Verslag plenaire vergadering
Verslag
De heer Vande Reyde heeft het woord.
Minister, we moeten het hebben over de belastingen op erfenissen. U weet dat dat belastingen zijn op verdriet van mensen, belastingen op de dood. Ik weet niet wat u daarover denkt, maar voor mij zijn dat de onrechtvaardigste belastingen die er bestaan.
Je hebt je hele leven al gewerkt, je hebt bezittingen opgebouwd, je hebt daar al veel belastingen op betaald tijdens je leven, en op het einde van de rit komt de staat daar nog eens de helft en zelfs meer van afnemen. Ik denk dat iedereen aanvoelt dat dat niet rechtvaardig is. Met Open Vld, en ook samen met u, hebben we er al voor gezorgd dat die tarieven ferm naar beneden zijn gehaald. Ik denk dat we op die weg moeten voortgaan. En wat mij betreft, verdwijnen die onrechtvaardige belastingen ooit helemaal.
Ik ben niet de enige die twijfels heeft over die erfbelasting. Er is onlangs ook een uitspraak gedaan door het Grondwettelijk Hof. Zij hadden het over een discriminatie die ze zagen ten aanzien van bezittingen in het buitenland. Heel simpel gezegd: als je een huis hebt in het buitenland, dan betaal je daar geen dubbele erfbelastingen op. Dan betaal je ofwel in het buitenland ofwel in Vlaanderen. Als je een spaarrekening hebt – je hebt bijvoorbeeld in Amerika gewerkt en je hebt wat geld opzij gezet – en als je dan sterft, betaal je wel belastingen, zowel in Vlaanderen als in het land waar de spaarrekening zich bevindt. Het Grondwettelijk Hof heeft gezegd dat dat een verschillende behandeling is en dat dat niet mag. Dat zorgt er eigenlijk voor dat heel veel mensen misschien wel veel te veel erfbelastingen hebben betaald in de afgelopen jaren.
Hoe gaan we daarop reageren als Vlaanderen? Gaan we die mensen hun te veel betaalde belastingen teruggeven? En wat gaan we doen voor de toekomst? Ik denk dat dat toch een serieuze impact kan hebben. Want bent u van plan te doen? Hebt u er al zicht op over welke grootteorde van bedragen het gaat?
Minister Diependaele heeft het woord.
Dank u wel voor uw vraag, mijnheer Vande Reyde. U zegt dat u niet weet hoe ik erover denk, maar we hebben het daar al verschillende keren over gehad. En ik denk dat ik over de essentie van een erfbelasting niet zo ver van u sta. Maar dat is natuurlijk ook een inkomstengegeven, wat veel moeilijker op te lossen is.
Voor alle duidelijkheid, het Grondwettelijk Hof heeft niet gezegd dat het een onrechtvaardige belasting is, zoals u insinueert. Het gaat hier gewoon om een discriminatie. De Raad van State heeft een prejudiciële vraag gesteld aan het Grondwettelijk Hof, en er is ergens sprake van discriminatie.
Ik geef u een paar punten mee. Eerst en vooral, nagenoeg alle landen hebben een systeem waarbij ze, naast de erfbelasting voor inwoners, voor onroerende goederen ook een erfbelasting voor niet-inwoners heffen. Dat is niet ongewoon. Ook het OESO-modelverdrag (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling) houdt zo’n systeem in. Vlaanderen is op dat gebied dus geen uitzondering. De meeste landen doen dan ook een verrekening. Als iemand als niet-inwoner in het buitenland al erfenisrechten heeft betaald op een onroerend goed, dan kan hij dat bedrag aftrekken van de belastingen die hij hier als inwoner moet betalen. Het is wel uitzonderlijk dat een land op roerende goederen een erfbelasting gaat heffen bij niet-inwoners. In dit geval gaat het om Spanje, dat dat systeem heeft. Spanje heft ook voor niet-Spanjaarden erfbelastingen op roerende goederen. Wij hebben daar geen uitzondering voor. Dat bestond ook vroeger niet. We hebben dat systeem overgenomen met de Successierechtenwet. Dat is artikel 17. Daar staat die verrekening niet in. Dat systeem zit daar dus niet in.
Wat uw vraag over de impact betreft, we zijn die nog aan het onderzoeken. Ik heb de opdracht gegeven om alle gevolgen van het arrest te onderzoeken, maar ik denk dat die impact redelijk beperkt zal zijn. Eerst en vooral, Spanje is een uitzondering. Weinig landen hebben zo’n belasting voor niet-inwoners op roerende goederen. Ten tweede, bij roerende goederen is de waarde of de hoeveelheid natuurlijk meestal beperkter dan als het gaat over onroerende goederen. Ik hoop daar echter binnenkort meer over te weten.
De heer Vande Reyde heeft het woord.
Bedankt voor uw antwoord. U zegt dat de impact beperkt blijft, maar ik denk dat er niet zo gek veel mogelijkheden zijn wat een oplossing betreft. Als u aanpassingen moet doen, dan kunt u dat ofwel in de ene richting, richting onroerende goederen doen, ofwel in de andere richting, richting roerende goederen. Ik denk dat het belangrijk is dat we rechtszekerheid geven voor die mensen die mogelijk in het verleden te veel belastingen hebben betaald. De vraag is of zij retroactief recht kunnen hebben op een terugbetaling van die te veel betaalde belastingen. Hebt u eventueel al een zicht op een juridisch kader waarin dat eventueel kan worden gegoten?
Ik denk dat we snel moeten zorgen voor zekerheid. Als het Grondwettelijk Hof een uitspraak doet, dan is dat immers een kwestie die een impact heeft op veel mensen. We moeten ervoor zorgen dat de totale fiscale druk wat de erfbelastingen betreft daarmee zeker niet verder gaat stijgen.
De heer Van den Heuvel heeft het woord.
Ik wil even zeggen dat deze bekommernis ook bij onze fractie leeft. Ik denk dat deze regering ook echt voor eerlijke erfbelastingen staat. We hebben al een aantal aanpassingen goedgekeurd op dat vlak. Dit is een beetje een erfenis uit het verleden. Minister, ik zou u ertoe willen oproepen om dat bijdehand aan te pakken. Ik had ook de vraag over de retroactiviteit. Als u het nu aanpakt, wat doet u dan met wat in het recente of meer verre verleden is gebeurd, en in welke richting gaat u? Ik denk dat het duidelijk is wat het arrest zegt. Ik denk dat er ook wel een duidelijk signaal is van de regering dat een dubbele belasting uit den boze is.
Minister Diependaele heeft het woord.
Dank u wel voor de bijkomende vragen. Ik denk dat we op één lijn zitten. Het is zeker de bedoeling om dat snel aan te pakken. We zijn het nu nog aan het onderzoeken. Eigenlijk zijn er maar twee opties. Ofwel ga je de verrekening afschaffen die hier nu bestaat voor mensen die als niet-inwoner in het buitenland belastingen hebben betaald op onroerende goederen. Het is evident dat dat absoluut niet mijn voorkeur heeft, want dat zou inderdaad leiden tot een belastingverhoging. Ofwel ga je ook een verrekening doen voor roerende goederen. Dat lijkt me evidenter, maar dat is iets wat we nog verder moeten onderzoeken. Hetzelfde geldt voor de mate waarin we de retroactiviteit kunnen toepassen. Dat is natuurlijk zeker niet zo evident. Daarover zullen we echter nog moeten overleggen binnen de regering wanneer de gevolgen van dit arrest in kaart zijn gebracht.
De heer Vande Reyde heeft het woord.
Dank u wel. Ik ben er zeer blij mee dat u antwoordt dat u dat gaat aanpakken. Wat die retroactiviteit betreft, men moet rechtszekerheid bieden voor mensen die te veel belasting hebben betaald. Zeker als het gaat over zoiets onrechtvaardigs als erfbelastingen, moeten ze gewoon het recht hebben om dat terug te krijgen. Maar goed, ik snap dat wordt onderzocht hoe dat juridisch kan worden geregeld.
Ten slotte wil ik nog terugkomen op wat vorige week tijdens de commissie besproken werd. Tijdens het afgelopen coronajaar werd er, door de oversterfte, door de Vlaamse overheid meer dan 100 miljoen euro extra geïnd aan erfbelasting. In het jaar ervoor zagen we voor de eerste keer een daling. Ik denk dat dit toch wel aantoont – al is het wat cynisch – dat de overheid meer inkomsten behaalt bij een oversterfte. Collega’s, er bestaat soms wat discussie over, maar volgens mij toont dit nogmaals aan dat die erfbelasting een cynische, onrechtvaardige belasting is waar we op termijn vanaf moeten geraken, ook al is dat budgettair een hele brok.
De actuele vraag is afgehandeld.