Verslag plenaire vergadering
Verslag
Mevrouw Brusseel heeft het woord.
Goeiemiddag collega’s, minister. De afgelopen dagen bleek uit berichtgeving dat er op het internet voyeuristische filmpjes circuleerden die waren gemaakt in de kleed- en doucheruimtes van sportcomplexen.
In het voorliggende geval gaat het om een sportcomplex van de HoGent en werden de beelden gemaakt door een jeugdcoach die ondertussen tot bekentenissen zou zijn overgegaan.
Minister, met grote bekommernis en met een zekere regelmaat vernemen we dat jongeren zich niet meer overal veilig voelen. Ik hoor verhalen en getuigenissen over jongeren die met hun ondergoed aan een douche nemen. Door de aanwezigheid van smartphones overal in hun omgeving, door het fenomeen van cyberpesten en cyberbullying met onder andere naaktfoto's, voelen jongeren zich niet meer veilig in kleedruimtes. Ze vrezen voor hun privacy en hun integriteit.
Minister, wat hebt u ondernomen om dergelijke fenomenen in de sport aan te pakken?
Minister Muyters heeft het woord.
Collega Brusseel, u hebt het nu over sportcomplexen, maar zulke voyeuristische filmpjes komen ook elders aan bod. Soms gebeurt dat in het openbaar vervoer, in sauna's, en ook in kleedkamers van plaatsen waar jongeren toneelspelen en noem maar op. Het is iets wat we zien gebeuren.
De reacties die er zijn geweest, vinden dit soort gedrag van individuen totaal verwerpelijk. Het is dus geen sportfenomeen, het is een fenomeen van een individu die iets doet wat we totaal niet kunnen aanvaarden. Gelukkig hebben de betrokken actoren op een heel goede manier gereageerd.
In de sport werken we al verschillende jaren rond grensoverschrijdend gedrag. Recentelijk hebben we nog zes bijkomende maatregelen aan de federaties opgelegd. Ik wil er enkele aanhalen omdat ze hiermee verband houden. We hebben het aanspreekpunt integriteit (API). Elke federatie moest een API aanduiden voor het einde van vorige maand. Op dit moment krijgen die API’s een opleiding. De kennis van die mensen zal ook doorvloeien tot in de clubs. Ze zullen een aanspreekpunt vormen voor de clubs.
Een tweede punt is dat er continu aandacht moet zijn voor de problematiek. Zeker met de heisa rond de opgedoken filmpjes, zullen we dat aspect zeker laten opnemen door de federaties.
Een derde punt is de gedragscode en het vierde is een tuchtrechtelijk systeem dat wordt opgezet voor degenen die toch problemen veroorzaken, zoals deze coach heeft gedaan. We gaan de vooruitgang van die zes punten monitoren. We gaan de federaties, en zo ook de clubs begeleiden. Diegenen die moedwillig weinig doen, kunnen we ook sanctioneren.
Met alles wat we hebben gedaan om grensoverschrijdend gedrag in de sport in te dijken, zullen we dit aspect zeker meenemen tot op het niveau van de clubs. Dat was wat u vroeg. Daarvoor hebben we de nodige acties ondernomen.
Minister, dank u wel. Dit fenomeen is inderdaad niet beperkt tot sport. In de voorbije jaren zijn een aantal gevallen in de sport bekendgeraakt. Het is mede dankzij een van die gevallen dat kamerlid Carina Van Cauter van Open Vld het initiatief heeft genomen om voyeurisme strafbaar te laten stellen in de wet.
Dit is een werk van meerdere niveaus in ons land. Zowel op het federale, het Vlaamse als het Europese niveau kan en moet er worden ingegrepen en samengewerkt. Er zijn inderdaad al stappen gezet.
Minister, u hebt een zeer goede maatregel tot stand gebracht, mede en vooral onder impuls van de Commissie Grensoverschrijdend Gedrag. Hebt u er zicht op of alle federaties al zo'n aanspreekpunt integriteit hebben? Welke acties zult u ondernemen om die aanspreekpunten bekend te maken bij al hun leden?
De heer Moyaers heeft het woord.
Mevrouw Brusseel, ik dank u dat u deze problematiek blijvend onder de aandacht brengt. De afgelopen weken hebben een aantal nieuwsfeiten ons weer pijnlijk duidelijk gemaakt hoe kwetsbaar we ons kunnen opstellen, ook eens uit de kleedkamer. Heel wat mensen voelen zich niet zo op hun gemak wanneer ze in badkledij of in een te strak shortje ergens op het sportplein of aan het zwembad komen, en al helemaal niet wanneer in de tribune een aantal mensen met een smartphone zitten die filmpjes maken.
In Maasmechelen heeft men een fotoverbod gelanceerd in de gemeentelijke sporthallen en zwembaden. Ik vind dit nogal drastisch en verregaand want op publieke plaatsen mag je in principe foto's maken. Het moet toch mogelijk blijven dat iemand een foto maakt van het eerste zwemlesje van zijn of haar kind. Uit een kleine rondvraag merk ik wel dat er heel veel twijfels zijn over wat gemeenten moeten doen. Minister, kunt u vanuit Sport Vlaanderen een sturing geven voor een goede sensibiliseringscampagne inzake het gebruik van smartphones in publieke ruimtes?
De heer Annouri heeft het woord.
Mevrouw Brusseel, ik dank u om deze vraag te stellen.
Minister, wat we de afgelopen dagen hebben gezien, is een ongelooflijke inbreuk op de privacy en de integriteit van mensen die buiten hun weten werden gefilmd terwijl ze een douche namen. Dat is een extreme vorm van grensoverschrijdend gedrag. Wat mij nog meer tegen de borst stuit, is dat de persoon in kwestie onlangs jeugdcoach was geworden binnen de betreffende club waar hij actief was en dus ook training gaf aan jongeren. Het is zeer problematisch dat iemand die zulke daden pleegt, op dergelijke posities zit.
We hebben allerlei maatregelen genomen om ervoor te zorgen dat sportclubs meer sensibiliseren. Wanneer dergelijke zaken zich voordoen, is het beste dat kan gebeuren dat die mensen tegen de lamp lopen en worden gepakt en gestraft.
Ook deze vormen van voyeurisme moeten bespreekbaar worden gemaakt in alle clubs en sporthallen. Minister, kunnen we werken met een map die duidelijk in kaart brengt hoe vaak alle verschillende sportclubs en alle verschillende sporthallen in Vlaanderen sessies hebben gehouden over het bespreekbaar maken van problemen die te maken hebben met grensoverschrijdend gedrag?
De heer Wouters heeft het woord.
Het is duidelijk dat we het er allemaal over eens zijn dat de praktijken die de voorbije dagen aan het licht zijn gekomen, niet door de beugel kunnen. Mevrouw Brusseel en de minister hebben er al op gewezen dat het niet alleen gebeurt in de sport maar in alle geledingen van de maatschappij. We moeten dit punt in de Commissie Grensoverschrijdend Gedrag bekijken.
Minister, op uw niveau werkt u aan preventie en sensibilisering, dat is een van uw zes punten. Ik denk dat u al de nodige maatregelen hebt genomen. En als het dan toch voorvalt, zoals nu is gebeurd, is het belangrijk dat mensen weten welke stappen ze moeten zetten. Volgens mij hebben de hogeschool en de sportclub heel goed gereageerd. Nu is het aan de politie en aan het gerecht, want het gaat hier duidelijk over strafbare feiten.
Mijnheer Annouri, ik ga de federaties monitoren en zien wat zij doen ten aanzien van de clubs maar ik ga niet elke club monitoren. Gaan we dan ook elke jeugdbeweging monitoren, elke theaterclub en alle bussen? Het lijkt hier alsof sport de grote boosdoener is. In sport zijn, meer dan om het even waar, al acties ondernomen. Drie of vier jaar geleden hebben we het vlaggensysteem ingevoerd. Bij de Vlaamse Trainersschool is grensoverschrijdend gedrag opgenomen in het lessenpakket. We hebben nu een aantal maatregelen voor de federaties die zij moeten uitdragen naar de clubs. We zullen monitoren, begeleiden en sanctioneren wanneer dat moet. We zijn op een goede manier bezig. Door de acties die we hebben ondernomen, is het onderwerp bespreekbaarder geworden en dat is voor mij heel belangrijk omdat dit een van de moeilijkste zaken is.
Bij alle getuigenissen over grensoverschrijdend gedrag hebben we gemerkt dat een van de meest moeilijke zaken was dat mensen daar jaren mee rondgelopen hebben. We hebben het nu bespreekbaar gemaakt en we werken daar verder aan.
Mijnheer Moyaers, dat vlaggensysteem dient precies om aan te geven wat kan en wat niet. Wat betekent een zwarte of een rode vlag? Waarmee moet je opletten? Wat kan wel? Dat systeem werd uitgewerkt met ICES en bestaat al enkele jaren. Ik wil wel onderzoeken of het geactualiseerd moet worden. We blijven alert en we zetten verder in op die zaken.
Mijnheer Wouters, ik ben het met u eens dat die mensen goed gereageerd hebben. Het is voor iedereen duidelijk dat dit niet kan. Laten we dat bekijken als een probleem van individuen die iets doen wat niet kan, die onaanvaardbaar gedrag vertonen. Dat is niet eigen aan de sportclub, maar wel aan die persoon. De betrokkene maakte ook op het werk filmpjes, zo blijkt. Het gerecht moet dan zijn werk doen.
Wat de coaches betreft, mijnheer Annouri, is een van de zes maatregelen het tuchtrechtsysteem, waarbij we ervoor kunnen zorgen dat ook binnen de sportclub de nodige maatregelen kunnen en zullen worden genomen.
Mevrouw Brusseel, de federaties zijn samengekomen in februari. Er waren 37 aanwezigen, waaronder ook mevrouw Tine Vertommen. Ze vergeleek het met een gelijkaardige actie in Nederland, die veel minder belangstelling kende. Dit leeft dus wel bij de sportfederaties. Ik ben blij dat de federaties daarmee aan de slag willen gaan. Ik denk dat zo goed als alle federaties die aanspreekpunten integriteit hebben aangeduid. Die krijgen nu hun opleiding. We zitten wat dat betreft op de juiste koers. Elk van die federaties kan best inspelen op wat ze in hun sport nodig hebben. Een wandelfederatie is iets anders dan een voetbalfederatie, om maar twee voorbeelden te geven. Nergens is grensoverschrijdend gedrag aanvaardbaar.
Verschillende sprekers verwezen naar meerdere niveaus en meerdere activiteiten ook buiten de sport. Daar ben ik het mee eens. We zullen nog twee acties doen.
Deze week is ICES met ISB en Sport Vlaanderen samengekomen om te zien of er acties mogelijk zijn naar de gemeenten toe en de activiteiten in de sporthallen van de gemeenten. Volgende week zal dit thema onder meer aan bod komen op het congres van ISB. Het is goed om wat we met de federaties doen ook te ondersteunen via de sportmandatarissen. Nu vrijdag ga ik met mijn collega’s Jo Vandeurzen, Hilde Crevits en Sven Gatz de website grenslijn.be aankondigen. Daar zullen we de kennis en de krachten met betrekking tot grensoverschrijdend gedrag ten aanzien van kinderen en jongeren bundelen over de verschillende domeinen heen. We moeten dit samen doen, en niet alleen in de sport.
Minister, dat laatste wil ik ook benadrukken, namelijk dat het een werk is van uzelf en van verschillende van uw collega’s in de Vlaamse Regering. Ik ben blij met de initiatieven die u neemt. We zullen dat verder opvolgen. De heer Bajart zal dat ook doen in de commissie Sport, en dat kan ook gebeuren in de commissie Jeugd. Minister Gatz zal van zijn kant ook API op touw zetten, en dat is een goede zaak. Ik verwacht ook bij onderwijs een aantal maatregelen.
Samen met mevrouw Meuleman heb ik indertijd een conceptnota ingediend over seksuele en relationele vorming, onder andere met de bedoeling om preventief met kinderen aan de slag te gaan vanaf zeer jonge leeftijd, zodat ze weten wat grensoverschrijdend gedrag is. Hopelijk komen de collega’s van de CD&V volgende keer wel naar de bespreking van deze nota. Tenslotte sturen mensen hun kinderen naar de sportclub, naar de jeugdbeweging, naar school, en als overheid zijn we dan echt wel verantwoordelijk voor hun fysieke integriteit en veiligheid.
De actuele vraag is afgehandeld.