Verslag plenaire vergadering
Verslag
De heer Vanryckeghem heeft het woord.
Voorzitter, minister, collega’s, vrijdag komt het Overlegcomité opnieuw samen. Men zal dan wellicht bekijken op welke manier we de feestdagen zullen vieren en of er sprake kan zijn van de heropening van de winkels.
Na de aankondiging gisteren van president Macron dat vanaf zaterdag alle winkels opnieuw opengaan in Frankrijk, blijft België met zijn gesloten handelszaken een eiland in Europa. Het gevaar bestaat dat de burgers naar de ons omringende landen zullen trekken voor inkopen, wat opnieuw een negatieve impact zou hebben op onze economie.
Daarnaast blijkt uit een Amerikaans onderzoek dat kort verblijven op een plaats waar weinig volk komt, zoals in winkels met beperkte toegang, slechts een beperkt risico op besmetting inhoudt. Bovendien verklaarde de federale minister van Middenstand in de Kamer tijdens de bespreking van zijn beleidsnota dat hij wil dat het Overlegcomité zich vrijdag ernstig buigt over een heropening van de winkels en de horeca. Als dat niet kan op korte termijn, zal hij op zijn minst een aantal noodzakelijke versoepelingen voorstellen.
Intussen klinkt ook de roep van de lokale handelaars steeds luider om enkele versoepelingen toe te laten zodat hun najaar niet volledig de mist in gaat. Ubbe Descamps, zaakvoerder van de winkelketen Brooklyn, riep vorige week nog op om de retail opnieuw te openen, uiteraard met inachtneming van alle veiligheidsvoorschriften, een oproep die trouwens door zijn collega’s werd onderschreven. De lokale handelaars hebben intussen al heel wat voorzorgsmaatregelen genomen om het winkelen veilig te laten verlopen en zijn er dus zeker klaar voor. De consumenten willen niets liever dan opnieuw veilig te kunnen shoppen bij hun favoriete winkelier en zijn er dus ook klaar voor. Het is nu aan de politiek om te tonen dat ook zij er klaar voor is.
Minister, zult u en zal de Vlaamse Regering op het Overlegcomité pleiten voor een heropening van de winkels onder bepaalde modaliteiten en zo ja, onder welke?
Minister Crevits heeft het woord.
Mijnheer Vanryckeghem, deze vraag lijkt goed op die van vorige week en mijn standpunt is in dezen ook niet veranderd. Ik heb vorige week gezegd dat ik vind dat er perspectief moet komen voor onze handelaars om twee redenen. Zo blijkt uit gesprekken met uitbaters van niet-essentiële winkels – en dat zijn vaak zeer emotionele verhalen – dat die mensen vaak al tienduizenden euro hebben geïnvesteerd in een veilige winkel. Zij zien nu, en dat is de tweede reden, dat andere landen hun winkels opnieuw openen waardoor winkeltoerisme ontstaat, en smeken ons dus om perspectief te bieden. Maar, collega's, we bevinden ons nog altijd in een moeilijke fase en midden in een gezondheidscrisis. Het is dan ook belangrijk dat elke maatregel die we nemen, goed wordt afgewogen en dat we bekijken of een versoepeling kan binnen een beheersingsstrategie. Dat is een strategie waarin de opmars of de verspreiding van het virus niet wordt gestimuleerd.
Mijnheer Vanryckeghem, vanochtend hebben we met de kern van de Vlaamse Regering samengezeten met een aantal vertegenwoordigers van niet-essentiële winkels. De heer die u noemt, nam deel aan het gesprek. Ik heb daarvan twee zaken onthouden.
Ten eerste is er, zoals u zelf zegt, een hele grote vraag om heel binnenkort – want december is een ongelooflijk belangrijke maand – te kunnen openen, maar tegelijkertijd is er een enorme verantwoordelijkheidszin om op een veilige manier te werken. Zij zijn bereid om zich aan heel veel voorwaarden te onderwerpen. Er zijn al protocollen over hoeveel mensen men binnen kan ontvangen en op welke manier dat dan moet gebeuren. Zij zijn dus zeker bereid om zich naar zeer veel voorwaarden te schikken, maar vragen heel dringend perspectief. En ik ben zeker bereid om hen daarin te steunen. Op voorwaarde dat alle maatregelen worden genomen om de verspreiding van het virus niet te stimuleren, en als dat kan binnen een veilig kader, moeten we ervoor zorgen dat niet-essentiële winkels opnieuw open kunnen gaan.
De heer Vanryckeghem heeft het woord.
Minister, dank u wel voor uw hoopgevende antwoord. Wij moeten inderdaad met alle middelen en met de grootste aandacht voor de volksgezondheid vermijden dat er vanaf zaterdag een shoppinggolf komt richting Frankrijk of Nederland naar de winkelketens zoals Auchan en andere. Onze absolute prioriteit moet de heropstart zijn van onze Vlaamse retail. Onze hardwerkende Vlaamse ondernemers vragen zeer terecht perspectief en duidelijkheid. Zij verdienen dit heel erg in deze vreemde, barre, onzekere tijden.
Mevrouw De Vreese heeft het woord.
Als er één ding zeer duidelijk is, is het dat er zeer veel begrip en steun is voor de vraag van onze handelaars. Dat was hier vorige week ook al duidelijk. Dat moet natuurlijk in veilige omstandigheden gebeuren en zonder dat het virus zich verder verspreidt.
Ik vroeg u, minister, om de noodkreet van de sector te aanhoren, om die serieus te nemen. Ik ben dus ook zeer blij dat dat overleg er geweest is. Het is immers cruciaal om de stem van die sector mee te nemen richting het Overlegcomité.
We zien dat de winkels in onze buurlanden weer opengaan. Macron heeft beslist dat de winkels in Frankrijk vanaf zaterdag open kunnen. We zien nu al heel veel mensen over de grenzen gaan shoppen. Dat kan natuurlijk niet de bedoeling zijn. Dat zorgt voor een zeer groot onrechtvaardigheidsgevoel bij onze ondernemers. Ik denk dat dat ook terecht is. Oneerlijke concurrentie heerst bij de detailsector, maar bijvoorbeeld ook bij andere sectoren zoals de evenementensector. Minister, kunt u ook daarin een rol spelen? Is er overleg met de buurlanden? Hoe kunnen we dat eventueel nog verder bekijken?
Mevrouw Gennez heeft het woord.
Collega’s, gezondheid is ons grootste goed, dat beseffen we vandaag meer dan ooit, denk ik. Maar zuurstof voor de economie is natuurlijk ook belangrijk. De handelsfederatie Comeos geeft een omzetverlies van 4 miljard euro aan op dit moment ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. Ik denk dat het inderdaad tijd is om geleidelijk en slim ook de niet-essentiële winkels perspectief te geven. Laten we voor een slimme heropening gaan, op afspraak, zonder mensenmassa’s, zonder funshopping, met een beperkt aantal klanten per vierkante meter, spreiding van klanten in de tijd, en vooral op het juiste moment, zodat deze vreselijke pandemie zo snel mogelijk de wereld uit is.
De heer Vande Reyde heeft het woord.
Minister, het zal u niet verbazen dat, net als vorige week, ikzelf en mijn fractie hopen dat de vraag van de sector kan. Maar, zoals u terecht zegt, we houden een slag om de arm: als het kan gezien de evolutie van de besmettingscijfers. Ik ben trouwens blij dat u die vraag meeneemt. We zullen zien wat het resultaat is.
Ik zou kort iets anders willen aanraken. Terwijl de lokale, fysieke winkels dicht moeten, zien we weer dat er een hele opstoot is van buitenlandse webshops. We kunnen dat uiteraard niet verbieden, dat is ook niet de bedoeling. Maar ik zag deze week dat een groot Nederlands onlinebedrijf een hele promocampagne richt op onze lokale handelaars onder het mom van ‘Belgisch lokaal kopen’. Ze werden daar ook gesteund door een bekende Vlaming die het lokaal ondernemerschap voor de VRT moet promoten, wat ik heel bizar vond. We weten dat we die zaken niet kunnen verbieden, daar gaat het ook niet over. Mijn vraag is: hoe gaan we de lokale handel, de fysieke winkels met mensen van vlees en bloed in de toekomst fundamenteel ondersteunen met de sector en de overheid samen om die onlinehandel ook in Vlaanderen te houden?
Mevrouw Malfroot heeft het woord.
Uiteraard zijn ook wij van mening dat een heropening van de winkels zou moeten kunnen indien dat georganiseerd kan worden op een veilige manier, eventueel op afspraak en met naleving van de veiligheidsvoorschriften. Wij willen ook vermijden dat de mensen nu gaan shoppen in het buitenland, want dat wordt alleen maar slechter voor onze economie. Wij willen ook niet dat zij het virus vanuit het buitenland opnieuw naar België brengen.
Minister, bij de sluiting in oktober was er beloofd om na een maand te evalueren. Hebt u intussen de resultaten van die evaluatie? Zo ja, kunt u die met ons delen?
Minister Crevits heeft het woord.
Collega’s, ik ben blij met de steun die er hier kamerbreed is om vrijdag op het Overlegcomité de situatie van de niet-essentiële winkels mee te nemen en te pleiten voor een zo snel mogelijke heropening om diverse redenen, maar uiteraard een heropening die de verspreiding van het virus niet stimuleert. Ik denk dat we met die kamerbrede boodschap vanuit het parlement naar het Overlegcomité kunnen stappen. Wat die voorwaarden precies zijn, moet nog uitgemaakt worden. Ik weet dat een aantal experten nu aan het bekijken is onder welke modaliteiten men wat kan toelaten.
Maar elke sector is specifiek. Ik geef een voorbeeld. Ik denk dat het collega Gennez was die het had over winkelen op afspraak. U weet dat ik daar een grote fan van ben. Deze ochtend in het overleg waren ook de verantwoordelijken van de kringwinkels aanwezig. Ze zeiden: veel mensen die bij ons komen winkelen, hebben geen telefoon. Voor hen is het dus moeilijk om een afspraak te maken. We moeten dus ook een aantal praktische zaken in ogenschouw nemen. Daarom vind ik het zo belangrijk dat we vanochtend met een brede groep mensen hebben kunnen overleggen. Zo zeggen juweliers: een juweel kopen, doe je niet alleen. Voor hen is click & collect ook moeilijk, want het is raar om een juweel af te halen als je dat niet gezien en gevoeld hebt. De zorgen zijn dus bijzonder specifiek, zeker ook in de retailsector. Voor kledij is het rampzalig: de voorbije maand hebben heel veel kledingwinkels collecties zien binnenkomen, maar ze geraken niet buiten. Zelfs diegenen die zeer goed online verkopen, halen toch maar 10 tot 15 procent van de normale omzet. Dat zijn dus heel erg lage cijfers.
Collega’s, om die reden denk ik dus dat we daar, met heel veel zorg voor de gezondheid, vrijdag toch over moeten spreken en een perspectief geven, zonder zotte dingen te doen. Dat lijkt me zeker niet aan de orde. Want nog veel erger dan geduld oefenen, is hervallen. Dus we moeten toch op elk moment die afweging maken.
Collega Vande Reyde, ik was echt pissed off – ik weet niet of ik dat hier zomaar mag zeggen – of slechtgehumeurd toen ik die campagne zag. Ik vind het eigenlijk verschrikkelijk pijnlijk om te zien hoe assertief en agressief ook onze markt overspoeld wordt met zeer professionele platformen. We hebben het er al over gehad. Ik denk dat het niet goed zou zijn, mocht ik zeggen dat de Vlaamse overheid een platform zal oprichten. Maar het is niet voor niets dat ik 750.000 euro vrijgemaakt heb om zeer intensieve sessies te geven aan ondernemers om zelf hun webgebeuren uit te bouwen. Ik weet niet of u het weet, maar de eerste sessie heeft ondertussen al plaatsgevonden. Er waren meer dan driehonderd inschrijvingen, heel veel praktische vragen. Dat is dus voor VLAIO (Agentschap Innoveren en Ondernemen) een enorm succes. We gaan dat nu dus vasthouden. Er volgen er nog een aantal. We gaan mensen ook individueel begeleiden om dat online gebeuren goed uit te bouwen, want het is voor een aantal zaken niet vijf voor twaalf maar bijna vijf na twaalf. U hebt dus zeer terecht opgemerkt dat het een beetje vreemd was dat iemand die hier lokale aankopen moet promoten, andere grote dingen gaat promoten. Maar ik doe dus alles wat in onze mogelijkheden ligt om mensen te begeleiden en bij te staan.
Collega Malfroot, u had het over de evaluatie na een maand. De afspraak die op het Overlegcomité gemaakt werd, is dat de maatregelen tot 13 december blijven gelden en dat er na een maand – dus op het Overlegcomité van volgende vrijdag – een evaluatie komt, ook voor de niet-essentiële winkels. Die is nu bezig. U weet dat er in de exitstrategie heel strenge protocollen waren voor hoe je in een winkel kan shoppen. Die worden nu ook herbekeken, om na te gaan op welke wijze we tot een veilige heropening van niet-essentiële winkels kunnen komen.
Collega De Vreese, u had een vraag over de evenementen. Het is bijzonder, maar morgenochtend om 8 uur hebben we met de kern van de regering een afspraak met een aantal vertegenwoordigers van de professionele evenementensector. Zij zijn ook zeer geïnteresseerd om, bijvoorbeeld als er een opening van de niet-essentiële winkels komt, de begeleiding te doen in drukke winkelstraten. We gaan dus met hen bekijken op welke manier ze daar een toegevoegde waarde kunnen bieden. Maar we houden dit absoluut ook vast.
Collega Vanryckeghem, bedankt dat u deze actuele vraag stelt. Ze leek eigenlijk op de vraag van vorige week, maar het is natuurlijk een mooi signaal dat hier kamerbreed gegeven wordt richting het Overlegcomité van vrijdag. In die zin is ze dus voor mij ook bijzonder actueel en waardevol.
De heer Vanryckeghem heeft het woord.
Minister, ik ben uitermate blij dat u op kamerbrede steun kunt rekenen om vrijdag naar het Overlegcomité te gaan en ons pleidooi daar te verdedigen. Ik heb er alle vertrouwen in dat u – met inachtname van de noodzakelijke maatregelen voor de volksgezondheid – onze ondernemingen maximale kansen zult geven in de toekomst.
In de marge hiervan wil ik u vragen of u vrijdag eventueel ook over de horeca wilt spreken, en eventueel een differentiatie maken tussen de restaurants en cafés. Er zijn ongelooflijk veel restaurants die veel inspanningen hebben gedaan tijdens de eerste lockdown. Misschien kan er een onderscheid worden gemaakt tussen de twee.
De actuele vraag is afgehandeld.