Verslag plenaire vergadering
Verslag
De heer Schiltz heeft het woord.
Voorzitter, minister, dames en heren, morgen vindt in Turnhout in het Heilig Graf een tweedaagse conferentie plaats over de toekomst van het onderwijs. Ditmaal geen conferentie van specialisten en het middenveld – het is ook een soort middenveld – maar door scholieren zelf van het zesde jaar. Onder het motto dat het over hun toekomst gaat of over die van hun lotgenoten, willen zij zelf hun stem laten horen in dit debat.
We hebben al meerdere trajecten gelopen, minister. U hebt naar aanleiding van het kaderdecreet over het opstellen van de eindtermen een heus Onderwijsfestival gehad waarin ook een stevig consultatietraject vervat zat. We weten allemaal dat die burgertoppen en -initiatieven niet altijd de ‘silver bullet’ zijn of de mirakeloplossing. Wat ik wel toejuich en wat de insteek is van mijn vraag: als zo'n traject kwalitatief wordt gevoerd, dan kan het wel bijdragen tot een beter bestuur. Ten andere, we hebben een resolutie van onder andere mijn hand en die van mijn dierbare collega's goedgekeurd om te evolueren naar een participatieve democratie.
Minister, kan dergelijk initiatief vanuit het Onderwijsdepartement ondersteund worden, en zo ja, hoe?
Minister Crevits heeft het woord.
Mijnheer Schiltz, u weet, en u hebt er ook op gealludeerd, dat ik participatie een warm hart toedraag. Ik vind ook dat jongeren in Vlaanderen zeker een stem hebben in het hele debat over wat ze moeten leren op school. We hebben een heel traject afgelegd met de eindtermen waar we niet alleen de ouders en de leerkrachten hebben bevraagd, maar ook de jongeren zelf. Daar zijn heel interessante zaken uitgekomen.
Hetzelfde met de Scholierenkoepel die we heel veel middelen geven en waar zelfs projecten uit zijn gegroeid zoals Conflixers waarbij jongeren zelf bemiddelen op school en hun eigen talenten gebruiken om conflictsituaties te helpen vermijden.
Ik heb het initiatief van het Heilig Graf in Turnhout gelezen. Ze hebben mij ook een brief gestuurd en steun gevraagd. We hebben daar lang over nagedacht en beslist om een stuk financiële steun te geven omdat dit een zeer uitzonderlijk initiatief is dat openstaat niet alleen voor de scholen in de regio, maar Vlaanderen-breed. Het wordt heel professioneel aangepakt. Daarom is deze beslissing genomen.
Ik ben ook uitgenodigd om de resultaten in ontvangst te nemen, maar het is net op het moment dat de Vlaamse Regering samenkomt. Dat is een beetje moeilijk, maar het zal worden opgelost via een vertegenwoordiger.
We kunnen niet alle initiatieven steunen, maar we hebben wel een budget om als er goede initiatieven zijn, steun te geven. Ze hebben steun gevraagd en we zullen dat ook doen onder de vorm van een financiële bijdrage, wat we doen voor heel wat projecten in aanderen.
Op zich vind ik dit een heel goede zaak, ook naar het nemen van verantwoordelijkheid en burgerschapsvorming. Het is een mooi project en ik hoop dat de resultaten zeer goed zullen zijn.
Minister, we zitten volledig op dezelfde lijn. Ik ben blij dat u het project een warm hart toedraagt. Het kan een oproep zijn aan uw collega's om ook participatie als een element op te nemen in hun beleidsvoering.
In de resolutie die we hier hebben goedgekeurd, staat ook dat we de regering oproepen om een kenniscentrum Participatie op te richten om alle kennis te vergaren, want we kunnen heel enthousiast zijn over het engagement en de burgerschapsvorming die in dit project worden getoond, maar het is cruciaal dat we niet alleen onze jongeren maar onze bevolking, onze burgers leren om op een kwalitatieve manier met elkaar en met de overheid in debat te gaan.
Ik wil u van harte danken voor de steun die u hebt gegeven. Ik hoop dat u binnen de regering verder werk zult blijven maken om van participatie een hoeksteen van ons bestuur te maken.
De heer Daniëls heeft het woord.
Dit is een interessante vraag. We hangen nu veel aandacht aan het participatieforum dat men daar organiseert, maar ook de Vlaamse Scholierenkoepel (VSK) zelf doet daar veel inspanningen toe.
Nu vrijdag gaan we met een aantal collega’s een dag meedraaien in secundaire scholen. Deze voormiddag nog heb ik met een aantal andere collega’s in Lokeren een debat gevoerd met jongeren. Er zijn veel momenten om inspraak te organiseren en om te luisteren. Mijnheer Schiltz, de leerlingenraden spreken ook lokaal in scholen en vaardigen mensen af naar de VSK, die op zijn beurt dan ook in de Vlaamse Onderwijsraad (Vlor) zit. We moeten ervoor opletten dat we niet met verschillende initiatieven naast elkaar leven, want dan wordt het niet zo evident om met al die participaties rekening te houden.
Minister, ik heb nog een concrete vraag. Op welke manier kunnen we leerlingen op een goede manier maximaal betrekken bij het kwaliteitsbeleid van scholen, en ik denk dan aan de nieuwe inspectiecyclussen?
Mevrouw Helsen heeft het woord.
Minister, we kunnen het initiatief van het Heilig Grafinstituut alleen maar ondersteunen. We zijn ook zeer tevreden dat u dat ook doet. We moeten niet alleen inspraak geven aan jongeren, we moeten ook aandacht hebben voor de participatie van jongeren, ervoor zorgen dat ze betrokken zijn.
Zeker als het gaat over onderwijs, zo belangrijk voor onze jongeren in Vlaanderen, is het positief dat deze initiatieven worden genomen. We hebben in het kader van het eindtermendossier mogen ervaren hoe belangrijk het is dat niet enkel experten de kans krijgen om hun mening te zeggen, maar dat ook dat al wie in de dagelijkse realiteit betrokken is bij het thema de kans krijgt om een mening te formuleren. Dit gebeurt hier. Ik stel vast dat jongeren enorm enthousiast zijn over de initiatieven die worden genomen. Wij kunnen dat dus volledig mee ondersteunen en zijn tevreden dat het gebeurt, en we zijn ook tevreden, minister, dat u dit ook ondersteunt.
Ik kan uiteraard niet elk initiatief dat in de scholen wordt genomen om participatief te werken, ondersteunen. Ik heb in dezen, na de afweging door mijn administratie, de keuze gemaakt om het wel te doen omdat het Vlaanderen-breed een oproep richt tot jongeren en ook omdat er structureel wordt samengewerkt met de VSK. Het staat dus niet naast alles wat er gebeurt, maar het probeert te integreren.
De VSK heeft, met het oog op de volgende verkiezingen, ook al toegezegd om in een memorandum de resultaten van dit traject op te nemen. Dat vind ik op zich een goeie zaak. Ik vind het ook zeer goed dat jongeren nadenken over hoe het schoolbeleid verbeterd kan worden. Dit initiatief springt er, wat mij betreft, wat uit als je het bekijkt in de veelheid van initiatieven die worden genomen.
Sowieso gaan we naar een totaal nieuwe manier van inspecteren. Je kunt veel regelen in decreten en zeggen dat je dat en dat en dat moet doen. Maar we zien dat scholen met een zeer actieve leerlingenraad gemakkelijker tot gedragen beslissingen komen. Ik denk dan bijvoorbeeld aan het verwijderen van frisdrankautomaten of aan het gezondemaaltijdenbeleid. Als je de leerlingen daar heel actief bij betrekt, kun je sneller tot resultaten komen. Dit zijn zaken waarmee onze nieuwe inspectie ook rekening moet houden. Er is ook het nieuwe decreet Leerlingenbegeleiding, dat een aantal zaken oplegt aan onze scholen om alles goed te kunnen opvolgen.
Er zijn voldoende instrumenten om de participatie te stimuleren. We financieren de VSK ook met bijna 500.000 euro om overal in Vlaanderen leerlingen warm te maken om te participeren aan het beleid. Ik hoop dus echt dat dit initiatief, maar ook heel veel andere initiatieven die in Vlaanderen worden genomen, die spontane participatie voor een deel op weg helpen.
Mijnheer Daniels, het was interessant u te horen zeggen dat we moeten oppassen voor die veelheid van zaken. Mijnheer Schiltz, ik ben het eens met de meeste zaken die u zegt, maar opnieuw een databank met alles erin en dan bekijken wat je kunt doen… Sommige zaken moet ook spontaan kunnen groeien. Ik wil geen carcan maken. Ik wil geen voorwaarden opleggen om een beetje financiering te kunnen krijgen telkens als er een nieuw participatief project wordt opgezet. Ik houd van de spontaniteit. Ik ben het er wel mee eens dat de resultaten daarvan later uitgerold worden over Vlaanderen, als men niet alleen in het Heilig Graf in Turnhout maar ook in West- of in Oost-Vlaanderen zoiets zou willen doen. Dat is misschien iets voor de VSK. Dat zijn dan goede praktijken waaruit je kunt putten.
Een voorwaardenkader – maar ik weet niet of dat de teneur was van uw opmerking – lijkt me echter wat strijdig met de spontane mogelijkheden die er moeten zijn. Ik heb altijd het gevoel dat je, als je te veel voorwaarden oplegt, wat achterloopt. Het is nu spontaan kunnen ontstaan, en we beslissen nadien dat dit een beetje ondersteuning verdient. Ik heb daar wat budget voor en ik vind dit ook wel een goede manier van werken. Ik zou dit nooit zo georganiseerd hebben als ik het allemaal zelf had moeten beslissen. Ik vind het goed dat dit van onderuit ook spontaan en vrij kan groeien.
Minister, dat laatste was niet helemaal de teneur van mijn opmerking. Het parlement roept de regering op tot de oprichting van een expertisecentrum om in de Vlaamse administratie mensen ter beschikking te hebben die expertise hebben wat participatie betreft zodat, mijnheer Daniëls, wanneer de scholierenkoepel een traject wil opzetten of een school trekker wil zijn van een project – en dat is dat niet alleen voor het departement Onderwijs maar voor alle departementen – zij een beroep kunnen doen op iemand die niet een databank beheert maar waakt over de kwaliteit van een participatief proces.
U hebt gelijk dat er tal van initiatieven mogelijk moeten zijn en dat elk participatietraject uniek is. We kunnen daar, zoals u terecht hebt gezegd, geen carcan over trekken, maar we moeten wel een aantal cruciale kwaliteitseisen bewaken om tot een goed traject te komen dat ook potentieel goede resultaten kan afleveren. In die zin is mijn pleidooi er vooral een om u te bedanken voor de ondersteuning die u aan dit concreet traject hebt gegeven, maar ook om er binnen de Vlaamse Regering voor te pleiten dat wie een dergelijk initiatief kan en wil nemen, ook wordt ondersteund om er een goede zaak van te maken.
De actuele vraag is afgehandeld.