Verslag plenaire vergadering
Verslag
Algemene bespreking
Dames en heren, aan de orde is het voorstel van decreet van Cathy Coudyser, Vera Jans, Marnic De Meulemeester, Tine van der Vloet, Johan Verstreken en Miranda Van Eetvelde houdende de invoering van het programma 'Iedereen verdient vakantie' in het sociaal toerisme.
De algemene bespreking is geopend.
Mevrouw Coudyser heeft het woord.
Voorzitter, ‘iedereen verdient vakantie’. Dat is de roepnaam van het voorstel van decreet dat ter stemming voorligt, maar het is tegelijkertijd ook een fundamenteel recht van iedere persoon. Met dit voorstel van decreet willen we meer mensen met een vakantiedrempel op vakantie laten gaan.
Het decreet uit 2003 focust voornamelijk op armoede als een drempel en op de erkenning en jaarlijkse subsidiëring van de waardevolle sociaal-toeristische organisaties, maar er zijn nog altijd te veel Vlamingen die niet op vakantie gaan.
De redenen zijn divers. Armoede blijft uiteraard een drempel, maar ook zware zorgnoden, medische behandelingen, een zwaar ziek familielid of iemand met fysieke of psychische beperkingen zijn drempels. Vaak gaat het om een combinatie van drempels. Er zijn ook kleinere drempels, zoals allergie, speciale voedingsnoden, de nood met huisdieren op vakantie te gaan, kleine medische zorgen als dagelijkse inspuitingen of dagelijkse kinesitherapie of de beginnende zorgnoden van senioren.
Met dit nieuwe voorstel van decreet willen we een kader scheppen om die drempels weg te werken in de hele vakantieketen. Dat begint bij het zin krijgen om op vakantie te gaan, het boeken van de vakantie, het zoeken van een geschikte bestemming en logies, het zoeken van geschikt vervoer van en naar de vakantieplaats en de invulling van de dagbesteding op vakantie. Gelukkig kunnen we daarvoor in Vlaanderen rekenen op tal van publieke en private partners die allemaal maatschappelijk verantwoord ondernemen.
De sector van de dagrecreatie is op dit vlak een heel belangrijke partner en schakel. Dagrecreatie vormt vaak een eerste stapje om mensen uit hun dagelijkse omgeving te halen en even een andere ervaring te laten opdoen.
Ik wil dan ook mijn collega’s van CD&V, Vera Jans en Karin Brouwers, en van Open Vld, Marnic De Meulemeester, bedanken voor de constructieve samenwerking. Ook de collega’s van sp.a en Groen brachten in de commissie waardevolle elementen aan, die we over de partijgrenzen heen naar waarde geschat hebben.
We zijn met dit voorstel van decreet niet over één nacht ijs gegaan. Er was het evaluatierapport en het transitierapport Sociaal Toerisme. Een hoorzitting in de commissie en een gedachtewisseling met de minister brachten inzichten bij. Het decreet werd eind december 2017 in dit parlement ingediend. Op basis van het advies van de Raad van State werden een aantal zaken aangepast. Voor de uiteindelijke parlementaire bespreking werd de sector opnieuw gehoord. Rekening houdend met deze hoorzitting werden nog verbeteringen toegevoegd, die uiteindelijk in de commissie werden goedgekeurd.
Ik zet de krachtlijnen van het voorstel van decreet graag nog even op een rij. Een stuurgroep, representatief voor het hele veld, zal een charter opstellen. Wie het charter tekent, zal zich inzetten om het recht op vakantie voor iedereen waar te maken. Zo kunnen private of publieke ondernemingen een engagementsverklaring afleggen. Ze treden daarmee toe tot een netwerk van partners die samen expertise delen, ervaring uitwisselen en goede praktijken delen. Het Steunpunt Vakantieparticipatie van Toerisme Vlaanderen coördineert, faciliteert en regisseert. Zo professionaliseren en stimuleren we de sector meer dan ooit. We versterken het engagement in de sector en we maken het ook zichtbaar aan de hand van een nieuw logo of beeldmerk dat de partners op vrijwillige basis kunnen gebruiken. Het is de sector zelf die dit, samen met Toerisme Vlaanderen verder uitwerkt en regelt.
Organisaties die zich heel specifiek richten op het organiseren van vakanties met hoge drempels, bijvoorbeeld voor zieken, zorgbehoevenden, mensen met een beperking, of mensen in armoede, en die aan een aantal andere voorwaarden voldoen, krijgen een erkenning en komen in aanmerking voor subsidiëring. Het is vooral in verband hiermee dat tijdens de hoorzitting terechte bezorgdheden vanuit de sector geuit werden. We houden maximaal rekening met die bezorgdheden. Om in aanmerking te komen voor subsidies schreef het decreet uit 2003 een minimum van 70 deelnemers per jaar voor. In het nieuwe decreet hanteerden de indieners aanvankelijk een minimum van 150 deelnemers. We beogen immers een grotere bereik, meer mensen op vakantie dus, én een professionalisering van de sector. Om te vermijden dat 3 waardevolle en reeds erkende organisaties uit de boot zouden vallen, leggen we de lat nu op minimum 100 deelnemers én voorzien we in een overgangsmaatregel, zodat organisaties die vandaag subsidies ontvangen maar de nieuwe criteria in het begin nog niet halen, toch de nodige steun kunnen blijven ontvangen. Ze worden speciaal begeleid door het Steunpunt Vakantieparticipatie van Toerisme Vlaanderen.
Dankzij een enveloppefinanciering voor vier jaar beogen we een aanzienlijke planlastvermindering en administratieve vereenvoudiging. Dat betekent een structurele subsidie op basis van een beleidsplan en jaarlijkse rapportage. Bovendien voorziet het decreet ook in projectsubsidies. Daarmee willen we kansen geven aan vernieuwende projecten en de innovatie in de sector stimuleren. Vernieuwend is ook dat we nu bemiddelingskantoren erkennen, die zoveel mogelijk de vraag en het aanbod op elkaar afstemmen. Ze zijn absoluut noodzakelijk om zoveel mogelijk mensen te bereiken en iedereen naar het juiste aanbod toe te leiden. Deze bemiddelingskantoren kunnen lokale besturen, Sociale Huizen en Rap op Stapkantoren zijn. Ze krijgen voldoende slagkracht en kunnen tijd en ruimte vrijmaken om mensen die moeilijk op vakantie kunnen, toch te sensibiliseren en naar een aangepaste vakantie te begeleiden.
– Wilfried Vandaele, ondervoorzitter, treedt als voorzitter op.
Dat maatwerk is echt belangrijk als we vakantieparticipatie ook echt willen bevorderen. Ook hier zal het Steunpunt Vakantieparticipatie van Toerisme Vlaanderen steunen, begeleiden en coördineren.
Wij zijn er als N-VA-fractie van overtuigd dat dit nieuwe voorstel van decreet, dit nieuwe kader, kansen biedt om echt meer mensen op vakantie te laten gaan. We rekenen op het brede netwerk aan partners en we koppelen de wensen van iedere Vlaming aan het bestaande aanbod. Dat aanbod zullen en kunnen we dan ook meer en beter promoten. We hebben er alle vertrouwen in dat de minister van Toerisme snel initiatief neemt om aan dit voorstel van decreet de nodige uitvoering te geven, uiteraard in verder overleg met de sector. (Applaus)
Mevrouw Jans heeft het woord.
Voorzitter, collega’s, we stellen inderdaad vast dat bepaalde groepen in onze samenleving moeilijkheden blijven ondervinden om simpelweg op vakantie te gaan: mensen met beperkte financiële middelen, eenoudergezinnen, senioren, mensen met een zorgnood, mensen met een handicap, een chronische ziekte of eender wat. Elk ervaren ze bepaalde drempels die hun ervan weerhouden om die stap te zetten, die hun ervan overtuigen dat vakantie niet voor hen weggelegd is, omdat het te duur is, omdat het te veel gedoe is, omdat het een hoop gedoe is met de rolstoel of de medische zorgen. Men laat het aan zich voorbijgaan.
Dankzij het sociaal toerisme en dit voorstel van decreet kunnen zij ook participeren, door een daguitstap of door er enkele dagen met hun gezin of vrienden op uit te trekken. Dat het sociaal toerisme een relevante sector is, geven de cijfers weer. Jaarlijks gaat het om meer dan 4,5 miljoen overnachtingen. Dat is meer dan 17 procent van alle overnachtingen in onze toeristische sector in Vlaanderen. Ook bewijst het succes van het Steunpunt Vakantieparticipatie dat het sociaal toerisme een groeiende sector is. Het aantal vakantiegangers blijft toenemen.
Sociaal Toerisme wordt vaak verengd tot een financiële kwestie, terwijl het zeker niet enkel een verhaal van middelen is. Uiteraard blijft de armoededrempel voor ons, christendemocraten, een prioritaire uitdaging, maar ook het praktische – de ondersteuning, het begeleiden bij het plannen en het organiseren van de vakantie – is een belangrijk onderdeel van het sociaal toerisme. Op vakantie gaan is immers een heel proces, van het dromen en het plannen, het effectief gaan, tot het kunnen navertellen. Het geeft mensen het gevoel dat ze betrokken zijn bij de samenleving.
Sociaal toerisme gaat daarom ook over meer dan enkel logies en infrastructuur. Dit voorstel van decreet kijkt nu naar de volledige vakantieketen. Toeleiding, omkadering en begeleiding zijn essentieel. Het bestaande decreet is of was vijftien jaar oud. De samenleving is sterk veranderd, evenals de noden en de trends binnen de toeristische sector. Nieuwe regelgeving drong zich dus op. Voor ons als CD&V-fractie is het bijzonder belangrijk dat de sociaal-toeristische organisaties die vakanties organiseren voor maatschappelijk kwetsbare doelgroepen, de zogenaamde bemiddelingskantoren –zoals Horizont vzw en de ‘Rap op Stap’-kantoren – in dit nieuwe voorstel van decreet erkenning krijgen. Zij zoeken en creëren een laagdrempelig aanbod aan daguitstappen, vakanties en vrijetijdsbesteding en ondersteunen individuen en groepen in het zoeken naar en het organiseren van hun vrije tijd, en dat van A tot Z. Belangrijk is ook, collega’s, dat ze vaak worden bemand met ervaringsdeskundigen en vrijwilligers. Die bemiddelingskantoren hebben een cruciale rol in het samenbrengen van vraag en aanbod. In dit nieuwe voorstel van decreet krijgen zij de verdiende erkenning.
Wij zijn ook tevreden dat het lange transitietraject tot dit voorstel van decreet heeft geleid. Het zal nog verder ingevuld worden via uitvoeringsbesluiten. We hopen dat de minister ook dat traject in nauw overleg met de stakeholders zal opzetten. Met de voorgestelde en aangenomen amendementen is dit voorstel van decreet een sterke basis om de doelstelling te halen, namelijk om iedereen het recht op vakantie te kunnen geven.
Ik wil dan ook afsluiten met alle collega’s van meerderheid en oppositie te danken voor de constructieve totstandkoming van deze tekst. Dank u wel. (Applaus)
De heer De Meulemeester heeft het woord.
Voorzitter, collega’s, ik wil in de eerste plaats mijn tevredenheid erover uitdrukken dat ons meerderheidsvoorstel breed gedragen wordt en dat ook de oppositie zich kan vinden in dit nieuwe kader voor sociaal toerisme. Het is een voorstel met een stevige liberale inslag, want er zal in de toekomst in toenemende mate aandacht worden gegeven aan de individuele noden van personen. Dat is een goede zaak, want binnen één bepaalde doelgroep hebben personen vaak diverse noden en behoeften.
– Jan Peumans, voorzitter, treedt als voorzitter op.
Waar de focus voorheen vooral bij de prijs van toerisme lag, kijken we nu naar het bredere plaatje om zoveel mogelijk drempels weg te werken.
De totstandkoming van dit voorstel van decreet gebeurde organisch, met oog voor stemmen uit de sector en voor de opmerkingen van de Raad van State. Het document dat nu gepresenteerd wordt is, met de nodige amendementen, evenwichtig en uitgebalanceerd. Wij toonden als meerderheid open te staan voor stemmen uit de sector, na de hoorzitting, en vonden ook op vele punten een vergelijk met de oppositie. Ook in de uitvoering zal de sector continu worden betrokken, met name via de stuurgroep.
Ik wil hier graag een aantal specifieke punten die belangrijk zijn voor onze Open Vld-fractie, nader toelichten. Eén, we voeren een charter in, en nodigen elke organisatie, elke actor, elke entiteit die actief is in het netwerk uit om dit charter te ondertekenen en zo hun engagement kenbaar te maken om een sterk sociaal toeristisch veld te creëren in Vlaanderen met de nodige kwaliteitsstandaarden. Een kwaliteitslabel kan door de ondertekenaar worden gebruikt om zijn intenties kenbaar te maken aan de buitenwereld.
Twee, er wordt een stuurgroep ‘Iedereen verdient vakantie’ opgericht. Dat is daarnet al aangehaald. Die stuurgroep wordt evenwichtig samengesteld uit vertegenwoordigers uit het netwerk. De stuurgroep zal ten hoogste vijftien leden hebben, die evenwichtig en zonder oververtegenwoordiging worden gekozen uit de sector. De stuurgroep zal de kwaliteitsvolle werking van het charter en het netwerk coördineren.
Drie, de rol van coach en ondersteuner die we aan het Steunpunt Vakantieparticipatie toekennen, ligt in het verlengde van de visie die we erop nahielden in het Logiesdecreet, namelijk de overheid als vertrouwen schenkende coach, niet als politieagent of wantrouwende controleur. Toerisme Vlaanderen zal instaan voor de professionalisering van de sector, alsook voor kennisopbouw en kennisdeling. Dit onder meer door mee te helpen in de vorming en opleiding van personeel en vrijwilligers, kwaliteitscontroles en bovenal een coachende ondersteuning.
Vier, de Rap Op Stap’-kantoren worden nog steeds ondersteund door het Steunpunt Vakantieparticipatie, bijvoorbeeld inzake de organisatie van netwerkmomenten en het aanreiken van zelfevaluatietools. Ook Toerisme Vlaanderen biedt de Rap Op Stapkantoren ondersteuning inzake promotie, kennisdeling, communicatie en de ontwikkeling van organisaties.
Voorzitter, collega's, ik wil hierbij tevens mijn dank uitdrukken aan de collega's van zowel meerderheid als oppositie. We hebben in de commissie Toerisme namelijk een opbouwende discussie, een opbouwend debat gevoerd gedurende een hele periode. En zo zijn we tot dit prachtig werkstuk gekomen. Dat mag ik toch gerust zeggen. Onze Open Vld-fractie zal dit voorstel van decreet dan ook met enthousiasme goedkeuren. (Applaus bij Open Vld en Groen)
De heer Vandenberghe heeft het woord.
Beste collega's, ik denk dat we het er allemaal over eens zijn dat iedereen het recht heeft om op vakantie te gaan. Dat is ook het debat dat we hier hebben gevoerd in de commissie Toerisme. Het is heel correct dat we een heel open debat hebben gevoerd met de sector zelf, met de mensen zelf. We hebben een paar heel mooie, maar ook indringende getuigenissen en ervaringen gehoord.
Namens onze fractie wil ik verder zeggen dat er heel wat goede zaken in zitten. Ik zal ze niet allemaal herhalen. Ze zijn al uitgebreid toegelicht: bemiddelingskantoren, minder regels, minder betutteling, de coachende taak, het charter dat wordt afgesloten. Ik zal wat dat betreft niet in herhaling vallen.
Maar mijn fractie gaat zich onthouden omdat we nog één fundamenteel punt hebben. We hebben dat in de commissie heel gedetailleerd naar voren gebracht. Wij zijn blij dat u van 150 verminderd hebt naar 100. Dat is al een goede stap vooruit.
Nog een goede stap vooruit is het voorstel van de heer Caron waarmee in een overgangsperiode wordt voorzien. Wij vinden het toch heel belangrijk dat die lat zo laag mogelijk blijft, zodat iedereen met vakantie kan gaan.
Wij gaan er niet mee akkoord dat aan die 70 deelnemers wordt gemorreld. Ik zal één vereniging als voorbeeld noemen die daar ook was in de commissie: Gandalf. De mensen hebben heel goed uitgelegd wat het belang is voor hun centen op lange termijn, hoe zij werken, hoe zij samenwerkingsstrategieën hebben, volledig met vrijwilligers. Dat mogen we niet uit het oog verliezen.
Voor ons blijft dat, los van al onze andere punten die u wel hebt opgenomen, en het positieve debat dat we hebben gevoerd, een breekpunt. Daarom zullen we ons onthouden.
De heer Caron heeft het woord.
Collega’s, ik wil namens mijn fractie een paar dingen onderstrepen. Het is een heel goede zaak dat er een verbeterd en vernieuwd voorstel van decreet komt dat een laagdrempelige toegang tot vakantie voor iedereen garandeert. Dat kan een futiliteit lijken, maar dat is het niet. Ik wil mijn waardering voor deze meerderheid – die niet zo links is als ik – uitdrukken, omdat ze daarvoor aandacht heeft. Dat verdient waardering, net zoals het feit dat de doelgroepen worden verbreed ten opzichte van de huidige tekst. Het gaat niet alleen, maar ook over personen in armoede, over personen met een handicap, mensen met een chronische ziekte enzovoort. Er zijn verschillende mogelijkheden om deel te nemen.
Daarenboven, mijnheer De Meulemeester, of het een liberaal, een sociaal of een christendemocratisch voorstel van decreet is, weet ik niet. Het richt zich wel zowel op groepen als individuen. Bijvoorbeeld, mensen met een chronische ziekte kunnen samen op vakantie gaan. Dat is wel degelijk een collectieve vakantie. Laat ons daar geen richting zoeken.
Maar er komt dus toegang voor individuen, overigens een dimensie die het Steunpunt Vakantieparticipatie in het verleden al stevig ondersteunde. Dat wil ik ook even zeggen. Dat steunpunt verdient heel veel waardering omdat het erin slaagt om duizenden mensen vakantie te gunnen, zonder dat het de overheid pakken geld kost. Ze zijn erin geslaagd om heel veel private aanbieders uit de toeristische sector te overtuigen om hierin mee te stappen.
Het steunpunt heeft al heel veel bereikt in het verleden. Met dit voorstel van decreet wordt dat versterkt.
Ik dank de meerderheid en de heren Vandenberghe en Landuyt voor de goede samenwerking rond dat voorstel van decreet, voor de open mind die daar aanwezig was en die blijkt uit het feit dat we daar samen – nadat we apart allemaal amendementen hadden ingediend – aan de tafel zijn gaan zitten en vrij snel een consensus vonden over de principes. We hebben die amendementen dan ook samen ingediend.
Jammer, mijnheer Vandenberghe, dat de discussie over die 70 of die 100 de laatste hindernis was waar u over struikelde om voor te stemmen. Ik ben niet bij de meerderheid, ik begrijp u ook. U hebt gelijk dat ook kleinere organisaties moeten kunnen participeren. Dat is zeer fundamenteel, inderdaad. Daarvoor is een oplossing gevonden in een overgangsperiode. De lat is overigens van 150 naar 100 gebracht. Blijkbaar zouden er met de betrokken organisaties gesprekken zijn om dat te overbruggen en op te lossen. Goed, ik begrijp uw standpunt en ik begrijp de gevoeligheid.
Ik wil de meerderheid danken, vooral mevrouw Coudyser die in dezen een belangrijke bemiddelende rol heeft gespeeld. (Applaus bij Groen en de N-VA)
Vraagt nog iemand het woord? (Neen)
De algemene bespreking is gesloten.
Artikelsgewijze bespreking
Dames en heren, aan de orde is de artikelsgewijze bespreking van het voorstel van decreet.
De door de commissie aangenomen tekst wordt als basis voor de bespreking genomen. (Zie Parl.St. Vl.Parl. 2017-18, nr. 1404/7)
– De artikelen 1 tot en met 20 worden zonder opmerkingen aangenomen.
De artikelsgewijze bespreking is gesloten.
We zullen straks de hoofdelijke stemming over het voorstel van decreet houden.