Verslag plenaire vergadering
Actuele vraag over transparantie binnen de VRT
Verslag
Collega’s, en dat geldt niet alleen voor de vraagstellers, ik heb heel duidelijk laten weten dat er geen namen genoemd worden, behalve natuurlijk die namen die voor de hand liggen. U mag natuurlijk wel spreken over de heer Lembrechts, u mag spreken over de voorzitter van de raad van bestuur en u mag natuurlijk ook spreken over de nieuwe CEO, de heer Delaplace. Maar voor de rest worden er geen namen genoemd. Dat was de afspraak.
Mevrouw Segers heeft het woord.
Dat was ik ook niet van plan. Namen zijn in dezen niet belangrijk.
Een gewaarschuwd mens is er twee waard.
Twee weken geleden hielden we hier een actuadebat naar aanleiding van het forensisch onderzoek van Audit Vlaanderen van de VRT. Iedereen was ontzet over de resultaten. Iedereen was akkoord dat we toch wel iets anders verwachtten van onze publieke omroep, die op alle terreinen het voorbeeld moet geven op het vlak van management, op het vlak van deugdelijk bestuur. Sommigen onder jullie vonden dat de mand rot was, maar met wat we nu weten, blijkt dat niet zo te zijn, er zijn slechts enkele rotte appels. Er bleek vooral een probleem te zijn aan de top van de VRT.
De voorzitter van de raad van bestuur, Luc Van den Brande, stelde naar aanleiding van de berichtgeving over het rapport verwonderd te zijn over een aantal zaken die aan het licht kwamen. Hij zou daar niet van op de hoogte geweest zijn, terwijl hij toch al elf jaar de functie bekleedt van voorzitter bij de VRT. Nu blijkt echter dat Luc Van den Brande wel degelijk op de hoogte was van de malversaties binnen de VRT. De voorzitter van de commissie Media, collega Meuleman, ontving documenten die reeds in december 2019 overgemaakt werden aan voorzitter Van den Brande. Die documenten tonen aan dat de voorzitter wel degelijk kennis had van het conflict binnen het directiecollege en het functioneren van het directielid.
In december 2019 besliste Luc Van den Brande echter, met deze kennis in handen, om niet in te grijpen, om de aantijgingen niet concreet te onderzoeken, wat je zou verwachten van een voorzitter. Ook al werd de zaak geagendeerd op het remuneratiecomité, toch werden de aantijgingen niet verder onderzocht. Hij ging er niet mee aan de slag en lichtte evenmin de leden van de raad van bestuur in.
Omdat hij niet heeft ingegrepen, bevindt de VRT zich nu al een jaar lang in zwaar weer en is de imagoschade voor de VRT bijzonder groot en is de boosheid bij het personeel ook bijzonder groot.
Terugblikkend op deze saga, die nu al een jaar aanhoudt, rijst de vraag in welke mate de voorzitter van de raad van bestuur zijn rol naar behoren opgenomen heeft in deze crisis.
En uw vraag is?
Omdat dit alles wel zeer zwaarwichtig is, vraag ik aan de minister: welke stappen zult u ondernemen naar aanleiding van deze informatie?
Mevrouw Meuleman heeft het woord.
Minister, we hebben inderdaad documenten ontvangen die volgens mij zeer relevant zijn, maar die noch aan de leden van de raad van bestuur, noch aan het parlement ooit bezorgd werden. Wat het parlement betreft, is dat misschien logisch. Het zijn alleszins documenten waarvan je zou verwachten dat de leden van de raad van bestuur ze krijgen omdat ze zo belangrijk zijn.
In die documenten worden inderdaad heel wat wantoestanden aangeklaagd, wantoestanden waarvoor vooral één man verantwoordelijk is. Ik heb begrepen dat ik zijn naam niet mag noemen.
Dat hebt u inderdaad goed begrepen.
Maar ik denk dat iedereen wel weet waarover het gaat, want het is er al veel over gegaan.
Wat staat er in dat rapport? Zaken als slecht zakelijk beheer, exuberante contracten die werden afgesloten, vriendendiensten, en tegelijkertijd de onmogelijkheid om samen te werken met de rest van het directieteam. Angst werd bevorderd, mensen werden tegengewerkt enzovoort. Al die zaken waren op dat moment bijzonder relevant voor de beslissing die de raad van bestuur toen moest nemen.
Wat is er gebeurd? De voorzitter van de raad van bestuur heeft die informatie achtergehouden. Het resultaat is inderdaad bekend. Het conflict binnen de VRT is geëscaleerd en op die manier is er aan de VRT enorm veel schade berokkend. Dat is problematisch, minister, voor een goede werking van een openbare omroep, voor een sterke openbare omroep, die wij nodig hebben. Maar voor zo’n sterke, onafhankelijke, transparante openbare omroep is goed bestuur en transparantie nodig aan de top, bij de raad van bestuur, en zeker bij de voorzitter van de raad van bestuur.
Minister, ik vind dat problematisch. Mijn vraag is: was u op de hoogte van het bestaan van die documenten? Hebt u die gezien? Wat is voor u de gevolgtrekking van dit verhaal?
Minister Dalle heeft het woord.
Mevrouw Meuleman, ik heb uw tussenkomst in de media beluisterd, gelezen ook. Ik heb u ook hier beluisterd, ook mevrouw Segers. Ik zie eigenlijk geen nieuwe elementen in dit dossier. Hetgeen u hebt aangebracht in de media, en trouwens ook bezorgd aan een aantal leden van dit parlement, is eigenlijk al in het lang en in het breed uiteengezet in kranten. Dat is al heel erg uitdrukkelijk publiek geworden door een lek, zoals wel vaker het geval is bij de VRT.
Ik heb de afgelopen dagen een heel groot déjà-vugevoel gehad, collega’s. Wij hebben begin van dit jaar, eind januari, hier een actualiteitsdebat gehad over de crisis aan de top van de VRT en de beslissing van de Vlaamse Regering, op mijn vraag, om de heer Lembrechts te ontslaan. We hebben hier nog maar pas twee weken geleden een actualiteitsdebat gehad over het auditrapport van Audit Vlaanderen. Mijn blik is vandaag gericht op de toekomst; dit zijn zaken van het verleden, geen nieuwe zaken.
Wat de voorzitter betreft, is er morgen, begrijp ik, een vergadering in de commissie Media. Mevrouw Meuleman, u bent voorzitter van die commissie, u hebt dat mee georganiseerd. Ik heb in de media ook gehoord dat u het ontslag vraagt van de voorzitter van de raad van bestuur. Een beetje vreemd, als u hem morgen ondervraagt. Misschien is de volgorde niet helemaal juist.
Collega’s, ik heb het eigenlijk wel moeilijk met de gang van zaken. Wanneer het over onze openbare omroep gaat, is blijkbaar alles toegelaten: dan kan men vertrouwelijke documenten rondsturen, dan kan men lekken uit dossiers, dan kan men nota’s met persoonlijke informatie, met bedrijfsgevoelige informatie rondsturen. Dit is een manier van werken die ik echt niet goed vind en ik zou iedereen willen oproepen om dat in de toekomst niet meer te doen. Die manier van werken zorgt er alleen maar voor dat de VRT, dat de openbare omroep geschaad wordt met zaken uit het verleden.
Zoals gezegd, kijk ik vandaag naar de toekomst. We hebben een nieuwe CEO, we zijn met hem aan de slag rond de nieuwe beheersovereenkomst. Ik heb hem vandaag nog gezien, we gaan daar op korte termijn ook resultaten kunnen voorleggen. Voor Kerstmis willen we die nieuwe beheersovereenkomst ook afsluiten. De uitdagingen zijn vandaag bijzonder groot voor de openbare omroep en voor het hele medialandschap. Ik stel voor, collega’s, dat we in het vervolg daarover het debat houden.
Mevrouw Segers heeft het woord.
Minister, uiteraard wil ik zeer graag met u naar de toekomst kijken. We zitten in een bijzonder moeilijke fase, namelijk de aanloop naar een nieuwe beheersovereenkomst. Het is heel belangrijk dat die met de nieuwe CEO en de raad van bestuur van de VRT goed onderhandeld wordt.
U zegt ten eerste dat er niets nieuws is. Toch wel, toch wel. U verwacht toch niet dat wij als parlementsleden alleen afgaan op krantenberichten. Met wat wij nu als commissieleden bij de hand hebben, waar zwart op wit een aantal zeer problematische toestanden in geschetst worden en waar we van weten dat de voorzitter van de raad van bestuur er niet verder mee is gegaan: als ik als voorzitter zoiets onder handen zou krijgen, zou ik op zijn minst zeggen dat ik het vastpak en het tot op het bot ga uitspitten. Dat is niet gebeurd. Dat dat niet gebeurd is, heeft aanleiding gegeven tot het drama dat we allemaal hebben gekend. Minister, dat is veel te gemakkelijk: als u zegt dat u naar de toekomst wilt kijken, dan moeten we niet alleen kijken naar de nieuwe CEO, maar moeten we ook durven te kijken naar het al dan niet correct handelen van de voorzitter van de raad van bestuur, en dat heeft hij niet gedaan.
Mevrouw Meuleman heeft het woord.
Minister, ik heb die hoorzitting georganiseerd en vervolgens zijn die documenten in mijn handen gekomen. Toen ik die documenten heb gekregen, na de organisatie van de hoorzitting – want ik vond andere feiten ook al zwaarwichtig –, maar eenmaal ik die documenten had gekregen en gelezen, vond ik die zo zwaarwichtig dat het voor mij duidelijk is dat die voorzitter van de raad van bestuur niet kan aanblijven; iedereen heeft die documenten gehad, iedereen kan daarover oordelen. Hij heeft heel belangrijke zaken achtergehouden voor zijn raad van bestuur, waardoor er verkeerde beslissingen genomen zijn en de VRT schade is berokkend.
U zegt: dat is niets nieuws, dat is oud nieuws. Dan betekent dat dat u dat wist, dat u die documenten hebt gezien, en dat u daar niets mee hebt gedaan. Mijn vraag is: waarom hebt u daar niets mee gedaan? Dit zijn echt zwaarwichtige documenten met zware beschuldigingen en het aankaarten van wantoestanden. En u hebt de voorzitter van de raad van bestuur dan de hand boven het hoofd gehouden. Misschien was dat omdat het iemand van uw partij is, ik weet het niet. Maar ik wil van u horen of u het met mij eens bent, minister, dat die voorzitter niet kan aanblijven, omdat deze feiten zo zwaarwichtig zijn.
De heer Tommelein heeft het woord.
Via de commissievoorzitter kregen wij inderdaad inzage in de documenten van de hand van leden van het directiecomité, gericht aan het remuneratiecomité, waarin problemen met betrekking tot de interne werking van de VRT reeds eind vorig jaar aan de kaak werden gesteld. En daarmee kregen wij inderdaad de bevestiging van een aantal artikels die al in kranten waren verschenen.
Naar aanleiding van het recent auditrapport hebben we morgen in de commissie Media een hoorzitting gepland met de CEO, maar ook met de voorzitter van de VRT. Zoals ik reeds heb gezegd, is het nu eerst aan de voorzitter van de VRT om met een plausibele en goede uitleg te komen over de wijze waarop met de documenten en de informatie werd omgegaan. Het lijkt mij echt aangewezen om eerst de voorzitter hierover te horen, en dan pas, nadat we hebben kennisgenomen van alle uitleg, in gesprek te treden met de minister. Want nu spannen wij de kar voor het paard.
De heer Janssens heeft het woord.
Ik wil vooreerst toch opmerken dat ik het een opmerkelijke demarche vind van de voorzitter van de commissie Media om iemand uit te nodigen voor een hoorzitting in uw commissie, iemand die ook toezegt, en vervolgens enkele dagen voordien het ontslag van die man de vragen. Ik vind dat een zeer rare manier van werken.
Maar ten gronde blijkt wel dat uit de documenten die wij intussen hebben gekregen, er inderdaad wel een schaduw hangt over bepaalde sleutelfiguren bij de VRT en de bedenkelijke wijze van management die er op sommige van de diensten heerst.
En dus zullen er morgen inderdaad heel duidelijke antwoorden moeten komen op de terechte vragen omtrent integriteit en vooral transparantie van de voorzitter naar de leden van zijn raad van bestuur. Want indien die hoorzitting bevestigt dat de voorzitter van de raad van bestuur cruciale informatie heeft achtergehouden, dan hebben de VRT en hijzelf uiteraard wel een fundamenteel probleem. En dan hoop ik ook dat u, minister, hier in een volgend debat hier in dit parlement, een krachtiger antwoord zult geven.
De heer Meremans heeft het woord.
Ik wil zeker collega Tommelein en collega Janssens bijtreden. Want wat u naar voren brengt, stond reeds in de pers: er waren daar problemen en er waren dingen die moeilijk lagen of die niet konden. Dat wisten we eigenlijk al op voorhand. Dat is dus niets nieuws.
Ten tweede is er dat rapport door Audit Vlaanderen. Dat is inderdaad echt zwaarwichtig, daarvan ben ik ook van mijn stoel gevallen. Ik begrijp ook die demarche niet. U hebt ook geen contact opgenomen met uw ondervoorzitters, u hebt geen contact opgenomen met het bureau van de commissie. Ik vind dat toch wel raar. Maar ik heb dat wel vernomen via de radio en in de pers. Maar goed, dat is dan de verantwoordelijkheid van de voorzitter.
Maar inderdaad, morgen gaan we luisteren naar de voorzitter van de raad van bestuur. Dat zullen pittige vragen zijn, en ik hoop op klare antwoorden. Dan zullen we oordelen. Maar een voorafname doen? Ik luister eerst naar de mensen en dan zal ik oordelen.
De heer Van Rompuy heeft het woord.
Ik ben zelf geen lid van de commissie Media, maar ik herinner mij wel goed het debat over het ontslag van de CEO dat we hier hebben gehad in de plenaire een goed jaar geleden. Toen was het argument van de oppositie dat het verzet tegen de besparingen aan de grond lag van het ontslag. Afgelopen weken hoor ik plots een totaal ander verhaal van exact dezelfde personen die toen iets helemaal anders zeiden. Ik stel dat maar vast. Voor de rest ben ik dezelfde mening toegedaan als de minister: de elementen die we nu horen, zijn eigenlijk al langer bekend en hebben al in de media en de kranten gestaan. Voor de rest is er morgen een commissie Media, waar het auditrapport in het lang en het breed besproken zal worden.
Minister Dalle heeft het woord.
Collega’s Meuleman en Segers, jullie zeggen dat het nieuwe elementen zijn. Ik nodig jullie toch even uit om de kranten van maandag 23 december te herlezen. Zondagavond 22 december was er een brief van de directieleden die bijna onmiddellijk is gelekt in heel wat kranten. Als u dat vergelijkt met wat u hebt aangekaart, dan zult u veel gelijkenissen zien. Bovendien hebben jullie er ook voor gezorgd dat heel wat collega’s hier dat zelf kunnen nagaan.
Het gaat hier over zaken uit het verleden. U zult ook opgemerkt hebben dat de betrokkene intussen het bedrijf heeft verlaten. Over oude koeien uit de gracht halen gesproken.
Iedereen moet in dezen zijn rol spelen. Er is de minister, er is de commissie Media, er is het Vlaams Parlement en er is de raad van bestuur van het bedrijf zelf. U stelt me vragen over de voorzitter van de raad van bestuur, maar het is de taak van de raad van bestuur om de werking te organiseren. Jullie zien morgen de voorzitter van de raad van bestuur en de CEO. Daar kunnen uiteraard alle vragen gesteld worden.
Collega’s, de structurele problemen die aan het licht zijn gekomen door het rapport van Audit Vlaanderen, zal ik als laatste ontkennen. Die zijn zeer manifest. Ik heb ook onmiddellijk, dat weten jullie, tijdens het actualiteitsdebat twee weken geleden het initiatief genomen om jullie dat rapport transparant ter beschikking te stellen. En we moeten die problemen uit het verleden ook aanpakken, maar mijn vraag aan jullie is om het debat in het parlement te voeren over de toekomst van onze openbare omroep. De medewerkers en vooral alle kijkers, alle luisteraars en alle lezers van de VRT verdienen dat.
Mevrouw Segers heeft het woord.
U hebt het over oude koeien uit de gracht halen. Er zijn wel een aantal mensen weg, maar de voorzitter nog niet. U minimaliseert ook wel heel sterk die documenten die boven water zijn gekomen. Die brief tot daaraan toe, maar die nota’s hadden wij niet onder ogen gekregen, u wel.
Uiteraard zullen we morgen luisteren naar de antwoorden van de voorzitter op de vele vragen die we hebben. Wat is er bijvoorbeeld gebeurd met de twee andere audits en met het rapport van het Rekenhof? Hoe zit het met het optreden van de voorzitter naar aanleiding van een klacht van het Vlaams Belang over een passage uit De Ideale Wereld? Hoe zit het met de deal in Streamz, die ook niet langs de raad van bestuur is gepasseerd?
Er zijn heel veel vragen te stellen. Een voorzitter die niet handelt volgens de regels van deugdelijk bestuur, doet zichzelf en de instelling geen cadeau maar berokkent ons huis van vertrouwen veel schade. Had hij onmiddellijk ingegrepen, vorig jaar in december, dan was dit hele drama dat de VRT nu al een heel jaar beheerst, even een moeilijk moment geweest, maar dan had dat intussen al ver achter ons gelegen, en dan waren de onderhandelingen over de beheersovereenkomst veel gemakkelijker verlopen.
Mevrouw Meuleman heeft het woord.
Minister, de VRT is inderdaad van ons allemaal, van alle Vlamingen. We hebben daar heel straf personeel en daar gebeuren ook prachtige dingen. Maar de openbare omroep staat soms ook in het vizier van sommigen die de VRT willen afslanken, die nog verder willen besparen en die het niet zo hebben op een sterke openbare omroep.
Als wij die sterke openbare omroep wel willen, dan moeten we het ervoor zorgen dat daar goed wordt bestuurd. En een voorwaarde om goed te besturen is dat de voorzitter van de raad van bestuur transparant is en zijn leden van de raad van bestuur inlicht. Dat is het minste als je zo’n openbare omroep goed wilt besturen. Dat gebeurt hier niet. Wij kaarten dat aan, en u zegt dat dit niets nieuws is en dat u dit wist. U zegt dat u dit al hebt gelezen, en u blijkt dus in het bezit te zijn geweest van die documenten, wij niet. Die zijn zo bezwaarlijk, minister, dat ik morgen de voorzitter van de raad van bestuur zal ondervragen, maar ik wil ook u ondervragen en van u horen waarom u niet hebt ingegrepen. Ik begrijp dat niet.
Mevrouw Meuleman, een van de redenen waarom ik deze vraag ontvankelijk heb verklaard, afgezien van het feit dat er morgen een hoorzitting is met de voorzitter van de raad van bestuur, is omdat minister Dalle morgen niet kan worden ondervraagd.
De actuele vragen zijn afgehandeld.