Verslag plenaire vergadering
Verslag
Algemene bespreking
Aan de orde is het ontwerp van decreet houdende invoering van het nultarief inzake het kijk- en luistergeld.
De algemene bespreking is geopend.
, verslaggever : Het kijk- en luistergeld kon pas afgeschaft worden na de overdracht van de bevoegdheden in het Lambermontakkoord. Sinds 1 januari 2002 is het Vlaams Gewest bevoegd om de heffinggrondslag, de tarieven en de vrijstellingen van het kijk- en luistergeld te bepalen, maar niet om de belasting te wijzigen of op te heffen. Het kijk- en luistergeld wordt dus niet afgeschaft maar er wordt een nultarief ingevoerd. Een aantal aanverwante verplichtingen worden opgeheven.
Na enig scepticisme is bijna iedereen ervan overtuigd dat het kijk- en luistergeld een onrechtvaardige belasting is, omdat alle gezinnen evenveel moeten betalen. Het bezit van een radio of televisie is geen luxe meer, maar biedt Vlamingen een kijk op de wereld. Omdat Vlaanderen over onvoldoende draagkracht beschikt om ook de afcentiemen op de personenbelasting te handhaven, worden die afgeschaft. De kabelmaatschappijen zullen de verminderingen op het abonnementsgeld, verbonden aan een vrijstelling van kijk- en luistergeld, blijven toepassen.
In de commissie hekelde CD&V deze belastingvermindering, die enkel de koopkracht verhoogt, en niet de werkzaamheidsgraad, noch de investeringen. Deze fractie wees ook op de belastingverhogingen door verschillende gemeenten. Deze lastenverlaging is volgens hem niet haalbaar binnen de begroting. CD&V prefereert het leningen van maatschappelijke noden boven het verminderen van de belastingen.
De heer Vandenbroeke zal dit ontwerp niet goedkeuren omdat hij voor een solidair Vlaanderen is en niet enkel kijkend Vlaanderen wil bevoordelen. Het Vlaams Blok vraagt zich af of de belastingvermindering nog budgettair haalbaar is.
Verschillende leden van de meerderheid wezen op het sociale belang van deze maatregel. Een lineaire belasting is steeds onrechtvaardig, afschaffing ervan komt voornamelijk ten goede aan mensen met een bescheiden inkomen. Volgens de VLD is het doel de verhoging van de koopkracht. Sp·a vindt de laatdunkende opmerkingen over televisiekijkend Vlaanderen misplaatst.
Het ontwerp van decreet werd in de commissie goedgekeurd met 8 stemmen bij 2 onthoudingen.
Nederland heeft professor Pim. Professor Steve weet dat het nodig is om af en toe een gratis vat te geven om volk naar een café te lokken. Het voornaamste doel van het nultarief is volgens hem de verzuring van de samenleving bestrijden en ervoor zorgen dat alle Vlamingen blij en gelukkig zijn.
Voor dit nultarief is 450 miljoen euro nodig, evenveel als het volledige budget voor cultuur. Wij zullen dit ontwerp niet goedkeuren omdat deze belastingsverlaging geen doel heeft, geen effect ressorteert, want gecompenseerd wordt door andere belastingverhogingen, en het maatschappelijk draagvlak niet vergroot.
Niemand is tegen belastingverlaging, maar de Vlaamse regering stelt twee derde van de beleidsruimte voor 2002 ter beschikking van kijkend Vlaanderen. Werkgelegenheid steunen is een goed doel. Ik wil er trouwens op wijzen dat de last op arbeid gestegen is en de werkzaamheidsgraad gedaald is. Een goede belastingverlaging kan investeringen stimuleren. Wij hebben fiscale autonomie betracht om bepaalde aspecten van de maatschappij te heroriënteren. Voor ons zijn daarbij sociaal-economische doelstellingen belangrijk.
- De heer Norbert De Batselier, voorzitter, treedt als voorzitter op.
Deze regering wil gratis staatstelevisie om het regime te propageren en campagne te voeren tegen de derde partij van Vlaanderen. Onlangs voerde de Vlaamse televisie de heer Castro, een misdadiger, op als enige getuige tegen de zogenaamde Amerikaanse oorlogszucht.
De fiscaliteit dient een sturend effect te hebben en dat is hier niet het geval. Op deze manier kan men de actieve welvaartstaat niet bevorderen. Dit is trouwens een vestzak-broekzakoperatie. Men schaft het Kijk- en Luistergeld af, maar de gemeentebelastingen worden verhoogd. Daarmee is de helft van het Kijk- en Luistergeld al opgesoupeerd. Bovendien is er nu al sprake van een zorgcentiem, want in de zorgverzekereing is er een tekort van 600 miljoen frank. Ten slotte zal het Kijk- en Luistergeld uit de index worden gehaald, wat zal leiden tot koopkrachtverlies.
Budgetteren is kiezen. Deze regering heeft gekozen voor een belastingverlaging van twintig miljard frank voor kijkend Vlaanderen. Nochtans is er voor 2003 geen budgettaire ruimte meer en stevenen we dus af op een besparingsoperatie. In de begrotingscontrole ligt de nadruk op de uitgaven. Dan spreken we nog niet van de onderschatting van de kosten voor de verlaging van de registratierechten en van de verhoogde BTW-factuur van Aquafin.
CD&V geeft de voorrang aan het versterken van het maatschappelijk draagvlak van deze samenleving. Uit de rondetafelconferentie over het onderwijs zal blijken dat er middelen nodig zijn om de lat gelijk te leggen in het onderwijs, voor de kosteloosheid van het onderwijs en voor ICT. Nochtans zegt de heer De Gucht dat de regering met een gesloten beurs naar deze conferentie dient te gaan. De kredieten voor Research en Ontwikkeling (R&O) stijgen in Vlaanderen minder sterk dan in de ons omringende landen. De Europese Commissie zegt dat we falen in ons arbeidsmarktbeleid, zeker in het doelgroepenbeleid. Het mobiliteitsbeleid is een prioriteit voor minister Stevaert, maar toch worden de noodzakelijke infrastructuurwerken over een termijn van vijftien jaar gespreid. Minister Dua heeft acht miljard frank extra nodig, minister Vogels vraagt extra geld voor jeugdhulp, de 15.000 bijkomende sociale woningen kunnen niet worden gerealiseerd bij gebrek aan middelen, de begroting voor drugpreventie, die nu slechts honderd miljoen frank bedraagt, zou moeten verdubbelen, voor het inburgeringsbeleid is anderhalf miljard frank nodig in plaats van een half miljard. Voor de paarsgroene regering zijn dit echter geen prioriteiten. De prioriteiten, dat zijn immers de doelstellingen waaraan men budgettaire middelen besteedt.
CD&V heeft een alternatief : de opbrengst van het Kijk- en Luistergeld moet gebruikt worden om het maatschappelijk draagvlak sterker te maken. Dat is het verschil tussen onze fractie en het paarsgroene verhaal. Met die twintig miljard frank kan men uiteraard niet alles doen, maar het blijft een feit dat tweederde van de budgettaire ruimte daaraan wordt besteed. Daarmee zal men de verzuring van de samenleving niet tegengaan.
Deze regering wil een regering zijn van de lange termijn, maar uit de begrotingsprioriteiten blijkt het tegenovergestelde. De maatschappelijke problemen worden niet opgelost. De liberalen denken dat ze de verkiezingen kunnen winnen met belastingsverlagingen. Ze beseffen niet dat de kiezers dergelijke ingrepen zeer snel vergeten, zeker wanneer het gaat om een eenmalige belastingsverlaging. Ook in Nederland werden de belastingen verlaagd, maar dat heeft de verkiezingsoverwinning van Pim Fortuyn niet kunnen verhinderen. Minister Vogels zegt dat de Vlaamse regering in een vergiftigd verhaal terechtgekomen is. Toch wil de heer Sannen daarmee doorgaan tot 2009.
Deze regering heeft veel meer geïnvesteerd in onderwijs en verkeer dan de vorige, er werd werk gemaakt van de afbouw van de wachtlijsten voor gehandicapten en er werden middelen uitgetrokken voor een integratie- en onthaalbeleid. We investeren dus in de kwaliteit van de samenleving, maar tegelijkertijd willen we het maatschappelijk draagvlak behouden door een verlaging van de belastingsdruk. We dienen te streven naar een solidaire samenleving waarbinnen belastingen worden ervaren als verantwoord.
De heer Van Rompuy verwijst naar Pim Fortuyn, maar die zegt net dat er geen bijkomende middelen mogen worden geïnvesteerd in onderwijs of sociaal beleid. Die weg willen wij niet opgaan (Applaus).
Pim Fortuyn zegt elke dag iets anders. Blijkbaar heeft hij zelfs zijn boek al gecorrigeerd. Minister Vogels heeft zelf gezegd dat dit een vals verhaal is. Natuurlijk is er hier en daar wel wat vooruitgang geboekt. Op dit ogenblik is er echter budgettaire ruimte, en dat was enkele jaren geleden niet het geval. CD&V stelt dat men die budgettaire ruimte moet gebruiken voor het algemeen belang. Wij zijn niet het syndicaat van de belastingbetaler.
Daarom zullen we ons onthouden bij de stemming. (Applaus bij CD&V)
Het verwondert mij dat de heer Van Rompuy nu zo vaak naar Nederland verwijst, in tegenstelling tot vroeger, toen hij elke verwijzing naar het Poldermodel verwierp.
Met deze belastingverlaging voeren we een deel van het regeerakkoord uit : wij wenden die verlaging aan om de consumptie te stimuleren en op die manier de economie aan te zwengelen. De afschaffing van het kijk-en luistergeld is bovendien een sociale maatregel : ze weegt zwaarder door voor de mensen met een laag inkomen. En solidariteit is nu precies het cement van paars-groen.
Men heeft het steeds over een vestzak-broekzakoperatie. Wie heeft er echter de gemeentebelastingen verhoogd? De overgrote meerderheid van de burgemeesters van de Vlaamse steden en gemeenten zijn van CD&V-signatuur. Waren zij allemaal verplicht om de belastingen te verhogen? Men kan ook de tering naar de nering zetten. In mijn gemeente heb ik enkel de prijs van de vuilniszakken verhoogd.
De cijfers van de VVSG stellen duidelijk dat één derde van de gemeenten verplicht werd om de basisbelastingen aan te passen. Het gaat hierbij om ongeveer evenveel gemeenten met een CD&V- als met een VLD-bestuur. De federale begroting wordt gesanneerd op de rug van de steden en de gemeenten.
Men kan steeds twee wegen uitgaan: ofwel snijdt men in de uitgaven, ofwel verhoogt men de belastingen.
Ik vraag me tenslotte af waarom men niets mag doen voor kijkend Vlaanderen. Gaat het hierbij misschien om een minderwaardige categorie van mensen? Het betreft hier 95 procent van de bevolking : kijkend Vlaanderen heeft evenveel rechten als intellectueel Vlaanderen. (Applaus bij de VLD, sp·a, AGALEV en VU&ID)
Het Vlaams Bolk zal dit ontwerp van decreet goedkeuren, zij het wel met een aantal bedenkingen. In de eerste plaats zullen we het goedkeuren omdat, in een periode van doorgedreven communicatie en informatie, een belasting op radio en televisie onrechtvaardig en achterhaald is. Het kijk- en luistergeld afschaffen is bovendien sociaal verantwoord : voor iemand met een laag inkomen is 8000 frank veel geld.
Wij willen echter ook een aantal kritische bedenkingen formuleren. Door de invoering van dit nultarief worden de afcentiemen afgeschaft, waarvan de meerderheid destijds zo de lof heeft gezongen. De regering is dus allesbehalve consequent.
Men pretendeert voortdurend dat de afschaffing van het kijk- en luistergeld een belastingsvermindering zou zijn. In werkelijkheid gaat het echter om een vestzak-broekzakoperatie : de gemeente- en provinciebelastingen werden op een gevoelige wijze verhoogd. Bij ons in Roeselare verklaart ook de VLD-schepen van Financiën de verhoging van de gemeentebelasting door te verwijzen naar de federale en de Vlaamse overheid.
Verder is er ook sprake van discriminatie op basis van de familienaam. Naargelang de beginletter van de familienaam betaalt men al dan niet 6 maanden langer kijk- en luistergeld. Of dit zal leiden tot een juridische vernietiging van bepaalde delen van het decreet, is bijzaak. Belangrijker is de feitelijke discriminatie. Daartegen protesteert het Vlaams Blok formeel.
Het betoog van de heer Van Rompuy bevat een aantal reëele elementen. Men had andere maatregelen kunnen treffen. Het kijk- en luistergeld is echter achterhaald. Men zou, bij manier van spreken, even goed een belasting kunnen heffen op lucht. De afschaffing van het kijk- en luistergeld is echter een sociale maatregel. We zullen hem dan ook goedkeuren. (Applaus bij het VB)
Ik heb de indruk dat we, in de meest letterlijke betekenis van het woord, met een historisch debat bezig zijn. De meeste mensen gaan er immers van uit dat het kijk- en luistergeld al lang afgeschaft is.
De heer Bossuyt opperde twee jaar geleden voor het eerst de mogelijkheid van de afschaffing van het kijk- en luistergeld. Nu is het eindelijk zover, het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is ons al voorgegaan.
Agalev is van mening dat het kijk- en luistergeld een achterhaalde belasting is in onze ICT-maatschappij, waar een televisie niet langer een luxe is. Bovendien is deze belasting asociaal, omdat ze lineair wordt doorgerekend. De afschaffing ervan komt eigenlijk gewoon neer op de erkenning van achterhaalde feiten. Daarnaast blijft er zeker plaats voor een sturend gebruik van belastingen. Denk maar aan de vermindering van de registratierechten.
De heer Van Rompuy verwijst hier naar een aantal maatschappelijke noden die nog moeten worden ingevuld. Ik onderschrijf deze noden, maar ontken dat er een link bestaat met de afschaffing van het kijk- en luistergeld. Als de leden van CD&V van mening zijn dat deze gelden inderdaad onontbeerlijk zijn, moeten ze zich bij de stemming over dit ontwerp van decreet niet onthouden, maar tegen stemmen.
De liberalen willen lastenverlagingen, de socialisten willen dat alles gratis is. Minister Vogels heeft verklaard dat dit een vals verhaal is, een giftige cocktail. Onderschrijft Agalev haar mening?
Enkele maanden geleden zonden bepaalde regeringsleden euforische berichten de wereld in over toekomstige lastenverlagingen en daar had Agalev inderdaad bedenkingen bij. Bij de aanvang van deze zittingsperiode werden echter wel duidelijke afspraken gemaakt en de afschaffing van het kijk- en luistergeld kadert daarin.
Beleid voeren is meer dan het afschaffen van belastingen. Er moeten ook antwoorden worden gegeven op maatschappelijke vragen. De besprekingen van de begroting en van dit ontwerp van decreet hebben me op dat vlak gerustgesteld : iedereen is het erover eens dat de grens van de lastenverlaging is bereikt. De afgesproken lastenverlagingen werden doorgevoerd, een aantal van de maatschappelijke doelstellingen werden ingevuld en we hebben nog twee jaar om aan andere opdrachten te werken. Daarbij is niet langer ruimte voor lastenverlagingen, zoals ook minister Vogels vertelde.
Het is ook belangrijk dat het evenwicht tussen middelen en uitgaven bewaard blijft. Bij een wijzigende conjunctuur mag niet alle druk komen te liggen op de uitgaven.
De burger mag niet alleen worden aangesproken in zijn portefeuille en zijn consumptiegedrag, hij moet ook worden gewezen op de maatschappelijke uitdagingen en zijn verantwoordelijkheden. Agalev zal voor dit ontwerp van decreet stemmen, maar dat wil niet zeggen dat de druk op de uitgaven mag stijgen. Als we voor nieuwe opdrachten nieuwe middelen nodig hebben, moeten die er ook komen. Ik verwijs naar de zorgverzekering en de nood aan de invoering van een zorgcentiem. Zo zullen we een beter budgettair en fiscaal beleid voeren. (Applaus bij sp·a, AGALEV en VU&ID)
We zijn verkeerd bezig. Bij het begin van deze zittingsperiode gaf ik de paars-groene regering nog het voordeel van de twijfel, maar daar moet ik op terugkomen. Deze regering heeft geen visie, improviseert te veel. Wat heeft het geven van 250 euro om op reis te gaan om te leren, te maken met besturen? Wat is de achterliggende visie?
We leven nochtans op een scharniermoment. Volgens het schema van Kondratieff verloopt de conjunctuur in tijdsblokken van twintig jaar, de huidige periode van positieve conjunctuur loopt van 1990 tot 2010. Na 2010 zullen we met immense uitdagingen worden geconfronteerd en het is hoog tijd dat we die voorbereiden. Daar krijgen we nu de kans toe, een kans die we ook moeten aangrijpen. De middelen moeten daarvoor op een goede manier worden aangewend. Elke misstap is uit den boze.
Vaak hoort men hier de dooddoener : wie kan er nu tegen een lastenverlaging zijn? Tot het begin van de twintigste eeuw was de belastingdruk op de burger belachelijk laag, maar toch was deze belasting die werd geheven om aan oorlogvoering te doen, zeer asociaal. Hoge belastingen met een goede bestemming kunnen daarentegen zeer sociaal zijn. Ik wijs erop dat de Scandinavische landen de hoogste belastingsdruk kennen, maar dat de verzorgingsstaat daar ook het best werd uitgebouwd. Onze verzorgingsstaat moet leefbaar blijven en daarvoor hebben we behoefte aan een visie.
De regering heeft echter geen visie. In het regeerakkoord is afgesproken dat het leerplichtonderwijs gratis moet worden. Iedereen kent de cijfers : een kind in het kleuteronderwijs kost zijn ouders jaarlijks 8.000 frank, een in het lager onderwijs 12.000 frank. In het secundair onderwijs schommelen de kosten tussen de 20.000 en 30.000 frank per jaar. Als we het onderwijs kosteloos maken, krijgen alle ouders echt een cadeau.
Tijdens de vorige regeerperiode zijn we gestart met de zorgverzekering. Dit jaar worden de eerste premies uitbetaald. Maar ondertussen weten we al dat het bedrag dat we al enkele jaren jaarlijks opzij zetten niet volstaat.
Tien tot twintig percent van de leerlingen in het leerplichtonderwijs hebben bijkomende begeleiding nodig, maar minister Vanderpoorten heeft geld tekort voor zorgverbreding. Geld kan nu eenmaal maar één keer uitgegeven worden.
Iedereen kent de ecologische gevolgen van de fenomenale economische groei in de jaren zestig. We moeten ons milieu dringend saneren, maar minister Dua heeft er geen geld voor.
Vlaanderen is het knooppunt van de wereld, maar zijn infrastructuur slibt stilaan dicht. We doen er niets aan.
Het kijk- en luistergeld afschaffen is gemakkelijk en plezierig, maar we verliezen er wel 20 miljard frank door. Geld dat we in deze scharnierperiode zouden moeten investeren in de voorbereiding van de eenentwintigste eeuw. Voor de N-VA is dit een gemiste kans. Een bewijs dat deze regering improviseert door een gebrek aan visie. (Applaus bij enkele leden)