Verslag plenaire vergadering
Verslag
De heer Lantmeeters heeft het woord.
Minister, over de betaalbaarheid van de woningkredieten voor de particulieren, maar ook voor de zelfstandigen, zijn hier al heel wat woorden door de zaal gegaan, en ook in de commissievergaderingen. Uw voorganger, toenmalig minister Tommelein, had op dat ogenblik de oplossing voorhanden, en u hebt eigenlijk de oplossing overgenomen: de politiek zou dit oplossen, en zou het lenen aan 100 procent van de waarde ondersteunen. En voor diegene die niet aan 100 procent kon lenen, werd er voorzien in een verzekeringskrediet. U hebt in de commissievergadering van 15 januari jongstleden nog verwezen naar Atradius, om dat te verzekeren.
Maar de Nationale Bank was vorige week toch van oordeel dat er niets opgelost was. Zij waarschuwt nog altijd voor de oplopende prijzen, die slecht zijn voor de huishoudens. En zij waarschuwt ook voor de stabiliteit van de banken. Er is op dit ogenblik nog geen groot gevaar, maar de Nationale Bank zegt wel dat de marges op dit moment te laag zijn.
Ik was ten zeerste verbaasd toen ik uw federale collega De Croo hoorde zeggen dat er tussengekomen moet worden, en dat de politiek het nu eens anders gaat oplossen dan hoe minister Tommelein het destijds ging oplossen en dan u het gaat oplossen. Minister De Croo vraagt dat de Nationale Bank maatregelen zou nemen zodat niet iedereen meer kan lenen, en dat de banken niet meer zo snel kredieten mogen geven. Als dat een andere oplossing is, zie ik de slinger naar de andere kant gaan.
Minister, wat is, in het licht van de nieuwe oplossing van de Nationale Bank en van de opmerkingen van minister De Croo en van de Belgische federatie van de financiële sector (Febelfin), op dit ogenblik uw visie in verband met deze problematiek van het volledig lenen voor de woningkredieten?
Minister Peeters heeft het woord.
We weten inderdaad dat de Nationale Bank vorige week aan de alarmbel getrokken heeft. Ze heeft dat eerder ook al gedaan in haar jaarverslag. Ze wijst er tout court opnieuw op dat er eigenlijk een te hoge ‘loan to value’ is, wat de hypothecaire leningen betreft. Er wordt te veel geleend naargelang de waarde van de woningen, en vaak is ook de schuldaflossingslast meer dan 50 procent van het inkomen van de betrokkene. Dat geeft natuurlijk problemen op de hypotheekmarkt. We moeten de nodige aandacht schenken aan die kwetsbaarheden.
De Nationale Bank heeft in haar prudentiële controle een aantal opmerkingen gemaakt. U zegt dat de heer De Croo zonder meer zou hebben gezegd dat we niet meer iedereen toegang moeten geven tot hypothecaire leningen. Ik denk dat het heel belangrijk is te zeggen dat niemand baat heeft bij een ontsporend banksysteem. We moeten daar heel behoedzaam voor zijn. Als iemand een lening aangaat, moeten we ervoor zorgen dat die binnen de proporties van zijn of haar mogelijkheden ligt en dat ze moet kunnen worden betaald.
Wanneer uw vraag is of er in de toekomst nog leningen van 100 procent moeten kunnen, dan kan ik verwijzen naar datgene wat mijn voorganger Bart Tommelein in het verleden heeft gedaan. Hij heeft vooral geprobeerd te faciliteren. Hij heeft zowel de kredietverstrekkers als de verzekeringsmaatschappijen bij elkaar gebracht om ervoor te zorgen dat de eigen inbreng van 20 procent, die sommige mensen niet hebben maar die men moet hebben om een lening voor een woning aan te gaan, kan worden verzekerd. Ik heb in de commissie aan collega Van den Heuvel ook geantwoord dat er een bevraging is geweest op de markt van de verzekeringen. Het is dan ook Atradius dat zich bereid heeft verklaard om een verzekering af te sluiten voor mensen die deze nodig zouden hebben.
Wil dit zeggen dat we straks iedereen moeten toelaten om een lening aan te gaan? Neen, het is nog altijd aan de banken om de nodige zorgvuldigheid aan de dag te leggen en te onderzoeken of iemand aan de voorwaarden voor de lening voldoet. Voor mensen waarvan men zeker weet dat ze solvabel zijn maar die de eigen inbreng niet onmiddellijk op tafel kunnen leggen, kan deze verzekering wel degelijk een oplossing zijn. Dat is wat collega Bart Tommelein in het verleden heeft gedaan. Het is een goede zaak in het is niet in tegenspraak met dat wat minister De Croo heeft gezegd, want ook hij pleit vooral voor voorzichtigheid op de hypotheekmarkt.
Minister, u blaast warm en koud tegelijk en ik weet echt niet meer welke richting we uitgaan. Sta me toe: u zegt dat de banken zelf beslissen. Ik lees wat minister De Croo zegt: hij gaat een interkabinettenwerkgroep (IKW) samenroepen om oplossingen te vinden, om de Nationale Bank te verplichten om bepaalde stellingen in te nemen zodat kredieten niet meer zo gemakkelijk kunnen worden gegeven. U zegt nu: ‘We gaan faciliteren zodat iedereen 100 procent kan lenen, en voor wie dat niet kan, hebben we bemiddeld zodat bepaalde kredieten worden verzekerd.’
Minister, bent u het met mij eens dat hoe meer het krediet op dit ogenblik wordt gefaciliteerd, hoe hoger de woningprijzen worden, hoe minder gemakkelijk het gaat zijn voor heel wat mensen om kredieten af te sluiten voor steeds duurder wordende huizen? Hoe meer we tussenkomen in dit marktprincipe, hoe kleiner de marges voor de banken zullen worden, en dat is net waar de Nationale Bank voor waarschuwt.
De heer Bertels heeft het woord.
Minister, ik sluit me aan bij de woorden van de heer Lantmeeters dat u warm en koud tegelijk blaast. Het is van fundamenteel belang dat er zekerheid komt, zowel voor de verkopers als voor de kopers. Nu zie je titels in de media als ‘Is een woning kopen straks alleen voor de gefortuneerden onder ons?’ of ‘Jongeren kunnen geen huis meer kopen als voor zes op de tien jongeren de ouders niet meebetalen’. Dat geeft onzekerheid.
U verwijst naar één verzekeraar, als ik het goed begrepen heb, die eventueel een kredietverzekering wil aangaan. Het is dan wel heel belangrijk dat de markt en ook de potentiële kopers weten – zonder de prijzen van de huizen naar boven te jagen, want ik deel die sociale bekommernis van de heer Lantmeeters – tegen welke voorwaarden die kredietverzekering wordt aangeboden en wat u dan, in navolging van collega Tommelein, hebt onderhandeld met die kredietverzekeraar?
De heer Van Rompuy heeft het woord.
Minister, hebt u enig zicht op het succes van die nieuwe verzekering die op de markt is gekomen? Hoeveel mensen hebben daar al op ingetekend en aan welke prijs? Heeft dat het perspectief om een echte oplossing te kunnen zijn voor de problematiek of is dat momenteel nog een heel beperkt fenomeen?
In de media circuleerde ook het idee om te onderzoeken of de Ierse aanpak iets kan zijn voor ons land, waarbij men ervoor zorgt dat men per bank een goede mix heeft van risicovolle en stabiele leningen en men niet verzeilt in een situatie waarbij de ene bank heel veel risicovolle leningen heeft en de andere bank alle stabiele leningen zou hebben.
Mevrouw De Vroe heeft het woord.
Minister, voor mij bent u heel duidelijk: eigendomsverwerving is voor liberalen heel belangrijk. En uiteraard moeten mensen die kredietwaardig, solvabel zijn, mensen die het geld verdienen om maandelijks hun aflossing correct te doen, toekomstgericht nog een lening kunnen afsluiten en eigendommen kunnen verwerven.
De faciliterende rol die voormalig minister Tommelein heeft gehad met de verzekeringssector, is uiteraard van heel groot belang om die mensen die solvabel en kredietwaardig zijn, toekomstgericht een woonst te kunnen laten kopen.
Minister, ook de belastingverlaging die voor de tweede maal op rij door een liberaal werd uitgevoerd om de registratierechten, de kooprechten te verlagen, is wat dit betreft de juiste maatregel geweest. Ik vind het een goede zaak dat u blijft inzetten op die eigendomsverwerving als baken tegen toekomstige armoede.
Mijnheer Lantmeeters, u zegt dat ik warm en koud tegelijk blaas. Waarschijnlijk zegt u dat hier om wat mist te creëren, maar ik denk dat ik heel duidelijk heb gezegd dat ik niet wil faciliteren tussen de banken en de ontlener. Ik heb verwezen naar wat de heer Tommelein heeft gedaan: hij heeft gefaciliteerd in die zin dat hij de verzekeringssector en de banksector samen heeft gebracht maar zij moeten natuurlijk onderling uitmaken wat mogelijk is en wat er inzake eigen inbreng nog kan worden verzekerd opdat men toch ook leningen zou kunnen toestaan die een grotere inname hebben dan de geplafonneerde 80 procent. Het is een goede zaak dat er nog 100 procent leningen mogelijk zijn voor de toekomst op voorwaarde dat de bank zich daarmee akkoord verklaart. Wanneer dat kan door de verzekering van eigen inbreng, is dat een win-winsituatie voor iedereen.
Maar – en dan beaam ik wat mevrouw De Vroe zegt, en dat is ook wat de Nationale Bank keer op keer zegt – heel belangrijk is de terugbetalingscapaciteit van de Vlaamse huishoudens. Dat moeten we uiteraard voor ogen houden, we moeten zorgen dat er geen crisis komt op de Belgische hypotheekmarkt. Vandaag zijn er een aantal signalen dat het niet 100 procent goed loopt. We moeten dan ook waakzaam zijn, zeker ook wat de terugbetalingscapaciteiten betreft.
Met enerzijds de jobcreatie en anderzijds de taxshift zijn er al heel wat extra mogelijkheden om de koopkracht te verhogen. Dat heeft sowieso een meerwaarde om ervoor te zorgen dat er terugbetalingscapaciteit is bij de Vlaamse huishoudens.
Wat het aantal afgesloten verzekeringen betreft, kan ik momenteel alleen maar zeggen – wat heel recent nieuws is – dat Atradius op dit ogenblik één contract heeft gesloten met een bank. Dat is allemaal nog heel recent en ik kan niet in de toekomst kijken om te zien hoe dit verder zal verlopen en of er al dan niet veel verzekeringscontracten zullen worden afgesloten om het aandeel eigen inbreng te verzekeren.
Mijnheer Lantmeeters, u hebt het over wat minister De Croo zou hebben gezegd, maar ik heb dat nergens gehoord of gelezen. Ik heb alleen gehoord dat hij ook waakzaam wil zijn wat de terugbetalingscapaciteit van de huishoudens betreft, en dat is een heel belangrijk gegeven.
Minister, als u het niet hebt gelezen: het stond gisteren in ons lokaal staatsblad, Het Belang van Limburg, wat minister De Croo heeft gezegd. Het stond zelfs ook in De Standaard – die ik niet lees – dat De Croo een IKW ging samenroepen om de Nationale Bank te verplichten om bepaalde stellingen in te nemen.
Dus, als het mij niet duidelijk is, dan is dat omdat uw oplossing hier een bepaalde oplossing is en dat men aan de overkant andere oplossingen uitdoktert, waar de politiek wel in zal tussenkomen. De oplossingen die dan samen worden genomen, zorgen voor een oververhitting van de markt. Dat is wat ik zeg.
Op dit ogenblik moeten we kijken op macroniveau. De banken zullen zelf wel reguleren, onder toezicht van de Nationale Bank, of ze voldoende kapitaalbuffer hebben. Laat de mensen daar samenkomen met de banken en intervenieer zo weinig mogelijk.
Ik heb er geen enkel probleem mee dat het verzekeringscontract er is. Ik doe een oproep om hier en aan de overkant te stoppen met tussen te komen, want dat jaagt de prijzen juist omhoog en dat is asociaal. Want hoe meer er wordt tussengekomen, hoe hoger de prijzen zullen zijn en hoe moeilijker mensen aan kredieten zullen komen. Ik denk dat de politiek eens moet zeggen: stop, hierin komen we niet tussen. Dat is mijn oproep aan u en vooral aan minister De Croo, die mij hopelijk hoort. (Applaus bij de N-VA)
De actuele vraag is afgehandeld.