Verslag plenaire vergadering
Verslag
De heer Anaf heeft het woord.
Minister, collega’s, in tijden van crisis zie je waar de echte prioriteiten liggen. Steeds opnieuw zien we dat voor deze Vlaamse Regering en ook deze minister van Welzijn die prioriteit in elk geval niet bij de medewerkers van de kinderopvang ligt, en blijkbaar ook niet bij de jonge ouders, en zelfs niet bij onze kleinste kinderen. Wat kun je anders immers concluderen als de Vlaamse overheid eigenlijk als een dief in de nacht helemaal op het laatste moment de compensatiemaatregelen voor de kinderopvang stopzet? Goed, de cijfers zien er gelukkig inderdaad beter uit. Dat is een verdienste van ons allemaal. Er is steeds meer mogelijk. Dat is een goede zaak. De finish is in zicht, maar we zijn er nog niet. Toch gaat de Vlaamse overheid net op dat moment een maatregel afbouwen die er mee voor heeft gezorgd dat onze kinderopvanginitiatieven relatief veilig konden blijven gedurende heel die periode.
Tot twee dagen geleden kon je als ouder bij de ziekte van je kind dat kind financieel ongestraft thuishouden. We weten allemaal dat wat voor kinderen, voor baby’s slechts een hoestje is, voor volwassen mensen echt een gevaarlijke ziekte kan zijn. Iedereen die kleine kinderen heeft of zich nog levendig kan herinneren hoe het was met kleine kinderen, weet ook dat die hoestjes of snotneusjes tijdens de winter wel heel frequent voorkomen. Dat is gewoon iets waar kleine kinderen tijdens de winter veel last van hebben.
Dat beleid heeft gewerkt. Dat heeft ervoor gezorgd dat heel weinig kinderopvanginitiatieven uiteindelijk hebben moeten sluiten, in het algemeen. Minister, nu schaft u dat af, en hoe. We weten dat de minister-president vaak voor zijn beurt versoepelingen aankondigt. De kinderopvanginitiatieven moesten dit afgelopen vrijdag vernemen, terwijl het gisteren is ingegaan. Dat is volgens de sector het zoveelste bewijs dat u hen niet serieus neemt. Net in deze sector schaft u de ondersteuning af, terwijl net deze medewerkers, ook mede door uw keuzes trouwens, nog niet zijn gevaccineerd, maar ook al die jonge ouders nog niet zijn gevaccineerd. Dat zijn net die mensen die nog niet aan bod zijn gekomen in de vaccinatiestrategie. Dat maakt het extra cru. Ik begrijp dat echt niet. Waarom brengt u hen net nu, net voor de finishlijn in gevaar?
Minister Beke heeft het woord.
Collega Anaf, ik begrijp dat u oppositie moet voeren omdat u in de oppositie zit, maar u moet dat wel op een eerlijke manier doen, en als u het dan toch op een oneerlijke manier doet, probeer dan uzelf niet tegen te spreken. Aan de ene kant zegt u immers dat de kinderopvang geen prioriteit is voor mij, dat dat blijkt uit alles wat het voorbije jaar is gebeurd, en aan de andere kant zegt u dat er in het voorbije jaar veel steun aan die kinderopvang is gegeven en vraagt u waarom we die niet voorzetten. Het is van twee dingen één.
Het klopt wel dat de we kinderopvang het voorbije jaar gigantisch hebben gesteund. In 2020 is 105 miljoen euro als compensaties naar de kinderopvang gegaan. Tijdens de eerste maanden van 2021 is maar liefst 34,5 miljoen euro als compensaties naar de kinderopvang gegaan. Dat is belangrijk, want we willen de kinderen zo veel mogelijk naar de kinderopvang brengen. Die kinderopvang moet open zijn, zodat de mensen kunnen gaan werken, maar ook vanwege de sociaal-pedagogische functies waarin de kinderopvang voorziet.
We hebben die beslissing niet als een dief in de nacht genomen. In oktober en november 2020 hebben we een dubbel mechanisme met een algemene compensatie en een selectieve compensatie uitgewerkt. De algemene compensatie houdt in dat de opvanginitiatieven worden gecompenseerd als opvangprestaties zouden wegvallen. De selectieve compensatie waarin we nu terechtkomen, houdt in dat de sluiting van een kinderopvanginitiatief vanwege een quarantaine of een besmetting ook in juni 2021 wordt gecompenseerd. Het blijft hetzelfde als voor de buitenschoolse kinderopvang, waar we compenseren dat de bubbel van vijftig personen voor enige hinder zorgt om op een normale manier te werken.
De heer Anaf heeft het woord.
Minister, u hebt totaal niet geantwoord op mijn concrete vraag waarom u dat net nu afschaft. Dat was een goede compensatiemaatregel. Al die jonge mensen die in de sector actief zijn, hebben geen prioritaire vaccinatie gekregen. Al de ouders die hun kinderen daar laten opvangen, hebben nog niet de kans gekregen zich te laten vaccineren. Dat is net de groep waarin er nog de meeste besmettingen kunnen zijn. Al de andere mensen hebben vaak al een vaccin gekregen. Ik begrijp niet waarom dat net nu wordt afgeschaft.
Wat de timing betreft, zal ik een mail voorlezen die ik zelf ook heb gekregen: “Beste ouders, we streven ernaar op een duidelijke manier te communiceren met onze ouders en we vinden het bijzonder jammer dat het ons door de laattijdige en onduidelijke communicatie vanuit de overheid niet makkelijk wordt gemaakt. Minister Beke heeft beslist vanaf 1 juni over te schakelen naar het systeem van selectieve compensatie. Het moet echter nog formeel worden goedgekeurd. We houden jullie op de hoogte.” Die mail dateert van 28 mei 2021. Wat moeten die ouders en de mensen in de kinderopvangsector nu denken? Ze hebben hier een aantal weken geleden gestaan. Zoveel steun vanuit de sector is er niet. Vertrouwt u ouders niet om de juiste keuzes te maken? Waarom schaft u dat net nu af?
De heer Daniëls heeft het woord.
Voorzitter, we hebben daar in het verleden al in de commissie over gesproken. Er zijn natuurlijk twee belangrijke partijen. Als er veel minder kinderen zijn, zien de kinderopvanginitiatieven hun inkomen terugvallen. Langs de andere kant zijn er de ouders die nog respijtdagen hebben en niet moeten betalen voor die dagen waarop hun kind afwezig is. Dat zijn twee elementen die hier een rol in spelen.
Minister, we hebben de communicatie ook gezien. We gaan ervan uit dat u op basis van cijfers kunt aantonen dat dit het geschikte moment is om met de algemene regeling te stoppen en met de selectieve regeling van start te gaan.
Mijnheer Anaf, ik moet zeggen dat er wel degelijk iets in de plaats is gekomen, namelijk de selectieve regeling in het geval een kinderopvanginitiatief door een mogelijke uitbraak wel degelijk moet sluiten.
Minister, als uit de analyse zou blijken dat er toch weer meer besmettingen zijn – wat we niet hopen –, is er dan een kans dat er opnieuw iets algemeens komt of is dat pad definitief verlaten?
Mevrouw Vandecasteele heeft het woord.
Minister, ik heb een nieuwsflash. De coronapandemie is nog niet voorbij. Nog niet iedereen is gevaccineerd en de mensen die in de kinderopvang werken, hebben geen voorkeursregeling voor vaccinatie gekregen. Het is onbegrijpelijk dat u die financiële compensatieregeling nu zo snel mogelijk wilt terugdraaien. U staat te springen, maar we zijn er nog niet.
Er is wel degelijk een groot verschil voor en na de coronapandemie. Nu zullen ouders opnieuw worden gestraft als ze een ziek kind naar de opvang brengen. Dat is net wat we nog steeds willen vermijden. Dit treft vooral mensen in armoede. Ze hebben het al niet breed, maar daarnaast zijn ze vatbaarder voor het virus en worden ze moeilijker bereikt met de vaccinatiecampagne. Dit zal die mensen dubbel zo hard treffen. Bovendien wordt dit een risico voor de kinderverzorgsters die in de kindercrèches al een jaar lang in de strijd tegen het coronavirus staan.
Minister, ik vraag u deze compensatieregeling voort te zetten tot de coronapandemie onder controle is.
Mevrouw Malfroot heeft het woord.
Minister, het is duidelijk: de kinderopvangsector en de ouders zijn hier weer de dupe. Twee weken geleden heb ik u verteld over Romina en Cindy. Zij zijn onthaalouders in het sui-generisstatuut. En dat wil zeggen dat zij verbonden zijn aan een dienst en dat zij voor de dagen waarop een kind niet aanwezig is, ook geen loon krijgen. Dat is heel simpel, want de ouder betaalt voor de afwezige dag, maar het geld dat de ouder betaalt, wordt geïnd door de dienst. In dit specifieke geval gaat er dus eigenlijk niets naar de sui-generisonthaalouder. Die zijn daar opnieuw getroffen. En ten tweede zijn natuurlijk ook de ouders getroffen, want zij moeten betalen volgens het principe ‘opvang bestellen, is opvang betalen’, ook al kan hun kind niet naar de opvang.
Ik denk dat u vergeet dat er in deze pandemie heel veel ouders zijn die getroffen zijn door werkloosheid en die het ook financieel lastig hebben, en voor wie het nu natuurlijk niet opportuun is om die ouderbijdrage aan te rekenen. Mijn vraag is dus ook heel simpel: waarom hebt u die algemene regeling afgeschaft? Want dit is totaal onrechtvaardig en zeer beledigend voor de sector en voor de ouders.
Mevrouw Schryvers heeft het woord.
De kinderopvangsector heeft het het voorbije jaar ook wel heel moeilijk gehad. Ze zijn in moeilijke omstandigheden een heel jaar blijven werken. Om hun zekerheid te geven, voor hun werknemers die er elke dag zijn blijven werken, en ook om ouders niet te laten betalen wanneer hun kinderen niet naar de opvang konden gaan, is er een algemene compensatieregeling uitgewerkt, heel terecht. Vlaanderen heeft daar in totaal, vorig jaar en dit jaar, al ongeveer 140 miljoen euro aan besteed. Dat is heel terecht, maar alles evolueert natuurlijk. En ondertussen zien we dat het virus vermindert, dat de vaccinaties vermeerderen en er dus ook weer meer kinderen naar de kinderopvang gaan. Dat is duidelijk. En daarom, collega Anaf, is het algemene compensatiemechanisme overgeschakeld naar een selectief compensatiemechanisme. U doet alsof alles is afgeschaft. Dat is niet zo.
Minister, ook in de volgende periode gaan we wel nog geconfronteerd worden met clusteruitbraken, vandaar mijn vraag. Zal die selectieve compensatie ook verdergezet kunnen worden in juli en augustus?
Mevrouw Groothedde heeft het woord.
Minister, we hebben het al vaak gehad over de compensatieregeling in de kinderopvang. Ik ben blij dat het een hele tijd geleden was. Maar nu wilt u eigenlijk het gewone reglement weer instellen, behalve in een paar uitzonderingen van collectieve thuisisolatie, sluiting of doelgroepisolatie.
Minister, dit is echt een ongelukkige samenloop van omstandigheden en een ongelukkige timing, als je het samenlegt. Die regeling kwam er om ervoor te zorgen dat ouders hun kind bij de minste zorg thuis zouden houden. Dat staat nu dus op de helling, vooral bij mensen die elke cent omdraaien. Mensen in kinderdagverblijven zijn niet prioritair gevaccineerd als zorgberoep. U weet dat daar grote ongerustheid rond is. En u weet ook wat de situatie in de kinderopvang nu is. Ze zijn altijd open gebleven. De omstandigheden waren nog zwaarder dan anders. Die zijn al loodzwaar. En de sfeer staat keihard gespannen. De mensen in de kinderopvang, dat ligt ‘à vif’.
Vorige week hebt u een heel menselijk signaal getoond, en nu krijgen ze een compleet ander signaal. Wat zijn de reacties uit de sector hierop, minister? Wilt u dit nog terugdraaien of uitstellen?
Mevrouw Saeys heeft het woord.
Het is inderdaad zo dat in de buitenschoolse opvang de algemene compensatie blijft. Bij de baby's en peuters in de opvang is er de selectieve compensatie. We voorzien dat dus nog altijd, wanneer er sluitingen zijn. Het is wel heel belangrijk dat we ook de leefbaarheid van de kinderopvanginitiatieven gaan monitoren en dat we kijken naar de bezettingscijfers van deze maand. Mijn vraag is of dat gaat gebeuren, en dan het liefst maand per maand, om te kijken of de maatregelen die nu lopen, voldoende zijn.
Minister Beke heeft het woord.
Collega’s, wat het vaccineren van mensen in de kinderopvang betreft was ik daar als minister bevoegd voor de kinderopvang absoluut voor. Maar als minister bevoegd voor de volksgezondheid met als doel zoveel mogelijk mensen zo snel mogelijk te vaccineren, heb ik een andere beslissing moeten nemen tijdens de interministeriële conferentie. We hebben dat moeten doen omdat andere ministers, andere regio’s en andere overheden daar allerlei andere zaken aan koppelden: het vaccineren van de brandweer, de Civiele Bescherming, het leger, de douaniers, het onderwijs enzovoort.
We hadden daar allemaal op kunnen ingaan maar dan konden we vandaag niet zeggen dat we al 52 procent van de Vlamingen hebben gevaccineerd. Dat had ons inzake vaccinatiesnelheid enorm achteruit gesteld, ook tijdens de volgende maand.
Van twee dingen één: men kan niet bij de eerste ronde, bij de vraagstelling over vaccinaties, vakantieplannen enzovoort aan de minister vragen wat hij zal doen om zoveel mogelijk Vlamingen te vaccineren tegen de vakantie en aan de andere kant vragen waarom al die verschillende doelgroepen niet zijn voorgetrokken. Dat zijn stellingen die hier zijn geponeerd en waar ik eventjes de puntjes op de i wil zetten.
Als het alleen over de kinderopgang had gegaan en we daarover een akkoord hadden bereikt, dan zou ik het niet gelaten hebben. Maar de kar werd door anderen overladen waardoor we daartoe verhinderd werden.
Bovendien zult u zich herinneren – die instructie is meer dan twee maanden oud – dat we met de overschottenregeling honderden mensen in de kinderopvang hebben gevaccineerd. Mensen in het kleuteronderwijs en bij de politie kunnen wel prioritair mee aan bod komen.
Telkens als ik in een vaccinatiecentrum kom, vraag ik of men met die problematiek van overschotten is geconfronteerd, of men daar gebruik van heeft gemaakt en hoe dat het geval is geweest. Vandaar dat ik durf te zeggen dat velen op die manier mee zijn gevaccineerd.
Wat de compensatieregelingen betreft, hebben wij op zich niets afgeschaft. Hier wordt gezegd dat ik nu plots een regeling afschaf. Wij hebben vorig jaar een dubbele regeling uitgewerkt: een algemene regeling en een specifieke, selectieve regeling. We hebben toen afgesproken dat we dat zouden doen op basis van de circulatie van het virus en het aantal besmettingen en dat we dat maand na maand zouden monitoren en dat ook maand na maand zouden beslissen.
Wanneer dus het aantal besmettingen daalt van 1499 naar 732, dan moet men daar ook de consequenties uit trekken. Collega Daniëls, u vraagt me wat er gebeurt wanneer dat cijfer opeens opnieuw zou stijgen. In dat geval zal ik naar de regering gaan en dan hoop ik steun te krijgen, ook van de N-VA, om dat opnieuw voor die maand te doen. Ik ben blij dat u dat ook zo naar voren hebt gebracht.
Wat de kinderopvang betreft, is er geen enkele Vlaamse Regering die in één legislatuur tijd zoveel in de kinderopvang investeert, los van die 140 miljoen euro aan compensaties. Men doet hier nu alsof dat euro’s zijn die niet tellen maar het gaat dus wel degelijk over 140 miljoen euro aan compensaties voor de kinderopvang. Dat zijn terechte compensaties die ervoor moeten zorgen dat zij kunnen blijven werken tijdens deze pandemie.
Daarnaast zullen we structureel 120 miljoen euro bijkomend investeren in de kinderopvang. Het gaat over een groei van 17 procent van het budget. Geen enkele Vlaamse Regering heeft dat ooit voordien gedaan. Daarmee wil ik niet zeggen dat we er al helemaal zijn. We hebben het daar bij een eerdere gelegenheid ook al over gehad maar niemand kan ontkennen dat hier een historische stap wordt gezet, ook richting de kinderopvang.
Voorzitter, dat is wat ik wilde zeggen en daarmee heb ik twee minuten tijd teruggegeven.
De heer Anaf heeft het woord.
Minister, het is duidelijk wat de beslissing was. Maar de realiteit is dus wel dat heel veel van die mensen die in een kinderopvanginitiatief actief zijn, nog niet gevaccineerd zijn, en ook heel erg veel van de ouders die hun kinderen daarnaartoe brengen. Dus u brengt die allebei in gevaar, net voor de finishlijn, op het moment dat het virus nog wel in onze samenleving aanwezig is. U zorgt voor ongerustheid bij de kinderopvanginitiatieven, u hebt er ook voor gezorgd dat ze misnoegd zijn over de late communicatie, én u brengt ouders in de problemen die nu moeten gaan nadenken of ze toch moeten thuisblijven, en of ze dan moeten betalen ondanks het feit dat hun kind die dag niet naar de kinderopvang geweest is.
Ik vind dat een slechte beslissing. Het was veel beter geweest om ermee te wachten tot op het moment dat alle mensen – zeker al die ouders – minstens hun eerste vaccin hadden kunnen krijgen. Dan had u ze niet in gevaar gebracht. Eigenlijk is dat symptomatisch. Een paar weken geleden stond de sector nog op straat omdat ze vinden dat ze te weinig gehoord worden, nu komt dit opnieuw er nog eens bovenop. Dat gaat niet helpen voor het vertrouwen van de kinderopvangsector. Nochtans verdienen ze enorm veel waardering van ons allemaal. (Applaus bij Vooruit)
De actuele vraag is afgehandeld.