Verslag plenaire vergadering
Verslag
Mevrouw Schauvliege heeft het woord.
Minister, collega’s, onze waterlopen behoren tot de vuilste in Europa. Met de huidige plannen zal het nog minstens twintig jaar duren vooraleer we dat probleem echt hebben opgelost. We weten wat de belangrijkste bronnen van die waterverontreiniging zijn: het afvalwater van woningen die niet aangesloten zijn op de riolering, de overbemesting van de landbouw en industriële lozingen.
Europa legt ons in de Europese kaderrichtlijn Water op dat we tegen 2027 al onze waterlopen proper moeten hebben. Want op dit moment voldoet geen enkele waterloop aan die Europese norm. Maar er is meer: de plannen die nu op tafel liggen, tonen ook niet aan dat we die norm tegen 2027 voor al onze waterlopen zullen halen. Niet een beetje minder, is onze ambitie, maar we gaan maar voor 10 procent van onze waterlopen ernaar streven om de goede waterkwaliteit die we zouden moeten hebben, te halen. Of anders gezegd: 15 van de 195 waterlopen zullen tegen dan in een goede toestand zijn. Dat kaartte de milieubeweging deze week aan. Ze maande de Vlaamse Regering aan tot ambitie en stelde een aantal concrete acties voor richting huishoudens, richting landbouw en richting industrie.
Mijn vraag is dan ook, minister: waarom heeft de Vlaamse Regering ervoor gekozen om in die plannen maar een ambitie te hebben om voor 15 van de 195 waterlopen die goede toestand te verkrijgen en bent u van plan om de voorgestelde acties van de milieubeweging richting huishoudens, landbouw en industrie versneld door te voeren?
Minister Demir heeft het woord.
Dank u wel, collega Schauvliege. Ik weet dat u bekommerd bent om de waterkwaliteit in Vlaanderen. Dat is geen nieuws voor mij. U houdt ook veel betogen daarover in de commissie. Maar ik moet misschien wel duidelijk de context schetsen. U verwijst naar de stroomgebiedbeheerplannen van 2022-2027 en maakt daarover een analyse. Ik laat die voor uw rekening, want het gaat over een ambtelijk ontwerpplan dat afgerond werd in juni 2020 en er loopt een openbaar onderzoek tot en met 14 maart van dit jaar. Dat wil dus zeggen dat er een brede consultatieronde bezig is en dat het ook de bedoeling is dat er waarschijnlijk concrete constructieve voorstellen zullen komen.
Daarna zal dat natuurlijk ook wel naar ons komen. Ik verwijs naar de actiegroep De Groene Delle, waarbij ik dat onderzoek toch wel heel au sérieux heb genomen. Dat dient daarvoor. Uiterlijk op 21 december 2021 zal de Vlaamse Regering beslissen over deze plannen. Het spreekt voor zich dat ik ze mee in lijn zal brengen met de Blue Deal. Die is goedgekeurd in juli 2020. Het plan waarnaar u verwijst is van juni 2020. Ik weet dat we dat waarschijnlijk zullen bekijken. Maar laat nu even dat openbaar onderzoek zijn werk doen. Wij zullen bekijken welke bijkomende maatregelen er nodig zullen zijn.
Mevrouw Schauvliege heeft het woord.
Minister, dank u voor uw antwoord. Het klopt natuurlijk wel dat die plannen al een tijdje in openbaar onderzoek zijn en dat ze al een tijd geleden werden opgemaakt. Maar toch is daarin een ernstig probleem, dat we onlangs in de Pano-reportage zagen, niet helemaal vervat. We hebben toen gezien dat meer dan 400.000 gezinnen niet zijn aangesloten op riolering. Vlaanderen heeft al heel veel geïnvesteerd in riolering. Maar om die laatste investering te doen, dat zal een hele pak geld kosten. Tegelijkertijd zijn we ook bezig met het verlenen van vergunningen voor het bouwen van woningen op plekken waar er geen riolering ligt. Lijkt het u dan niet logisch om nu al, meteen, de beslissing te nemen om geen vergunningen meer te kunnen afleveren voor plekken waar de riolering niet is aangelegd? Dat zou al een stap in de goede richting zijn en zo maken we het probleem niet groter dan het nu al is.
De heer Pieters heeft het woord.
Minister, het syntheserapport van de oppervlaktewaterkwaliteit toont dat sommige metingen omlaag gaan en sommige omhoog. Sinds de jaren negentig is het wel serieus verbeterd. Ik moet u erop wijzen dat bij mij lokaal het aantal bevers serieus toeneemt. Dat beestje is een liefhebber van proper water. Dat toont aan dat het vooruitgaat.
De beheersplannen werden opgesteld of zijn begonnen in 2016. Daarmee kwamen of komen we er niet. Dan is er nog het actieplan ‘Droogte en Wateroverlast 2019-2021’. Dat moest het een beetje bijsturen. De impact van de droogte is de afgelopen jaren serieus waarneembaar. De rivieren lopen leeg, er is een beetje verzuring. Het is niet zo gemakkelijk om de waterbalans in evenwicht te krijgen.
Welke maatregelen gaat u als eerste invoeren om concreet een oplossing te bieden? Zijn dat dan ook maatregelen die in de Blue Deal zijn ingeschreven?
De heer Vandaele heeft het woord.
We weten dat de verbetering van de oppervlaktewaterkwaliteit de laatste jaren hapert. Dat weten we. Dat hebben we in de commissie al vaak besproken. Maar er wordt wel aan gewerkt. De stroomgebiedbeheersplannen die in de maak zijn, werden al genoemd. We weten ook dat er extra geïnvesteerd is in riolering, collega Schauvliege, om net die huishoudelijke vuilvracht in het afvalwater te zuiveren. Er zijn 180 extra projecten, 291 miljoen euro extra. Dat is toch niet niets. MAP 6 wordt bijgesteld. MAP 7 wordt voorbereid. We weten, minister, dat u resultaten wilt. Voorzitter, mijn partij vertrouwt erop dat die resultaten er zullen komen.
De heer Tobback heeft het woord.
Minister, ik denk dat uw antwoord getuigt van enige goede wil. Ik kan dat alleen maar toejuichen. Maar ik stel vast dat u nood hebt aan verschillende partners. Collega Vandaele heeft ook al naar MAP 6 en het mogelijke MAP 7 gekeken. Naast het syntheserapport probeer ik nog andere publicaties te volgen. Ik zie het edito van Boer & Tuinder, dat vandaag online en morgen waarschijnlijk op papier te zien is. Daarin zegt de voorzitter van Boerenbond gewoon dat het waterprobleem gecombineerd met mest aan de droogte te wijten is en doordat er slecht gemeten wordt. Het is dus de fout van de administratie. Boerenbond is betrokken bij het overleg. Ik had graag geweten hoe dat overleg loopt. Er is een stakeholdersoverleg over MAP 6, een MAP 6+. Is het mogelijk om inzage te krijgen in de handelingen van dat stakeholdersoverleg? Zo kunnen we zelf eens afwegen of het uw schuld is, en dan zullen we dat met veel plezier zeggen, dan wel of we u moeten helpen tegen een aantal anderen, en dan zullen we dat ook met veel plezier doen.
Collega Rombouts, voor alle duidelijkheid, ik probeer in de mate van het mogelijke te wisselen tussen oppositie en meerderheid.
Dank u wel, voorzitter, ik had enkel mijn hand niet zo hoog opgestoken.
Ik zie alles, met de nadruk op alles.
Perfect. Het is goed dat we dat weten.
Ik wil kort aansluiten bij deze vraag omdat de waterkwaliteit ons inderdaad allemaal na aan het hart ligt.
Minister, ik was eveneens geschrokken door een aantal stellingnames alsof voor een aantal waterlopen, zijnde 43 in totaal, geen maatregelen meer zouden worden genomen. Over welke waterlopen gaat het en hoe moet ik dit interpreteren, want het is toch wel zorgwekkend wanneer dat op die manier geformuleerd is? Ik denk dat de stroomgebiedbeheersplannen net de mogelijkheid bieden om, afhankelijk van de lokale situatie, maatregelen op maat te kunnen nemen voor de diverse sectoren die een impact hebben op die waterlopen.
Minister, u weet ook dat er een zekere uitdaging ligt wat de rioleringsprojecten betreft. We bekijken hoe we dat kunnen versnellen en we kijken vooral uit naar een versnelling in de doorlooptijd van de rioleringsprojecten. Ik grijp hier dan ook nogmaals de kans om u te vragen of u daar intussen al stappen voorwaarts hebt kunnen zetten en hoe u die planning ziet.
Minister Demir heeft het woord.
Ik dank de sprekers voor hun tussenkomsten.
Mevrouw Schauvliege, u verwijst naar de vergunningen. Wanneer er geen rioleringen zijn in een bepaalde woonwijk en men vraagt een vergunning aan, dan zijn het de lokale besturen die daarover beslissen. Na het zien van die Panoreportage denk ik dat de lokale besturen daar ook niet te lichtzinnig over mogen gaan. Dat doen zij hopelijk ook niet. Ik zou dat toch niet doen. Ik vind riolering in het Vlaanderen van de 21e eeuw een kwestie van basishygiëne. Daarnaast is het ook goed voor de waterkwaliteit.
We doen inderdaad verhoogde investeringen in heel wat rioleringen, ik wil dat nog eens benadrukken. We hebben destijds een vriendelijke brief geschreven aan de lokale besturen om hun te vragen om hun projecten in te dienen, ook als die voor iets later gepland zijn. Het gaat over 118 gemeenten. Ze hebben dat nu naar voren geschoven en er is ook 291 miljoen euro uitgetrokken voor investeringen. Het is de bedoeling om de inspanningen inzake waterkwaliteit te verhogen, wat betekent dat we op verschillende fronten zullen moeten werken: lokale besturen, huishoudens, industrie en landbouw.
We hebben een digitaal kunstmestregister geïntroduceerd. Dat lijkt me belangrijk in deze context. Daarnaast is er overleg met de landbouworganisaties naar aanleiding van de eerste resultaten van het zesde mestactieplan. Die vragen om bijkomende inspanningen. De resultaten van de evaluatie van het zesde mestactieplan zijn niet goed en het is dan ook logisch dat we allemaal bijkomende inspanningen zullen moeten leveren. Niets doen is geen optie en dat geldt op al die fronten: riolering, industrie en landbouw.
Collega Schauvliege, het ambtelijk ontwerpplan komt naar de regering op 21 december 2021. Het openbaar onderzoek loopt tot 14 maart. Daar zal ongetwijfeld heel wat bij komen. Dit moet ook gealigneerd worden met de Blue Deal, die toch heel ambitieus is. Dat hoor ik ook van verschillende experten. De Vlaamse Regering zal daar bijna een half miljard euro in investeren. Zodra het openbaar onderzoek en de brede consultatieronde zijn afgerond, is het aan ons om daar verder werk van te maken. Het spreekt voor zich dat ik dit zal aligneren met de doelstellingen uit de Blue Deal. Tijdens de besprekingen had zowel de meerderheid als de oppositie heel veel voorstellen ingediend.
Veel van die zaken, misschien zelfs allemaal, zitten daarin. Het is nu een kwestie van dat deze legislatuur uit te voeren.
Mevrouw Schauvliege heeft het woord.
Minister, ik dank u voor uw antwoord. Het klopt dat lokale besturen zelf de vergunningen verlenen, maar de voorwaarden worden wel vaak bepaald door de Vlaamse overheid. Dit ging over de vraag of u ertoe bereid bent om de definitie van een goed uitgeruste weg bij te stellen, om ook riolering op te leggen.
Maar goed, minister, water is voor u een absolute prioriteit. ‘Ik lig er wakker van.’ Dat is wat u deze zomer zei in een interview. Jammer genoeg is dat niet terug te vinden in de plannen die nu in openbaar onderzoek zijn. Daar is de ambitie slechts 15 rivieren van de 195 gezond maken. Dat is dus niet voldoende, want de impact van vuil water op onze natuur, onze leefomgeving, onze gezondheid en onze economie, is echt groot.
Minister, ik roep u er dan ook toe op – en u geeft mij veel hoop in uw antwoord – om nog een tandje bij te steken zodat we overal in Vlaanderen proper water kunnen krijgen.
De actuele vraag is afgehandeld.