Verslag plenaire vergadering
Verslag
Bespreking
Dames en heren, aan de orde is de motie van Hermes Sanctorum-Vandevoorde, Els Robeyns en Bart Caron tot onderzoek door het Rekenhof naar de performantie van de Vlaamse handhaving van de wetgeving over het dierenwelzijn.
De bespreking is geopend.
De heer Sanctorum heeft het woord.
Ik dacht, als de Catalanen extra aandacht verdienen, de dieren ook.
Collega’s, het is vandaag Werelddierendag. Dat zal jullie misschien niet zijn ontgaan. Over de plaats van dieren in onze samenleving zijn we het in dit parlement niet eens, voor alle duidelijkheid. De plaats van vlees in ons voedingspatroon, in de productie in Vlaanderen is altijd het onderwerp van hevig debat, zo ook deze ochtend trouwens in de commissie Landbouw, voor de commissieleden en de collega’s die daar aanwezig waren. Ikzelf ben zeer kritisch ten aanzien van de vleesproductie, maar er zijn heel wat andere collega’s in dit parlement die vlees een uitdrukkelijke plaats willen blijven geven in de economie in Vlaanderen, in ons voedingspatroon. Dat zou zelfs een belangrijk onderdeel zijn van ons voedingspatroon.
Waar we het wel over eens zijn, is dat gruwel ten aanzien van dieren onaanvaardbaar is. Daar zijn we het eigenlijk allemaal over eens. We zijn het er ook over eens dat handhaving noodzakelijk is opdat die gruwel niet meer gebeurt. We zijn het er ook over eens dat de handhaving vandaag eigenlijk tekortschiet. We hebben daar al diverse keren over gedebatteerd, in de commissie Dierenwelzijn dan, en ik merk dat daar toch een grote eensgezindheid bestaat dat er meer moet gebeuren dan vandaag het geval is.
De analyse van wat er precies misloopt, wat de knelpunten zijn, daar zijn we het dan waarschijnlijk al wat minder over eens. Laat dat nu net de aanleiding zijn voor deze motie. We weten vandaag immers dat er heel wat misloopt in de slachthuizen. We hebben de undercoverbeelden gezien van het Exportslachthuis Tielt, van het slachthuis in Izegem. We weten ook dat er al enkele jaren meldingsformulieren, inspectieverslagen opduiken die stellen dat er in die twee bewuste slachthuizen een en ander misloopt. Toch moeten we blijkbaar wachten op de undercoverbeelden van een dierenrechtenorganisatie om tot grootschalige actie over te gaan, zijnde het voorlopig sluiten van een slachthuis, zijnde het opstellen van een actieplan.
Hoe komt dat? Wel, dat is nu net de vraag die ik hier voorleg. Laten we dat onafhankelijk laten onderzoeken door onze gerespecteerde waakhond, het Rekenhof. Daarvoor bestaat het ook. Voor alle duidelijkheid, dit is geen motie van wantrouwen ten aanzien van een minister, en zeker geen motie van wantrouwen ten aanzien van veel inspecteurs die dag in dag uit net bekommerd zijn om die problematiek en controles uitvoeren. Zij zijn het zelf die zeggen dat het vandaag misloopt en dat er meer moet gebeuren. Wel, laten we nu eindelijk eens grondig onderzoeken wat er misloopt en op basis van dat rapport van het Rekenhof kunnen we als parlement ook een aantal aanbevelingen doen aan de regering waarmee we het dierenwelzijn in Vlaanderen grondig kunnen verbeteren, zeker in de slachthuizen.
Collega’s, ik hoop dus op de steun van iedereen, kamerbreed.
Mevrouw Robeyns heeft het woord.
Voorzitter, wij ondersteunen heel graag mee de motie, omdat het toch wel spijtig is dat we telkens opnieuw worden geconfronteerd met wantoestanden dankzij undercoverbeelden, terwijl met een goed werkende dierenwelzijnsinspectie zulke wantoestanden eigenlijk door de inspectie aan het licht zouden moeten komen. Er zouden geen undercoverbeelden nodig moeten zijn. Daarom kan volgens ons zo’n audit of doorlichting zeker zinvol zijn, in de hoop dat we in de toekomst een meer performante dierenwelzijnsinspectie zouden kunnen hebben.
De heer Caron heeft het woord.
Ook van mijn kant en vanwege onze fractie wil ik, uiteraard als mede-indiener, deze motie sterk verdedigen. Ik zou er zeker aan willen toevoegen dat ze niet gericht is tegen de minister, omdat dat misschien wel eens de reden zou kunnen zijn om ertegen te zijn. Neen, dat is het niet. Wij waarderen de inspanningen die gebeuren. We zien ook de uitbreiding van de Inspectiedienst Dierenwelzijn. Niettemin zijn er ook een aantal elementen die wijzen op een minder goed functioneren, bijvoorbeeld de samenwerking tussen onze Inspectiedienst Dierenwelzijn en het Federaal Agentschap voor de veiligheid van de voedselketen (FAVV).
We kunnen de performantie van de handhaving en het toezicht enkel in kaart brengen indien we een neutrale instantie met een doorlichting kunnen belasten. Financiële en organisatorische elementen spelen een rol. Een doorlichting door het Rekenhof kan een bouwsteen zijn om dit te versterken. Dit zou eigenlijk het beleid van onze minister versterken, en dat is wat we willen doen.
De heer Engelbosch heeft het woord.
Voorzitter, het is positief dat iedereen wil meedenken over oplossingen. We hebben de gebeurtenissen van de afgelopen maanden allemaal, over alle partijgrenzen heen, zeer sterk veroordeeld. We hebben daar in de commissie een zeer goed debat over gevoerd. We zijn het er allemaal mee eens dat er heel wat veranderingen moeten komen.
De voorliggende motie verbaast me wel een beetje. Op 19 september 2017 heeft de minister in de commissie een aantal initiatieven aangekondigd. De Vlaamse overheid zal de controles opnieuw zelf uitvoeren. Om te zorgen dat ze goed gebeuren, wil de minister hier echt op inzetten. Hij heeft tevens aangekondigd dat hij een onafhankelijke externe expert zal aanstellen om te analyseren wat momenteel misloopt in de slachthuizen en om op basis daarvan oplossingen aan te reiken. In zijn Septemberverklaring heeft de minister-president verklaard dat budgetten zullen worden vrijgemaakt om dit concreet uit te voeren.
Mijnheer Caron, u hebt verwezen naar de uitbreiding van de inspectiedienst Dierenwelzijn. Die mensen zijn pas in juni of juli 2017 gestart. Alvorens verdere stappen te zetten, moeten we hun even de kans geven om zich in te werken.
Misschien weet niet iedereen dit, maar ik vind de motie vooral een beetje raar omdat Audit Vlaanderen dit voor 2017 heeft geagendeerd. Er komt een procesaudit inzake dierenwelzijn.
Ik concludeer dat we de voorliggende motie om twee redenen niet zullen steunen. Ten eerste heeft dit weinig nut. Er zijn heel wat veranderingsinitiatieven gestart en we moeten ze de kans bieden om doorgang te vinden. Ten tweede zou het dubbel werk zijn met het werk dat Audit Vlaanderen momenteel levert.
Mevrouw De Vroe heeft het woord.
Voorzitter, het afgelopen jaar zijn we veelvuldig geconfronteerd met de afschuwelijke en gruwelijke beelden van dierenmishandeling. We hebben het daar in de commissie al over gehad. Uit de voorvallen zijn conclusies getrokken. Uit elk schandaal zijn, soms met spoed, maatregelen voortgevloeid. Die maatregelen zijn soms verregaander dan wat oorspronkelijk was bedoeld of geïmplementeerd. Het resultaat is meer transparantie en bijgevolg meer gelegenheid tot controle. De handhaving van de dierenwelzijnsregelgeving en de controle door de overheid vormen precies de pijnpunten die naar aanleiding van de wantoestanden in enkele slachthuizen aan de oppervlakte zijn gekomen.
Mijnheer Caron, u hebt daarnet verwezen naar de discussies die tussen het FAVV en de dienst Dierenwelzijn zijn ontstaan. Dat was uiteraard een triest en overbodig steekspel.
Mijnheer Sanctorum, het is duidelijk dat de performantie van de controle de belangrijkste bekommernis in de motie is. Het is goed dat dit duidelijk wordt gesteld. Mijn fractie heeft, voor alle duidelijkheid, veel begrip voor de motie die u hebt ingediend en die door de oppositie wordt gesteund. Wij steunen de motie niet. De hamvraag is of een onderzoek door het Rekenhof momenteel aan de orde is.
Mijnheer Engelbosch, u hebt daarnet aangehaald dat we niet mogen vergeten dat de Vlaamse overheid nog maar enkele jaren daadwerkelijk de bevoegdheid voor dierenwelzijn uitoefent. Het beleid bevindt zich momenteel in een stroomversnelling. Het beleid is in volle uitvoering, maar is uiteraard nog lang niet voldragen. Nog niet zo lang geleden heeft de minister in de commissie aangekondigd dat hij denkt aan de installatie van een Vlaamse controledienst. Hij denkt eraan een onafhankelijke externe expert de opdracht te geven na te gaan of en op welke manier dit een meerwaarde kan betekenen.
Dat is de reden waarom mijn fractie de voorliggende motie niet zal steunen. We willen de minister eerst de kans bieden om de verschillende initiatieven die hij recent heeft aangekondigd, in uitvoering te brengen. Dit moet gebeuren met de uitdrukkelijke ambitie op het vlak van dierenwelzijn tot een meer performante controle te komen.
De heer Janssens heeft het woord.
Door de onaanvaardbare toestanden omtrent dierenmishandeling waarvan we de voorbije weken en maanden getuige zijn geweest en die hier door alle fracties unaniem zijn veroordeeld, denk ik dat we het er met zijn allen over eens zijn dat de Vlaamse Regering ervoor moet zorgen dat de Vlaamse inspecteurs beter en meer kunnen controleren en inspecteren. Daarover loopt inderdaad een expertise-onderzoek, maar wij zijn van mening dat het geen kwaad kan dat er nu tegelijkertijd een onderzoek door het Rekenhof komt naar de performantie van de Vlaamse handhaving van de dierenwelzijnswetgeving. Daarom zullen wij, om gelijkaardige redenen als de eerste drie sprekers, deze motie ook steunen.
De heer Sanctorum heeft het woord.
Ik dank de collega’s voor hun reacties. Ik betreur de defensieve houding van de meerderheidspartijen ten zeerste, want zoals collega Caron daarnet benadrukte, is dit geen offensief vanuit de oppositie. Het is veeleer het instrument bij uitstek van het parlement aanreiken om dit eens grondig te bekijken, en dat onpartijdig te laten gebeuren. Er wordt verwezen naar de doorlichting van de slachthuizen. Die loopt inderdaad. Ik ben er zelf altijd vragende partij voor geweest. Maar dat heeft niets te maken met een systeemanalyse van de handhaving inzake dierenwelzijnswetgeving. Dat zijn twee totaal verschillende zaken.
We zijn het er eigenlijk allemaal over eens dat die handhaving niet vlot verloopt. Dat verdient toch wel een grondig onderzoek van het Rekenhof? Ik ben blij dat Audit Vlaanderen ook bezig is met een onderzoek. Ik heb daar inderdaad niet de exacte details van, maar het Rekenhof is hét instrument om een grondig en breed onderzoek te laten voeren, als het gaat over bijvoorbeeld handhaving van dierenwelzijnswetgeving.
Ik zie geen redelijk argument om dit weg te stemmen. Waarom zou je dit nu wegstemmen? Ik kan alleen maar een politieke reden verzinnen. En als het een politieke reden is, dan vind ik het echt heel spijtig dat de dieren daar het slachtoffer van moeten zijn.
De heer Caron heeft het woord.
Ik had dezelfde bedenking als collega Sanctorum. Het gaat over de wetgeving en de toepassing ervan, voorzitter, collega’s, die we in essentie als parlementair werk moeten bekijken. De handhaving, de uitvoering, is de praktijk van de minister. Dat is zijn taak. Wij moeten kijken of die wetgeving voldoet om een goede handhaving te realiseren. De wetgeving analyseren, dat is onze opdracht. We hebben daarvoor een eigen instituut. Ik zou het jammer vinden dat we dat niet doen. Dat doet niets af aan de inspanning van de minister, die wij waarderen.
De heer Engelbosch heeft het woord.
Collega’s, we hebben vanuit de meerderheid absoluut geen defensieve houding in dit verhaal. Het enige wat ik gezegd heb, en ik wil het nog eens herhalen, is dat wij dubbel werk gaan doen. Het is zelfs driedubbel werk. We zitten inderdaad met Audit Vlaanderen dat die oefening gaat maken, waar u niet van op de hoogte was. En de minister heeft gezegd dat hij een externe expert aanstelt, die de volledige analyse moet gaan doen en die dan met oplossingen moet komen. En dan gaan we verder.
Het zou dus een driedubbele opdracht zijn om dit nu vandaag goed te keuren. Dat is de enige reden. Dat heeft absoluut niets te maken met processen van meerderheid en oppositie.
De heer Sanctorum heeft het woord.
Het is duidelijk dat dit geen steun zal krijgen van de meerderheid, maar ik wil nog één zaak aanhalen. Het kan een verbetering zijn dat er nu een soort Vlaamse inspectie echt aanwezig zal zijn op de slachtvloeren. Dat is wat de minister heeft aangekondigd. Maar we zijn er ook niet zeker van dat dat de grote verbetering is. We weten vandaag eigenlijk niet of daarmee de grote verandering inzake handhaving zal gebeuren. Ik ondersteun het wel.
En collega De Vroe, u zegt dat we nog maar een paar jaar bevoegd zijn. Ik zou zeggen: we zijn ál een paar jaar bevoegd. Het is spijtig dat we die analyse nu pas maken. Dus als we een stap voorwaarts zetten met die Vlaamse inspectie op de slachtvloer, dan ben ik de eerste om dat te ondersteunen. Maar denkt u nu echt dat we daarmee heel de zaak zullen oplossen? Ik vrees dat dat naïef is. Ik denk dat we daarvoor nu eens het Rekenhof mogen inschakelen, om alles eens in detail door te lichten, het onafhankelijk te bekijken en oplossingen aan te reiken. Ik vind het spijtig dat dat nu geen steun krijgt.
Vraagt nog iemand het woord? (Neen)
De bespreking is gesloten.
We zullen straks de hoofdelijke stemming over de motie houden.