Verslag plenaire vergadering
Verslag
Bespreking
Dames en heren, aan de orde is het voorstel van resolutie van Karin Brouwers, Karl Vanlouwe, Emmily Talpe, Joris Nachtergaele, Orry Van de Wauwer en Maarten De Veuster over de strijd tegen de ontbossing van het Amazonewoud.
De bespreking is geopend.
Mevrouw Brouwers heeft het woord.
Dit voorstel van resolutie wil de wereldwijde ontbossing en bosdegradatie aankaarten, vooral in tropische gebieden, die ernstige gevolgen hebben voor de biodiversiteit, het ecosysteem, het klimaat, de luchtkwaliteit en het levensonderhoud van kwetsbare groepen. We weten allemaal dat de grote bevolkingsexplosie met een wereldwijde vraag naar producten zoals vlees, cacao, hout en rubber daartoe bijdragen. Elke zes seconden verdwijnt een deel regenwoud ter grootte van een voetbalveld.
Die ontbossing heeft gevolgen voor de volledige planeet, maar in de eerste plaats toch ook voor de inheemse bevolking daar. 2019 was een rampjaar voor de ontbossing. Eind vorig jaar werden daarover al vragen gesteld in de commissie door mevrouw Schauvliege. Ze had daarover een voorstel van resolutie en wij hebben met de meerderheid besloten daar ook rond te werken. De coronacrisis is daar wat tussengekomen waardoor het voorstel pas nu ter tafel ligt.
2020 is een even groot rampjaar. Het blijft dus heel actueel. Alleen al in Brazilië is vorige maand het grootste aantal brandhaarden in de afgelopen tien jaar vastgesteld door het Braziliaans Nationaal Instituut voor Ruimteonderzoek. Er is momenteel ook heel specifiek een probleem voor de uitgebreide moeraslanden in de Pantanal. Dat is vrij nieuw maar daar gebeuren nu ook heel veel bosbranden.
We hebben een aantal vragen aan de Vlaamse Regering maar ook rechtstreeks aan de Europese Commissie. De Vlaamse Regering vragen we om in haar beleid ten aanzien van de Amazonelanden een gelijkwaardige aandacht te handhaven voor ecologische, economische en sociale aspecten. Die Amazonelanden moeten ook worden gewezen op hun internationale verplichtingen zoals het klimaatakkoord van Parijs, de bescherming van het milieu, het duurzaam bosbeheer, de bescherming van inheemse volkeren. We vragen ook aan de Vlaamse Regering om in samenwerking met de federale overheid de import van hout uit het Amazonegebied strenger te controleren.
Aan de Europese Commissie vragen we bijvoorbeeld dat zij financiële middelen en technische ondersteuning zou verlenen aan de Amazonelanden, het gaat dan vooral over het aanbieden van knowhow. We vragen ook dat in elke handelsovereenkomst met de landen van het Amazonegebied bepalingen voor de bescherming van het regenwoud en van de inheemse volkeren worden opgenomen.
Gezien het gevorderde uur zal ik niet verder uitweiden. Iedereen kan er het verslag op nalezen. Ik wil wel alle collega’s danken voor de unanieme steun die dit voorstel van resolutie heeft gekregen in de commissie.
Collega Vanlouwe, volstaat de uitleg van mevrouw Brouwers?
De heer Vanlouwe heeft het woord.
Mevrouw Brouwers heeft het voorstel van resolutie goed en volledig toegelicht, ik zal mijn tussenkomst dan ook zeer beperkt houden.
Zoals iedereen weet, is het Amazonewoud bijzonder belangrijk voor de biodiversiteit op onze planeet. Het is een beetje de long van onze planeet en speelt een belangrijke rol voor het klimaat.
Helaas merken we dat het Amazonewoud wel degelijk onder bijzonder zware druk staat, niet alleen in Brazilië. Al te vaak wordt de focus gelegd op Brazilië, maar het gaat om verschillende Zuid-Amerikaanse landen. Ik wil erop wijzen dat grote delen van het Amazonewoud liggen in Bolivië, Frans-Guyana, Suriname, Guyana, Venezuela, Colombia, Ecuador en ook 13 procent in Peru.
Dagelijks verdwijnen er inderdaad enorme oppervlakten als gevolg van ontbossing maar ook van bosbranden die – al dan niet opzettelijk – werden aangestoken. Ook het gedogen van nieuwe landbouw- en mijnexploitatie in beschermd gebied is zeer problematisch. De gevolgen hiervan zijn immens, niet alleen voor de biodiversiteit van onze planeet, het klimaat en de luchtkwaliteit, maar uiteraard ook voor de inheemse bevolking van het Amazonewoud. Deze indianenstammen krijgen steeds meer te maken met vervolging, in het bijzonder wanneer zij blijven ijveren voor het behoud van hun leefomgeving.
We hebben dit debat al gevoerd in de commissie. Daarbij werd trouwens ook verwezen naar de doelstellingen van de Vlaamse Regering ter zake. In de beleidsnota 1924 staat hierover expliciet: “Op het vlak van de naleving van mensenrechten trekken we resoluut de Europese en internationale kaart. We kaarten problemen aan op het vlak van het respect voor de mensenrechten via het Europese en het multilaterale kader”. Dit voorstel van resolutie steunt dan ook de doelstellingen van de Vlaamse Regering, zoals opgenomen in de beleidsnota. In ons voortel wijzen we uitdrukkelijk op het belang van die biodiversiteit en van duurzaam bosbeheer. Wij roepen de Braziliaanse autoriteiten, maar bij uitbreiding alle betrokken Zuid-Amerikaanse landen die ik zonet noemde, op tot stopzetting van onterechte vervolging van de indianenstammen. We willen ook een betere controle van de houtimport om de illegale houthandel te kunnen aanpakken.
Ik hoop daarvoor op de voltallige steun van dit parlement. (Applaus bij de N-VA, CD&V en Groen)
Mevrouw Talpe heeft het woord.
Collega’s, vanzelfsprekend steunen wij voluit dit voorliggend voorstel van resolutie. De precaire situatie in het Amazonegebied roept bij ons allen, meer dan terecht, een grote bezorgdheid op. We hebben vorig jaar allemaal de beelden en de cijfers gezien van de grote bosbranden, van de situatie die collega Brouwers zonet schetste. Die situatie wordt er helaas niet beter op, integendeel. De impact op ons allemaal, op onze wereld, op ons klimaat, op ons ecosysteem, is bijzonder groot. Meer nog: de situatie is ook heel problematisch voor de inheemse bevolking. Hun leefomgeving en levensbronnen worden aangetast. Ook hun mensenrechten zijn in gevaar, zoals hier al aangehaald werd, niet in het minst die van de moedige personen die de strijd ter plaatse aanpakken.
Zoals al aangehaald werd: Vlaanderen alleen kan dit niet oplossen. Dit is een gedeelde verantwoordelijkheid, en in de resolutie benadrukken we dan ook dat we, samen met het federale niveau, maar ook met het Europese en internationale niveau, de strijd moeten aanbinden. We moeten de Amazonelanden wijzen op verplichtingen uit eerder afgesloten akkoorden, maar ook humaan op hun verantwoordelijkheid om te zorgen voor de veiligheid en het welzijn van hun bevolking.
Ik wil tot slot nog even wijzen op de reden waarom die bossen in tropische gebieden vaak ontbost worden, namelijk het creëren van landbouwareaal, niet alleen voor de eigen voedselproductie maar ook voor de productie van soja, bedoeld als veevoeder voor intensieve rundveehouderijen elders in de wereld.
Ik wil toch even benadrukken dat Vlaanderen wat dat betreft toch al heel wat inspanningen heeft geleverd, door maatschappelijk verantwoorde soja aan te kopen, dus niet uit ontboste gebieden in het Amazoneoud, maar ook door extra in te zetten op alternatieve eiwitten. We willen in deze resolutie dan ook de Vlaamse landbouwsector naar voren schuiven als een oplossing voor deze problematiek. We hebben een heel pak knowhow en goede praktijken, die we ook kunnen delen met die regio in de omslag naar een rendabele en meer duurzame landbouw.
Ik wil ook mijn collega’s bedanken voor de constructieve samenwerking om dit signaal hier vandaag duidelijk te kunnen geven. (Applaus bij Open Vld en de N-VA)
De heer Deckmyn heeft het woord.
Collega’s, uiteraard kunnen we dit voorstel steunen. We kunnen daar niet tegen zijn. Het is een debat dat al jarenlang woedt en helaas nog altijd actueel blijft.
We sluiten ons uiteraard voor een groot stuk aan bij de redenering van de collega’s. Maar we willen hier toch wel enkele kritische kanttekeningen bij plaatsen.
Vooreerst is het dwaas om activiteiten van illegale houtkappers en een oorlog tegen de inheemse bevolking enkel op het conto van de regering-Bolsonaro te willen schuiven. De linkse regering van Lula was op dat vlak trouwens een pak erger. Dat mag ook wel eens gezegd worden.
Een andere zaak is dat de tekst de ontbossing linkt aan de productie van vlees, landbouw en houtwinning. Dat is deels correct, maar men vergeet te vermelden dat er ook andere oorzaken zijn. Ik geef een voorbeeld. Een van de oorzaken van de ontbossing is ook de bouw van hydro-elektrische installaties. Voorbeeld bij uitstek is de Balbinadam in de Amazone. Die heeft 2400 vierkante kilometer Amazonewoud onder water gezet en was in haar eerste drie jaar in gebruik goed voor een CO2-uitstoot van 24 miljoen ton, alsook 140.000 ton methaangas. Dat zijn toch wel zaken die in dit debat ook mogen worden aangebracht.
Een laatste zaak wil ik nog aanbrengen. Sinds het begin van deze eeuw daalt het aantal vierkante kilometer dat jaarlijks ontbost wordt. Tegenwoordig ligt dat al 3 tot 4 maal zo laag als in de jaren 2002 tot 2004. Het kan uiteraard beter. Maar het wordt vaak vergeten dat in die jaren er mensen aan de macht waren in Brazilië zoals Marina Silva van de groenen en een linkse president Lula da Silva. Vooraleer onze pijlen te hevig naar de huidige politici te richten, vind ik dat we allemaal samen inderdaad de ontbossing moeten blijven bestrijden, maar liever op het vlak van het verdwijnen van het Amazonewoud dan om daar soms losse politieke statements mee te maken. Dit voorstel van resolutie is dus op zijn plaats. Wij zullen het alvast steunen.
Mevrouw Schauvliege heeft het woord.
Het hoeft uiteraard niet te verwonderen dat wij tevreden zijn met dit voorstel van resolutie en het volmondig zullen steunen vanuit onze fractie. Wij zijn heel tevreden dat de meerderheidspartijen onze oproep steunen om extra maatregelen te nemen voor de bescherming van de inheemse bevolking in het Amazonewoud en de bescherming van de longen van de wereld op de agenda te proberen te plaatsen en daarvoor voorwaarden in het Mercosur-handelsakkoord (Mercado Común del Sur) te proberen te bedingen.
Collega's, jullie hebben het al aangehaald: de toestand is er niet op verbeterd. Sinds COVID-19 is de oppervlakte van de bosbranden verdubbeld en wordt de inheemse bevolking niet alleen bedreigd omdat ze het Amazonewoud beschermt, maar nog extra door COVID-19. Dus ja, dit voorstel van resolutie is meer dan nodig.
Ik wil van de gelegenheid gebruikmaken om nog eens de aandacht te vestigen op het Mercosur-handelsakkoord want we hebben daar in de commissie Landbouw al meermaals over gedebatteerd. Onze Vlaamse boeren vrezen ook de oneerlijke concurrentie en de marktontwrichting die dat met zich mee kan brengen. Maar we horen de kritiek op wat op dit moment voorligt aanzwellen in Duitsland en Frankrijk. Ook het Europees Parlement heeft zich eigenlijk wel uitgesproken tegen de teksten die er op dit moment op tafel liggen vanwege het feit dat de bindende klimaatbepalingen niet in dat akkoord zitten en dus een Green Deal zouden tegenspreken. Mijn vraag is dan ook uitdrukkelijk om niet alleen te ijveren voor dat Amazonewoud en de inheemse bevolking, maar ook om op het moment dat Mercosur op tafel komt, uitdrukkelijk te rijden voor actieve bepalingen om het Europese klimaatbeleid te kunnen volbrengen.
Mevrouw Goeman heeft het woord.
Voorzitter, wij gaan dit voorstel van resolutie uiteraard ook steunen. De ontbossing van het Amazonewoud heeft desastreuze gevolgen voor de inheemse bevolking, maar ook voor de hele planeet, het klimaat, de luchtkwaliteit, de biodiversiteit. Ik snap ook niet zo goed dat bepaalde collega’s het probleem lijken te minimaliseren vandaag, want het is nog altijd gigantisch, het belangt ons allen aan. Laten we daar alstublieft geen politiek spel van maken.
Ik ben blij dat Vlaanderen hiermee een signaal stuurt, maar iedereen zal zijn verantwoordelijkheid moeten nemen, de Braziliaanse overheid zeker ook. Wij steunen dit voorstel van resolutie als hopelijk een stap in de goede richting.
De heer De Meester heeft het woord.
Ik zal zeer kort zijn, want mijn collega’s hebben eigenlijk alle argumenten reeds gezegd. Ik ga die niet herhalen. Wij steunen uiteraard ook dit voorstel van resolutie.
Dat was inderdaad zeer efficiënt en kort.
De heer Vanlouwe heeft het woord.
Ik wou heel kort repliceren op de tussenkomst van de heer Deckmyn. Mijnheer Deckmyn, als u mijn tussenkomst goed beluisterd hebt, zult u gehoord hebben dat ik mij niet alleen wel degelijk richt op Brazilië, maar dat ik eveneens de acht andere Amazonelanden vermeld heb. Als u de beschikking van ons voorstel van resolutie goed leest – we hebben die bespreking gehouden in de commissie – zult u zien dat wij ons in drie van de zes punten wel degelijk richten op de verschillende Amazonelanden en ons dus niet alleen focussen op Brazilië.
Anderzijds denk ik, ten aanzien van collega Schauvliege, dat we het debat over Mercosur wel degelijk moeten voeren, maar laten we dit loskoppelen van dit voorstel van resolutie en dat te gepasten tijde in de commissie en hier in de plenaire vergadering bespreken.
Vraagt nog iemand het woord? (Neen)
De bespreking is gesloten.
We zullen straks de hoofdelijke stemming over het voorstel van resolutie houden.