Verslag plenaire vergadering
Verslag
De heer Brusselmans heeft het woord.
Voorzitter, afgelopen zondag was er sinds lang opnieuw een bijeenkomst van linkse politici, ambassadeurs van bedrijven als Gazprom en jongeren en kinderen die, al dan niet onder licht of zware dwang, aanwezig moesten tekenen op de klimaatmars. Wat die dwang betreft, heb ik hier een van de vele mails bij me die ik van bezorgde ouders van leerlingen in het middelbaar en het basisonderwijs heb ontvangen over politiek activisme in de klas. Dit is een mail van een leerkracht in het vijfde jaar van het middelbaar onderwijs die een heel emotionele druk op haar leerlingen legt om toch maar aanwezig te zijn, want anders zal de wereld net niet vergaan.
Dat is verontrustend, maar wat misschien nog verontrustender is, is dat de klimaatactiviste Anuna De Wever, de handpop van de groene lobby, heeft aangekondigd opnieuw met de spijbelacties op vrijdag te starten. Dat is zogezegd ‘spijbelen voor het klimaat’. De eerste actie zou op 22 oktober 2021 in Gent plaatsvinden.
Minister, spijbelen kan nooit worden goedgepraat, ook niet als het gebeurt onder het mom van een of andere fantasierijke, ecologistische en fundamentalistische ideologie.
Daarom verwachten wij van scholen dat ze spijbelaars straffen, dat ze spijbelaars aangeven als ongewettigd afwezig en dus een B-code geven. Maar ik vrees er een beetje voor, als ik de teneur hoor op vele scholen, dat ze dat door de vingers gaan zien of zelfs nog erger, dat ze het gaan faciliteren of spijbelen, zoals hier staat, aanmoedigen.
Mijn vraag aan u is dus hoe u er zeker van zult zijn, hoe u ervoor zult zorgen, dat alle scholen de klimaatspijbelaars aangeven met een B-code, en aangeven als ongewettigd afwezig. (Applaus bij het Vlaams Belang)
Minister Weyts heeft het woord.
Ik was een beetje verrast over de vraagstelling, omdat morgen net dezelfde vraag ook geagendeerd staat, ook door iemand van het Vlaams Belang. Collega Beckers stelt daar namelijk een vraag over in de commissie Onderwijs. Vandaar een beetje de verrassing.
Maar ik denk dat mijn antwoord in dezen geen verrassing kan zijn. Ik denk dat we altijd een heel duidelijke lijn bewandelen. Wij voeren namelijk een beleid tegen alle vormen van spijbelen. Of het nu gaat om schoolmoeheid, vakantieverzuim of klimaatspijbelen, wij willen elke vorm van spijbelen vermijden. Ik ben tegen spijbelen. Ik ben tegen links spijbelen, ik ben tegen recht spijbelen, ik ben tegen averechts spijbelen. We zijn gewoon tegen spijbelen.
Je kunt niet enerzijds zeggen dat je bekommerd bent om leerachterstand, om de onderwijskwaliteit, en dan langs de andere kant een oogje dichtknijpen en zeggen dat dat wel kan. Spijbelen duldt geen selectiviteit. Je geeft een totaal verkeerd signaal wanneer je zegt dat het voor die of die omstandigheden of die nobele zaak wel te verantwoorden is. Neen, dat is het gewoonweg niet. Trouwens, we hebben uit de coronacrisis geleerd dat net de meest kwetsbare leerlingen het eerste slachtoffer zijn van opnieuw een dag geen les. Ik denk dat dat duidelijk is.
Ik heb ook de richtlijnen laten verduidelijken met betrekking tot die B-codes, zeg maar de ongewettigde afwezigheid. Voor spijbelen moet een B-code gegeven worden, wat de reden ook moge zijn. In principe is het zo dat de scholen altijd een zogenaamde P-code kunnen verlenen. Dat wil zeggen dat het om persoonlijke redenen gaat. Dat heb ik verduidelijkt. Die persoonlijke redenen, dat gaat over uitzonderlijke en individuele casuïstiek, en dus niet over klimaatspijbelen. Daar trekken we een heel duidelijke lijn.
Laat het tot slot ook wel duidelijk zijn dat wij in ons onderwijs onze leerlingen en onze kinderen en jongeren willen opvoeden tot mondige, kritische burgers. En het is goed dat ze zich engageren, voor welke zaak dan ook. Maar dat engagement kan voor of na de lesuren, dat kan in het weekend. Ik denk dat de betoging van afgelopen zondag heeft geïllustreerd dat men absoluut niet hoeft te spijbelen om de klimaatzaak onder de media-aandacht te brengen. (Applaus van Karl Vanlouwe)
De heer Brusselmans heeft het woord.
Minister, het is natuurlijk goed dat u verduidelijkt dat scholen dat absoluut als B-code moeten aangeven. En ja, jongeren moeten engagement hebben, maar we moeten op onze hoede zijn voor dit. Het is natuurlijk puur politieke propaganda. Een ander voorbeeld is het sint-Norbertusinstituut in Duffel dat afgelopen vrijdag de leerlingen heeft verplicht om om 11.30 uur – dat is dus tijdens de lestijd – te gaan betogen aan het gemeentehuis. De vraag is natuurlijk hoever we hier allemaal in moeten gaan, en in hoeverre dat allemaal binnen de leerplannen past. We moeten daarvoor echt op onze hoede zijn.
U stelt inderdaad ook dat het de meest kwetsbare leerlingen zijn die het grootste slachtoffer zijn. Want wie zijn de trekkers van heel dit circus? Dat zijn natuurlijk de Anuna's en de Greta's van deze wereld, die vaak kapitaalkrachtig genoeg zijn om bijlessen te voorzien van thuis uit voor de gemiste lestijd die ze niet hebben gekregen door het spijbelen. Die zullen een B- of C-attest misschien kunnen aanvechten. En de kinderen van de rekening zijn zij die die financiële kracht niet hebben van thuis. Die lijden onder de gemiste lestijd, aangestookt door of onder druk van hun linkse klasgenootjes.
Minister, we zullen scholen niet allemaal kunnen tegenhouden, maar hoe zult u ervoor zorgen dat die kwetsbare leerlingen hier absoluut niet het slachtoffer van worden?
Mevrouw Meuleman heeft het woord.
Collega's, als we dit klimaatspijbelen willen stoppen, dan denk ik dat het nodig is dat er zo snel mogelijk met die jongeren in gesprek wordt gegaan, en dat er geluisterd wordt naar hun zorgen. We moeten die zorgen heel ernstig nemen en inderdaad een ambitieus klimaatbeleid op poten zetten. Ik denk dat dat de snelste en efficiëntste manier zal zijn om dit protest, dit heel terechte protest, te stoppen. Ik denk dat de roep van deze jongeren heel duidelijk is.
Minister, ik denk niet dat we ons zoveel zorgen moeten maken over de schoolse achterstand. Ik denk dat het heel goed zit met de leesvaardigheid van die leerlingen. Ze kunnen bijvoorbeeld het IPCC-rapport (Intergovernmental Panel on Climate Change) een stuk beter lezen dan sommige ministers hier in het halfrond.
Dus ik zou zeggen, minister, dat bijvoorbeeld geen leerkrachten hebben en uren in de studie zitten veel bedreigender is voor de onderwijskwaliteit en voor de schoolse achterstand dan het heel terechte geëngageerde en bewuste protest van de spijbelaars. Dus minister, misschien moet u eerst met hen in gesprek gaan, goed luisteren en tot een klimaatbeleid komen. (Applaus bij Groen)
De heer D’Haese heeft het woord.
Beste collega’s, het is bijna ontroerend hoe het Vlaams Belang en de N-VA hier samen op de barricaden staan tegen het engagement van jongeren en voor het non-beleid van minister Demir. Het is bijna aandoenlijk om te zien.
Minister Weyts was er natuurlijk als eerste bij met het opgestoken vingertje. Staken voor het klimaat, dat mag niet, dat gaat ten koste van kwetsbare leerlingen. Dat zegt de man die gratis laptops ging uitdelen en achteraf de factuur opstuurde. Die komt nu zagen, die komt nu spreken over kwetsbare leerlingen.
Minister Weyts, u moet het eigenlijk maar durven, om hier zonder schaamte te komen zeggen dat jongeren niet mogen spijbelen voor het klimaat. Het zit hier vol spijbelaars. Bart De Wever hebben we hier al jaren niet meer gezien, die staakt hier al tien jaar. Mevrouw Demir, die al twee jaar minister van Klimaat is, heeft tot nu nul resultaat geboekt. En uzelf, minister Weyts, stond soep met balletjes te maken op het moment dat de studenten u nodig hadden om hen door die coronacrisis te leiden. Die echte spijbelaars zijn jullie. Die jongeren spijbelen niet, zij staken.
Minister Weyts, er is een veel gemakkelijkere manier om de acties van volgende week te voorkomen, en dat is door eindelijk een ambitieus en sociaal rechtvaardig klimaatbeleid in gang te zetten. (Applaus bij de PVDA en Groen)
De heer Daniëls heeft het woord.
Mijnheer D’Haese, het verbaast me dat u begint over die soep met balletjes om studenten samen te brengen want gisteren, bij het congres van de Vlaamse Vereniging van Studenten (VVS) over het mentale welbevinden van studenten, heb ik u en uw fractiegenoten niet gezien. U was er niet.
Ten gronde, collega’s, er kan nu toch geen enkele partij in dit parlement zijn die tegelijkertijd zegt dat ze voor onderwijskwaliteit en gelijke kansen is en vindt dat spijbelen toch moet kunnen. Dat kun je toch niet in één zin samenbrengen. En als er dan toch moet worden gespijbeld omdat er niet wordt geluisterd, moet het dan, wanneer een aantal leerlingen wiskunde-wetenschappen zeggen dat het toch niet kan dat er gascentrales worden gebouwd op het moment dat je CO2-uitstoot doet omdat ze het rapport hebben gelezen, kunnen, mevrouw Meuleman, dat die studenten voor het hoofdkwartier van Groen gewettigd gaan spijbelen? Dat gaan we nu toch niet doen. Dus laat ons hier in dit parlement met alle volksvertegenwoordigers zeggen dat studenten- en jongerenengagement goed is maar dat er ook zoiets is als een woensdagnamiddag, zaterdag en zondag, zoals afgelopen weekend is gebleken. Laat ons dat signaal nu toch eens samen geven, collega’s. (Applaus bij de N-VA)
Mevrouw Vandromme heeft het woord.
In het recente verleden heeft de commissie zorgvuldig bestuur scherpgesteld dat er grenzen zijn aan het betogen en staken. En, collega’s, ik weet niet of u zich daarvan bewust bent, maar er bestaan zestien sleutelcompetenties die bepalen wat leerlingen moeten leren. Twee van de zestien zijn burgerschap en duurzaamheid. En ik denk, collega’s, dat de discussie over het klimaat kan, mag en zelfs moet plaatsvinden binnen de schoolmuren. Ik denk dat we onze jongeren moeten uitdagen om hun talenten en verstand te gebruiken om onze ecologische voetafdruk te beperken. Mijn vraag is dan ook heel concreet, minister. Hoe kunt u, samen met bijvoorbeeld het STEM-platform en de bedrijfswereld, daar nog meer werk van maken, waarbij we die jongeren hun talenten laten inzetten om onze toekomst te garanderen?
Mevrouw Goeman heeft het woord.
Ik wilde nog even zeggen dat minister Weyts misschien eens naar de federale fractie moet bellen om te laten weten dat spijbelen tegen het partijstandpunt is.
Wat de inhoud betreft, kan ik mevrouw Meuleman en de heer D’Haese alleen maar gelijk geven. Wat er vandaag echt moet gebeuren wanneer we jongeren willen overtuigen om niet meer te spijbelen, is een ambitieus klimaatbeleid voeren dat de toekomst echt veiligstelt. Want daar gaat het uiteindelijk om.
Minister Weyts heeft het woord.
Ik kan de vraagsteller geruststellen met betrekking tot de richtlijnen die zijn uitgevaardigd. Ik denk dat die voor de scholen helder en duidelijk zijn als een klontje. We hebben dat in het recente verleden nog verduidelijkt, want er was zo een beetje een flou artistique die wordt gebruikt om via de P-code dan toch enige verantwoording te kunnen geven. Ik denk dat we ook daar een duidelijke lijn hebben getrokken. En dat is ook mijn boodschap. Ik vind ter linkerzijde een halfslachtige houding, waarbij men er niet in slaagt over de lippen te krijgen dat spijbelen altijd een slecht idee is.
Dat verdraagt geen selectiviteit, en anders geef je een totaal verkeerd signaal. Net ten nadele van de meest kwetsbaren, en net ten nadele van lesuren die ervoor moeten zorgen dat onze wetenschappers van de toekomst worden opgeleid om die klimaatzaak te gaan dienen. Vandaag zeggen dat spijbelen wel oké is, bijvoorbeeld omdat men protesteert tegen gascentrales, is morgen zeggen dat spijbelen voor andere redenen ook oké is. En waar eindigt dat?
Het is heel terecht wat collega Vandromme zegt: dat we in de eindtermen twee sleutelcompetenties hebben die specifiek verwijzen naar duurzaamheid en naar burgerschap. Maar burgerschap is ook het leren omgaan met regels. Het is begrijpen dat een samenleving ook gestoeld is op bepaalde afspraken, op bepaalde conventies en op bepaalde regels die duidelijk en correct moeten toegepast worden, zonder enige selectiviteit van het ene moment wel en het andere moment niet.
De heer Brusselmans heeft het woord.
Ik vind het echt verontrustend dat er in dit halfrond collega’s zijn die spijbelen aanmoedigen. Het is net door op de schoolbanken te zitten en niet buiten de scholen te vertoeven dat we als mensheid zullen uitblinken in innovatie, in probleemoplossing. En als al die klimaatknuffelaars die daar dan aanwezig zijn en heel de boel opstoken, echt een bepaald probleem willen oplossen, dan kan ik ze alleen maar aanraden om te gaan studeren. Word bijvoorbeeld kernfysicus. Word bioloog, industrieel ingenieur of architect van energiezuinige woningen in plaats van – ik zeg maar iets – genderstudies te gaan studeren. Dan zouden ze misschien weten dat naast het klimaat ook het milieu belangrijk is. En voor het milieu is het belangrijk om uw afval niet op straat achter te laten. Iedereen die na zondag hier in Brussel is gepasseerd heeft gezien dat de straten vol liggen met dit soort afval. (Filip Brusselmans toont een bord uit de betoging.)
En op de achterkant staat dan in het groot ‘we want our future back’, getekend: de jongeren van de PVDA. Wel, u kunt dit komen halen, dan hebt u in iedereen geval al uw afval terug. (Filip Brusselmans geeft het bord aan Jos D’Haese. Applaus bij het Vlaams Belang).
De actuele vraag is afgehandeld.