Verslag plenaire vergadering
Verslag
Voorstel tot spoedbehandeling
Dames en heren, vanmiddag heeft de heer Matthias Diependaele bij motie van orde een voorstel tot spoedbehandeling gedaan van het voorstel van decreet van Jelle Engelbosch, Sonja Claes, Gwenny De Vroe, Els Robeyns, Björn Rzoska en Hermes Sanctorum-Vandevoorde houdende wijziging van de wet van 14 augustus 1986 betreffende de bescherming en het welzijn der dieren, wat de toegelaten methodes voor het slachten van dieren betreft.
De heer Diependaele heeft het woord.
Er is niet echt een datum die als deadline dient, maar het gaat hier over een zeer groot en belangrijk maatschappelijk debat, waarover in het Vlaams Parlement een consensus is bereikt. Daarom denk ik dat we deze consensus het best ook onmiddellijk kunnen bezegelen, vandaag.
Volgens het persagentschap Belga is het al goedgekeurd. Moeten we dan nog verder gaan?
Dit is niet om mee te lachen, eigenlijk, maar goed.
Vraagt nog iemand het woord? (Neen)
Is het parlement het eens met dat voorstel tot spoedbehandeling? (Instemming)
Dan stel ik voor dat het voorstel van decreet van Jelle Engelbosch, Sonja Claes, Gwenny De Vroe, Els Robeyns, Björn Rzoska en Hermes Sanctorum-Vandevoorde houdende wijziging van de wet van 14 augustus 1986 betreffende de bescherming en het welzijn der dieren, wat de toegelaten methodes voor het slachten van dieren betreft onmiddellijk wordt behandeld.
Is het parlement het daarmee eens? (Instemming)
Het incident is gesloten.
Algemene bespreking
Dames en heren, aan de orde is het voorstel van decreet van Jelle Engelbosch, Sonja Claes, Gwenny De Vroe, Els Robeyns, Björn Rzoska en Hermes Sanctorum-Vandevoorde houdende wijziging van de wet van 14 augustus 1986 betreffende de bescherming en het welzijn der dieren, wat de toegelaten methodes voor het slachten van dieren betreft.
De algemene bespreking is geopend.
De heer Engelbosch heeft het woord.
U geeft eerst toelichting bij de inhoud van het voorstel van decreet, en daarna eventueel uw eigen standpunt. (Opmerkingen van Jelle Engelbosch)
Een voorstel van decreet dat rechtstreeks in plenaire vergadering wordt behandeld, wordt ook altijd even toegelicht.
Voorzitter, ik zal dit toelichten zonder papieren, want ik was hierop niet voorbereid.
Het is ondertussen al zeer duidelijk. Er werd al heel veel van dit voorstel van decreet besproken. Ik ga de hele historiek niet herhalen, maar wij zaten effectief met het advies van de Raad van State, dat stelde dat er nog overleg moest worden gepleegd met de verschillende geloofsgemeenschappen. Minister Weyts heeft dan in de heer Vanthemsche iemand gevonden die de debatten en gesprekken heeft gevoerd met alle betrokkenen, en die alle gevoeligheden heeft blootgelegd. Wij zijn nadien tot een voorstel van decreet gekomen dat rekening houdt met de gevoeligheden en met de evenwichten die er moeten zijn.
Voor de verschillende geloofsgemeenschappen is het belangrijk dat de verdoving omkeerbaar is, om volgens hun riten te kunnen worden aanvaard. Daarom hebben wij in het voorstel van decreet voorzien in een verbod vanaf 1 januari 2019. Daar waar de techniek op punt staat om de voorafgaande verdoving uit te voeren, de elektronarcose voor de schapen en kleine herkauwers, is het vanaf 1 januari 2019 verplicht om die techniek te gebruiken. Voor grote herkauwers, de runderen dus, staat die techniek van de elektronarcose nog niet op punt. Daardoor is de voorafgaande bedwelming niet mogelijk, waardoor de runderen niet volgens de riten van de geloofsgemeenschap kunnen worden verdoofd.
Daar hebben we de verplichting ingevoerd om vanaf 1 januari 2019 met ‘post-cut stunning’ te werken. Dat is een verdoving onmiddellijk na de halssnede, bijna gelijktijdig met de halssnede. In de praktijk betekent dat, zeker voor runderen, dat minutenlang lijden wordt beperkt tot nog enkele seconden lijden. Ik denk dat we daar een enorme stap vooruit zetten, ook voor die dieren, maar met de duidelijke afspraak – en dat staat ook in dit voorstel van decreet – dat zodra de techniek van de elektronarcose, de voorafgaande verdoving, ook op punt staat voor de runderen, we aan de Vlaamse Regering de opdracht geven om die techniek ook in te voeren voor runderen.
Dank u wel.
En nu uw eigen standpunt. Ik veronderstel dat u het eens bent met dat voorstel van decreet?
Dat was de toelichting, en nu volgt inderdaad mijn eigen standpunt. Ik heb lang naar vandaag uitgekeken, moet ik zeggen. Er ligt hier vandaag een voorstel van decreet ter goedkeuring om een einde te maken aan het onverdoofd slachten. We hebben samen een hele weg afgelegd om tot het punt van vandaag te komen.
Het is begonnen met minister Weyts, die de bal aan het rollen bracht met het instellen van een verbod op onverdoofd slachten op de tijdelijke slachtvloeren, en daarbij onmiddellijk aankondigde dat onze partij verder wou gaan en wou evolueren naar een totaalverbod. We hebben onmiddellijk heel veel steun gekregen uit verschillende hoeken, maar uiteraard was er ook wel tegenstand.
Het werd een parcours met vallen en opstaan. Er waren betrokkenen voor wie het te snel ging, en dan waren er weer anderen voor wie het niet snel genoeg ging. Wij zijn allemaal blijven investeren in overleg, zowel op politiek niveau als met de actoren in het veld. Als N-VA zijn we altijd blijven geloven dat we ons doel zouden bereiken. Het heeft wat langer geduurd dan ik had gehoopt, maar we hebben ook altijd gesteld dat we wilden gaan naar een goed akkoord, dat juridisch standhoudt, veeleer dan een snel akkoord dat geen rekening zou houden met bezwaren.
De inspanningen hebben geloond. Vandaag, ongeveer drie jaar verder, is er een politiek gedragen akkoord, dat een einde zal maken aan het onverdoofd slachten. Daar waar de omkeerbare verdoving mogelijk is, is het verboden vanaf 1 januari 2019. En voor de runderen is er de ‘post-cut stunning’, waar ik het daarnet al over had. Ik zal dat niet opnieuw aanhalen, maar wel duidelijk herhalen dat er ook vooruitgang moet worden gemaakt in het wetenschappelijk onderzoek, om daar ook de voorafgaande elektronarcose mogelijk te maken. Ik hoop deze legislatuur nog mee te maken dat het onderzoek naar de omkeerbare verdoving voor die runderen spectaculaire vooruitgang boekt. Het onderzoek loopt momenteel. Ik blijf de wetenschappelijke bevindingen opvolgen en hoop dat de geëngageerde onderzoekers die daarmee bezig zijn, hetzelfde doen, zodat we snel ook voor die runderen naar voorafgaande verdoving kunnen gaan.
Ik wil van de gelegenheid gebruikmaken om ook Gaia en alle Vlamingen die dierenwelzijn belangrijk vinden, te bedanken om continu de druk op de ketel te houden. Zij hebben ons wakker gehouden en anderen wakker geschud. Dit dossier is een bewijs dat je als burger wel degelijk wordt gehoord in Brussel en het verschil kunt maken. Tot slot wil ik de collega’s van de andere politieke fracties die eraan meegewerkt om tot een gedragen akkoord te komen, bedanken. Ik dank u allen voor de goedkeuring van dit voorstel van decreet. (Applaus)
Mevrouw Claes heeft het woord.
Collega’s, dit is voor mij ook wel een speciaal moment. Collega Engelbosch heeft net gezegd dat het voor hem heel speciaal was. Voor mij was dit een niet zo gemakkelijk dossier, omdat wij als CD&V van in het begin een aantal elementen heel belangrijk vonden. We hebben dat van in het begin, nu ongeveer drie jaar geleden, ook heel duidelijk aangetoond. Ten eerste willen wij dat dierenleed verminderd wordt, maar dat tegelijkertijd ook de religieuze rite bewaard blijft. Ten tweede vonden wij het heel erg belangrijk dat er overleg was met de geloofsgemeenschappen, om zo ook op lange termijn tot een gedragen oplossing te komen. Als je iets oplegt, is het immers veel moeilijker om daar een gedragen voorstel rond te krijgen. Ten derde hebben wij steeds gepleit voor voldoende slachtcapaciteit – want tijdens het Offerfeest moet de slachtcapaciteit voor schapen ineens wel heel erg toenemen – om op die manier ook wel een vlotte en professionele organisatie mogelijk te maken.
CD&V heeft ook altijd gepleit voor godsdienstvrijheid. Godsdienstvrijheid blijft verankerd in de Grondwet en dat willen we ook respecteren.
Net een jaar geleden waren er twee voorstellen van decreet in het parlement die onverdoofd slachten volledig wilden verbieden, zonder meer. CD&V heeft toen gevraagd een advies te krijgen van de Raad van State. In dat advies stond heel duidelijk dat een verbod op onverdoofd slachten zonder meer inging tegen het grondrecht van de religieuze vrijheid. Een totaalverbod op ritueel slachten was volgens de Raad van State disproportioneel. Er werd aangedrongen, ook door de Raad van State, om een voorstel uit te werken in dialoog met de geloofsgemeenschappen.
Het advies van de Raad van State vormde in het voorbije jaar de rode draad in onze verdere werkzaamheden en besprekingen. Daar zijn wij toch heel erg tevreden mee. Piet Vanthemsche werd aangesteld als bemiddelaar. In het voorstel van decreet is de mogelijkheid ingeschreven om een onafhankelijk persoon aan te stellen om het overleg met de geloofsgemeenschappen verder gaande te houden, maar ook met de sector te overleggen, want het is natuurlijk belangrijk dat de sector zich daarop voorbereidt, maar ook dat de geloofsgemeenschappen zich tegen 1 januari 2019 voorbereiden op het onverdoofd slachten van dieren.
Ook rond de proportionaliteit heeft het rapport-Vanthemsche ons geadviseerd. Het geeft aan op welke wijze de dieren verdoofd moeten worden zonder te sterven van de verdoving, wat voor ritueel slachten toch belangrijk is. Het voorstel van decreet legt op dat schapen en kleine herkauwers zullen worden verdoofd met elektronarcose. Voor runderen staat deze techniek nog niet op punt en zal verdoving dadelijk na de halssnede worden toegepast. Ritueel slachten is meer dan onverdoofd slachten. Voor de riten is ook het leegbloeden belangrijk. Dit is perfect mogelijk met deze beide technieken.
Om van het Offerfeest weer een feest te maken, is voldoende professionaliteit belangrijk. Vandaar dat wij het ook belangrijk vinden dat de collectieve slachtvloeren voor particuliere slachtingen in dit voorstel van decreet mogelijk worden gemaakt. Op die manier kan men weer op een tijdelijke slachtvloer, zoals we dat van vroeger kenden, dieren slachten.
Collega's, we hebben het afgelopen jaar een hele weg afgelegd, maar als we als CD&V nu terugkijken naar het voorstel van decreet dat voor ons ligt, dan kunnen we enkel concluderen dat het dat proces meer dan waard was.
Mevrouw De Vroe heeft het woord.
Collega's, uiteraard is het voor ons ook een heuglijke en heel diervriendelijke dag vandaag. Het totaalverbod op onverdoofd slachten is een dossier dat toch wel heel lang heeft aangesleept. Het is altijd een afweging geweest tussen respect voor dierenwelzijn versus de grondwettelijk gewaarborgde godsdienstvrijheid. Zoiets los je natuurlijk niet op met kortzichtigheid of stoere taal of conflict, maar wel met dialoog. Dat is ook de reden waarom we vanuit de Open Vld-fractie van bij de aanvang hebben gepleit voor het zoeken naar een gedragen oplossing via dialoog met alle betrokken geloofsgemeenschappen en partners, weliswaar met een duidelijk doel voor ogen: te komen tot een regeling waarbij onnodig dierenleed maximaal wordt vermeden.
In dit complexe dossier heeft de Raad van State ons toch wel bij de les gebracht in zijn advies over de voorstellen van decreet die in het parlement voorlagen.
We zijn namens onze fractie dan ook heel blij dat er destijds voor werd geopteerd om de heer Vanthemsche aan te stellen en we zijn hem dankbaar voor zijn nuchtere, rationele maar zeker ook empathische aanpak in dit dossier. Ook op een rationele manier kwamen we in maart jongstleden tot een politiek akkoord en staan we vandaag voor deze belangrijke beslissing: de goedkeuring van een verbod op onverdoofd slachten.
Minister, ik verwelkom ook het feit dat er nog een persoon zal worden aangeduid om de dialoog verder te zetten en de geloofsgemeenschappen te begeleiden en te ondersteunen bij de overgang naar de inwerkingtreding van dit decreet, teneinde die overgang voor alle betrokkenen zo vlot mogelijk te laten verlopen.
Onze fractie is heel tevreden dat we in Vlaanderen via deze weg een zeer grote bijdrage kunnen leveren tot het verbeteren van het dierenwelzijn.
Tot slot, twee zaken. We nemen het voortouw in Vlaanderen met deze beslissing, maar ik wil van deze gelegenheid gebruikmaken om een oproep te doen aan onze Europese collega’s. Het is wat ons betreft belangrijk dat dit dossier ook op Europees niveau zijn voortgang kent. Ten tweede wil ik alle collega’s die hebben meegewerkt aan de totstandkoming van dit decreet, van harte bedanken voor de constructieve samenwerking. (Applaus)
Mevrouw Robeyns heeft het woord.
De parlementsleden hebben het al gezegd: we zetten vandaag een belangrijke stap vooruit op het vlak van dierenwelzijn. Dat is belangrijk en noodzakelijk. Elk onnodig dierenleed moet vermeden worden. Het is positief dat we die stappen samen vooruit zetten. Die stappen vooruit op het vlak van dierenwelzijn moeten ook in de toekomst, ook in andere dossiers, vooruit gezet worden. Ik hoop dat we ook daar samen het voortouw kunnen nemen om nodeloos dierenleed verder uit de wereld te helpen.
Dit voorstel van decreet is wat ons betreft een goed evenwicht tussen de vrijheid van godsdienstbeleving en de terechte maatschappelijke vraag naar meer dierenwelzijn. De maatregel is proportioneel, maar vraagt zeker een aanpassing van alle betrokkenen. De overgangsperiode van anderhalf jaar biedt aan iedereen de mogelijkheid om zich op de maatregel voor te bereiden. Daarbij is het voor ons belangrijk dat op een respectvolle manier de dialoog met alle actoren, ook met de geloofsgemeenschappen, open blijft. De minister gaat daarvoor in onafhankelijke ondersteuning en begeleiding voorzien. Dat is positief en belangrijk. Ook wijzelf willen ons ervoor engageren dat wij ons zullen inspannen om dit akkoord bij alle betrokkenen uit te leggen om zo het draagvlak nog verder te verbreden. We vinden het ook positief dat de collectieve slachtvloeren, waar uiteraard verdoofd zal worden geslacht, mogelijk blijven om capaciteitsproblemen op te vangen.
Minister, het is al gezegd: vanuit het streefdoel om onnodig dierenleed te vermijden, rekenen wij er net als alle andere partijen op dat, zodra de techniek van omkeerbare elektronarcose op punt staat, de Vlaamse Regering die techniek onmiddellijk oplegt voor de runderen en dat ze in dat onderzoek ook een voortrekkersrol speelt of het alleszins actief stimuleert, zodat dat hopelijk zo snel mogelijk, en liefst nog voor de inwerkingtreding van dit decreet, op punt zal staan.
Tot slot rekenen we er ook op, minister, dat u en uw inspectiediensten er steeds over zullen waken dat dierenwelzijnsvoorschriften bij alle slachtingen worden nageleefd en dat er nog een aantal algemene verbeteringen op het vlak van dierenwelzijn tijdens het slachtproces zullen worden doorgevoerd.
Ik wil eveneens iedereen bedanken voor de constructieve samenwerking rond dit dossier. Ik hoop dat we in de toekomst nog op dezelfde manier constructief kunnen samenwerken om stappen vooruit te zetten. (Applaus)
De heer Rzoska heeft het woord.
Voorzitter, collega’s, ik denk dat ik een open deur intrap als ik zeg dat dit dossier ook voor mijn partij van belang was, om een aantal redenen. Wij zijn er uiteraard absoluut voor gewonnen om zo min mogelijk dierenleed te voorzaken, zeker bij een slachtproces. Maar ook de religieuze vrijheid was voor ons een belangrijk punt. En ik denk dat we met z’n allen een compromis hebben gevonden waarbij zowel vanuit economisch standpunt als vanuit cultureel standpunt dierenwelzijn hand in hand moet blijven gaan met die dialoog.
Mijn fractie zal straks dit voorstel van decreet goedkeuren, omdat het inderdaad die combinatie brengt: langs de ene kant dierenwelzijn en langs de andere kant dialoog. Collega’s, ik ben tevreden dat de vraag die we hadden gesteld, om ook in de overgang een tussenpersoon op het terrein te sturen om het draagvlak te vergroten en de overgang voor álle betrokken gemeenschappen op een vlotte manier te laten verlopen, steun heeft gevonden.
Voorzitter, ik wil eindigen – want er is al zeer veel gezegd – met alle collega’s te bedanken. We hebben de afgelopen weken gewerkt in een serene sfeer. Ik vind het bijzonder boeiend om te zien dat je een dergelijk gevoelig dossier ook kunt aanpakken zonder dat er al te veel naar buiten, in de pers, druppelt. We hebben dit gedaan vanuit een gemeenschappelijke finaliteit. We wisten allemaal waar we wilden eindigen. Ik denk dat het een voorbeeld is van de manier waarop we politiek zouden moeten bedrijven en af en toe toch wel los van die media een consensus vinden. Dat hebben we vandaag gedaan. We presenteren een resultaat dat al die gevoeligheden met elkaar in evenwicht brengt. Ik wil daarvoor namens mijn fractie iedereen hartelijk danken. (Applaus)
De heer Sanctorum heeft het woord.
Collega’s, minister, beste bezorgde mensen die misschien live volgen.
Mijn betoog is voornamelijk pro domo, voor het eigen huis. En ik vind dat dat ook een plaats verdient in de annalen van het Vlaams Parlement, omdat het belangrijk is. En misschien weerklinkt het ook buiten dit belangrijke huis.
Ik heb het daarnet tijdens de persconferentie benadrukt: ik denk dat dit dossier ongeveer een dik jaar geleden eerder een toonbeeld was van hoe we beter niet aan politiek moeten doen. Waarom zeg ik dat? Omdat het dossier bijzonder gevoelig lag. Daardoor zaten politici ook in stellingen. Er werden stellingenoorlogen uitgevochten, de parlementaire debatten waren bijzonder heftig en intens. Op zich is een maatschappelijk en parlementair debat bijzonder belangrijk in een democratie. Alleen moet er ook wel iets uit voortvloeien. Maar er vloeide niets uit voort, het was totale stilstand op dat moment.
Intussen, vandaag, is de kwestie onverdoofd slachten eerder een voorbeeld van hoe we wél aan politiek moeten doen. Waarom? Omdat politici uit hun stellingen kruipen en beseffen, zeker in dit parlement, dat we eigenlijk wel een wens delen, namelijk dat de samenleving vooruitgaat. Dat is iets dat we allemaal delen.
En collega’s, een politiek succes heeft altijd vele vaders en moeders. Uiteraard wil iedereen een deel van de pluimen krijgen. Dat is ook normaal, zo functioneert politiek. Maar ik denk dat de belangrijkste winnaar in dit verhaal, na de dieren, de parlementaire democratie is. En ik vind dat dat daarnet eigenlijk te weinig werd benadrukt. Er worden heel veel mensen bedankt, terecht. Heel veel mensen, ook buiten dit huis, hebben bijgedragen tot het akkoord dat vandaag op tafel ligt. Maar het heeft ook heel erg afgehangen van parlementsleden, van jullie, die bijzonder bekommerd waren om dit thema.
Ik vind dat jullie daar echt trots op mogen zijn. Ik vind dat dit echt een voorbeelddossier is geworden van hoe we als parlementsleden met elkaar kunnen omgaan, kunnen samenwerken en voor vooruitgang in onze samenleving kunnen zorgen.
Ik wens jullie daar uitdrukkelijk voor te bedanken en ik ga dat zelfs fractie per fractie doen. Ik ga beginnen met de grootste, de N-VA. Ik weet dat ook wel belang wordt gehecht aan protocol.
Collega’s van de N-VA, een van de redenen dat dit dossier zo gevoelig ligt, is omdat het, ongewild, op een van de grootste ideologische breuklijnen ligt van deze tijd, namelijk identiteit. Over identiteit bestaat een intens debat. Jullie bevinden jullie aan de kant van de breuklijn waar de Vlaamse identiteit meer afgelijnd is, meer homogeen is, meer geworteld is in de culturele geschiedenis van Vlaanderen. Aan de andere kant van die breuklijn bevinden zich politieke partijen die die identiteit meer open laten voor een diverse invulling. Dat is vandaag een groot debat en maakt een kwestie als het onverdoofd slachten natuurlijk bijzonder complex om op te lossen. Maar, collega’s van de N-VA, jullie hebben dit dossier, zeker in dit parlement, altijd benadrukt als een dossier van dierenwelzijn. Dat is bijzonder belangrijk.
Mijnheer Diependaele, ik zie u verschrikt kijken omdat ik misschien commentaar zou geven, maar neen, luister goed, ik geef jullie een compliment. (Gelach. Applaus bij de N-VA)
Ik geef jullie een compliment, want dit is inderdaad geen kwestie waarbij religie moet inboeten, dit is een kwestie waarbij dierenwelzijn moet vooruitgaan. Ik zal ze bij naam noemen. Collega Jelle Engelbosch, Piet De Bruyn – die ik hier vandaag spijtig genoeg niet zie – en Matthias Diependaele, ik wens jullie daarvoor te bedanken.
Collega’s van CD&V, mevrouw Claes heeft het al gezegd, dit was voor jullie een bijzonder moeilijke horde om te nemen. En dat is begrijpelijk, want voor christendemocraten is de beleving van godsdienst bijzonder belangrijk. Maar jullie hebben de horde wel genomen. En ik moet toegeven, zoals de heer Rzoska zegt, de voorbije debatten en vergaderingen waren zeer constructief. Ik wil jullie daar ook voor bedanken. Collega Koen Van den Heuvel en collega Sonja Claes, ik wens jullie uitdrukkelijk te bedanken voor jullie constructieve houding in dit moeilijke dossier.
Collega’s van Open Vld, jullie hebben de eer om een van onze belangrijkste verlichtingswaarden ideologisch uit te dragen: vrijheid. Religie wordt niet meteen geassocieerd met de liberalen, maar het gaat wel over godsdienstvrijheid en dat is ook een uiting van vrijheid. En jullie houden niet van verboden en geboden. Toch hebben jullie een belangrijke rol gespeeld in dit dossier. Collega’s Bart Somers en Gwenny De Vroe, hartelijk dank voor uw constructieve bijdrage.
Collega’s van de sp.a, ik krijg nog steeds mails van mensen die beweren dat sp.a een verbod op onverdoofd slachten tegenhoudt. Natuurlijk is dat helemaal niet waar. Dat siert jullie. Jullie zijn een partij die solidariteit en diversiteit hoog in het vaandel draagt. Ik vond het bijzonder moedig, het moet gezegd worden, dat jullie, ondanks jullie rol in de oppositie en terwijl jullie er eigenlijk geen belang bij hadden om een uitgesproken standpunt in te nemen, dat wel gedaan hebben. Jullie hebben expliciet een verbod op onverdoofd slachten verdedigd. Ik wens jullie daarvoor te bedanken.
Collega’s van het Vlaams Belang, jullie zijn ‘islamkritisch’ bij uitstek, dat weten we allemaal. Maar ook jullie toon klonk enkele weken geleden anders. Toen het hier over onverdoofd slachten ging, toen specifiek van kippen, zegden jullie dat als onverdoofd slachten niet mag in het kader van een ritus, het ook niet mag vanuit een economisch belang. Ik vond dat een terechte nuance.
En ten slotte, collega's van Groen, beste Björn, jullie zijn ecologisten en ik ben natuurlijk ook een ecologist. Ik wil benadrukken waarom ik een ecologist ben. De reden is dat ecologisme een volledig open vizier heeft op wie van tel is. Het ecologisme erkent ieders kwetsbaarheid. Het gaat dus niet enkel over de mensen die hier leven, maar het gaat ook over de mensen die toevallig aan de andere kant van de grens leven, aan de andere kant van de oceaan, aan de andere kant van de wereld. Het gaat zelfs over de mensen die nog niet bestaan in de toekomst, mensen die ook een menswaardig leven willen uitbouwen. Het gaat ook over wezens die toevallig geen mensen zijn, maar wel in staat zijn om gevoelens te ervaren en intense pijnen te lijden. Vandaar dat ik jullie ook wil bedanken voor het feit dat jullie ondraaglijk leed onaanvaardbaar vinden en dat jullie, zoals jullie daarnet hebben aangekondigd, die parlementaire plicht zullen vervullen om dat ondraaglijk leed uit de wet te halen. Collega Rzoska, beste Björn, ook daarvoor wens ik jullie te bedanken.
Tot zover mijn lofrede. Ik denk dat het niet iedere dag gebeurt dat er een lofrede wordt gehouden voor elke politieke fractie. Het is in ieder geval gemeend.
Collega Somers, u wenst dat ik de minister ook nog even betrek. Minister, ik denk dat ik dat in het verleden ook al wel heb gedaan. Zoals ik daarnet al heb gezegd, zijn er veel mensen buiten dit huis die een heel belangrijke bijdrage hebben geleverd, maar ik denk dat hij ook al veelvuldig is bedankt.
Ik denk dat het op zijn plaats is om de rol en het belang van dit parlement in een gevoelig dossier als dit te benadrukken. Ik hoop dat jullie straks bij de stemming een gevoel van trots zullen ervaren. Ik zal het in elk geval doen. (Applaus)
De heer Janssens heeft het woord.
Collega's, een goed idee heeft naar goede gewoonte vele vaders en moeders, maar ik denk toch met recht en reden te mogen zeggen dat onder meer de voorstellen van decreet die collega Sanctorum en mijn fractie deze legislatuur hebben ingediend, het thema op de agenda hebben gezet en vooral gehouden en dat ze het debat in de juiste richting hebben gestuurd, met nu finaal een voorstel van decreet dat inderdaad de goede richting uitgaat. Ik ben in elk geval tevreden met het voortschrijdend inzicht dat er in de voorbije maanden en weken is gegroeid bij die partijen die zich, tot voor kort zelfs nog, verzetten tegen een verplichte voorafgaande verdoving.
We zijn inderdaad wel niet betrokken geweest bij het voorstel van decreet dat hier vandaag voorligt. Niet betrokken, in die zin dat we in elk geval niet bij de ondertekenaars behoren of dat we de redactie van de tekst mee hebben mogen opstellen. Er is blijkbaar het politieke spel dat zelfs bij een thema waarover weinig maatschappelijke controverse bestaat, zoals dierenwelzijn, een cordon sanitaire blijkbaar overeind moet blijven. Niettemin zijn de indieners wel zo fair geweest om ons voorstel van decreet in de toelichting op te nemen. Ik ben blij dat wij minstens toch, indien niet tot medewerking gevraagd, tot inspiratie hebben kunnen dienen voor dit voorstel van decreet.
We hebben ons inderdaad van meet af aan gekant tegen de uitzondering die in 1995 in de wet op het dierenwelzijn werd ingeschreven om de onverdoofde slacht toe te laten in het kader van een religieuze ritus. Lang stonden wij met onze partij helaas alleen met het verzet tegen het slachten zonder bedwelming, maar niettemin zijn we, zoals net gezegd, blij dat het voortschrijdend inzicht intussen heeft geleid tot het voorstel dat hier vandaag voorligt.
Niettemin toch nog twee bedenkingen – laat het mij randbemerkingen noemen – over wat voorligt. Ik vind het een beetje jammer dat is gekozen om de verdovingsplicht pas vanaf 2019 in werking te laten treden, want daardoor zullen zowel dit jaar als volgend jaar nog altijd duizenden dieren onverdoofd worden geslacht. Dus ook op het Offerfeest van september van dit jaar en dat van 2018 zullen nog altijd dieren onbedwelmd kunnen worden geslacht – net zoals de rest van het jaar 2017 en 2018, want het gebeurt natuurlijk niet alleen bij het Offerfeest, maar het hele jaar door.
Een andere bedenking die ik wil formuleren, is dat we met het voorstel dat wij zelf hadden ingediend, wat verder hadden willen gaan. De bedoeling van ons voorstel van decreet was dat de in 1995 ingevoerde uitzondering op de verdovingsplicht volledig uit de wet zou worden geschrapt, net zoals dat trouwens in vele andere Europese landen het geval is. We zien nu dat er in het voorstel dat vandaag ter stemming voorligt, nog steeds een uitzondering op de voorafgaande verdovingsplicht wordt gemaakt voor runderen, omdat – zo zeggen de indieners dan in de toelichting – de techniek van de elektronarcose, die voor bepaalde moslims wegens de omkeerbaarheid ervan wel aanvaardbaar zou zijn, nog niet op punt staat voor dergelijke grote dieren. Daarom hebben de indieners van dit voorstel van decreet voor runderen genoegen genomen met de zogenaamde ‘post-cut stunning’, dus de verdoving na de keelsnede. Uiteindelijk komt dat natuurlijk nog altijd neer op een zekere toegeving inzake dierenwelzijn, in een poging het voorstel aanvaardbaar te maken voor de islamitische gemeenschap.
Net dat lijkt niet meteen gelukt te zijn: ondanks de pogingen tot dialoog, die zelfs door de Raad van State werden opgelegd aan de opmakers van een dergelijk voorstel, blijkt vandaag al op TV Limburg dat een sp.a-schepen uit Houthalen-Helchteren moeilijkheden heeft met het voorstel van decreet dat hier vandaag ter stemming voorligt. Hij zegt daarover: “Dit is een zure appel die als dessert voor het Suikerfeest aan alle moslims wordt opgediend.” Ik denk dus dat men zowel bij de sp.a als bij de andere partijen nog wel wat moeite zal hebben om het belang van dit thema te laten doordringen bij zowel de islamitische als de joodse gemeenschap in Vlaanderen. De joodse gemeenschap heeft immers niet alleen naar mij gemaild, maar ook naar heel wat andere collega’s toen bekend werd dat vandaag over dit voorstel zou worden gestemd. Het is een heel uitgebreide brief, waarin de finaliteit van het Centraal Israëlitisch Consistorie erop neerkomt dat de Belgische Grondwet in het gedrang komt. De grondwettelijke vrijheid van godsdienst, zo zegt de joodse gemeenschap, komt met dit voorstel van decreet in het gedrang.
Er zijn dus inderdaad wat kritische bemerkingen te maken. Mogelijk zullen we nog geconfronteerd worden met juridische processen vanuit de islamitische en/of de joodse gemeenschap, die zich trouwens gesterkt zouden kunnen voelen door dat advies van de Raad van State, dat, met alle respect voor de rechtsstaat, van een heel grote wereldvreemdheid getuigt. Niettemin, ondanks mijn kritische randbemerkingen, denk ik dat met dit voorstel van decreet een belangrijke stap voorwaarts wordt gezegd in de bescherming van het dierenwelzijn, en daarom zullen wij dit voorstel van decreet uiteraard met veel enthousiasme goedkeuren.
Minister Weyts heeft het woord.
Voorzitter, ik zal misschien een wat andere tussenkomst houden dan ik na deze laatste spreker van plan was.
Voor alle duidelijkheid: dit was geen wandeling in het park. We zijn niet over één nacht ijs gegaan, en we hebben hierover gediscussieerd met verschillende fracties om tot dit voorstel van decreet te komen. Het is ook een heel duidelijke keuze geweest om niet te gaan voor een ontwerp van decreet, waarbij de regering iets zou voorstellen aan het parlement, maar we hebben gekozen voor de weg van een voorstel van decreet, een breed gedragen oplossing, kamerbreed dus.
Ik betreur een beetje het laatste betoog, waarbij geprobeerd werd om zout in bepaalde wonden te strooien.
Mijnheer Janssens, voor alle duidelijkheid en in alle eerlijkheid, ik heb hier ook een vragenlijst van GAIA voorliggen, waarin voor de verkiezingen aan de respectieve partijen werd gevraagd wat ze vinden van de wetgeving inzake dierenwelzijn en of daar iets aan moet veranderen. Het Vlaams Belang zei dat er niks aan die wetgeving moet veranderen, dat ze die goed vinden zoals die vandaag is, dat die gewoon moet worden toegepast. Wel, laat die wetgeving inzake dierenwelzijn net die zijn die we vandaag hier wijzigen, net om een einde te maken aan dat onverdoofd slachten. Dat doen wij hier vandaag en we doen dat kamerbreed. Ik vind dat ook keigoed.
Voor sommige fracties was dit een kleine stap, voor andere fracties was dit een grote stap. Ik heb nog veel meer respect en eerbied voor die fracties voor wie dit een grote stap was dan voor die fracties voor wie dit een kleine stap was. Alle dankbaarheid daarvoor. We hebben daar ook lang over gedaan, op basis van heel lange gesprekken en wat empathie. Het heeft gebotst en het heeft geknetterd, maar er is iets goeds uit voortgekomen. De politiek heeft de afgelopen weken misschien niet zo’n fraai beeld van zichzelf geborsteld of laten borstelen, maar hier, vandaag doen we wel iets anders. Kamerbreed zeggen we heel duidelijk dat Vlaanderen resoluut voor dierenwelzijn kiest, dat Vlaanderen in Europa het voortouw wil nemen op het vlak van dierenwelzijn. Wij geven hiermee echt het voorbeeld aan heel Europa, aan de hele wereld. Ik ben er verdomd fier op dat we dat zo kunnen, na die inspanningen, als je ziet vanwaar we zijn vertrokken. We zijn inderdaad vertrokken van enig conflict, en ik zal daar ook wel schuldig aan zijn geweest, maar wat we nu neerzetten, is een fantastisch, fraai beeld. Als parlement kan men perfect gelukkig en fier zijn dat we in dezen het voortouw nemen. Ik ben fier als minister. Ik ben fier als Vlaming. Er werd in het verleden herhaaldelijk gesteld in dit parlement dat we wat we in Vlaanderen doen en zelf doen, beter doen. Vandaag bewijzen we dat ten voeten uit inzake dierenwelzijn. (Applaus bij de N-VA, CD&V, Open Vld, sp.a en Groen)
Vraagt nog iemand het woord? (Neen)
De algemene bespreking is gesloten.
Artikelsgewijze bespreking
Dames en heren, aan de orde is de artikelsgewijze bespreking van het voorstel van decreet. (Zie Parl.St. Vl.Parl. 2016-17, nr. 1213/1)
– De artikelen 1 tot en met 6 worden zonder opmerkingen aangenomen.
De artikelsgewijze bespreking is gesloten.
We zullen straks de hoofdelijke stemming over het voorstel van decreet houden.