Verslag plenaire vergadering
Verslag
De heer Bothuyne heeft het woord.
Ik wilde een vraag stellen over de horecasector, de distributiesector en de restaurants, cafés en winkels. Die ondernemingen liggen ons allemaal nauw aan het hart. We gaan er allemaal heel graag naartoe, persoonlijk heb ik wel een iets grotere voorkeur voor de restaurants en cafés dan voor de winkels. De ondernemingen zijn ook zeer belangrijk omdat ze de werkplaats van honderdduizenden werknemers zijn die op dit moment noodgedwongen thuis zitten of hun werkvolume drastisch verminderd zagen worden. Gisteren was er nog de noodkreet van Comeos, die de distributiesector en de sector van de grote winkelketens vertegenwoordigt. Die noodkreet ging over de economische leefbaarheid in tijden van lockdown. Ze vroegen dan vooral om de huur van winkelruimtes met minstens een maand op te schorten en om extra ondersteuning te krijgen voor zowel de handelszaken als voor de verhuurders. Comeos verwees naar het systeem in Frankrijk, waar met belastingkredieten wordt gewerkt om de verhuurders voor een deel te compenseren. Vreemd genoeg stuurde Comeos dat eisenpakket naar de Federale Regering, terwijl deze Vlaamse Regering al een regeling heeft uitgewerkt om de vaste kosten, waarvan de huurlasten een belangrijk onderdeel zijn, te compenseren.
Naast het Vlaamse beschermingsmechanisme is er ook een regeling voor de handelshuur, waar onder andere mevrouw De Vreese en ikzelf in het verleden al vragen over gesteld hebben. Die regeling is net vorige week vrijdag verlengd, minister. Rond die handelshuur is misschien meer mogelijk, want de handelshuur is een bijzonder belangrijke kost voor heel veel horecabedrijven en winkeliers in Vlaanderen.
Wat kunnen wij meer doen om die belangrijke kostenpost van de ondernemers te lenigen? Hoe ondersteunen we hen in deze moeilijke tijden?
Minister Crevits heeft het woord.
U verwijst terecht naar de beslissing die we met de Vlaamse Regering vorige week vrijdag hebben genomen. Zo willen we voor de huurders de mogelijkheid om de huurlening aan te vragen tot maart 2021 uitbreiden. Als ik naar het aantal afgesloten contracten tot op vandaag kijk, dan moet ik wel vaststellen dat dat er niet zo veel zijn. Er zijn op dit ogenblik 508 aanvragen om zo’n overeenkomst af te sluiten, en er zijn 325 leningen goedgekeurd. Het gemiddelde bedrag per lening bedraagt iets meer dan 8000 euro. Wij zijn op zoek naar de reden waarom het er maar zo veel zijn. Voor de kas van Vlaanderen is dat natuurlijk goed, maar de maatregel is toch bedoeld om heel veel bedrijven die handelshuur moeten betalen te helpen. Een van de oorzaken ligt in het feit dat er wat spanning zit op de stimulans voor de verhuurder om een maand huur kwijt te schelden en dan een garantie voor twee maanden huur te krijgen. Het kan een optie zijn om de periode, dus het aantal maanden waarvoor je een lening kunt krijgen, nog uit te breiden om zo de garantie te vergroten die je aan de verhuurder geeft dat ze hun huur zullen ontvangen nadat ze een maand huur hebben kwijtgescholden. Die piste kunnen we bewandelen om wat soelaas te bieden.
We zien anderzijds ook dat op veel plaatsen de problemen niet zo groot zijn. In de grote toeristische centra, waar de handelshuren keihoog zijn, kunnen ondernemers echter wel in grote problemen raken, ook al gaat het beschermingsmechanisme tot 60.000 euro. Dat is dan louter en alleen door de hoge handelshuren die ze moeten betalen. Daarom bekijken we die nieuwe piste, in de hoop dat we verhuurders daarmee beter over de streep kunnen trekken.
Ik denk dat die piste de juiste is, minister. We kennen niet alleen de lockdown van april en mei, maar we kennen ondertussen ook alweer een nieuwe lockdown die twee maanden lijkt te zullen duren. Dat heeft een bijzonder zware impact op onze horeca en winkels. We moeten deze bedrijven in deze moeilijke tijd versterken. Het minimum dat we kunnen doen, is onder andere voor minstens vier maanden hun huur overnemen. Ik hoop dat u daarin snel succes boekt.
Ik heb nog een bijkomende vraag, minister. Heel veel consumenten zien zich nu genoodzaakt om zich op onlineshoppen te richten. Dan komt men heel snel terecht op buitenlandse onlinewinkels. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat we onze Vlaamse bedrijven, onze Vlaamse winkels en onze Vlaamse horecazaken zo snel mogelijk meekrijgen op die onlinetrein zodat we onze consumenten ook naar deze Vlaamse zaken kunnen sturen?
Mevrouw De Vreese heeft het woord.
Minister, collega’s, door de blijvende impact van het coronavirus blijven onze ondernemers inderdaad financieel onder druk staan. Zelfs met de steunmaatregelen van de overheid blijft het moeilijk om het hoofd boven water te houden. Zo lang we in dit stadium verkeren, moet de Vlaamse overheid blijvend alert zijn en bekijken hoe ze heel selectief en gericht kan ondersteunen. De huur van een pand kan zeer hoog oplopen, zeker ook – zoals de minister zegt – in onze toeristische centra. Die huur kan de druppel zijn naar een faillissement.
Daarom heb ik ook steeds mee aan de kar getrokken om de maatregelen inzake de handelshuurlening in orde te krijgen. Ik denk dat het zeker de moeite is om daar zeer gericht te bekijken wat de verdere mogelijkheden zijn.
Minister, u zegt dat die maatregel niet zo heel veel mensen bereikt. We hadden er ook in voorzien dat er een beroep gedaan kan worden op een bemiddelaar. Laten we daar nu ook vooral op inzetten. Ik zou u willen vragen om dat ook te bekijken, want nu is het zo dat ondernemers die geen akkoord kunnen sluiten in de kou blijven staan. Zo moeten we mogelijk maken dat zoveel mogelijk ondernemingen van deze regeling gebruikmaken.
Mevrouw Sterckx heeft het woord.
Door de afwezigheid van een gedegen bron- en contactonderzoek, een falende teststrategie en een krakkemikkelige communicatie over toch wel onduidelijke maatregelen, worden alle niet-essentiële handelszaken verplicht te sluiten. Maar de huur voor deze ondernemingen loopt natuurlijk wel gewoon door. We kunnen niet verwachten dat de verhuurders de economische gevolgen van de coronacrisis volledig moeten dragen. Onder de huidige omstandigheden moeten we dan ook wederzijds begrip tonen voor de belangen van zowel de huurders als de verhuurders. De overheid moet dan ook de belangen van deze huurders en verhuurders behartigen om drama’s in deze sector te vermijden.
Minister, de acties die u nu onderneemt zijn zeker een zeer goede stap in de goede richting. We moeten er echter wel voor blijven zorgen dat zowel de huurders als de verhuurders kunnen blijven overleven, zolang deze crisis duurt. Ik hoop dus dat deze maatregelen verlengd zullen worden tot na maart, mocht dat nodig zijn. Ik hoop dat u een oplossing kunt vinden waardoor er meer mensen zullen inschrijven op deze de lening die u aanbiedt.
Mevrouw Gennez heeft het woord.
De handelshuurlening bestaat inderdaad sinds 1 april, minister. U geeft zelf aan dat die een driehonderdtal keren werd uitgekeerd, voor een dertigduizendtal Vlaamse horecaondernemers. Dat is dus een percentage van 0,01 procent. Dat is dus een zeer beperkt succes. Nochtans bereiken ons heel veel klachten uit de horeca, van werknemers en ondernemers, dat het water hen aan de lippen staat. Sp.a wil dus heel duidelijk haar pleidooi herhalen: maak die handelshuurlening niet afhankelijk van het akkoord van de eigenaars van de panden, want die staan natuurlijk niet te springen om inkomsten te derven, maar zorg ervoor dat die handelshuurlening onvoorwaardelijk toegekend wordt aan horecaondernemers die verplicht moeten sluiten en dat ook doen in het belang van de volksgezondheid. Het water staat hen, net zoals aan die van de 75.000 medewerkers, aan de lippen. Ik denk dat er daar een extraatje nodig is, een maatregel die werkt, eerder dan een schijnmaatregel.
Minister Crevits heeft het woord.
Collega’s, ik wil wat aanvullingen geven. Collega Bothuyne, bedankt voor uw positieve reactie bij de vraag. Ik had uiteraard niets anders verwacht, gelet op het feit dat u de vraag stelt. (Gelach bij sp.a)
Ik zal straks ook positief zijn over sp.a, maak u geen zorgen, ik ben in een goede bui vandaag.
Collega, u stelde een aanvullende vraag over de manier waarop we handelaars kunnen stimuleren om toch te verkopen. U weet dat ik 700.000 euro vrijgemaakt heb om webinars te organiseren rond het opmaken van online platformen. Tot mijn spijt merk ik dat heel veel, vaak kleine, kmo’s de sprong nog niet durven te maken naar online verkoop. Ik heb met een aantal daarvan gesproken. Ze zien allerhande hindernissen, gaande van een verouderd kassasysteem tot de vraag hoe het dan zit met het teruggeven van die goederen. Daarom start het Agentschap Innoveren en Ondernemen (VLAIO) vanaf volgende week met de webinars. Collega’s, er zijn voor het eerst 750 inschrijvingen voor die webinars. Dat is dus zeer veel. Dat toont ook aan dat er een heel grote nood is bij onze kmo’s om informatie te krijgen.
We hebben ook voorzien in gepersonaliseerde begeleiding om de stap te zetten naar onlineverkoop. Het is belangrijk dat we iedereen meekrijgen. Er zijn natuurlijk altijd voorlopers en volgers in een dergelijke crisis, maar er zijn ook altijd mensen die heel lang wachten. Er is echter geen mogelijkheid meer om te wachten als we zien wat we nu meemaken. De bedoeling van webinars is om iedereen mee over de streep te krijgen.
Collega De Vreese, ik dank u voor uw tussenkomst. VLAIO zet actief in op bemiddeling. Er zijn een honderdtal dossiers waarin zij aan het bemiddelen zijn en dat gebeurt met succes. Maar er is altijd wel een reden waarom het net niet lukt en dat heeft veel te maken met wat ik daarnet heb gezegd, namelijk dat de verhuurder een maand huur moet kwijtschelden en dan twee maanden zeker is. We voelen dat die verhouding net niet aanlokkelijk genoeg is om een aantal verhuurders over de streep te krijgen. Vandaar mijn voorstel om het bedrag dat kan worden ontleend uit te breiden. Dat moet natuurlijk allemaal worden terugbetaald, maar het feit dat we wat tijd geven aan de ondernemer om de terugbetalingen te starten, zou wel soelaas kunnen bieden.
Collega Sterckx, u vraagt om indien nodig de maatregel te verlengen. Dat is een evidentie, we hebben dat nu al twee keer gedaan, maar we willen ook niet te lang in de tijd maatregelen nemen omdat het mijn ambitie is als Vlaams minister van Economie om zodra het kan, mensen opnieuw toe te laten om onder bepaalde voorwaarden hun handel te drijven zoals ze dat voordien deden, uiteraard onder een aantal veiligheidsvoorwaarden. Maar indien nodig, zal ik een verlenging zeker overwegen.
Collega Gennez, u hebt absoluut een punt als u zegt dat veel ondernemers het water aan de lippen staat. Ik ben ook blij dat u dat zegt want ik krijg soms ook bericht van mensen die zich vragen stellen bij die steun. De impact van deze tweede reeks maatregelen op de economie is enorm. Ik denk dan aan de modezaak die de collectie winterjassen ziet binnenkomen, maar die plots niet meer kan verkopen. Dat is verschrikkelijk, want men moet betalen wat binnenkomt maar men heeft geen of nauwelijks een kanaal om te verkopen, zeker wanneer men niet online kan verkopen. Vandaar dat we in het kader van het beschermingsmechanisme de maximumplafonds nog eens hebben opgetrokken tot 60.000 euro voor wie met veel personeel werkt.
U suggereert om sowieso een lening te geven. Ik ben bereid om dat te bekijken, maar ik vind er iets niet helemaal correct aan. Sommige handelshuren in sommige toeristische steden zijn ontzettend hoog. Wanneer een verhuurder de garantie krijgt dat X maanden sowieso worden betaald, dat Vlaanderen de lening geeft en het risico op faillissement op zich neemt, dan vind ik dat daar een prestatie van de verhuurder tegenover moet staan.
Kunt u afronden?
We zullen uw piste echter bekijken, want ik erken dat het meer zou mogen zijn.
Minister, ik dank u voor bijkomend antwoord. Ik denk dat we deze problematiek echt niet mogen onderschatten. Dit gaat over vele duizenden, tienduizenden ondernemers en honderdduizenden werknemers die getroffen zijn door deze twee lockdown. Handelshuur is de zwaarste vaste kost voor het grootste deel van deze ondernemingen. Als we die kunnen overnemen voor minstens vier maanden, logischerwijs, want dat is de periode waarin de lockdown zich laat voelen, en het maximumbedrag optrekken, dan kunnen we het verschil maken. Bij deze dan ook een warme oproep aan de collega's binnen de regering om dit voorstel snel mee te helpen goedkeuren. Op die manier kunnen we zekerheid en perspectief bieden aan de horeca en aan de winkeliers in de distributiesector.
Voorzitter, tot slot ook een warme oproep aan alle Vlamingen om ook in deze tijd lokaal te kopen, ook als het online is. Beste Vlamingen, bol het niet af, kom online lokaal shoppen.
De actuele vraag is afgehandeld.