Verslag plenaire vergadering
Verslag
Mevrouw Saeys heeft het woord.
Minister, ik las in Le Soir deze week dat minister Greoli van de Franse Gemeenschap 1 miljoen euro zal uittrekken voor de vaccinatie tegen het humaan papillomavirus (HPV) bij meisjes én jongens op basis van de resultaten van de studie van het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE).
U hebt zelf in de commissie gezegd dat u zou bekijken of vaccinatie tegen HPV bij jongens in Vlaanderen mogelijk is, maar dat u zich zou baseren op deze studie. De resultaten zijn er nu en ik verwacht natuurlijk een antwoord op de vraag of er al dan niet in Vlaanderen zal worden gevaccineerd bij jongens.
We denken nog altijd dat HPV enkel en alleen voorkomt bij meisjes en dat het alleen baarmoederhalskanker kan veroorzaken, maar niets is minder waar. 25 procent van HPV-gerelateerde kankers komt voor bij jongens, zoals keelkanker, anuskanker en peniskanker. We zien zelfs een stijging van het aantal keelkankers.
Minister, gaan we naar genderneutraliteit, dus zowel meisjes als jongens vaccineren tegen HPV in Vlaanderen?
Minister Vandeurzen heeft het woord.
Mevrouw Saeys, de Hoge Gezondheidsraad heeft inderdaad een tijd geleden gezegd dat het vanuit zijn perspectief zinvol is om jongens en meisjes te vaccineren. We hebben toen afgesproken dat we zouden wachten op een studie omtrent de kosteneffectiviteit. Los van de inzichten van de Hoge Gezondheidsraad is het belangrijk om te weten wat de overheid extra moet investeren. Weegt dat op tegen de gezondheidswinst die daarmee kan worden gerealiseerd? Die studie is eergisteren bekend geraakt en het KCE heeft een internationale vergelijking gemaakt omtrent dit issue. Ik denk niet dat ze een eigen studie hebben gemaakt
Ik wil toch enkele zaken op een rij zetten. Die situatie in Wallonië is ‘by far’ niet te vergelijken met deze in Vlaanderen. De ‘vaccinatiecoverage’ in Wallonië HPV in het tweede jaar secundair onderwijs bij meisjes is ongeveer 35 procent. Dat is een raming. In Vlaanderen is die 91 procent. We zijn ook anders georganiseerd. Bij ons vaccineren de centra voor leerlingenbegeleiding (CLB). In Wallonië is dat minder duidelijk en gebeurt het door privéartsen. De schoolgeneeskunde is niet verplicht om aan die programma's deel te nemen. Er zijn er die dat doen en er zijn er die dat niet doen.
Als ik aan onze administratie vraag om in een eerste snelle lezing die studie te bekijken, dan zeggen onze mensen – maar de meningen kunnen op basis van dezelfde studie blijkbaar verschillen – dat de studie zelfs suggereert dat het in Wallonië eigenlijk niet kosteneffectief is om ook jongens te vaccineren.
Het klopt wel dat minister Greoli heeft beslist om een dubbele actie te organiseren: vaccinatie HPV van jongens en meisjes enerzijds en een budgettaire inspanning anderzijds om de CLB's in Wallonië aan te sporen om daar meer aan te participeren. Dat is wat ik tot nu toe weet.
Over de kosteneffectiviteit van een vaccinatie van jongens, gelet op de situatie in Vlaanderen, met een coverage van 91 procent bij de meisjes, is die studie minder eenduidig, zo zegt men mij. Om niet te zeggen: die studie zegt eigenlijk niets. De studie zou suggereren dat het eigenlijk niet kosteneffectief zou zijn om bij het tweewaardig vaccin te blijven. Maar we zijn overgestapt naar het negenwaardig vaccin, en de vraag of dit kosteneffectief is of niet, is in de studie blijkbaar opengelaten.
Wat wij dus gaan doen, is conform de afspraak. Wij gaan zeer snel met onze administratie heel nauwkeurig kijken wat die studie nu eigenlijk aangeeft. Er is immers natuurlijk niet alleen het kosteneffectiviteitsverhaal, maar ook de equity-overwegingen, de genderproblematiek. Daar zijn wel wat andere elementen, los van de vraag of het vanuit gezondheidseconomisch standpunt een verantwoorde beslissing zou zijn.
We gaan dus zeer snel aan tafel zitten, ook met onze administratie, en uiteraard ook met de verantwoordelijke binnen Onderwijs. Want dit gaat dus over 70.000 vaccinaties in Vlaanderen. Dat is dus niet iets wat we even achter een tafel kunnen beslissen. Dat moet toch wel overlegd worden. Nu, volgens de eerste signalen van collega Crevits is het wellicht bespreekbaar om dat op te nemen in de werking van de centra voor leerlingenbegeleiding (CLB’s), maar we zouden daar toch graag nog overleg over hebben.
Ten slotte – en dat verbergt u ook niet – is er ook een tijdselement, omdat we dat in deze aanbesteding wel moeten beslissen. Maar er is natuurlijk ook een budgettair kader: als we dit in Vlaanderen willen doen in het dekkingsritme dat wij hebben en het systeem dat wij gebruiken, dan zal het toch veel duurder zijn dan in Wallonië. We moeten dan ook kijken of daar de budgettaire mogelijkheden voor zijn.
Maar aangezien de studie deze week bekend is geraakt, mag u er dus van uitgaan dat we dus ook daar zeer snel de knoop zullen doorhakken. Ik geef u de elementen die bij ons ter overweging meegenomen zullen worden.
Minister, bedankt voor uw antwoord. Ik ben alvast blij dat u aan de tafel zal gaan zitten, maar ik hoop dat dat allemaal niet te lang zal duren. Want wij zijn daar al heel, heel lang over aan het praten, maar wanneer gaat er eindelijk actie komen?
We weten allemaal uit studies dat 25 procent van de jongens effectief HPV-gerelateerde kankers krijgt. Ik heb zelf als arts meerdere patiënten gezien die keelkanker hadden. En dat is, echt waar, verschrikkelijk. Mensen kunnen niet meer praten, kunnen niet meer slikken, kunnen niet meer eten. Ze krijgen sondevoeding. Het is echt schrijnend om zulke zaken te zien. En als we dan weten dat we met die vaccins levens kunnen redden, dan mogen we daar volgens mij absoluut niet over twijfelen.
Ik sprak al over die genderneutraliteit. Op dit moment heerst er een stigma op meisjes. Men denkt: meisjes hebben HPV, meisjes hebben baarmoederhalskanker, enkel zij verspreiden het. Maar we weten dat bijna iedereen in zijn leven HPV oploopt. Dus als we willen dat dat stigma ook doorbroken wordt, dan moeten we niet enkel gaan naar genderneutraliteit op basis van die HPV, maar ook naar genderneutraliteit op basis van het vaccin.
Dus nogmaals: ik roep u op om hier zo snel mogelijk werk van te maken. (Applaus)
Mevrouw Sleurs heeft het woord.
Ik zou toch even willen nuanceren, en de minister willen volgen in zijn antwoord. Ik heb altijd gepleit voor de genderneutraliteit. Maar als u bij een snelle lezing de conclusies leest – het rapport is pas uit – dan is het bij de kosteneffectiviteit niet meer zo eenduidig of de volledige cohorte meisjes en jongens vaccineren met het quadrivalent vaccin niet even efficiënt is als de meisjes vaccineren met het HPV 9-vaccin. Het HPV 9-vaccin biedt natuurlijk de andere voordelen, maar hier is er inderdaad een beleidskeuze nodig, denk ik. Ga je een halve populatie met een even grote dekkingsgraad en met dezelfde resultaten vaccineren, zijnde de groep waarbij we dat inderdaad al doen? Want die organisatie is er – ik denk dat de minister mij hierin kan bijtreden. Of gaan we nu plots halsoverkop ook jongens vaccineren, waarbij het globale resultaat hetzelfde zou zijn?
Ik denk dan ook dat het normaal is dat deze studie van het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE) grondig wordt bekeken om dan te kijken naar de best mogelijke kosteneffectiviteit met de huidige dekkingsgraad. Ook al ben ik voor genderneutraliteit, ik denk dat we de resultaten van deze studie niet zomaar naast ons neer kunnen leggen.
De heer Bertels heeft het woord.
De sp.a-fractie heeft al in mei 2018 een voorstel van resolutie neergelegd om te pleiten voor een genderneutraal vaccinatieprogramma inzake het HPV. Dat is toen weggestemd door de meerderheid. Ik ben verheugd vast te stellen dat er voortschrijdend inzicht is en dat men nu aanvaardt wat wij toen al hebben gezegd, namelijk dat er een advies is van de Hoge Gezondheidsraad en dat er ook een meer internationale erkenning en wetenschappelijke evidentie is dat vaccinatie nuttig is voor jongens. Mevrouw Saeys heeft gelijk: 25 procent van de kankers bij jongens is te wijten aan het HPV-virus.
Minister, we moeten daar iets aan doen. Laat ons nu aanvaarden dat dat nuttig is. Ik val bijna van mijn stoel wanneer u zegt dat door het succes van het vaccinprogramma voor meisjes in Vlaanderen – chapeau daarvoor, 91 procent – wij dat misschien niet moeten doen bij de jongens omdat dat percentage in Wallonië lager ligt. Laat ons dat alstublieft niet doen en het succesrijk programma voor meisjes dat we hebben in Vlaanderen ook toepassen voor jongens. Maak genderneutrale vaccinatie mogelijk, ook voor jongens. De bewijzen zijn er dat dit helpt, het zal kosteneffectief zijn en zorgen voor minder vreselijke kankers bij jongens. Minister, waarom twijfelt u nog? Als er een probleem is – want u verwijst naar het budgettair kader – kunnen we in de begroting 2019 daarvoor in geld voorzien.
Mijnheer Bertels, ik ga geen lelijke woorden gebruiken maar dat laatste verbaast me echt van u. Ik vind het ook echt niet verstandig. U weet dat er in gezondheidspromotie en ziektepreventie altijd keuzes moeten worden gemaakt. Die keuzes baseert men best op gezondheidseconomische afwegingen. Wat levert de meeste gezondheidswinst op versus de investering die de overheid doet? Wij doen dat met screeningsprogramma’s, vaccinatieschema’s, dat is de normale manier van werken. Elke goede zorgvuldig werkende overheid doet dat. Ik kan u programma’s geven waar we miljoenen euro’s aan kunnen uitgeven die ook voor sommige mensen enorm belangrijk kunnen zijn maar waarvan alle wetenschappers zullen zeggen dat we daar beter niet aan beginnen omdat het gezondheidseconomisch niet verantwoord is.
Als ik u toen heb geantwoord dat we dat uiteraard onder ogen moeten nemen aangezien de Hoge Gezondheidsraad ons erop wijst dat daar een mogelijkheid zit om een beter preventief beleid te voeren, maar dat we ook de kosteneffectiviteit moeten bekijken, dan is dat een gewone, normale beleidsvoering in de preventie.
En nu bestaat er een studie waar mevrouw Sleurs terecht naar verwezen heeft. We kennen ze nu enkele dagen en ik kan u niet zeggen dat onze administratie zegt dat die studie een evidente keuze voorstelt als het daarop aankomt. Wij zullen dat dus rustig bekijken. Naast de kosteneffectiviteit kunnen er voor mij ook nog andere argumenten zijn. We zijn trouwens gevat in een lopende aanbesteding en we moeten een aantal beslissingen nemen, maar ik ga me hier nu niet demagogisch laten benaderen met het argument dat ik dat moet doen omdat er inderdaad mogelijkheden zijn, ongeacht de vraag of dat in afweging is met de prioriteiten.
Ik zal het nog anders uitdrukken: er zijn dodelijke risico’s wanneer het gaat over pneumokokken, ik zal dan ook absoluut geen euro weghalen om iets te doen waarvan de kosteneffectiviteit misschien niet zo groot is als die van het vaccin tegen pneumokokken. Ik wil dat rustig afwegen, alle argumenten bekijken en het engagement dat we toen zijn aangegaan, uitvoeren. Er moet snel beslist worden, dat is evident waar, maar er zijn verschillende aspecten aan de zaak waarvan het budgettaire er een is. De centra voor leerlingenbegeleiding (CLB) moeten ook in het verhaal kunnen meestappen. Er zijn verschillende zaken die daarin worden afgewogen maar ik wil me niet door de ene of de andere lobby onder druk laten zetten om daar een beslissing in te nemen. (Applaus bij CD&V en bij de N-VA)
Minister, ik begrijp absoluut dat we verschillende zaken moeten afwegen ten opzichte van elkaar. Er is de volksgezondheid, de kostenefficiëntie, de kostprijs maar ik vind het zo oneerlijk dat we enkel de meisjes vaccineren en niet de jongens. Wanneer men spreekt over groepsimmuniteit, weten we dat niet iedereen een partner heeft binnen de landsgrenzen. We gaan daar ook buiten, en dan spreek ik nog niet over de homoseksuele contacten waarbij beide partners niet gevaccineerd zijn. We weten dat zij juist meer risico hebben op die HPV-gerelateerde kankers. Maak dus alstublieft snel werk van dit overleg zodat wij ook op korte termijn kunnen beslissen.
De actuele vraag is afgehandeld.