Verslag plenaire vergadering
Actuele vraag over het uitblijven van de vernieuwde rijopleiding
Verslag
De heer Parys heeft het woord
Minister, net zoals veel collega’s in het Vlaams Parlement weet u dat de belangrijkste doodsoorzaak voor jongeren tussen 15 en 24 jaar het verkeer is. Uit het buitenland hebben we geleerd dat daaraan wat kan worden gedaan als we de rijopleiding hervormen en als we de rijexamens anders aanpakken. U hebt er twee jaar aan gewerkt in het Vlaams Huis voor de Verkeersveiligheid, in een heel uitgebreide werkgroep. Deze week was daar wat over te doen omdat bleek dat niet iedereen op de hoogte zou zijn van alle veranderingen die op 1 juni staan te gebeuren in dat nieuwe rijexamen.
De Vlaamse Jeugdraad heeft daarover een noodkreet gelanceerd, wat ik een beetje eigenaardig vond omdat ze deel uitmaakten van het Vlaams Huis voor de Verkeersveiligheid en ook heel specifiek van de werkgroep die zich bezighoudt met dat vernieuwde rijexamen.
Minister, ik maak me dus weinig zorgen over fase een. Daarover hebt u deze week duidelijk gecommuniceerd. Waar ik me wel zorgen over maak, is fase twee. Daar hebben we federaal minister Bellot voor nodig. Fase twee betekent natuurlijk dat we een andere vorm van voorlopig rijbewijs nodig hebben. Als ik me goed herinner, hebben we u daarover in de commissie ondervraagd. U hebt daarover een akkoord gesloten met federaal minister Bellot.
Dat akkoord bestond uit vier punten. Het vierde luidt: “De federale overheid vervangt het huidig kaartmodel voorlopig rijbewijs door het model op basis van het door de drie gewesten eensluidend opgesteld model. De drie gewesten zullen elk afzonderlijk een brief richten aan de federale minister van Mobiliteit met het verzoek de aanpassingen dienovereenkomstig door te voeren in de betrokken federale regelgeving.”
Minister, hoe zit het nu met dat voorlopig rijbewijs? Komt het er? Wanneer komt het er? Welke indicaties hebt u daarover van uw federale collega?
De heer Ceyssens heeft het woord.
Minister, het is niet de eerste keer dat we hier staan voor het rijbewijs en het rijexamen. Voor mijn fractie is dat een oprechte bezorgdheid: de rijopleiding en het rijexamen. Inderdaad, bij jongeren is de belangrijkste doodsoorzaak nog altijd een ongeval in het verkeer. Daar mogen wij als maatschappij niet naar blijven kijken.
Ik heb maandag gelezen dat de Vlaamse Jeugdraad aan de alarmbel ging hangen over het nieuwe rijexamen dat nog steeds niet bekend was. Ik denk dat men zich inderdaad grondig moet kunnen voorbereiden op dat examen. GOCA zei dat ze het nog niet mochten publiceren omdat het nog niet in het Staatsblad is verschenen. Dinsdag hebben we dan alleszins alles daarover gelezen. Tot daar het rijexamen. Ik ga ervan uit dat u het voorlopig rijbewijs met uw goede vriend Bellot ook wel verder uitgewerkt krijgt.
Ik ben vooral geïnteresseerd in de rijopleiding. Dat rijexamen is uiteindelijk het sluitstuk. Daar meten we hoe efficiënt we onze bestuurders hebben opgeleid. Onze fractie kon uitermate tevreden zijn met de conceptnota die de Vlaamse Regering goedkeurde op 4 december 2015. Daar zaten heel wat wezenlijke elementen in om die rijopleiding duchtig te verbeteren en ook een mentaliteitswijziging aan te brengen. Ik blijf deze dooddoener herhalen: de rijopleiding is geen snelle glijbaan om een ticket te hebben om het stuur te mogen vasthouden. Het moet een degelijke opleiding zijn om onze jonge chauffeurs veilig in het verkeer te brengen.
Na 4 december 2015 heb ik jammer genoeg niets meer gehoord over die rijopleiding, behalve dat ene punt van het rijexamen. Minister, mijn vraag is dan ook heel pertinent: wanneer mogen we de vernieuwde rijopleiding verwachten?
Minister Weyts heeft het woord.
In onze strijd tegen de schande van de vierhonderd verkeersdoden die jaarlijks te betreuren zijn op onze Vlaamse wegen, hebben we een uitvoerig Vlaams Verkeersveiligheidsplan uitgewerkt. Een belangrijk element daarin is de hervorming van de rijopleiding. Die valt uiteen in twee delen en u mag die niet vermengen. Enerzijds is er de hervorming van het rijexamen en anderzijds de hervorming van de rijopleiding.
De hervorming van het rijexamen is een volledig Vlaamse bevoegdheid, ‘no doubt about it’. Wat gaan we veranderen? Ten eerste, de aanpassing van het theoretisch examen, waarbij zwaardere overtredingen zwaarder worden aangerekend. Ten tweede, wat betreft het praktisch examen hebben we de invoering van de risicoperceptietest, de invoering van zes manoeuvres waaruit er twee moeten worden geloot en het zelfstandig rijden, waarbij de kandidaat-bestuurder ergens naartoe moet rijden op basis van de gps als die aanwezig is of op basis van een kaart. Deze wijzigingen zijn ingevoerd. Dat is allemaal vlot verlopen.
Op 20 januari hebben we in de schoot van de Vlaamse Regering de tweede goedkeuring gehad. Daarvoor is alles in orde. GOCA heeft dat ook onmiddellijk gecommuniceerd op de eigen website. We hebben er ook zelf over gecommuniceerd. Men wou wachten met een grote communicatiecampagne tot wanneer het besluit werd gepubliceerd in het Staatsblad. Dat lijkt mij niet echt nodig of geen voorwaarde te zijn. Daarom heb ik hen toch gevraagd om dat deze week nog te doen. Dat de Vlaamse Jeugdraad niet op de hoogte was, is verbazingwekkend aangezien hij zelf mee aan de ontwerptafel zat en mee geschreven heeft. Dat wat betreft het eerste luik, de hervorming van het rijexamen. Dat is een volledig Vlaamse bevoegdheid, en daar heeft de federale overheid niets mee te maken.
Het tweede luik gaat over de rijopleiding. Het federale niveau zegt daar dat het bevoegd is voor het voorlopig rijbewijs en dus ook voor het model van voorlopig rijbewijs. Vandaag heb je een voorlopig rijbewijs waarop ofwel 18 of 36 maanden geldig staat. Wij willen die twee sporen, namelijk het alleen of met de rijschool rijden, omvormen tot één duidelijke afspraak, namelijk een minimale termijn van 9 maanden en een maximumtermijn van 18 maanden. Daarvoor moet dat model worden aangepast. We spreken over niet meer dan een papiertje. Wij vragen dat niet alleen, maar samen met de andere gewesten. We willen dus dat het huidige papiertje waarop 18 of 36 maanden staat, wordt aangepast naar een maximale duur van 18 maanden. Dat alleen vragen we. Ik had daarover eind december een afspraak met minister Bellot. We hebben zelfs zelf een ministerieel besluit opgemaakt, dat zelfs vertaald is naar het Frans en bezorgd aan de federale minister opdat de zaken zouden vooruitgaan. Meer kunnen we niet doen. (Opmerkingen van Björn Rzoska)
Ik denk dat het wel een goede vertaling was, maar ik ben geen expert ter zake, collega Rzoska. Ook daar mikken wij op 1 juni maar ik ben daar volledig afhankelijk van de werkzaamheden en de vooruitgang, ‘le progrès’, op het federale niveau bij collega Bellot. We hebben verschillende keren contact genomen, we dringen erop aan dat het vooruit zou gaan. Als dat niet zo is, dan moeten wij inderdaad verschuiven naar het najaar. Maar nog eens, dat staat volledig los van de hervorming van het rijexamen. Dat zal in werking treden op 1 juni zoals gepland. Voor de hervorming van de rijopleiding zijn we afhankelijk van de werkzaamheden op het federale niveau. Dat vlot niet even goed.
Minister, dank u wel. Voor die fase 2 maak ik me toch wel zorgen. Ik begin te denken dat minister Bellot zijn achternaam niet toevallig op ‘slow’ eindigt. Ik moet eerlijk zeggen dat dit mij wel enige zorgen baart. Wat kun je als Vlaams minister nog meer doen dan een koninklijk besluit schrijven, en dat als Vlaams-nationalist, en dan ook nog in het Frans, om ervoor te zorgen dat alles snel gaat zodat we pragmatisch dit belangrijk probleem oplossen? Het uitgangspunt is heel belangrijk, namelijk: meer kilometers is de belangrijkste determinant in het ervoor zorgen dat er meer verkeersveiligheid is vooraleer jongeren definitief hun rijbewijs krijgen. Die negen maanden zijn effectief heel belangrijk.
Minister, mijn tweede vraag gaat over het terugkommoment. Dat is een decretaal initiatief. Wanneer kunnen we dat verwachten?
Minister, dank u wel. Het is mij compleet duidelijk dat het rijexamen volledig Vlaamse bevoegdheid is. Het is trouwens een mooie quote: ‘Volledig Vlaamse bevoegdheid, no doubt about it.’ Eentje om in te kaderen, zou ik zeggen. Daar zitten we ook op snelheid.
Nogmaals, ik begrijp dat u alle mogelijke inspanningen doet om samen met uw goede vriend Bellot het voorlopig rijbewijs op de kaart te zetten. Maar als ik de conceptnota Rijopleiding goed heb gelezen, zaten daar nog een aantal andere zaken in, naast dat voorlopig rijbewijs. Ik heb daar heel interessante dingen in gelezen omtrent een logboek waarmee we gaan registreren hoeveel iemand heeft gereden, in welke omstandigheden, op welke wegen en op welk tijdstip. Dat vond ik bijvoorbeeld een heel nuttige om mee te nemen. Daarom mijn vraag aan u minister: hoever staat u, behoudens het voorlopig rijbewijs, met al die andere voorstellen in de hervorming van de rijopleiding?
De heer Keulen heeft het woord.
Minister, het nieuwe rijexamen is een belangrijke stap voorwaarts naar meer verkeersveiligheid. Ik denk alleen dat we de onduidelijkheid uit de wereld moeten helpen en zorgen dat de teksten nu snel beschikbaar komen, voor de samenleving maar ook voor degenen die de examens moeten afnemen, de centra, waardoor ook alle misverstanden weg zijn. Zorg dus voor een snelle publicatie in het Belgisch Staatsblad. Dan denk ik dat heel veel misverstanden weg zijn.
Het vormingsmoment voor begeleiders zit ook in die tweede fase, waarbij we een cursus vooropstellen van tweeënhalf uur tegen een beperkte prijs. Daarnaast is er een terugkommoment. Met de invulling zijn we rond. Dat maakt deel uit van één besluit. Ik zou niet willen dat we gaan ‘saucissoneren’ en we de hervorming van de rijopleiding in verschillende schijfjes en op verschillende momenten gaan doorvoeren. Ik wil dat op één momentum doen. Daarvoor ben ik dus afhankelijk van de hervorming van het model van het voorlopig rijbewijs. Dat maakt dat we aangewezen zijn op de goede diensten van, zoals u zegt, mijn goede vriend François Bellot.
Voorzitter, mijn slotopmerking bestaat erin om onze minister heel veel doorzettingsvermogen te wensen en zeer veel plezier met zijn zeer goede vriend in het uitwerken van een pragmatische en snelle regeling.
Meer dan collega Parys, die vooral focust op de samenwerking met uw goede vriend Bellot, wil ik vooral ook op de rest nog eens focussen, minister. 1 juni is dichtbij. We hebben het debat over het voorlopig rijbewijs gevoerd. Ik denk dat iedereen het daarover eens is. Wij vertrouwen erop dat u dat tot een goed einde brengt. Maar naar al die andere zaken kijken wij nieuwsgierig uit. Het is geleden van 4 december 2015. Misschien kunnen we in de Commissie voor Mobiliteit en Openbare Werken eens een gedachtewisseling hebben over de details die daarin zitten. Het gaat tenslotte allemaal over de veiligheid van onze jonge chauffeurs, een bezorgdheid van ons allen. Wij kijken daar dus naar uit. Zelfs al bent u nog niet klaar met uw goede vriend Bellot, dan willen wij verder met u spreken over de uitwerking van die conceptnota, die wij trouwens een goede conceptnota vonden.
De actuele vragen zijn afgehandeld.