Verslag plenaire vergadering
Verslag
De heer Gryffroy heeft het woord.
Voor de N-VA is het hoe dan ook belangrijk dat we de klimaatdoelstellingen halen. Dat staat ook in het Vlaamse regeerakkoord. (Applaus van Bruno Tobback)
Dank u. Daar bestaan veel verschillende manieren voor, collega Tobback. (Opmerkingen van Bruno Tobback)
Collega Gryffroy heeft het woord. Collega Tobback, u kunt zich zo meteen volledig laten gaan, maar nu is het aan de heer Gryffroy.
Je moet daarvoor ook een draagvlak hebben. En een draagvlak creëer je niet met taksen, maar met creatieve oplossingen. Wij zijn voorstander van incentiveren, veeleer dan taxeren. Daarom zetten wij in op energie-efficiëntie, op energiebeleidsovereenkomsten (EBO’s) met de industrie en mini-EBO’s voor de kmo’s. Maar wat zien we? De eerste federale klimaatbeslissing is het heffen van een koolstoftaks, waarvan de bevoegde federale minister hoopt dat die tegen 2030 misschien zelfs een kleine 3 miljard euro kan opbrengen. Eerdere berekeningen tonen aan dat, zelfs in een gematigd scenario, er een meerkost zal zijn voor de gezinnen van zo’n 281 euro per jaar.
De federale minister zal dus concrete voorstellen doen om onmiddellijk een dergelijke tarifering – want zo wordt het genoemd, om niet het woord ‘koolstoftaks’ te moeten gebruiken – in te voeren voor de gezinnen en de niet-ETS-bedrijven, dus gebouwen, transport, kmo’s en mo’s.
Het voorstel is zelfs geen belastingverschuiving, een zogenaamde taxshift, waarbij men taksen verschuift naar een andere belastbare grondslag. Dit is puur een extra, nieuwe belasting, die de hardwerkende Vlaming en de Vlaamse ondernemingen hard zal treffen. 63 procent van de belastbare inkomsten komt namelijk van de Vlamingen. En daar zal straks misschien nog een schepje bij komen. 83 procent van de export komt van de Vlaamse ondernemingen, en dat omdat Vlaanderen een van de meest open en exportgedragen economieën ter wereld heeft. Met andere woorden, het eenzijdig invoeren van een dergelijke nieuwe extra koolstoftaks benadeelt onze concurrentiepositie. Dit is een kruisraket, recht in het hart van de Vlaamse industrie.
Hoe die nieuwe belasting er exact zal uitzien, is voorlopig nog koffiedik kijken, laat staan dat het al duidelijk is op welke manier de inkomsten ervan zullen worden besteed. Minister, hoe staat u tegenover die maatregel?
Minister Demir heeft het woord.
Collega Gryffroy, ik was zelf verbaasd in de krant te moeten lezen dat de federale minister van plan is om een Belgische koolstoftaks in te voeren. In hoeverre dat idee of dat plan uitgewerkt is, weet ik niet. Wij zijn ook niet geraadpleegd. Er is op geen enkele manier overleg geweest. Ik heb dat moeten lezen in de krant.
Ik heb gezien dat de liberale coalitiepartners van mevrouw Khattabi onmiddellijk hebben gezegd dat niet te willen, omdat het weegt op de middenklasse en op de werkenden. Ik deel hun mening. Zomaar een taks invoeren is niet verstandig. Ik heb vandaag nog een gesprek daarover gehad met de Nederlandse ambassadeur. In Nederland gaan ze dat niet doen en ze zijn verrast door de aankondiging. Noch het Vlaamse regeerakkoord, noch de Vlaamse klimaatplannen voorzien in zo’n koolstoftaks. Bij het begin van de regeerperiode heb ik al een vraag beantwoord van collega Steenwegen, die vroeg om een koolstoftaks in te voeren. Ik heb daar duidelijk op gezegd: neen.
Wat we wel moeten doen, is de koolstof reduceren. Daarvoor hebben wij een pakket van maatregelen in ons klimaatplan, gaande van verschuivingen van bepaalde kosten en toelagen, bijvoorbeeld, in mijn domein, naar renovatie. We gaan daar veel in investeren. De tertiaire sector zal verplicht worden zijn gebouwen energetisch te renoveren. In de gewone, reguliere woningbouw zullen wij ook wat meer inspanningen moeten doen om de koolstofemissie te verminderen. Eind deze maand zal ik een gesprek hebben met minister Khattabi om de Vlaamse plannen toe te lichten. Ook vraag ik aan de Vlaamse coalitiepartners om het Vlaamse beleid ook federaal te ondersteunen.
De heer Gryffroy heeft het woord.
Met andere woorden: u bevestigt mijn vermoeden. Het voorstel is er gekomen zonder overleg met de gewesten en houdt dus geen rekening met het principe dat het een budgetneutraal instrument moet zijn. Ondoordachte en eenzijdige initiatieven gaan we vanuit Vlaanderen niet ondersteunen. Overleg is nochtans nodig. Eenzijdig een Belgische CO2-taks opleggen, is echt geen goed idee. Overleg is nodig, omdat wij inderdaad milieuvriendelijke technologie en energie willen bevoordelen en intensiveren. Dat zal niet zijn zoals in Nederland, waar men nu zelfs debatteert over een bijkomende CO2-taks, die zelfs volgens de christelijke vakbond tienduizend banen zal kosten. In Nederland beseft men dat het niet enkel een klimaatverhaal maar ook een economisch verhaal is.
Dan zijn er ook nog mogelijke Europese plannen. Die zijn nog zeer onduidelijk, maar er wordt gewerkt aan een ‘carbon border adjustment mechanism’, die weliswaar rekening houdt met de regels van de Wereldhandelsorganisatie (WTO) om handelsoorlogen te vermijden. U hebt minister Khattabi uitgenodigd op uw kabinet, maar vergeet niet dat het ook een Europees verhaal is. Gaat u ook in overleg treden met uw Europese collega om deze aanpak te bespreken?
De heer Sintobin heeft het woord.
Collega Gryffroy, dat is een mooie getelefoneerde vraag. Ik ga wel akkoord met uw standpunt en ik ben tevreden met het antwoord van u, minister. Die koolstoftaks, of laten we het ineens de Khattabitaks noemen, is een platte belasting, die weer de werkende Vlaming en onze industrie zal benadelen. Ik vind het onbegrijpelijk dat een federaal minister zoiets maar lanceert zonder daarover overleg te plegen met de gewesten en blijkbaar zelfs niet in overleg met haar federale collega’s. Blijkbaar zijn de liberalen er fel tegen.
En uw vraag luidt?
Ik was van plan u te vragen of u in overleg gaat met mevrouw Khattabi. Maar mijn vraag is nu: hoe zit het met uw collega’s in de Vlaamse meerderheid? Zit u in de Vlaamse Regering op één lijn?
De heer Bothuyne heeft het woord.
Collega Gryffroy had het op zijn Facebook al een beetje verklapt, waarbij hij het had over “een platte klimaatbelasting tegen de Vlaamse gezinnen en tegen de Vlaamse ondernemingen”. Wel, collega’s: wij zijn daar ook tegen. Wij zijn tegen platte klimaatbelastingen. Maar wij zijn uiteraard wel voor een doordacht klimaatbeleid, het liefst in goed overleg. Ik ben blij, minister, dat u vandaag al overleg hebt gehad met uw collega Van der Straeten, en binnenkort met uw federale collega van Klimaat. Ook op Vlaams niveau proberen wij milieuvriendelijke technologie en milieuvriendelijke energie te bevoordelen, en milieuonvriendelijke technologie en energie te benadelen.
De autofiscaliteit is op die manier recent hervormd en onlangs kondigde u aan dat u een verschuiving wilt doorvoeren van de lasten op de elektriciteitsfactuur naar de aardgasfactuur.
En de vraag is?
De vraag is op welke manier u die verschuiving van CO2-kosten vorm wil geven.
De heer Rzoska heeft het woord.
Collega’s, het is natuurlijk altijd interessant – en in die zin vergeef ik de heer Gryffroy – om hier een federaal debat te voeren op basis van een krantenartikel. Dit is blijkbaar de waarop de N-VA bij wijze van spreken haar niet-deelname aan de Federale Regering verteert. Maar ik heb daar begrip voor, dat is een trauma waar u over moet.
Wat ik onthoud uit uw tussenkomst, collega Gryffroy, is dat u openstaat voor overleg met de federale ministers, wat ik een goede zaak vind. In die zin steun ik de heer Bothuyne dat we enkel door een doordacht klimaatbeleid de doelstellingen zullen halen die we moeten halen. En laat het duidelijk zijn: ook wij zijn geen voorstander van zomaar een verhoging zonder dat daar een verschuiving in zit. Ik vind het bijzonder interessant dat daar op een aantal niveaus over wordt nagedacht en ik onderschrijf dat dit in overleg met de coalitiepartners en met de gewesten moet gebeuren. Ik ben blij dat u eigenlijk op dezelfde lijn zit.
De heer Schiltz heeft het woord.
Collega’s, we zijn allemaal tegen een platte belastingverhoging, van links tot rechts, van boven tot onder. En weet u waar ik tegen ben? Tegen iets dat nog niet bestaat, waar nog geen tekst over is, waar nog geen akkoord over is op een ander beleidsniveau, en waar wij als fier Vlaanderen rollend over discussiëren dat het de meest actuele vraag is. De agenda staat er vol van. Ik ben beschaamd om Vlaams parlementslid te zijn en het over niets anders te kunnen hebben dan over wat er aan de overkant gebeurt, nog zonder dat de minste indicatie van een belangenconflict of impact op ons beleid duidelijk is, minister. (Applaus bij sp.a en Open Vld)
De minister-president heeft aangekondigd dat hij constructief wil samenwerken met het federale niveau. In een federaal land lijkt dat ook een goede, correcte positie, uiteraard zelfbewust. Mijn vraag is dan ook, minister, in welke mate u met het federale niveau zult samenwerken om een verschuiving van lasten van bijvoorbeeld arbeid naar vervuiling te realiseren.
De heer Tobback heeft het woord.
Collega’s, minister, een klimaatbeleid zal sociaal zijn of het zal niet uitvoerbaar en niet houdbaar zijn. Op dat vlak zijn we het allemaal eens, mag ik hopen. Hoe dan ook kan iets als een koolstofprijs daar deel van uitmaken, maar alleen op voorwaarde dat het gekoppeld is aan een beleid waarin gezinnen, en in de eerste plaats deze die het moeilijk hebben, worden gesteund om hun gedrag aan te passen in de richting van het algemeen belang. Als de Vlaamse Regering daar zelf zonder fout in was, dan was het pleidooi van de heer Gryffroy al veel geloofwaardiger. Maar als ik kijk naar discussies zoals de slimme meter, het capaciteitstarief op de elektriciteitsfactuur en dergelijke meer – en dan zwijg ik nog, collega Gryffroy, over de btw-verhoging op de elektriciteit die uw partij heeft doorgevoerd en die alle gezinnen heeft geraakt – en zolang de Vlaamse Regering niet zelf vrij is van zonden, lijkt het me nuttiger om in overleg te gaan, te zoeken naar manieren om op alle niveaus samen dat sociale en rechtvaardige klimaatbeleid efficiënt af te stemmen.
En de vraag is?
Ik roep heel hard op, minister, en dat is dan ook mijn vraag, om nu niet drie jaar te vroeg aan de verkiezingscampagne te beginnen maar om uw tijd te gebruiken en het beleid te voeren dat iedereen ten goede komt. (Applaus bij sp.a)
De heer D’Haese heeft het woord.
Ook ik snap de trend niet helemaal om federale debatten in het Vlaams Parlement nog eens dunnetjes te willen overdoen. Ik snap dat Vlaams-nationalisten meer bevoegdheden willen hebben, maar op die manier zullen we er niet geraken. Ik zou beginnen met binnen de eigen bevoegdheden eens te proberen hier en daar een doelstelling te halen als het over het klimaatbeleid gaat. Dat is misschien een beter idee dan hier vragen te stellen over andere niveaus.
Wat ik ook niet begrijp, is dat de N-VA zegt dat ze tegen taksen is. Nochtans zijn zij degenen die mee de Turteltaks hebben ingevoerd en hebben zij de btw op energie verhoogd in het federaal parlement. Ik snap dan ook niet waar die mythe ineens vandaan komt. Maar wat mij betreft, is het heel duidelijk: zulke groene taksen zijn niet efficiënt en asociaal. Ze hebben voor ons geen plaats in een ambitieus klimaatbeleid. In plaats van gezinnen te belasten zouden we beter eindelijk de grote vervuilers eens voor hun verantwoordelijkheid stellen.
Minister Demir heeft het woord.
Collega’s van de oppositie, ik vind het normaal dat, als een minister een voorstel doet in de krant, het debat hier ook wel eens kan volgen. Als men dit zou doen, ik zeg ‘als’, dan heeft dat immers natuurlijk wel een impact op heel wat Vlaamse gezinnen, op de tweede plaats voor heel wat gepensioneerden, voor heel wat mensen in armoede, en voor de Vlaamse industrie op kop, die zorgt voor heel wat tewerkstelling. Ik vind het dus echt wel verregaand om te zeggen dat we dat debat niet mogen voeren. Ik vind dat zelfs beschamend van de oppositie. Als men dat gaat doen, dan zal dat immers een impact hebben op de Vlamingen. (Opmerkingen van Willem-Frederik Schiltz)
Collega Schiltz, dan vind ik het ook niet meer dan normaal dat een parlementslid – en graag alle parlementsleden – vraagt dat ik die taks alstublieft zou tegenhouden, omdat die heel wat Vlamingen zal treffen. (Opmerkingen van Bruno Tobback)
Dat is ook wat ik zal doen met collega Khattabi, die ik eind deze maand zal zien. Ik heb vanmorgen inderdaad overleg gehad met Tinne Van der Straeten. (Opmerkingen van Jeremie Vaneeckhout)
Ik zal heel duidelijk zeggen dat wij dat niet willen, gezien het Vlaamse klimaatplan en het Vlaamse regeerakkoord, dat een extra taks ook heel dom is, dat dat geen effect zal hebben. Ik ga er ook van uit dat de Vlaamse coalitiepartners in de Federale Regering ervoor zullen zorgen dat het federale beleid het Vlaamse beleid versterkt en er vooral niet tegen ingaat.
Collega’s hebben hier verwezen naar het capaciteitstarief van de VREG. Ik heb dat in de commissie al gezegd en zeg het nog eens: jullie zijn degenen die de VREG zullen moeten ondervragen. (Opmerkingen van Bruno Tobback)
Dat zijn jullie allemaal. Mijnheer Tobback, ik heb dat ook in de commissie gezegd. Ik heb daar ook heel wat vragen bij, maar de VREG zal alleen ten aanzien van jullie uitleggen hoe of wat. Jullie hebben die macht. Collega Tobback, gebruik ook die macht om aan de VREG te zeggen wat jullie allemaal niet goed vinden omdat dat mensen in armoede zal treffen. Ik zeg dat wel, ik heb dat ook meermaals gezegd, ik heb daar al vaak mee overlegd, maar, helaas, jullie zijn de baas van de VREG, en niet ik. (Opmerkingen van Jeremie Vaneeckhout en Jos D’Haese)
Collega D’Haese, dat is wel zo. U moet het abc nog wat leren kennen, denk ik. (Opmerkingen van Jos D’Haese)
De minister heeft het woord.
U spreekt voor uw beurt.
We zijn een aantal dingen overeengekomen in het Vlaams Energie-en Klimaatplan (VEKP). Qua hernieuwbare energie is er een dubbele ambitie. Wat renovatie betreft, staan we voor iets gigantisch. Zoals ik heb gezegd: ik ga de komende jaren gewoon uitvoeren, dit realiseren op het terrein, en ervoor zorgen dat die koolstof wordt gereduceerd. Elke reductie op dat vlak is goed. Ik ben er ook van overtuigd dat dat zal gaan zonder een federale koolstoftaks. (Applaus bij de N-VA)
De heer Gryffroy heeft het woord.
Ik moet gewoon vaststellen dat we het er kamerbreed over eens zijn dat we niet akkoord gaan met een platte belastingverhoging. Als we het hebben over wederzijds respect en constructief samenwerken, dan valt het me wel op dat dat er bij de oppositie en Open Vld vooral over gaat dat wij ons constructief zouden tonen tegenover de federale overheid. Waarom toont de federale overheid zich niet constructief tegenover ons? Er is geen overleg geweest over dit punt, ook al heeft men het in het regeerakkoord altijd over overleg.
We moeten opletten als we het inderdaad hebben over een taxshift. Collega Bothuyne, zelfs de autofiscaliteit is geen taxshift. Dat is gewoon een aanpassing binnen dezelfde grondslag. Wat hier wordt voorgesteld, is duidelijk een belastingverhoging, en daar zijn wij tegen, omdat dat burgers treft en ondernemingen treft. Met het geven van een incentive zal men een veel groter draagvlak creëren dan met het opleggen van een taks.
De actuele vraag is afgehandeld.