Verslag plenaire vergadering
Verslag
Mevrouw Vandecasteele heeft het woord.
Voorzitter, we hebben allemaal het verhaal van Dylan gehoord. We zijn allemaal geraakt. Hij zei letterlijk: “Als ik nu één ding kan wensen voor mijn gezin, dan is het iets meer geld. Want ons eten is bijna op en met dat geld zouden we dan eten kunnen kopen.”
Dylan is niet alleen. Er zijn 130.000 Dylans. Ik zie hen op mijn raadpleging. De afgelopen week heb ik ook als huisarts gewerkt. We helpen de mensen daar niet alleen met medische problemen, we komen daar heel veel sociale problemen tegen. Een mama heeft mij bijvoorbeeld gezegd dat ze heel erg bang is voor het coronavirus. Ze heeft zelf reuma, en ze is de afgelopen weken niet buiten geweest met haar drie kinderen uit angst. Ze zei dat het een wonder zou zijn als ze zonder depressie deze crisis doorkomt.
Als ik dan Theo Francken hoor zeggen dat de 1 procent rijksten het ook moeilijk gehad hebben in deze coronacrisis, vraag ik me werkelijk af in welke wereldvreemde bubbel die leeft. (Opmerkingen)
Mevrouw Vandecasteele heeft het woord!
Ik wil de psychologische impact van één Lamborghini minder inderdaad niet onderschatten, maar er lijken mij toch grotere problemen te bestaan.
Het verhaal van Dylan is geen nieuw verhaal. De coronacrisis legt die al lang bestaande ongelijkheid bloot. Het onderzoek van Uit De Marge toont heel veel rauwe verhalen en dat gaat vaak over heel elementaire dingen: gekleurd papier, lijm, een schaar ontbreken thuis. Het lijkt vanzelfsprekend, maar voor kinderen in armoede is het dat absoluut niet.
Veel jongeren komen niet buiten. Ze hebben nog steeds geen laptop om aan afstandsonderwijs te doen. Ze voelen zich niet goed in hun vel. Ze kunnen zich niet concentreren voor de school.
Minister, Voka, de vermogensbeheerders, de Vlerick Business School hebben allemaal een heel sterke lobby. Ze worden allemaal gevraagd in de verschillende relancecomités, maar wie luistert er naar die mensen in armoede? Het is uw verantwoordelijkheid, minister, dat hun stem gehoord wordt. U moet van de strijd tegen armoede vandaag een prioriteit maken. Wat gaat u nu en de komende weken concreet doen om de kinderarmoede aan te pakken?
Minister Beke heeft het woord.
Collega, het verhaal van Dylan is daarnet ook al aan bod gekomen. Het zijn zorgen waar een 13-jarige zich geen zorgen over zou mogen maken, en zelfs ouders zouden zich daar geen zorgen over mogen maken.
Minister Dalle verwees naar heel wat actieplannen die Vlaanderen heeft gehad, die in opstart zijn, en naar het overleg dat we hebben gehad met Uit De Marge, met de Jeugdraad, met de kinderrechtencommissaris. De mensen van Uit De Marge hebben toen gezegd dat ze blij waren dat hun bezorgdheden mee waren opgenomen in de plannen van de Vlaamse Regering Generatie Veerkracht. Toen zei uw collega dat het over de centen gaat, u zegt dat het over mentaal welzijn gaat. Ik denk dat het over beide gaat. Het gaat over inkomen en over het mentale welzijn van de jongeren.
Het is dan ook op die twee punten dat we moeten inzetten, allemaal, en dat doen we ook. Ik heb daarnet al verwezen naar het plan Generatie Veerkracht. We hebben de Taskforce Kwetsbare Gezinnen, waar het gaat over de vraag hoe we kwetsbare gezinnen kunnen ondersteunen. Er is hier vanuit verschillende fracties al over tussengekomen. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat we hun besteding doelgericht kunnen maken om hen datgene wat ze vandaag ontberen morgen te kunnen geven? Hoe kunnen we de lokale besturen daarin versterken? Hoe kan de kinderbijslag, de gezinsbijslag, het groeipakket daar mee een factor in zijn? Wij zijn alvast mee vragende partij om te kijken hoe we bijkomende initiatieven kunnen nemen.
Bijkomende initiatieven, want u doet alsof er hier de voorbije weken niets is gebeurd, maar dan hebt u wel op een andere planeet geleefd. De waterfactuur, de gasfactuur, de elektriciteitsfactuur moeten door wie in tijdelijke werkloosheid is gezet deze maand niet betaald worden. Dat gaat over 202 euro per persoon. Dat gaat in totaal over 350.000 Vlamingen die deze maand die factuur niet zullen moeten betalen. Mensen in een sociale woning die nu in tijdelijke werkloosheid zitten en een inkomensval hebben gehad, zullen minder sociale huur moeten betalen. Daarnet is verwezen naar de mensen die in tijdelijke werkloosheid zitten, wat een federale bevoegdheid is. Op Vlaams niveau …
Minister, kunt u afronden? U krijgt straks nog meer spreektijd als andere leden zijn tussengekomen.
Ik zal deze zin dan afronden. Op Vlaams niveau hebben we ervoor gezorgd dat kleine middenstanders die ook een inkomensval hebben gehad, niet overkop gaan. Die kleine middenstander met overbruggingskredieten heeft ook kinderen. Dat gaat niet over de grote lobbymachines, maar over mensen die proberen te overleven om ervoor te zorgen dat ze morgen nog een inkomen hebben. Op al die terreinen hebben we ingezet en zullen we in de toekomst blijven inzetten.
Minister, u krijgt straks ongetwijfeld nog een nieuwe kans.
Mevrouw Vandecasteele heeft het woord.
Minister, ik heb niet op een andere planeet geleefd. Ik heb elke dag mensen gezien die met die problemen geconfronteerd worden. U kunt mij absoluut niet verwijten dat ik op een andere planeet heb geleefd. Ik heb alle verhalen gehoord, en het ene is al harder dan het andere.
Met Geneeskunde voor het Volk zijn we meteen vanaf midden maart – we weten dat het probleem al veel langer bestaat – in gang geschoten door buddy's in te schakelen. We hebben buddy's ingeschakeld om kinderen te helpen bij hun zorgen, om ouders te helpen om hun kinderen toch buiten te kunnen laten komen, om contacten te leggen met de school, om kinderen te helpen met schoolwerk enzovoort. We hebben tientallen buddy's ingeschakeld om die kinderen te helpen.
Minister, we kennen het probleem al veel langer, maar het komt nu veel meer bloot te liggen. Er zijn heel veel inkomensverliezen. Er worden kleine inspanningen gedaan en kleine stapjes gezet om die niet zo hevig te maken, maar er moet veel meer gebeuren. Die kinderen hebben vandaag ook geen perspectief. Ze zitten in armoede, in een bubbel van armoede, en wij moeten hen daaruit halen.
De heer Brouns heeft het woord.
Voorzitter, we kunnen niet miskennen dat de Vlaamse Regering al een heel pakket aan maatregelen heeft genomen om gezinnen financieel te ondersteunen. Er is al naar verwezen en ik herhaal het graag. Er is het actieplan Generatie Veerkracht dat u samen met minister Dalle hebt gemaakt waarbij extra middelen voor kwetsbare jongeren en kinderen zijn vrijgemaakt.
Het is intussen helaas ook duidelijk dat er bijkomende maatregelen nodig zijn, dat er bijkomende middelen nodig zijn en dat ze juist moeten worden ingezet, want dat is cruciaal. Ze moeten toekomen bij de mensen die ze nodig hebben, de meest armen onder ons. Er zijn vandaag heel wat mechanismen in Vlaanderen om ze juist toe te leiden. Op dat vlak zijn we er dan ook voorstander van om hen via het groeipakket extra te kunnen ondersteunen.
Mevrouw De Martelaer heeft het woord.
Minister, Vlaanderen heeft al een hele tijd problemen met armoede. In de vorige legislatuur gingen we de armoede verminderen, maar dat is niet gelukt. Nu hebben we weer plannen om rond armoede te werken. Elke minister zal zich daarvoor inzetten. We hebben nog geen concrete plannen gehad over welke minister wat zal doen.
Nu zitten we in een coronacrisis en blijkt uit studies dat alle acties – er zijn vorige week negen pagina’s opgelijst met de Vlaamse Regering – niet tegemoetkomen aan alle noden van de kinderen.
De vraag die wij vandaag naar voren schuiven en die ook veel anderen, armoedeorganisaties en sociale wetenschappers, naar voren schuiven is de volgende. Vlaamse Regering, jullie hebben instrumenten om de armoede aan te pakken, misschien wel op financieel vlak. Waarom doen jullie dat niet?
De heer Anaf heeft het woord.
Ik zit hier nog maar een jaar, maar heb toch een beetje een déjà-vugevoel. We hebben ongeveer om de drie, vier maanden een therapeutische sessie. Dan zijn er getuigenissen geweest en dan vinden we allemaal om ter hardst dat het toch wel erg gesteld is met de armoede in Vlaanderen. Ik zie echter voorlopig nog geen structurele oplossingen. Minister Beke, ik kijk dan ook reikhalzend uit naar uw armoedeplan. Ik ben daar echt benieuwd naar, maar ik zie in de praktijk vooral dat er goede voorstellen worden weggestemd. Vorige week nog was er het voorstel om de huurpremie tijdens deze crisis uit te breiden naar de meest kwetsbare huurders. Dat zou een goede maatregel zijn geweest. Ik ben dan ook erg benieuwd naar de lakmoesproef straks, want er ligt straks een voorstel voor van collega De Martelaer, collega Vandecasteele en mezelf over het groeipakket. Dat is een van de belangrijkste maatregelen, die door de armoede-experts zelf naar voren wordt geschoven als op dit moment te nemen maatregel. Ik hoor collega Brouns zeggen dat hij ervoor openstaat, dus ik ben echt benieuwd. Ik hoop dat jullie dat straks met zijn allen zullen steunen.
De heer Daniëls heeft het woord.
Collega Vandecasteele, ik raad u aan om naar volledige afleveringen van Villa Politica te kijken en niet enkel naar de gesponsorde filmpjes van uw partij op Twitter. Het zou u hebben geleerd dat de insteek natuurlijk wel is dat je geen sociaal paradijs op een economisch kerkhof bouwt. Ik hoor jullie immers spreken van premies hier en premies daar. Zoals de minister heeft aangehaald: ook die kleine kmo stelt mensen tewerk. Als we het dan hebben over het onderzoek van Uit De Marge: 73 procent van de kinderen mist de school. Ik doe dan ook ten zeerste de volgende oproep: als ze naar school kunnen gaan, stuur ze dan ook. Ik hoor immers van bepaalde scholen dat bepaalde leerlingen, net diegenen die er zouden moeten zijn, er niet zijn. Dat is de cruciale inzet, denk ik. Moeten we gerichte middelen inzetten? Ja, absoluut. Moeten we ervoor zorgen dat ze onderwijs krijgen? Ja, want onderwijs biedt de sterkste kans om generatiearmoede te doorbreken.
Minister Beke heeft het woord.
U hebt zes minuten, dus laat u gaan.
Ik zal me laten gaan, maar op mijn manier, dus ingehouden, maar wel volhardend. (Opmerkingen van minister-president Jan Jambon)
Inderdaad, het moedige midden. Men kan er veel woorden voor verzinnen, maar dat is alleszins de juiste weg, denk ik.
Neen, collega Anaf, we hebben niet gewacht op een nieuwe getuigenis, op wat we deze week hebben gezien. Volgende week hebben we een bespreking van de begrotingscontrole. Collega’s, in die begrotingscontrole zit 74 miljoen euro extra voor het groeipakket. Er is hier gesproken over het belang van die kinderbijslag, van dat groeipakket, over het belang van het onderwijs. Wel, het grootste belang zit in de koppeling van de twee. Hoe kunnen we ervoor zorgen dat kinderen nog meer worden aangespoord om naar school te gaan? We trekken 74 miljoen euro extra uit via het groeipakket om de selectieve participatietoeslagen mogelijk te maken. Waarom 74 miljoen euro? Omdat het gaat over een grote groep en over hogere bedragen.
Als hier de vraag wordt gesteld wat het structurele beleid is dat ik daarvoor voer, los van alle andere dingen die we inderdaad hebben gedaan in het kader van de crisis, dan is dit het. Dat structureel beleid, dat gaat over de vraag hoe we mensen daadwerkelijk dat kunnen bezorgen waarop ze automatisch recht hebben. Alle andere dingen zijn daar ook belangrijk in. Er is de buddywerking. Ik ben blij dat u het zegt. Ik vind het alleen jammer dat u niet vernoemt dat wij de buddywerking hebben ondersteund via vzw ArmenTeKort, want dat hebben we gedaan.
Armen en armoedeverenigingen ondersteunen, dat hebben we deze legislatuur, begin dit jaar gedaan, onder andere via de STEK-huizen. Is wat we tot nu toe hebben gedaan voldoende? Neen. Het was wel noodzakelijk. Het is ook om die reden dat de Vlaamse Regering heeft gezegd dat er naast een economisch comité ook een maatschappelijk relancecomité zal komen. Daar zullen we een aantal vragen die hier zijn gesteld, ook verder bespreken, en ook bekijken welk advies de experten ons kunnen geven. Dan zullen we daar uiteraard ook onze conclusies uit trekken en daar onze schouders onder zetten.
Het mentale welzijn is, naast het materiële welzijn, een belangrijke zaak. En dat is nu net wat in het programma staat dat we hebben goedgekeurd: huistaakbegeleiding, jeugdwelzijnswerk, het versterken van de Huizen van het Kind, de preventieve gezinsondersteuning. Voor al deze projecten die we goedgekeurd hebben en waar nu projectoproepen voor lopen, hebben we middelen uitgetrokken om die allemaal te ondersteunen, allemaal in het belang van het kind.
Mevrouw Vandecasteele heeft het woord.
Bedankt, minister. Ik heb erg veel schrik dat het verhaal van Dylan weer heel snel vergeten zal worden. Het probleem van kinderarmoede bestaat al heel erg lang. Er zijn heel veel kinderen, in een rijk land als België, die leven in armoede. De coronacrisis brengt die problemen naar boven, maakt ze veel duidelijker. Het is echt een probleem dat we er niet in slagen om die kinderarmoede op te lossen. Ik hoor hier heel veel spreken over relancecomités en over taksforces. Het is heel goed dat u daarover nadenkt, samen met het middenveld. Maar er moeten echt wel acties komen. Er moeten vandaag acties komen om die structurele ongelijkheid, die armoede, op te lossen. Dat mankeert er nu in de coronacrisis. Dat mankeerde ook in het verleden al inzake de kinderarmoede. Het is zeer belangrijk dat er heel snel concrete maatregelen komen om die kinderen en gezinnen uit de armoede te halen.
De actuele vraag is afgehandeld.