Verslag plenaire vergadering
Voorstel van resolutie betreffende de erkenning van de legitimiteit en het bindend karakter van het Catalaanse referendum
Verslag
Voorstellen tot spoedbehandeling
Dames en heren, vanmiddag heeft de heer Matthias Diependaele bij motie van orde een voorstel tot spoedbehandeling gedaan van het voorstel van resolutie van Jan Van Esbroeck, Ward Kennes, Rik Daems, Joris Vandenbroucke en Wouter Van Besien betreffende het referendum over de onafhankelijkheid in Catalonië.
De heer Chris Janssens heeft bij motie van orde een voorstel tot spoedbehandeling gedaan van het voorstel van resolutie van Tom Van Grieken, Chris Janssens, Stefaan Sintobin, Guy D'haeseleer, Ortwin Depoortere en Anke Van dermeersch betreffende de erkenning van de legitimiteit en het bindend karakter van het Catalaanse referendum.
Vraagt hierover iemand het woord? (Neen)
Ik veronderstel dat het parlement het eens met die voorstellen tot spoedbehandeling, aangezien alle partijen dit hebben ingediend? (Instemming)
Dan stel ik voor dat de voorstellen van resolutie van Jan Van Esbroeck, Ward Kennes, Rik Daems, Joris Vandenbroucke en Wouter Van Besien betreffende het referendum over de onafhankelijkheid in Catalonië en van Tom Van Grieken, Chris Janssens, Stefaan Sintobin, Guy D'haeseleer, Ortwin Depoortere en Anke Van dermeersch betreffende de erkenning van de legitimiteit en het bindend karakter van het Catalaanse referendum onmiddellijk worden behandeld.
Is het parlement het daarmee eens? (Instemming)
Het incident is gesloten.
Bespreking
Dames en heren, aan de orde zijn de voorstellen van resolutie van Jan Van Esbroeck, Ward Kennes, Rik Daems, Joris Vandenbroucke en Wouter Van Besien betreffende het referendum over de onafhankelijkheid in Catalonië en van Tom Van Grieken, Chris Janssens, Stefaan Sintobin, Guy D'haeseleer, Ortwin Depoortere en Anke Van dermeersch betreffende de erkenning van de legitimiteit en het bindend karakter van het Catalaanse referendum.
Ik stel voor de besprekingen van de twee voorstellen van resolutie samen te voegen tot één enkele bespreking.
Is het parlement het hiermee eens? (Instemming)
De bespreking is geopend.
De heer Van Esbroeck heeft het woord.
Voorzitter, collega's, voor het aantreden van premier Rajoy was er een open communicatielijn tussen Barcelona en Madrid. Op 21 december 2011 werd de heer Rajoy premier van Spanje. Direct na zijn aanstelling werden er zo snel mogelijk nieuwe rechters aangeduid in het Spaanse hooggerechtshof. De dialoog met de Catalanen werd teruggeschroefd en uiteindelijk onmogelijk gemaakt. De Catalaanse overheid vroeg in de periode van toen tot nu negentien keer om de dialoog aan te gaan, evenwel zonder respons.
Ondertussen gebeurden er de volgende feiten. De veroordeling van Catalaans minister-president Mas wegens het houden van een referendum in 2014. De veroordeling van parlementsvoorzitter Forcadell voor het toestaan van een parlementair debat over een ingediende resolutie met betrekking tot de onafhankelijkheid. De waarschuwing van het Grondwettelijk Hof aan de Catalaanse regeringsleden en een honderdtal hoge ambtenaren ter voorkoming van het referendum. De Spaanse justitie dagvaardt de 700 burgemeesters die hun toestemming hebben gegeven om publieke ruimte te gebruiken voor het referendum. Huiszoekingen van de Guardia Civil bij drukkerijen en personeel, personeel dat materiaal drukte voor het referendum. De directeur werd nadien in beschuldiging gesteld. Madrid dreigt met vervolging van Catalaanse parlementsleden. De Guardia Civil arresteert dertien ambtenaren en topambtenaren van de Catalaanse overheid. De Catalaanse politie wordt onder voogdij geplaatst van het ministerie van Binnenlandse Zaken van Spanje. Vandaag nog vernam ik dat het Spaanse gerecht de Catalaanse politiechef vervolgt omdat hij oproer zou veroorzaken.
De algemene procureur van het Grondwettelijk Hof vaardigt een richtlijn uit voor de Mossos d'Esquadra, de Catalaanse politie, om alle referendummateriaal in beslag te nemen en de burgemeesters die meewerken te arresteren. Er worden websites offline gehaald. De budgettaire rechten van de Catalaanse academici en onderzoeksinstellingen worden herroepen en hun financiering geblokkeerd. Dit is, collega's, slechts een kleine opsomming van de feiten.
Tot in oktober. In oktober, de dag van het referendum, een heuglijke dag eigenlijk voor de democratie, maar tegelijkertijd ook een vreselijke, een vreselijke dag voor de democratie. Collega's, ik was daar. Ik heb al heel veel waarnemingen gedaan, verkiezingswaarnemingen op vele plaatsen in de wereld, in landen als de Verenigde Staten maar ook Macedonië en Tadzjikistan. Maar wat ik vorige zondag gezien heb, had ik nog nooit meegemaakt, nog nooit. Catalanen die bekend en te loven zijn om hun vreedzaamheid, hebben dit de laatste weken trouwens meermaals bewezen met hun optochten. Geen incidenten, nergens hebben we rellen of andere dingen gezien waaruit zou blijken dat zij niet vredelievend te werk zouden willen gaan. De enthousiaste vrijwilligers en kiezers die enkel van hun democratisch recht gebruik willen maken, werden hardhandig uit elkaar geslagen. Wat een feest voor de democratie moest worden, werd Spaanse gruwel. De overgrote meerderheid van de Catalanen wilde gaan stemmen, voor of tegen de onafhankelijkheid, dat doet hier eigenlijk niet ter zake. Wat wel ter zake doet, is dat die mensen zich wilden uitspreken, hun eigen toekomst wilden bepalen. Dat is, collega's, wat het recht op zelfbeschikking betekent.
Wat er toen gebeurde, noem ik pure horror, terreur van de bovenste plank door de Spaanse politie tegen de Catalaanse bevolking. Niets of niemand werd ontzien. Overgrootouders, grootmoeders, grootvaders, ouders met jonge kinderen, mindervaliden, jongeren, ook internationale waarnemers, iedereen moest eraan geloven. Stokslagen, vuistslagen, stampen, vrouwen die met de haren van de trappen werden gesmeten... Excuseer, collega’s, maar terwijl ik het vertel, komen de beelden terug.
Collega's, uiteindelijk vallen er meer dan negenhonderd gewonden, allemaal gewone burgers, mensen zoals u en ik, mensen zoals mijn kinderen, mijn dochters, mijn familie. En dat allemaal door een gemaskerde staatspolitie, want de gezichten van die politiemensen konden we niet zien, die waren bedekt.
Niet alleen de mensen werden aangevallen, ook het materiaal, heel veel gebouwen, schoolgebouwen. Er waren vernielingen van computers in scholen die niets met het referendum te maken hadden – laat dat duidelijk zijn – maar ook verkiezingsmateriaal, stembussen en stembiljetten: alles werd in beslag genomen en vernield. Voor honderdduizenden euro aan schade werd aangericht aan de gebouwen, aan de deuren, aan de ingang. Echte vernielingen. Hallucinant. Gruwelijk. Dit heeft echt niets te maken met een democratie. Dit heeft alles van een hardvochtige, meedogenloze dictatuur.
En dan, collega's, als kers op de taart, gaat de repressie en de intimidatie vandaag gewoon verder, onder de regie van premier Rajoy, die nu ook dreigt met artikel 155. Ze gaan de macht in Catalonië willen overnemen en zullen hiervoor het Spaanse leger kunnen inzetten. Je zou denken: ‘Zover zullen ze wel niet gaan‘. Wel, collega's, ik heb ondertussen ook vernomen dat het Spaanse leger op dit ogenblik op weg is richting Catalonië.
Het is Europa, beste vrienden, Europa 2017.
Dat de nooit door iemand verkozen koning Felipe geen verzoenende hand uitstak om te proberen zijn volk te verenigen maar wel partij kiest voor de Spaanse repressie, vind ik onbegrijpelijk. Vanmiddag heeft de vicevoorzitter van de Europese Commissie, de heer Timmermans, in het Europese Parlement uitspraken gedaan en ik citeer: “Elke overheid moet de rechtstaat beschermen. Dat vereist soms het proportioneel gebruik van geweld”. Collega’s, hebben jullie goed gehoord dat dit vandaag in Europa allemaal kan en dat dit door een EU-commissaris, een vicevoorzitter van de Europese Commissie, kan worden gezegd? Dat gaat er bij mij niet in. Hier moeten we een antwoord op bieden.
Daarom veroordelen wij, gelukkig over de partijgrenzen heen, als Vlaams Parlement ten strengste het buitensporige geweld dat de Spaanse autoriteiten hebben gebruikt tegen Catalaanse burgers op 1 oktober, omdat geweld nooit de oplossing kan zijn voor politieke conflicten. We roepen de Spaanse en Catalaanse regeringen op om een proces van de-escaleren in gang te zetten, om zo snel mogelijk samen aan tafel te gaan zitten en een vredevolle en democratische oplossing te vinden voor dit conflict.
Daarom vragen wij met dit voorstel van resolutie aan de Vlaamse Regering om het geweld dat is gebruikt tegen de Catalanen die hun stem wilden uitbrengen uitdrukkelijk te veroordelen, om zowel bij de Spaanse als Catalaanse regering aan te dringen op politieke dialoog en overleg, en last but not least om er bij de internationale gemeenschap op aan te dringen om een bemiddelende rol te spelen tussen de Spaanse en Catalaanse regering om tot een vreedzame en duurzame oplossing te komen. (Applaus bij de meerderheid, sp.a en Groen)
De heer Kennes heeft het woord.
Voorzitter, dames en heren, het geweld dat we zondag hebben gezien op de dag van het referendum in Catalonië, laat sporen na. Het heeft ons geschokt en bemoeilijkt de zo noodzakelijke politieke dialoog. Geweld kan nooit een oplossing zijn om tot een duurzame maatschappelijke oplossing te komen. In Spanje en Catalonië is er nood aan dialoog met respect voor het democratische en wettelijke kader.
De vraag naar meer autonomie, of nu zelfs onafhankelijkheid van Catalonië, moet ook binnen een Europese context geduid worden. Globalisering en de geïntegreerde Europese markt zetten de nationale staatsgrenzen steeds meer onder druk. De klassieke natiestaten zoals die in negentiende eeuw zijn ontstaan en in de twintigste eeuw verder zijn gegroeid, hebben momenteel veel van hun macht en voor een stuk ook hun bestaansreden verloren.
Ze verliezen aan belang door de bevoegdheidsoverdracht aan de Europese Unie, door grote handelsblokken en door een steeds sneller globaliserende wereld. Landsgrenzen vervagen en staten worden steeds afhankelijker van elkaar. Wederzijdse afhankelijkheid wint aan belang ten koste van soevereiniteit. Of zoals een journalist ooit schreef: “De natiestaat staat machteloos tegenover een economie die lak heeft aan landsgrenzen.”
In een wereld die globaliseert gaan veel mensen op zoek naar wortels en naar een lokale of regionale identiteit. Ook de Europese Unie speelt hier op in door meer in te zetten op de regio’s via allerlei fondsen en projecten.
Ook de conceptnota van de Vlaamse Regering, ‘Visie op de toekomst van de Europese Unie’, erkent het belang van deelstaten en regio’s, die door hun toepassing van het Unierecht deel uitmaken van de Europese Unie. Tegelijkertijd beklemtoont de nota ook dat deelstaten van lidstaten —ik citeer — “die op een wettelijke en democratische wijze onafhankelijk worden, kunnen toetreden tot de EU via een vereenvoudigde toetredingsprocedure.” De Vlaamse meerderheidspartijen erkennen enerzijds het belang van de regio’s en hun zoektocht naar onafhankelijkheid, maar anderzijds de plicht om dit binnen een democratisch en wettelijk kader te doen.
Het is niet omdat de starre en harde opstelling van Madrid op dit moment een warme sympathie opwekt voor de Catalanen dat de Catalaanse regering een foutloos parcours rijdt. Grondwetten kunnen gewijzigd worden, maar ze spelen in een democratische rechtstaat een cruciale rol om het samenleven van burgers en entiteiten in goede banen te leiden. Een uitspraak van een grondwettelijk hof is niet vrijblijvend. Spanje heeft de afgelopen veertig jaar getoond dat het land zich heeft kunnen ontwikkelen van een strak centraal gestuurde staat tot een EU- lidstaat waar verschillende regio’s een grote mate van autonomie hebben verworven. Spanje is erin geslaagd de regionale, taalkundige en historische verscheidenheid van het Iberisch schiereiland institutioneel te vertalen. Als Vlamingen weten wij dat dit een evolutief gegeven is en dat een tijdelijke stilstand op een bepaald moment weer wordt afgewisseld met nieuwe hervormingen. Ik blijf dan ook geloven dat dit in Spanje mogelijk moet zijn en dat daarom de politieke dialoog absoluut moet worden heropgestart.
Of er in Catalonië een meerderheid voor onafhankelijkheid bestaat, weten we niet. We moeten dat debat vandaag niet voeren, want daar doet de resolutie geen uitspraak over. Ik wil wel meegeven dat in een verdiepende Europese Unie begrippen als onafhankelijkheid en soevereiniteit vandaag relatiever zijn worden. We moeten de vraag durven te stellen of de afscheiding van regio’s en deelstaten bijdraagt tot de efficiëntie van de Europese Unie. Het groot aantal lidstaten zet nu al een vlotte en snelle werking van de Europese Unie onder druk, op een moment dat Europa de concurrentie moet aangaan met de Verenigde Staten, met China, met India en andere grote blokken. Enkel een slagkrachtige Unie kan een antwoord bieden én aan de verzuchtingen van de Europeanen én aan de uitdagingen van een globaliserende wereld. Maar het is duidelijk dat ernstige en langdurige conflicten tussen lidstaten of binnen lidstaten ook een bedreiging vormen voor de slagkracht van de Europese Unie. In dat opzicht kan zij niet wegkijken van wat er in Spanje en Catalonië gebeurt en heeft zij er ook alle belang bij dat er een vreedzame en duurzame oplossing komt.
Voorzitter, collega’s, onze resolutie vraagt in essentie drie dingen: om geen geweld te gebruiken tegen burgers die op een vreedzame wijze een politieke stem willen laten horen; om zowel in Madrid als in Barcelona aan te dringen op een politieke dialoog; en om de internationale gemeenschap een bemiddelende rol te laten spelen om tot een vreedzame en duurzame dialoog te komen. We vinden het belangrijk dat die vragen vandaag in het Vlaams Parlement worden onderschreven door meerderheid en oppositie. We vinden dat een belangrijk signaal en we zijn ervan overtuigd dat dit ook op andere plaatsen zal worden opgepikt. Wij hopen dat in de gespannen sfeer van vandaag alle partijen kiezen voor een weg van de-escalatie en dialoog. Als Vlamingen weten wij dat er op die manier mooie resultaten kunnen worden geboekt.
De heer Daems heeft het woord.
Als liberalen, en bij uitbreiding als democraten, vinden wij de vrije meningsuiting van een burger een essentieel basisrecht, fundamenteel voor een moderne maatschappij, fundamenteel voor een democratie in de eenentwintigste eeuw, weze het dat het kadert binnen een rechtsstaat en binnen wat wij een democratie noemen, waarin wel degelijk een aantal regels gelden. Zelfs indien het voor een rechtstaat essentieel is om die rechtstaat te verdedigen, geeft dit absoluut geen vrijgeleide aan politie om het geweld te gebruiken dat ze in Catalonië heeft gebruikt de voorbije dagen en zoals we allemaal zagen in de beelden. Dat is voor ons totaal onaanvaardbaar.
Zelfs al zijn er een aantal beelden bij die al een aantal jaren oud zijn – we krijgen een koers om de publieke opinie te winnen – dan nog is de wijze waarop wat men de Madrileense politie noemt, heeft gemeend die rechtsstaat te moeten verdedigen, totaal onaanvaardbaar. Met andere woorden, wat wij hier als Vlaams Parlement moeten doen, en met een vraag aan de Vlaamse Regering, is bijdragen aan het vermijden van die verdere escalatie en proberen te komen tot een situatie waarin de provocaties niet verder duren.
En laten we wel wezen, escalatie en provocatie in dezen komen niet van één kant maar wel degelijk van twee kanten. Ik wil hier geen waardeoordeel uitspreken over wie daar nu meer of minder aan doet, maar twee voorbeelden zijn toch wel kenschetsend: de minister-president van Catalonië die enkele uren voor de toespraak van de koning op de BBC aankondigt het recht in eigen handen te nemen op basis van een toch wel mank referendum en de onafhankelijkheid wil uitroepen, en een koning die zich niet eens verwaardigt om dit geweld te veroordelen en natuurlijk onder auspiciën van de regering een boodschap brengt waarin de rechtsstaat moet worden verdedigd. En dit gaat zo maar door. De provocatie en de escalatie komen van twee kanten.
En zelfs als het zo is dat een heel groot stuk van Catalonië absoluut autonomie wil voor zijn stuk van de wereld, is het een fabel dat heel Catalonië als een blok achter zelfstandigheid en onafhankelijkheid zou staan. Een enorm stuk van Catalonië wil dat, maar je kunt evengoed zeggen dat een enorm groot stuk dat eigenlijk niet wenst. De escalatie en de provocatie die vandaag bestaan, moeten we proberen de kop in te drukken. En als we daar als democraten en liberalen bij kunnen helpen, dan moeten we dat ook doen. Dat is uiteindelijk het voorwerp van dit voorstel van resolutie.
En zelfs als vele van de vrienden hier in dit halfrond bepaalde gevoeligheden en bepaalde sympathieën hebben, dan nog moet we als Vlaams Parlement naar voren komen door geen kant te kiezen voor A of B, maar door voluit kant te kiezen voor alle Catalaanse burgers en niet voor een groot aantal Catalaanse burgers. Je kunt nu eenmaal niet een probleem mee helpen oplossen wanneer je kant kiest. Want als je kant kiest, hoe je persoonlijke gevoeligheden ook kunnen liggen – en die zijn verschillend in dit halfrond – en als Vlaams Parlement wil bijdragen tot een oplossing, tot dialoog, dan ben je partij. Dan kun je niet meer boven of naast de partij staan en dan kun je niet bijdragen tot een oplossing.
Wat ons betreft, is dat uitgerekend wat dit voorstel van resolutie doet, op de meest scherpe manier het geweld dat heeft plaatsgevonden, afkeuren, maar tegelijkertijd zeggen dat een rechtsstaat ook zijn gronden heeft. Indien wij willen bijdragen tot het oplossen van het probleem, kan dat alleen door kant te kiezen voor alle Catalanen en niet voor een deel van de Catalanen.
Wij vragen om dit voorstel van resolutie goed te keuren waarin we heel duidelijk stellen dat de Vlaamse Regering moet bijdragen tot een oplossing, moet faciliteren om te proberen de escalatie en de provocatie de kop in te drukken met respect voor de rechtsstaat maar vooral met respect voor de wens van de burgers in Catalonië. Voor een liberaal, en bij uitbreiding voor een democraat, is vrije wilsbeschikking en vrije meningsuiting, zij het binnen het kader van een rechtsstaat, nog altijd een essentieel grondrecht. (Applaus bij Open Vld en sp.a)
De heer Van Grieken heeft het woord.
Mijnheer Daems, ik ben niet mee met uw toelichting. U relativeert het geweld dat u dan afkeurt. Is dit nu een uiteenzetting om het geweld waarmee met de matrak op onschuldige burgers wordt geslagen, te relativeren? Is dat het voorstel van resolutie dat heel dit parlement zou moeten goedkeuren? Dat het geweld van beide kanten komt? Onschuldige burgers die worden afgeranseld door de politie, is dat wat u wilt relativeren? Hebt u het geweld gezien waarmee bomma’s, kinderen en jongeren met de matrak uit elkaar werden geranseld? Is dat wat u aan het relativeren bent? Want dan weet ik niet wat de collega’s van de N-VA zullen doen tijdens de stemming. Is dat wat u met dit voorstel van resolutie bedoelt? Dan ben ik echt benieuwd naar jullie stemgedrag. Ik vind dat zeer opmerkelijk.
De heer Daems heeft het woord.
Ik ben meer dan duidelijk geweest. Ik keur het geweld dat er is geweest op de meest scherpe manier af. Maar, mijnheer Van Grieken, wat wel waar is, is dat het internaliseren van een buitenlands conflict voor puur eigen politiek gewin zeker niet bijdraagt tot een oplossing. Als u het echt meent met uw poging om ervoor te zorgen dat Catalonië een toekomst heeft, dan moet u boven het conflict gaan staan en bijdragen tot een oplossing in plaats van voor eigen politiek gewin te denken dat u, in dit Vlaams Parlement, hieruit garen kunt spinnen. (Applaus bij Open Vld en CD&V)
De heer Van Grieken heeft het woord.
Ik stel vast dat het ruim gedragen voorstel van resolutie enkel op de Open Vld-banken applaus krijgt. Ik moet toch wel zeggen dat dit de opmerkelijkste tussenkomst is. U relativeert geweld tegen onschuldige burgers. U zou zich diep moeten schamen, mijnheer Daems.
Mevrouw Turan heeft het woord.
Collega’s, wij moeten niet mee polariseren. Wij moeten gewoon het vandaag ingediende voorstel van resolutie bekijken. Ik heb een zeer emotionele weergave van de feiten gehoord door de heer Van Esbroeck. Ik heb een chronologisch-inhoudelijke weergave gekregen van de heer Kennes. En ik heb de gebruikelijke democratisch-juridische weergave gehoord van de heer Daems. We moeten bekijken wat daar is gebeurd. We willen hier kamerbreed, met het hele parlement, het signaal geven dat het geweld onaanvaardbaar is. Daarom vragen wij uitdrukkelijk om dat met z’n allen, zonder dubbelzinnigheden, te veroordelen. Dat om te beginnen.
Anderzijds is het ook heel belangrijk dat de partners en partijen opnieuw met elkaar praten en in dialoog treden. Wij roepen de Spaanse overheid en de regionale Catalaanse regering op om de politieke dialoog en het overleg opnieuw op te starten, in het belang van de Catalanen. Geweld is overal ter wereld onaanvaardbaar en is zeker in Europa niet oké.
Welke rol kunnen wij vanuit de internationale gemeenschap spelen? Wij vragen een faciliterende rol. Wij willen de bemiddeling tussen de Spaanse overheid en de Catalaanse regering faciliteren. Het is heel belangrijk dat wij daar vandaag geen politiek spelletje van maken. Wij moeten ondubbelzinnig, kamerbreed, een signaal uitsturen waarmee wij alle burgers van Spanje en Catalonië maar ook in Europa een stap verder helpen. (Applaus bij sp.a, de N-VA, CD&V, Open Vld en Groen)
De heer Vanbesien heeft het woord.
Ik zal beginnen met een bekentenis: ik ben geen volksnationalist. Ik ben wel een fiere Vlaming, maar geen volksnationalist. Of Catalonië nu het best onafhankelijk is of niet, daar heb ik geen mening over. Sterker nog, als ik wel een volksnationalist zou zijn, dan zou ik dat nog zeggen. Laat het de mensen in Catalonië zelf zijn die moeten beslissen of ze onafhankelijk willen zijn of niet. (Applaus bij de N-VA)
We zijn het eens. Daarom dienen we samen een voorstel van resolutie in.
Ik ben wél een overtuigd democraat. Ik ben ook een overtuigd Europeaan. Het breekt mijn hart dat vreedzaam protest en vrije meningsuiting met geweld worden bestreden vanwege een politieke koppigheid langs beide kanten maar voornamelijk, in mijn analyse, langs Spaanse kant.
Ik ondersteun het voorstel van resolutie ook wat betreft de vraag naar de internationale gemeenschap om een faciliterende en bemiddelende rol te spelen. Ik wil dat vanuit mijn fractie scherper stellen. Maar dat is niet in tegenspraak met wat hier staat. Ik vind dat de Europese Commissie uit haar kot moet komen. En ik vind dat dat niet alleen desgevraagd moet gebeuren: de Europese Commissie moet zelf een initiatief nemen om, uiteraard boven het conflict maar wel met beide partijen, aan tafel te gaan zitten en te bekijken hoe deze desescalatie eindelijk kan starten. (Applaus bij Groen, de N-VA, CD&V, Open Vld en sp.a)
De heer Janssens heeft het woord.
Voorzitter, collega’s: “Alle volken bezitten het zelfbeschikkingsrecht. Uit hoofde van dit recht bepalen zij in alle vrijheid hun politieke status en streven zij vrijelijk hun economische, sociale en culturele ontwikkeling na.” Dat is de tekst die je vindt in artikel 1 van het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten. “Bepalen in alle vrijheid hun politieke status”, staat daar dus. En datzelfde zelfbeschikkingsrecht der volkoren is trouwens opgenomen in artikel 1 van het Handvest van de Verenigde Naties. En dat dit zelfbeschikkingsrecht telkens vooraan in deze verdragen is opgenomen, toont het belang dat men eraan hecht. Het zelfbeschikkingsrecht wordt immers terecht beschouwd als een fundament voor het vreedzaam samenleven van de volkeren.
En wat doet er zich nu voor? Een volk met 7,5 miljoen, iets talrijker dan het Vlaamse, een volk met een eigen taal, cultuur en tradities, streeft inderdaad naar zelfbeschikking. En als je even teruggaat in de tijd, nog niet zo ver, lijkt dat zeer logisch te zijn. Want in 2015 had het onafhankelijkheidsblok ‘Samen voor Ja’ overtuigend de Catalaanse verkiezingen gewonnen. De Partido Popular, de voornaamste partij die zich tegen de Catalaanse onafhankelijkheid kantte, de Partido Popular van premier Rajoy dus, behaalde amper 9 procent van de stemmen in Catalonië. En het blok ‘Samen voor Ja’ trok naar de kiezer met de uitdrukkelijke belofte Catalonië naar onafhankelijkheid te leiden en behaalde dus een duidelijke overwinning. En de Catalaanse regering had daarmee een krachtig mandaat van de Catalaanse bevolking om een strategie uit te werken naar onafhankelijkheid. Maar Madrid weigerde de voorbije jaren arrogant elk gesprek. En dat leidde intussen inderdaad tot het onafhankelijkheidsreferendum dat we voorbije zondag hebben meegemaakt. En ondanks zware intimidatie, repressie en geweld door de Spaanse regering, sprak daarbij maar liefst 90 procent van de Catalaanse stemmers zich uit voor onafhankelijkheid.
Laten we dus duidelijk zijn: het referendum waarvan sommigen de legitimiteit in twijfel trekken, was niet de eerste keer dat de Catalanen zich uitspraken voor onafhankelijkheid. Dat gebeurde ook al bij de verkiezingen van 2015.
En nu zegt de Catalaanse president, als hoofd van de democratisch verkozen Catalaanse regering, dat hij eind deze week, ten laatste begin volgende week, de Catalaanse onafhankelijkheid wil uitroepen. En dat is, mijns inziens, niet meer dan normaal. Het vloeit immers voort uit de democratische volkswil die tot uiting is gekomen bij het referendum en dient dus ook te worden gerespecteerd. Wie de democratie respecteert, moet de Catalaanse onafhankelijkheid dus steunen.
En het zegt veel over het Europese establishment dat ze het Catalaanse volk, dat op een vreedzame, democratische manier een eigen staat wil creëren en een beroep doet op het zelfbeschikkingsrecht van de volkeren, schaamteloos in de steek laat. Want door Catalonië niet onvoorwaardelijk te steunen, maakt het Europese establishment zich schuldig aan medeplichtigheid met de Spaanse regering, die door chaos en terreur het democratische proces in Catalonië tracht te verhinderen. Het politieke establishment van deze Europese Unie heeft in mijn ogen dan ook het recht verspeeld zich nog langer democratisch te noemen. Ja, het EU-establishment staat voor een dictatuur van de status quo.
Ik lees intussen in de pers ook commentaren over de opportuniteit van de Catalaanse onafhankelijkheid, of die onafhankelijkheid nu goed is voor de Spaanse of de Catalaanse economie of niet. Maar dat is mijns inziens niet relevant. Het respect voor het Catalaanse referendum is alleen maar een kwestie van elementaire democratie.
En daarom, afsluitend, wat de twee resoluties die vandaag voorliggen, betreft, gaan wij in ons voorstel van resolutie inderdaad verder dan de andere partijen in dat van hen, waarvoor wij – laat mij het nog maar eens zeggen – niet gevraagd zijn om mee te werken.
Wij vragen aan de Vlaamse Regering in ons voorstel van resolutie inderdaad dat ze de gehechtheid aan de vrijheid van meningsuiting en aan de democratie zou willen bevestigen door in naam van het Vlaams Parlement haar afschuw en afkeuring uit te spreken over het door de Spaanse staat gebruikte extreme geweld tegen vreedzame burgers in Catalonië. Wij vragen ook dat de legitimiteit en de uitslag van het Catalaanse onafhankelijkheidsreferendum erkend zal worden en dat er dus bij de Federale Regering op aangedrongen wordt om onverwijld en zonder voorbehoud de onafhankelijkheid van Catalonië te erkennen, zodra de Catalaanse autoriteiten die onafhankelijkheid uitroepen.
Ik denk dus dat hierin inderdaad een verschil zit met het voorstel van resolutie dat door de andere partijen is ingediend, een voorstel van resolutie dat mijns inziens niet ver genoeg gaat, een voorstel van resolutie dat uiteraard een compromistekst is geworden tussen vijf partijen en waarvan hier in het voorbije half uur duidelijk is gebleken dat de tekst die voorligt, door de verschillende indieners op wel zeer verschillende manieren wordt geïnterpreteerd.
Ik wil heel duidelijk zijn: als men met die tekst die voorligt, zegt dat men geen kant kiest, dan ga ik daar niet mee akkoord. Wij kiezen in ons voorstel van resolutie uitdrukkelijk kant. Wij kiezen kant voor de volkswil van de Catalanen, zoals tot uiting gekomen in het referendum. Terwijl Madrid heeft gekozen voor de macht van de matrak, heeft de Catalaan gekozen voor de macht van de democratische stem. Daarom kiezen we uitdrukkelijk kant voor de volkswil van de Catalanen en roepen wij uiteraard iedereen die het onafhankelijkheidsdenken en het zelfbeschikkingsrecht der volkeren genegen is, op om ook ons voorstel van resolutie te steunen.
Omdat ik het belangrijk vind dat wij als één stem vanuit het Vlaams Parlement het gebruikte geweld en de staatsterreur van Spanje veroordelen, zullen wij de tekst die voorligt, zonder rekening te willen houden met alle betogen die gebeurd zijn, steunen omdat wij het belangrijk vinden dat zo'n geweld tegen het democratisch recht, tegen het stemmen, wordt veroordeeld. Wij zullen jullie voorstel van resolutie steunen. Ik roep, laat het nogmaals gezegd zijn, alle onafhankelijkheidsliefhebbers op om ook ons voorstel van resolutie te steunen. (Applaus bij het Vlaams Belang)
Vraagt nog iemand het woord? (Neen)
De bespreking is gesloten.
We zullen straks de hoofdelijke stemmingen over de voorstellen van resolutie houden.