Verslag plenaire vergadering
Actuele vraag over het kappen van bomen en het verlenen van kapmachtigingen door het Agentschap voor Natuur en Bos
Verslag
Mevrouw Schauvliege heeft het woord.
Voorzitter, minister, ik wil u vandaag danken omdat u de moed hebt gehad om afgelopen week de kapmachtiging voor het bosje in Zottegem in te trekken. Voor wie het niet zou weten: het gaat over een oud bosje van 1,5 hectare dat beschermd is en dat met kap bedreigd was en waar ook toelating voor gegeven was. De buurt en de bezoekers zijn in protest gegaan en de minister heeft de kapmachtiging ingetrokken. U moet weten dat in de Vlaamse Ardennen nog 220 hectare bijkomend bos zal worden gerealiseerd. Het is logisch dat als je bijkomend bos wenst, je de bestaande bossen beschermt.
Dat die oude bomen met hoge natuurwaarde zo gemakkelijk gekapt konden worden ondanks het feit dat ze beschermd waren, is toch wel zeer bedenkelijk. Minister, u zei gisteren in de commissie dat er voldoende instrumenten en een voldoende duidelijk kader zijn om de bestaande bossen te beschermen. Het voorval van afgelopen week bewijst wel dat dat kader er misschien wel is, maar niet altijd zo goed werkt.
Ik wil het vandaag ook hebben over de 12.500 hectare waardevol bos dat niet juridisch beschermd is en waarvoor u onmiddellijk een ontbossingsvergunning kunt geven. En dat gebeurt ook. Jaarlijks verdwijnt tussen de 240 en 300 hectare waardevol juridisch niet-beschermd bos.
Minister, in de vorige legislatuur werd beloofd dat er een juridisch kader zou worden gerealiseerd om dat waardevol bos juridisch te beschermen. Collega Vandaele heeft daar ook meerdere malen voor op tafel geklopt. Plant u deze legislatuur initiatieven om dat waardevol bos te beschermen? Zult u het ook juridisch beschermen, zoals beloofd door de vorige regering? (Applaus bij Groen)
De heer De Bruyn heeft het woord.
Minister, voorzitter, collega's, het kappen van bomen ligt in onze huidige samenleving bijzonder gevoelig. Ik heb daar alle begrip voor. Het is voor heel veel mensen moeilijk te begrijpen dat je meer en betere natuur kunt krijgen door minder bomen over te houden, met andere woorden dat je een waardevolle biodiverse natuur creëert door aan bosbeheer en bomenkap te doen. Ik kan goed begrijpen dat dat moeilijk ligt. Dat betekent ook dat je daar zeer zorgvuldig en zeer precies mee moet omgaan. Motivatie en communicatie zijn essentieel om ervoor te zorgen dat het beleid dat wordt toegepast, wél wordt begrepen.
En daar, collega's, loopt het vaak fout, zowel als het gaat over machtigingen die worden verleend aan eigenaars van een privaat bos, maar ook – en eigenlijk is dat nog erger – als het Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) binnen zijn eigen domeinen aan het kappen gaat. We hebben vorige week van beide gevallen een voorbeeld gezien.
Het moet zowat de eerste keer in dertien jaar zijn dat de minister het initiatief heeft genomen om zelf in te grijpen op een ogenblik dat het ook nodig was. En dat vind ik een zeer verstandige zaak. Het was in de voorbije dertien jaar wellicht ook regelmatig nodig, maar het is toen helaas niet gebeurd.
Minister, het zou fijn zijn indien u ons even kunt verduidelijken wat voor u de beweegredenen zijn om dat te doen. Maar wat ik eigenlijk zou willen vragen, is op welke manier u afspraken zult maken met uw diensten om te vermijden dat dit soort ingrepen in de toekomst nog nodig is. Ik dank u. (Applaus bij de N-VA)
Minister Demir heeft het woord.
Collega's, ik dank u voor uw vragen. Vorige week heb ik inderdaad de kapmachtiging ingetrokken voor het zogenaamde Ravottersbos. Ik besef dat dat een ongebruikelijke beslissing is, maar in dezen was ze noodzakelijk. Want het verlenen van een kapmachtiging zonder voldoende motivatie kan niet, zeker niet wanneer het het Europese habitattype betreft. Daarover wil ik heel duidelijk zijn.
Diezelfde dag heeft de Raad van State in een ander dossier een kapmachtiging geschorst. De reden die in dat arrest staat beschreven, is dat de kapmachtiging onvoldoende gemotiveerd was.
Een doordachte, goed gemotiveerde kap is soms nodig, in het kader van bosbeheer, nieuwe natuur. Of het nu gaat over het geval in Zottegem of over een ander geval waar dan ook in Vlaanderen: kapmachtigingen moeten nadrukkelijk en goed gemotiveerd zijn. Ook moet de impact op het voortbestaan van de natuurwaarde duidelijk zijn. Dat is voor mij de grens, die ik ook doortrek in mijn beleid. Daarom heb ik het ANB gevraagd terughoudendheid aan de dag te leggen inzake kapmachtigingen, ook op eigen terrein. Dat geeft mij de mogelijkheid om in de komende periode na te gaan of alle bestaande machtigingen voldoende gemotiveerd zijn.
Nieuwe machtigingen over een gebied zonder beheerplan moeten afzonderlijk en grondig worden gemotiveerd, want anders komen ze er niet. Bij de opmaak van nieuwe beheerplannen mag de bosfunctie niet in het gedrang komen. Ten slotte zal ik ook de huidige procedure voor ontbossing, kapmachtiging en vergunningen onder de loep nemen. En uiteraard, mevrouw Schauvliege, zal ik er de komende jaren werk van maken om onze waardevolle bossen een juridisch kader te geven. (Applaus bij de N-VA)
Minister, ik dank u voor de belofte dat u waardevolle bossen een juridisch kader zult geven. Maar hoe zult u dat precies doen? Want u hebt meermaals, in de beleidsnota en ook in de commissievergaderingen, gezegd dat dat uw intentie is. De vorige regering heeft de belofte gedaan om echt werk te maken van een juridisch kader. Bent u dat ook van plan?
Want de toestand is zeer ernstig. Elk jaar verdwijnt er meer dan 300 hectare waardevol bos. Elke maand worden er tien ontbossingsvergunningen goedgekeurd. Gewoon beloven, is dus niet voldoende. Ik wil van u echt horen wat u precies zult doen. Zult u effectief een boskaart maken die ervoor zorgt dat er een juridisch kader is, zodat de waardevolle bossen beschermd blijven?
U merkt al, bijvoorbeeld bij het Ravottersbos, dat er ondanks dat kader toch nog wielen kunnen worden afgereden. Het is dus echt nodig. Wat gaat u precies doen om dat te beschermen? (Applaus bij Groen)
Minister, dank u voor uw verduidelijking. Zowel de medewerkers van het ANB als private boseigenaars zouden er goed aan doen het antwoord nog eens te beluisteren, zodat zij ook weten wat van hen wordt verwacht: voor elke boomkap die wordt aangevraagd, moet er een duidelijke motivatie zijn en uiteraard ook een juridische grond op basis waarvan die kap kan worden gevraagd.
Ik focus minder dan mijn collega op de precieze middelen die worden ingezet. We moeten vooral kijken naar het einddoel dat we willen realiseren. Minister, u hebt duidelijk aangegeven wat de bedoeling is. Misschien is het goed voor het debat dat u nog eens zeer kort herhaalt voor iedereen die aan het luisteren is wat nu precies de prioritaire doelstellingen van het bosbeleid zijn.
De heer Tobback heeft het woord.
Minister, ik hoop dat ik het deze legislatuur vaak zal mogen zeggen: ik vind dat u met het schorsen van die vergunningen een goede beslissing hebt genomen. Daar is ongetwijfeld veel steun voor, net zoals er in Vlaanderen veel steun zal zijn voor de ambitie om 4000 hectare bijkomend bos te realiseren tijdens deze legislatuur. Maar u zult dan toch echt wel moeten garanderen aan de Vlamingen dat u niet bezig bent met aan de ene kant bos te planten terwijl u aan de andere kant bos kapt. Dan wordt het een rollend bos, en dan bent u iedereen voor de gek aan het houden.
Ik sluit mij aan bij de vraag van mevrouw Schauvliege om een duidelijk kader voor het behoud van wat we vandaag hebben. Soms is het nodig dat er gekapt wordt in het kader van een goed bos- en natuurbeheer. Dat duidelijke kader moet er zijn om te weten waar en wanneer dat kan en wat er eventueel in een aantal gevallen moet worden gecompenseerd. Het steekt nogal wat mensen de ogen uit dat met name het Vlaamse Gewest mag kappen in een aantal gevallen, voor goede redenen maar zonder dat het moet worden gecompenseerd. Denk daar alstublieft over na en maak dat kader.
Mevrouw Rombouts heeft het woord.
Iedereen voelt aan dat elke kap van een boom of een bos gevoelige materie is. Elke kap moet met andere woorden goed worden overwogen. Dat is niet voor discussie vatbaar. We moeten erkennen dat in het kader van boskwaliteit en van goed natuurbeheer een kap soms legitiem is. Minister, het is belangrijk dat dit goed wordt afgebakend. Dit gebeurt vaak in het kader van de natuurdoelstellingen die we ons hebben opgelegd. Dat is zo bij de meeste boskappen. We moeten de natuurdoelstellingen goed afbakenen. Ik heb in de commissie al meermaals aangestipt dat de instandhoudingsdoelstellingen in dezen prioritair zijn. De lat ligt daar zeer hoog.
Minister, als de kap legitiem is, moet ik op het terrein vaststellen – en ik denk aan een recent voorbeeld in Wingene – dat de communicatie hierover te wensen overlaat. Zelfs de gemeente is niet op de hoogte. En dan ontstaat er protest. Ik verwijs graag naar het initiatief van collega Brecht Warnez, die als lokaal schepen het initiatief nam om infowandelingen te organiseren. Daarmee probeert hij het protest weg te nemen. Minister, welke initiatieven gaat u nemen om het draagvlak voor eventueel legitieme kappen te vergroten?
De heer Pieters heeft het woord.
Minister, het is eigenlijk niet uw taak om tussen te komen. Andere mensen en andere procedures bepalen of een kap al dan niet moet. Elke omgeving vergt een andere aanpak. Er zijn decreten die opgevolgd moeten worden. Ook de procedures moeten worden opgevolgd.
Collega Rombouts heeft gelijk. Minister, u hebt het meermaals over draagvlak, maar u moet ervoor zorgen dat de agentschappen en de Vlaamse instituten ook zelf draagvlak creëren. Zij moeten naar de bevolking en naar de lokale besturen stappen want zij wanen zich blijkbaar als Vlaams agentschap of instituut iets meer dan de lokale overheid. Maar dat is niet terecht. Er moet draagvlak worden gecreëerd. Ook het vertrouwen bij de mensen moet er zijn. Als het agentschap iets onderneemt, moeten de mensen weten dat het terecht is. De procedures moeten nagekomen worden, en misschien moet er eens een hartig woordje worden gepraat met het agentschap. Er is actie nodig.
Mevrouw De Vroe heeft het woord.
Minister, we zijn het engagement aangegaan om deze legislatuur 4000 hectare bos bij te creëren. Dat komt neer op 3,25 hectare per werkdag. Er is dus heel wat werk aan de winkel en we moeten er uiteraard op toezien dat bossen langs de andere kant niet volop gekapt worden. Het beleid moet streng zijn, met de bedoeling een goed bosbeleid te voeren.
Ik ben er volledig mee akkoord dat kapvergunningen enkel afgeleverd kunnen worden als er daartoe een grondige motivatie en goede communicatie is. Het is belangrijk dat mensen effectief begrijpen wat er op het terrein aan het gebeuren is.
Anderzijds is het belangrijk dat bossen, als ze gekapt worden, ook gecompenseerd worden. Er zijn momenteel uitzonderingen, bijvoorbeeld voor het ANB en de terreinbeheerders. Wat dat betreft heb ik een voorstel van decreet klaarliggen dat ik ook zal indienen, want ik vind dat er op dat vlak een tandje bijgestoken moet worden. Ik hoop dat het hele parlement dat voorstel van decreet met het oog op de toekomst zal goedkeuren.
We hebben hier de afgelopen weken en ook vandaag nog uitgebreid over gepraat in de commissie. Ik wil wel nog eens duidelijk stellen dat het in casu niet gaat over ontbossing, maar over een kap in het kader van bosbeheer. Ik wil ook niet zeggen dat kappen nooit meer kan. Soms is een kap nodig in het kader van bosbeheer of als het gaat om andere natuur. De intrekking van de kapmachtiging in kwestie – het was geen schorsing, collega Tobback – had te maken met de motivatie. Ik vind het belangrijk dat kapmachtigingen voldoende gemotiveerd zijn en dat de impact op de natuur duidelijk gemaakt wordt. Dat was in dezen niet het geval. Dat is nu doorgegeven en we gaan de bestaande machtigingen daar ook een voor een op nakijken.
Ik besef, collega’s, – en ik leid dat ook af uit de mails die ik daarover krijg – dat communicatie een werkpunt is. Dat heb ik ook overgemaakt en het is de bedoeling om lokale besturen, maar ook buurtcomités en actiecomités, daar de komende weken en maanden consequent in mee te nemen. Veel mensen hebben een emotionele band met bomen of bossen en dus moet er absoluut rond communicatie gewerkt worden.
De ambitie is duidelijk: 4000 hectare extra bos tegen 2024, 10.000 hectare tegen 2030. Ik zal er in ieder geval alles aan doen om dit mogelijk te maken.
Minister, u plant deze legislatuur inderdaad 4000 hectare extra bos. Dat is een mooie ambitie en u mag daarvoor op onze steun rekenen. Minister, bijkomend bos aanplanten en tegelijkertijd oud en waardevol bos vernietigen, dat is hetzelfde als de Notre-Dame in Parijs in brand steken en elders een klein kerkje bij bouwen. Bosuitbreiding op zich is een heel goed initiatief, maar wel een dat hand in hand moet gaan met het beschermen van onze waardevolle bossen, met een juridisch kader. Ik wacht nog altijd op een antwoord op de vraag hoe dat juridisch kader eruit zal zien. Ik dring erop aan dat het er komt en wij zullen erop blijven hameren, zodat we onze waardevolle bossen uiteindelijk effectief beschermen. (Applaus bij Groen en de PVDA)
Minister, ik zou het nooit durven en bijgevolg ook nooit doen, maar u hebt in een interview – ik dacht in Het Belang van Limburg – ooit gezegd: ‘Ze zullen “Zuhal bemoeial” nog wel leren kennen.’ Wel, als dit een voorbeeld is van de bemoeizucht – ik zou het eerder ‘betrokkenheid’ noemen – die u daarmee voor ogen had, dan zal ik u daar alleen maar in steunen, zeker als dat het bos en de natuur in Vlaanderen ten goede komt. (Applaus bij de N-VA)
Mag ik bij dezen ook collega Mieke Schauvliege feliciteren met haar eerste tussenkomst aan het spreekgestoelte? (Applaus)
De actuele vragen zijn afgehandeld.