Verslag plenaire vergadering
Verslag
Mevrouw Sminate heeft het woord.
Minister, ik denk dat wij het er allebei over eens zijn dat lokale besturen de belangrijkste partners zijn in ons Vlaamse inburgeringsbeleid. Langs de ene kant heb je steden en gemeenten die heel veel inspanningen doen om taalbaden te organiseren, om babbeltafels te organiseren enzovoort. Langs de andere kant hebben we de stad Gent. De stad Gent vindt dat de thuistaal van anderstalige kinderen in de klas geïntroduceerd moet worden. De stad Gent vindt, met de burgemeester op kop, dat de dienstverlening in de stad in meerdere talen moet gebeuren. Alsof dat nog niet erg genoeg is, hebben ze een nieuwe zottigheid gevonden: ze gaan vanaf nu affiches verspreiden in het Turks en in het Arabisch.
Dat druist natuurlijk helemaal in tegen de taalwetgeving. Maar wat voor mij minstens even belangrijk is, minister, is de boodschap die men daarmee geeft aan de nieuwkomers. Eigenlijk zegt men: je moet helemaal geen Nederlands leren, wij zullen het wel voor u vertalen. Nog erger is misschien de boodschap aan mensen die hier al jaren wonen, hier misschien zelfs geboren zijn, en tegen wie men nu zegt: jullie zijn niet in staat om Nederlands te leren.
Minister, ik heb één simpele vraag voor u: welke stappen gaat u ondernemen om het Gentse stadsbestuur op de vingers te tikken?
Minister Somers heeft het woord.
Mevrouw Sminate, ik heb drie elementen van antwoord. Als toezichthoudende overheid moet ik in een concreet dossier een beetje terughoudend zijn. Het betreft hier blijkbaar twaalf affiches die door de stad Gent met een vertaling in het Turks en het Arabisch zijn opgehangen in de publieke ruimte. De Vaste Commissie voor Taaltoezicht heeft ter zake een vaste reeks richtsnoeren om te bepalen wanneer een bestuur, ook een lokaal bestuur, een andere taal dan het Nederlands mag gebruiken. Dat gaat over de doelgroep, die specifiek moet zijn. Het moet voor een specifiek doel zijn.
De vertaling moet onder de authentieke Nederlandse tekst staan en men mag het niet systematisch gebruiken. Dat zijn de richtsnoeren waar de Vaste Commissie voor Taaltoezicht op toeziet. U weet dat de stad Gent heeft verklaard dat zij binnen dat kader is gebleven met de actie die ze heeft ondernomen. Gentse gemeenteraadsleden betwisten dat. Zij zijn naar de Vaste Commissie gestapt en hebben daar klacht ingediend. Vanuit mijn perspectief als toezichthoudende overheid lijkt het mij verstandig om eerst het advies van de Vaste Commissie voor Taaltoezicht af te wachten alvorens hier ten gronde een uitspraak te doen.
En dan kom ik tot het tweede element. Voor mij en voor de Vlaamse Regering is kennis van het Nederlands heel belangrijk en fundamenteel, zowel voor de emancipatie van mensen en het geven van kansen aan mensen als voor de sociale cohesie van Vlaanderen. Vlaanderen kan niet functioneren als mensen niet met elkaar kunnen communiceren. We zetten daar heel veel middelen op in, heel veel geld. Dat is een heel belangrijk onderdeel van ons beleid. Ik hecht daar zelf ook heel veel waarde aan. Ik doe een oproep, dat men, wanneer men binnen dat beperkend kader van uitzonderingen stapt, twee of drie keer nadenkt voor men daar gebruik van maakt.
Het derde element is dat ik heel erg sta op de autonomie van gemeenten. Autonomie betekent dat men beleidsruimte heeft. Men moet ook de wettelijkheid bekijken. Maar ik ga heel weinig opportuniteitsuitspraken doen over lokaal beleid. Dat kan naar eigen inzichten voor de eigen noden van de gemeenschap beslissingen nemen die ik misschien niet zou nemen, die ik misschien anders zou nemen, maar dat is net een kenmerk van autonomie. Je kunt niet twee dingen tegelijk doen. Je kunt niet zeggen dat gemeentebesturen autonoom zijn én dat de minister altijd sturend moet optreden. Binnen de wettelijkheid moet ik ook die autonomie respecteren, denk ik.
Minister, ik had het natuurlijk enigszins verwacht, maar uw antwoord stelt mij teleur in die zin dat u uw politieke verantwoordelijkheid verstopt achter de lopende procedure. U hebt altijd de mond vol van uw Mechels model dat zou uitgaan van ‘kansen geven maar ook kansen grijpen’. Dat principe, daar sta ik ook achter. Zeg mij nu eens welke kansen die schepen in Gent geeft aan de nieuwkomers. Ik zal het u zeggen: geen. Die schepen geeft geen kansen aan nieuwkomers. Integendeel. Ik had in dezen van u iets meer daadkracht verwacht.
De heer Deckmyn heeft het woord.
Dit is een vreemd schouwspel. De N-VA en Open Vld, die samen in een coalitie zitten, verschillen heel duidelijk van visie wat dit betreft. Waarvan akte.
De minister stelt dat het over affiches gaat die opgehangen zijn in publieke ruimte. Minister, u kunt iets duidelijker zijn. Die affiches zijn in het Turks en het Arabisch verspreid. U zegt dat ze verspreid zijn in de publieke ruimte, maar ze zijn verspreid aan Turkse en Arabische moskeeën. U kunt daarin toch wel iets duidelijker zijn. Ze zijn dus niet alleen bestemd voor nieuwkomers maar voor de islamitische gemeenschap.
Het Vlaams Belang wist al van in het begin dat deze affiches in strijd waren met de taalwetgeving. Daarom heeft het Vlaams Belang klacht neergelegd bij de Vaste Commissie voor Taaltoezicht. In Gent zijn er meer dan 160 verschillende nationaliteiten. Gaan we die allemaal op de hoogte houden over allerhande zaken in hun eigen taal? Dit kan toch niet? Waarom nu wel in het Turks en het Arabisch? Neen, voor het Vlaams Belang kan er maar één officiële taal bestaan in Vlaanderen, en dat is het Nederlands. (Applaus bij het Vlaams Belang)
De heer Vaneeckhout heeft het woord.
Minister, ik ben blij met uw antwoord. Ik wil eerst en vooral onderstrepen dat ook voor onze fractie de kennis van het Nederlands belangrijk en essentieel is voor het uitbouwen van een toekomst in ons Vlaanderen en in België. Ik hoop dat we niet vervallen in karikaturen daarover.
De taalwetgeving is wat ze is, en die moet worden gerespecteerd. We hebben een commissie voor taaltoezicht om dat in de gaten te houden.
Er loopt een formele procedure. Dus laat ons afwachten wat daaruit komt.
Beste collega's, waar zijn we in godsnaam over bezig? Het gaat over twaalf affiches die uitgehangen zijn aan een aantal moskeeën om een goede informatieronde te doen. Het college van Gent heeft zelfstandig geoordeeld dat dit binnen de adviezen van de taaltoezichtscommissie past. Ik stel dan ook voor dat we de procedure laten lopen.
Tot slot, we hebben al veel uren met elkaar doorgebracht in de commissie Binnenlands Bestuur. Het gaat er altijd over autonomie. We moeten af van de keizer- kostermentaliteit. Ik zou dan ook voorstellen dat we dat consequent doortrekken en dat we niet de autonomie van een bestuur binnen het wetgevend kader en de taaltoezichtscommissie in twijfel trekken op een moment dat dat een coalitie is die ons blijkbaar minder bevalt. Ofwel ben je altijd voor de autonomie van de lokale besturen, ofwel nooit. (Applaus bij Groen)
De heer De Meester heeft het woord.
Voorzitter, we zitten hier precies op de gemeenteraad van Gent. Het is al de derde dag op rij dat we het hier over Gent hebben en we hebben er in Gent al twee zeer boeiende gemeenteraadszittingen op zitten. Dat kan mevrouw D’Hose zeker getuigen.
Mevrouw Sminate, u zit precies in de verkeerde partij. Ik heb gisteren op de gemeenteraad de heer Deckmyn van het Vlaams Belang identiek hetzelfde horen vertellen als wat u hier nu komt te vertellen! Is het waar of niet, mijnheer Deckmyn? Identiek hetzelfde! (Opmerkingen van Johan Deckmyn)
Waar ligt u eigenlijk wakker van? Wat is uw probleem? Twaalf affiches? Twaalf tweetalige affiches? Wat is in godsnaam uw probleem? Ik zou u toch willen aanraden om in plaats van op een weinig subtiele manier te proberen om bevolkingsgroepen in Gent tegen elkaar op te zetten, te focussen op de echte problemen in de samenleving. (Applaus bij de PVDA, Groen en sp.a)
Mevrouw Sminate, uw reactie verbaast mij enigszins omdat ik als minister van Binnenlands Bestuur mee tot taak heb de rechtsstaat te respecteren. In mijn benadering van deze problematiek doe ik exact hetzelfde als mijn voorganger heeft gedaan. In 2018 was er een klacht over Roosdaal. Er was een folder van een afvalintercommunale die ook een Arabische bijlage had. Mijn voorganger, de minister van Binnenlandse Zaken, heeft op vier criteria getoetst of dit al dan niet in strijd was met de wet en hij heeft in een schriftelijk antwoord gezegd dat dit conform de richtlijnen van de Vaste Commissie voor Taaltoezicht was.
Mijn voorganger is gevat geweest over een folder van het OCMW van Gent. Daarin informeerde men in exact dezelfde taal als waar we nu over spreken, de mensen wanneer zij taalonkundig waren. Men heeft op basis van diezelfde vier criteria gezegd dat dit eigenlijk conform de leidraad is die de Vaste Commissie voor Taaltoezicht hanteert. U kunt dit terugvinden in de documenten van dit parlement.
Wat ik hier zeg, zijn drie zaken. Ten eerste: wat de wettelijkheid betreft, wacht ik het advies van de Vaste Commissie voor Taaltoezicht af. Die zal oordelen of wat er in Gent gebeurd is, al dan niet conform is met de regelgeving.
Ten tweede onderstreep ik nogmaals het uitzonderlijk belang van het Nederlands. Ik ben het volkomen met u eens dat mensen alleen maar in onze samenleving kunnen functioneren wanneer ze de Nederlandse taal machtig zijn. Dat is belangrijk voor de emancipatie van mensen en voor de maatschappelijke cohesie van Vlaanderen. Wij investeren daar miljoenen euro’s in. Ik doe dus opnieuw dezelfde oproep die ik in mijn eerste antwoord heb gedaan, aan iedereen in Vlaanderen: wanneer men denkt een andere taal te moeten gebruiken dan het Nederlands moet men daar zeer terughoudend in zijn en zeer zorgvuldig afwegen of hetgeen men wint wel opweegt tegen het signaal dat men geeft. Ik vind dat men daar terughoudend in moet zijn.
Ten derde respecteer ik de autonomie van lokale besturen. Ik ben het er volkomen mee eens dat ik hier niet de gemeenteraad van Gent of van welke andere stad ook zal overdoen. Want ik kan onmogelijk zeggen dat ik de autonomie van gemeentebesturen respecteer en dus moet aanvaarden dat men op lokaal niveau soms andere inzichten heeft dan ikzelf, maar tegelijkertijd heel de tijd sturend optreden. Die twee gaan niet samen. Ofwel vraag je een sturend beleid en grijp je in op de autonomie, ofwel respecteer je de autonomie van lokale besturen. En ik sta uitdrukkelijk, in de geest van het Vlaamse regeerakkoord, voor het tweede, het respect voor de lokale autonomie. (Applaus bij CD&V, Open Vld, Groen, sp.a en de PVDA)
Minister, steden en gemeenten moeten daarin niet alleen terughoudend zijn, ze moeten dat gewoon niet doen. En ik begrijp dat de collega's ter linkerzijde blij zijn met uw antwoord, want zij hebben zelfs een parlementslid in hun rangen dat erin slaagt om zélf te communiceren in het Arabisch. Alstublieft! (Opmerkingen)
Ik denk dat ons standpunt duidelijk is. En ik begrijp niet dat er nog altijd partijen zijn die niet begrijpen dat je aan nieuwkomers de noodzaak moet doen aanvoelen om Nederlands te leren, om zo sneller aansluiting te vinden in onze samenleving. Dat begrijp ik niet! (Applaus bij de N-VA en het Vlaams Belang)
De actuele vraag is afgehandeld.