Verslag plenaire vergadering
Verslag
De heer Janssens heeft het woord.
Minister, ik heb voor alle duidelijkheid veel respect voor leerkrachten die dagelijks in niet altijd gemakkelijke omstandigheden kennis doorgeven aan leerlingen. Maar ik heb absoluut geen respect voor leerkrachten die van hun machtspositie misbruik maken om hun politieke overtuiging op te dringen of zich negatief uit te laten over bepaalde partijen of politici. Toch krijgt mijn partij, en vooral de jongerenorganisatie, dagelijks of wekelijks getuigenissen van leerlingen over leerkrachten die vinden dat alleen hun mening, hun linkse mening, de enige toegelaten mening mag zijn in het klaslokaal.
Meestal blijven dergelijke getuigenissen en gebeurtenissen onder de radar, omdat leerlingen begrijpelijkerwijze schrik hebben om met hun verhaal naar buiten te komen of omdat ze niet weten waar ze eventueel terecht kunnen met een klacht. Maar gisteren dook er dan een filmpje op van een moedige leerling, die met zijn smartphone beelden heeft gemaakt van een leerkracht die een kandidaat die aangekondigd is om deel te nemen aan de verkiezingen in Vlaams-Brabant, Dries Van Langenhove, in volle les bestempelt als – ik citeer – “een randdebiel”, “een snobistisch rijkeluisstudentje” en “een eikeltje”. Pure haat dus, in schabouwelijk Nederlands dan nog.
Minister, een school hoort absoluut geen politiekepropagandamachine te zijn. Een leerkracht hoort geen politici te beledigen in volle klas. Toch zijn er blijkbaar veel scholen, veel leerkrachten die zich van die plicht tot politieke neutraliteit niks aantrekken. Dit filmpje is alleen maar het topje van de ijsberg. Het is een wijdverbreid probleem in ons Vlaamse onderwijs. Daarom wil ik van u weten of u, zeker naar aanleiding van de verkiezingen van mei die eraan komen, leerkrachten en scholen duidelijk zult maken dat politieke propaganda, dat het beledigen van politici en het geven van stemadvies in een school absoluut ontoelaatbaar is.
Minister Crevits heeft het woord.
Collega Janssens, ik heb gisteren een korte reactie gegeven omdat men me daarom vroeg. Ik heb ook het filmpje gezien. Eerst en vooral, ik vind het belangrijk dat diegenen die als eerste verantwoordelijk zijn voor wat de leerkracht heeft gezegd, een grondig onderzoek doen. Dat geldt zeker ook voor deze situatie. U hebt een punt als u zegt dat respect en nuance basisbegrippen zijn en ook basispijlers zijn in ons onderwijs. In onze eindtermen, ook de nieuwe, staat dat leerlingen zich op school een eigen mening moeten leren vormen. Dat betekent niet dat men mag worden geïndoctrineerd. Dat betekent dat je alle pijlers moet hebben om die eigen mening te vormen. Het is echter de school, de schooldirectie, en in tweede orde het schoolbestuur, die nu het onderzoek moet voeren en moet bekijken of er al dan niet gepaste maatregelen moeten worden genomen.
Aan de andere kant juich ik het toe, maar dat is dan los van de context van het filmpje, dat scholen heel actief debatten organiseren over allerhande thema’s. Ook in de aanloop naar de verkiezingen zijn er ontzettend veel scholen in Vlaanderen die gewoon de politieke partijen uitnodigen en debatten organiseren, die iedereen met elkaar laten spreken, en dat vind ik op zich een zeer goede zaak. Ik ga ervan uit dat u dat ook een zeer goede zaak vindt.
Als u echter mijn persoonlijke mening vraagt, beledigende opmerkingen maken over mensen hoort nergens thuis, ook niet bij politieke partijen, maar ook niet in het klaslokaal. De school heeft zelf al gezegd dat ze actie zal ondernemen. Ik kijk dan ook uit naar de manier waarop ze verder met deze omstandigheden zal omgaan.
Minister, voor alle duidelijkheid, ik vind dat debatten absoluut een plaats hebben in scholen, zeker naar aanleiding van verkiezingen, maar politieke kennis overbrengen is nog iets heel anders dan politieke indoctrinatie in een klaslokaal, en dat is wat steeds vaker het geval is in onze Vlaamse scholen.
Ik wil er dus zeker ook naar aanleiding van die komende parlementsverkiezingen op 26 mei bij u op aandringen dat u leerkrachten ertoe zou oproepen om kennis door te geven aan leerlingen, aan studenten, maar zeker geen stemadvies. Stuur desnoods een omzendbrief naar de schoolbesturen en herinner hen aan de plicht tot politieke neutraliteit. Maak hen duidelijk dat een klaslokaal absoluut geen plaats is voor politieke statements, want leerlingen, studenten kunnen echt wel voor zichzelf denken, hun eigen mening vormen, ook een eigen politieke mening vormen, zonder stemadvies van politiek correcte leerkrachten. (Applaus bij het Vlaams Belang)
De heer De Ro heeft het woord.
Minister, beste collega’s, als humanist, als liberaal vind ik dat het beledigen van elke mens ontoelaatbaar is, zelfs al gaat het over iemand die bijna elke dag kakt op dit beroep, politicus, die ons allemaal corrupt vindt, die niet aan partijpolitiek wil doen, maar toch op een lijst gaat staan. Zelfs voor die mensen vinden wij dat beledigingen ontoelaatbaar zijn, en wat dat betreft, geloven we ook in de procedures binnen het onderwijs om te onderzoeken wat daar is gebeurd, en daar moet ook gevolg aan worden gegeven.
Laat één incident echter toch niet leiden tot de situatie waarin we een paar jaar geleden zaten, toen scholen bijna bang waren om over politiek, over verkiezingen dingen te organiseren of erover te spreken. Ik herinner me nog dat het scholen op het einde van de vorige legislatuur, in volle verkiezingsstrijd, werd verboden om politieke debatten te organiseren, en dat we daar vanuit het parlement op hebben gewezen, opdat dat zou worden rechtgezet. Dat is ook rechtgezet door uw voorganger, maar het was op een bepaald moment wel zo dat scholen bang waren om dat te organiseren.
Ik hoop dus dat de vraag van collega Janssens er niet toe zal leiden dat leerkrachten en directies schrik beginnen te krijgen voor dat thema, want onze jongeren hebben net een grote honger om over politiek en verkiezingen hun mening te kunnen geven en informatie te krijgen.
De heer Diependaele heeft het woord.
Minister, ik denk dat ik mij ongeveer volledig bij uw antwoord kan aansluiten, en ook bij wat de heer De Ro zegt. Beledigingen zijn nooit een goede basis om een politiek debat te voeren. Laat ons dat zeker in alle toonaarden veroordelen.
Er bestaat ook zoiets als de Commissie Zorgvuldig Bestuur, mijnheer Janssens. Die heeft in het verleden al duidelijke uitspraken gedaan over dat het onaanvaardbaar is dat het onderwijspersoneel tijdens de lessen een oordeel uitspreekt over één bepaalde politieke partij.
Maar, mijnheer Janssens, ik vind dat u nu toch ook niet al te kleinzerig mag zijn. We moeten voorzichtig zijn om klaslokalen volledig politiekvrij proberen te maken. Dat lijkt me ook niet verstandig. Ik ben ervan overtuigd dat veel mensen hier, en zeker ook in mijn eigen fractie, met diezelfde zaken zijn geconfronteerd geweest tijdens hun eigen schoolloopbaan. Ook ik, trouwens. Dat is ook een beetje de uitdaging geweest om net aan politiek te beginnen. Het zorgt ervoor dat je zelf kritisch een mening vormt en wat tegengewicht biedt tegen die leerkracht. Een leerkracht mag in die zin wel wat uitdagen en proberen om een incentive te geven om zelf een mening te vormen. U hoeft niet zo kleinzerig te zijn of u aangevallen te voelen. U mag best wat zelfverzekerder zijn.
Minister Crevits heeft het woord.
We moeten hier twee zaken onderscheiden. Ten eerste: leerkrachten die beledigende taal of schuttingtaal gebruiken, keuren we met z’n allen af. Dat is niet de taak van het onderwijs. Integendeel. Als je naar de eindtermen kijkt, is het net de taak van leerkrachten om jongeren te stimuleren om een onderbouwde mening op te bouwen.
Als ik dan naar het tweede luik mag overstappen – het politiek engagement en het voorbeeld dat de heer Diependaele en de heer De Ro geven – dan heb ik het liefst mensen met een mening voor mij. Ook als leerling had ik dat graag. Met mijn godsdienstleraar die ook pater was, heb ik oeverloos gediscussieerd over het celibaat. Ik geef dat maar mee. Ik bedoel natuurlijk de wenselijkheid van het celibaat. Ja, ik heb geprobeerd om hem te overtuigen, maar het is niet echt gelukt.
Ik probeer te duiden hoe goed het is dat je met mensen kunt spreken die een mening hebben. Ik vind dat een leerkracht ook een persoonlijke politieke overtuiging mag hebben, maar hij mag die niet opdringen aan anderen. Het kan voor hem wel een kader zijn om goed te debatteren. Kijk naar wat er rond het klimaat gebeurt, jongeren komen naar Brussel. Ik vind het een goede zaak dat scholen initiatieven nemen, zoals klimaatweken, klimaatdagen, lesmarathons, die de alertheid voor het klimaat bij hun leerlingen ten gunste of ten ongunste aanscherpt. Ik zal mij echter met hand en tand verzetten tegen alle mogelijke initiatieven die het debat op scholen, ook over de verkiezingen, zouden fnuiken. Laat mij daar heel duidelijk in zijn. Ik zal mij evenzeer met hand en tand verzetten tegen situaties waarbij schuttingtaal of grove taal wordt gebruikt. Die twee moeten we uit elkaar halen, en dan raken we een eind op weg.
De school heeft expliciet gezegd dat ze een onderzoek zal voeren.
Mijnheer Janssens, ik wist dat u die vraag vandaag zou stellen en dat is ook een beetje logisch in uw situatie, maar het filmpje is wat het is. Ik vind het van belang dat de school dit onderzoekt. Ik kijk ook uit naar hun acties. Zelf heb ik in dit individuele geval geen bevoegdheid, maar ik ben zeker bereid als dat nodig zou zijn om scholen te wijzen op wat wel of niet kan. Net zoals u en ik en alle collega’s hier, vind ik dat men op school alles moet doen om het politieke gevoel en de politieke talenten en interesses bij leerlingen aan te wakkeren. Dat gebeurt het best op een correcte en hoffelijke wijze. (Applaus bij CD&V, de N-VA, Open Vld, sp.a en Groen)
De heer Janssens heeft het woord.
Er wordt wel degelijk klacht ingediend bij de Commissie Zorgvuldig Bestuur, want deze zaken door een leerkracht zijn echt ontoelaatbaar.
Maar ik vraag me toch ook af waar die verontwaardiging ter linkerzijde blijft. Mocht dit een filmpje zijn waarin een leerkracht krasse rechtse taal sprak, waarin pakweg Caroline Gennez een linkse tuttebel werd genoemd, dan zou de hele media en de politiek correcte goegemeente in rep en roer staan. Maar nu het gaat over een linkse leerkracht die haar politieke mening wil opdringen aan leerlingen, blijft het ter linkerzijde oorverdovend stil, blijft men ziende blind.
Minister, scholen mogen wat ons betreft absoluut geen instrumenten zijn van politieke manipulatie en ik hoop dan ook dat er nog genoeg moedige leerlingen zullen opstaan en in het verzet zullen gaan tegen leerkrachten die over de schreef gaan. Wat ons betreft, is het duidelijk hoog tijd dat er eindelijk een einde komt aan die linkse taal in ons klaslokaal. (Applaus bij het Vlaams Belang)
De actuele vraag is afgehandeld.