft. Indien men zo te werk gaat, mag men niet verbaasd zijn als er vragen gesteld worden over de positie en bevoegdheden van de burgemeester, van de schepenen en van de gemeenteraadsleden. Op nationaal vlak krijgt men ook reacties van professor Deschouwer. Deze laatste stelt onder meer dat een cohabitation onvermijdelijk tot instabiliteit leidt.
Verder stel ik vast dat de kieswetgeving herbekeken wordt. In de Senaat zou er, naar verluidt, pariteit komen tussen Vlamingen en Franstaligen. We hebben ons hier echter steeds tegen verzet. Wat is trouwens onze inspraak in deze materie? Wat is de inspraak van de Vlaamse regering? De commissie staatshervorming bestaat niet meer. Op het ogenblik dat er op het federale vlak dergelijke fundamentele opties worden genomen, hebben we in het Vlaams Parlement geen forum. Ik zie trouwens geen voordeel in de hervorming van de kieswetgeving. Noch voor ons, noch voor de partij waartoe de minister behoort.
Moeten alle democratische fracties binnen dit parlement trouwens geen vuist maken om na te gaan wat de hervormingen van de kiesdrempels en van de kiesomschrijvingen allemaal met zich mee zullen brengen? Al deze zaken zijn bespreekbaar maar we hebben er geen inspraak over gehad.
Wie verdedigt trouwens de grotere kiesomschrijvingen? Deze zaken worden enkel door een aantal partijbonzen en een aantal mediaministers zoals Stevaert gepropageerd. Zij ontwerpen een model in functie van een aantal personen. Dit is dan ook een dieptepunt in de geschiedenis van de parlementaire democratie.
Alle argumenten die ervoor zorgen dat het democratisch gehalte groter wordt, zijn bespreekbaar. Ik doe dan ook een beroep op de voorzitter dat hij hiervoor zou zorgen.
Het gaat om een zeer belangrijke hervorming waar men inderdaad het nodige belang moet aan hechten.
In het verleden zijn er wel al een aantal zeer belangrijke beslissingen genomen in kleine dorpen en in de wandelgangen, over de hoofden van de parlementsleden heen. Wat nu dus gebeurt, heeft dus zeker zijn precedenten. Dit neemt echter niet weg dat men eventuele fouten mag vergoelijken.
Het is belangrijk dat men weet dat het hier om een niet-neutrale, maatschappelijke hervorming gaat. Men moet, op basis van de concrete nota van de regering, het debat hierover voeren. We zullen dit laatste ook, terzijde gestaan door een aantal specialisten, effectief doen.
De partiële mededeling van de minister-president was niet fout. Het was echter fout om uit deze partiële mededeling foute conclusies te trekken.
Op welke wijze het parlement de discussie organiseert is haar verantwoordelijkheid.
Tenslotte zou ik graag nog, voor de grote vakantie, een voorontwerp van het gemeentedecreet uitwerken. Zodoende is er nog genoeg tijd voor een uitvoerig debat en kunnen alle mogelijke aspiraties voldoende aan bod komen.
Het incident is gesloten.