Verslag plenaire vergadering
Verslag
Algemene bespreking
Dames en heren, aan de orde is het ontwerp van decreet tot wijziging van artikel 5 van het decreet van 30 april 2004 tot oprichting van het intern verzelfstandigd agentschap met rechtspersoonlijkheid Opgroeien regie, tot wijziging van het Groeipakketdecreet van 2018 en tot uitlegging van artikel 8 van het Groeipakketdecreet van 2018.
De algemene bespreking is geopend.
Mevrouw Vandecasteele heeft het woord.
Ik blijf bij het ontwerp van decreet stevig op mijn honger zitten. Er is inderdaad een evaluatie van het groeipakket geweest en er zijn een aantal problemen aangepakt, maar het is, jammer genoeg, heel erg beperkt. We zien bijvoorbeeld dat het probleem van de wezen die geboren werden voor 2019 maar wees werden na 2019, niet structureel wordt aangepakt met dit ontwerp. We zien ook een besparingsmaatregel op het vlak van niet-begeleide minderjarige vreemdelingen.
Maar ik vind het vooral erg jammer dat jullie hebben nagelaten om een grondige evaluatie te doen om bijvoorbeeld na te gaan in welke mate het huidige groeipakket wordt ingezet in de strijd tegen kinderarmoede. Dat was toch een van de grote kritieken die experts zoals Wim Van Lancker en de Gezinsbond op het huidige groeipakket hadden. Het huidige groeipakket laat heel wat handvatten liggen in de strijd tegen armoede. Het groeipakket kan een heel belangrijk instrument zijn en wordt daar op dit moment niet voor gebruikt. Hoewel aan dit decreet een aantal goede aanpassingen gebeuren, is dit volgens ons de grote gemiste kans. Daarom gaan we ons op dit ontwerp onthouden.
Mevrouw De Martelaer heeft het woord.
Collega’s, we vinden het positief dat er een aantal zaken worden bijgestuurd, zoals het feit dat leerlingen die in een multifunctioneel centrum verblijven ook als interne leerling worden beschouwd, waardoor ze recht kunnen krijgen op een verhoogde schooltoeslag of dat, als leerlingen tijdens het schooljaar van richting veranderen, ze recht blijven hebben op het hoogste bedrag van de verschillende richtingen.
Voor een kleine groep van wezen zet dit ontwerp van decreet een aantal zaken recht, maar we hebben er in de commissie op gewezen dat voor de grootste groep van wezen of halfwezen dit ontwerp een gemiste kans is, zeker als het gaat over wezen die geboren zijn voor 2019 en pas na 2019 wees zijn geworden. Dat wordt niet rechtgezet.
Daarnaast hebben wij ook nog opmerkingen met betrekking tot het groeipakket voor de niet-begeleide minderjarige vreemdelingen. Er wordt getracht om de ongelijke behandeling tussen enerzijds niet-begeleide minderjarige vreemdelingen in de Vlaamse jeugdhulpvoorzieningen van het agentschap Opgroeien en anderzijds niet-begeleide minderjarige vreemdelingen in een federaal opvangcentrum of de rechtstreeks toegankelijke jeugdhulpverblijven weg te werken. Dit wordt misschien heel technisch, maar ik wil er toch eventjes op ingaan. De eerste groep krijgt een derde, de tweede drie derde van het groeipakket. Momenteel wordt voor de niet-begeleide minderjarige vreemdelingen die in Vlaamse jeugdhulpvoorzieningen verblijven, een derde gestort op een geblokkeerde rekening op naam van de jongere. De rest van het bedrag, namelijk twee derde van het groeipakket, gaat naar het Fonds Jongerenwelzijn, en vanuit dat fonds wordt de voorziening gefinancierd. De jongeren krijgen van de voorziening zakgeld, kledinggeld en dergelijke. Dit wordt gefinancierd door de andere twee derde van het groeipakket. De jongeren die in asielcentra verblijven, zouden na wijziging van de twee derde niets ter beschikking krijgen. Volgens ons is dat een besparingsmaatregel.
We zijn niet tegen het principe van de gelijktrekking, maar het vrijgekomen geld moet in de eerste plaats terugvloeien naar het opgroeien van de jongere en mag niet zomaar een besparing worden. Deze middelen zouden voor Groen moeten terugvloeien naar de niet-begeleide minderjarige vreemdeling. Daar zou ook een systeem voor kunnen worden uitgewerkt, net zoals dat nu gebeurt voor jongeren in de Vlaamse jeugdhulpvoorzieningen. Het groeipakket is een belangrijk instrument om armoede aan te pakken.
Dit zijn twee redenen waarom we ons zullen onthouden over dit ontwerp van decreet.
De heer Anaf heeft het woord.
We hebben deze discussie al vaker gevoerd. Ik zal niet heel de historie opnieuw oprakelen over de evaluatie, waarop we lang hebben gewacht en die er dan uiteindelijk is gekomen, maar waarbij we toch wat op onze honger zijn gebleven. Als je kijkt naar de aanpassingen die bij dezen gebeuren en die uiteraard ook komen uit de resolutie die hier is goedgekeurd, dan zie je dat er een aantal zaken ten goede worden veranderd, een aantal zaken waar we blij mee zijn, onder andere met betrekking tot de schooltoeslag. Collega De Martelaer heeft er ook al naar verwezen.
Ik was vorige week trouwens heel blij om te horen dat die schooltoeslag voortaan vóór 1 september zal worden uitbetaald. Dat is iets waarvan wij vanuit de oppositie al meerdere jaren een punt maakten wanneer die in oktober, november, december nog niet werd uitbetaald. Ik zal dat mee opvolgen, maar ik hoop dat dat lukt, want dat zou een zeer goede zaak zijn voor heel veel gezinnen.
Los daarvan ben ik toch teleurgesteld in wat hier voorligt omdat een aantal echte structurele problemen niet worden aangepakt. We hebben een aantal hoorzittingen georganiseerd. Bijvoorbeeld met betrekking tot de halfwezen en de wezen gaf iedereen die we hebben gehoord, van Gezinsbond tot diverse experten en de mensen van Odos, aan dat er echt iets moet gebeuren omdat dat een onrechtvaardige situatie is. Die wordt hierbij eigenlijk niet rechtgezet, nog los van het feit dat een aantal pistes die in de Vlaamse Brede Heroverweging voorlagen om het groeipakket nog meer herverdelend te maken, allemaal aan de kant zijn geschoven, om dan uiteindelijk te gaan voor een platte besparing in de indexering op het moment dat de inflatie door het dak gaat.
Wat dat laatste aspect betreft, ben ik alvast heel benieuwd naar de volgende bijsturing van dit decreet, want ik heb daar al heel wat beloftes over gehoord. Eerlijk gezegd, daarvoor had ik daar ook al beloftes over gehoord voor deze begrotingscontrole, maar daar bleek niks van in huis te komen. Nu er echter ook gesponsorde advertenties worden ingezet door de partij die de besparing heeft doorgevoerd, waarin wordt gesteld dat dit zal worden teruggedraaid, dat het kindergeld opnieuw zal stijgen, ben ik er honderd procent zeker van dat dat zal gebeuren. Anders zult u mij in september opnieuw heel uitgebreid horen over deze materie. (Applaus van Conner Rousseau en Steve Vandenberghe)
De heer Sintobin heeft het woord.
Voorzitter, het is collega De Reuse die normaal dit dossier behandelt in de commissie. Hij heeft ook een uiteenzetting gehouden. Net als collega De Reuse zal ik niet ontkennen dat in dit ontwerp van decreet inderdaad aan een aantal tekortkomingen is tegemoetgekomen. Dat staat sowieso vast, maar het is inderdaad zo, zoals de collega zei, dat er met deze decreetswijziging bijvoorbeeld voor het probleem van de wezen en de halfwezen geen oplossing is gevonden. Wat de niet-begeleide minderjarige vreemdelingen betreft, blijven wij erbij dat dit nog altijd een soort aanzuigeffect creëert en dat, als er dan toch budgetten voor moeten worden vrijgemaakt, die naar de instellingen zelf moeten gaan, en niet naar de niet-begeleide minderjarige personen zelf. Daarom zullen wij tegen dit ontwerp van decreet stemmen.
De heer Daniëls heeft het woord.
Collega’s, we hebben het debat hierover inderdaad al gevoerd in de commissie. Ik hoor een aantal mensen een aantal zaken aanbrengen die er niet in staan. Ik wil het heel bewust hebben over wat er vandaag voorligt en wat er wél in staat. En dat is een gevolg van onze resolutie van 14 juli 2021 in het parlement, collega’s. Hier staan echt belangrijke zaken in, onder andere dat kinderen die in een internaat verblijven onder bepaalde voorwaarden weer die verhoogde schooltoelage kunnen krijgen. Ten tweede gaan we ook in op een maatschappelijke tendens. Want of we dat nu willen of niet, er zijn gescheiden ouders. Ook in die situaties kan het worden geregeld. Ook voor de plus-18-jarigen, wanneer de rechter daar geen uitspraak meer over doet, kan de toewijzing gebeuren aan de juiste ouder.
Gezien mijn achtergrond en mijn aanwezigheid in de commissie Onderwijs vind ik het ook belangrijk voor twee zaken. Ten eerste verwijs ik naar die selectieve participatietoeslag, die 15 dagen wanneer leerlingen niet zijn ingeschreven. Als er een wissel is van de ene naar de andere school en dat schoolsecretariaat is dicht, kan het worden verlengd naar 21 dagen, zodat ze die niet verliezen. En ten tweede verwijs ik naar iets waarvoor de N-VA-fractie ook tijdens de vorige legislatuur al heeft gepleit en wat nu realiteit wordt. Als een leerling tijdens het schooljaar van richting verandert omdat hij een bepaald advies krijgt, moet de afweging niet zijn dat hij die overstap niet zal maken omdat hij in die nieuwe richting minder krijgt, maar moet de schooltoelage hetzelfde blijven en moet het hoogste bedrag worden weerhouden. Collega’s, ik vind het echt belangrijk dat er wordt geluisterd naar het advies van een school en dat er geen financiële afweging wordt gemaakt.
Ten slotte wil ik een element aanhalen waarnaar onze collega's in het federale parlement en ook collega De Vreese in het verleden al hebben verwezen, namelijk het groeipakket voor jongeren die in een voorziening zijn opgenomen, hetzij in een voorziening van Fedasil hetzij in een Vlaamse voorziening. Het kon niet zijn dat het systeem voor die niet-begeleide minderjarige vreemdelingen anders was naargelang je in een federale dan wel in een Vlaamse instelling zat en dat je in de ene of de andere zelf meer kreeg dan dat de instelling kreeg. Dat wordt bij dezen rechtgetrokken. Ik vind het niet meer dan normaal dat er geen aanzuiging is naar de Vlaamse instellingen omdat je daar zelf meer zou krijgen.
Om die redenen en ook om andere redenen die al werden aangehaald, zal de N-VA-fractie dit goedkeuren.
Mevrouw Schryvers heeft het woord.
Voorzitter, ik was eerst niet van plan om tussen te komen, maar we doen het debat dat we hebben gevoerd in de commissie dan blijkbaar toch over en dan vind ik het belangrijk om een aantal zaken die in dit ontwerp van decreet staan te onderlijnen.
Er is vorig jaar een uitvoerige evaluatie gemaakt van het groeipakket en we hebben daarover binnen de commissie verschillende hoorzittingen georganiseerd. Als conclusie daarvan hebben we een resolutie opgemaakt die we hier bijna een jaar geleden hebben goedgekeurd en waarin tal van punten staan. Een heel aantal bijsturingen werden in dit ontwerp van decreet opgenomen. Algemeen is de conclusie dat het groeipakket heel goed in elkaar steekt, dat het goed is en dat we gaan naar een veel meer automatische rechtentoekenning, gekoppeld aan die basisbedragen, maar ook met schooltoeslagen, sociale toeslagen en dergelijke meer. Zo bereiken we veel meer kwetsbare gezinnen en kunnen we hen ook versterken.
Maar die evaluatie heeft ook aangetoond dat er een aantal zaken zijn waarvoor er bijsturing nodig was, vaak zeer technisch, maar toch met gevolgen voor de gezinnen. Die zaken worden vandaag bijgestuurd. Ik denk bijvoorbeeld aan het feit dat, wanneer een leerling in de loop van het schooljaar van richting verandert, je dan het hoogste bedrag aan schooltoeslag krijgt. Dat was niet voorzien, maar dat maken we in dit ontwerp van decreet waar. Dat was een van de zaken die we in de resolutie hadden opgenomen. Ook verwijs ik naar het feit dat er een andere behandeling was voor de niet-begeleide minderjarige vluchteling naargelang hij in een voorziening van de Vlaamse jeugdhulp verbleef of in een centrum van Fedasil. Dat kun je toch niet uitleggen, dat je in het ene geval een derde van het groeipakket krijgt en in het andere geval een volledig groeipakket? Dat trekken we nu recht. Ik hoor daar opmerkingen over. Maar dat is toch de rechtvaardigheid zelf?
Met betrekking tot de wezen is er altijd gezegd dat niemand ook maar iets minder zou krijgen of er op enige manier op zou achteruitgaan.
In de evaluatie hebben we vastgesteld dat dit – heel, heel beperkt – voor enkele gezinnen toch het gevolg was. Dat zetten we nu recht. Er zijn zo nog een aantal andere punten, zeer positieve, denk ik. Dat zijn zaken die uit de resolutie naar voren komen naar aanleiding van de evaluatie en die we nu rechtzetten.
En er zijn inderdaad nog een aantal andere vragen die leven, en die we horen. Er zijn ook nog een aantal aanbevelingen opgenomen in de resolutie, maar die hebben ook wel serieuze budgettaire consequenties. Daar moeten we dus ook wel op een andere manier mee omgaan. Zij zullen eigenlijk voorwerp moeten uitmaken van een begrotingsopmaak. Dat lijkt mij de logica zelve. Dat is ook wat wij verder willen doen: in uitvoering van de resolutie, bij de begrotingsopmaak, bekijken – dat staat er uitdrukkelijk in – hoe we het groeipakket nog meer kunnen inzetten voor het versterken van kwetsbare gezinnen. Zoals jullie weten is ook de indexatie al vaak ter sprake gekomen in de commissie, en ook dat is iets wat opnieuw op tafel zal komen bij de begrotingsbesprekingen die binnenkort zullen starten.
Vraagt nog iemand het woord?
Excuseer, ik dacht dat u klaar was. U hebt het woord.
Voorzitter, ik was iets te snel, maar wij hebben nog een amendement met betrekking tot de datum van inwerkingtreding. Zal ik dat nu heel kort toelichten, of straks?
1 juli of 1 augustus?
Dat is inderdaad alles. We stellen voor om de datum van 1 juli, die in het ontwerp stond, te veranderen naar 1 augustus, omdat de publicatie in het Staatsblad niet meer zal kunnen voor de datum van 1 juli.
Mevrouw De Martelaer heeft het woord.
Dank u wel. Ik wilde graag nog even reageren op collega Schryvers. Het is niet zo dat minderjarigen binnen het Vlaamse Jongerenwelzijn meer moeten krijgen dan asielzoekers die federaal opgevangen worden. Ik heb gezegd dat er moet worden gezocht naar een systeem zodat voor deze laatste groep ook die twee derde ergens kan worden geparkeerd zodat het uiteindelijk ook ten goede komt van deze jongeren.
Minister Crevits heeft het woord.
Collega’s, ik houd het heel kort. Dit is een decreet zoals er nog vaak zullen komen. Dat wil ik eigenlijk vooral meegeven. Ik heb hier een aantal commentaren gehoord van ‘dat en dat en dat moet je nog aanpassen’. Dit decreet rond het groeipakket is in permanente evolutie. Diverse collega’s hebben dat ook al gemeld. Ik ben blij dat we hier al een aantal problemen kunnen oplossen. Ik ben ook bijzonder verheugd dat we eigenlijk een hele administratie hebben klaarstaan om inderdaad onze schooltoeslag toe te kennen eind augustus in plaats van begin september. Dat is een wereld van verschil voor mensen die meerkosten hebben naar aanleiding van het begin van het schooljaar.
Als je kijkt naar wat we nu wel regelen: je kunt altijd iets niet goedkeuren omdat bepaalde dingen nog niet geregeld zijn, maar de zaken die wel regelen zijn bijzonder positief, denk ik, voor de evolutie van het groeipakket voor heel veel gezinnen in Vlaanderen.
Vraagt nog iemand het woord? (Neen)
De algemene bespreking is gesloten.
Artikelsgewijze bespreking
Dames en heren, aan de orde is de artikelsgewijze bespreking. (Zie Parl.St. Vl.Parl. 2021-22, nr. 1305/1)
– Artikel 1 tot en met 23 worden zonder opmerkingen aangenomen.
Er is een amendement op artikel 24. (Zie Parl.St. Vl.Parl. 2021-22, nr. 1305/3)
De stemmingen over het amendement en over het artikel worden aangehouden.
De artikelsgewijze bespreking is gesloten.
We zullen straks de hoofdelijke stemming over het ontwerp van decreet houden.