Verslag plenaire vergadering
Verslag
Mevrouw Fournier heeft het woord.
Minister, enige tijd geleden besliste de NMBS om haar engagement in de fietspunten te verminderen. Ik heb toen ook een vraag gesteld, maar daarop heeft uw collega-minister Homans toen geantwoord.
Ondanks het vele protest is de NMBS niet op haar stappen teruggekeerd. Integendeel, ze zou nu een stap verder gaan. Ze zou haar investeringsbudget voor Blue-bike volledig stopzetten. Dat is op zijn minst een kaakslag voor onze Vlaamse visie op het vlak van combimobiliteit. Ik denk ook dat het een kaakslag is voor de vele reizigers die momenteel gebruikmaken van de combinatie fiets en openbaar vervoer.
Normaal gezien zou dat twee dagen geleden op de agenda hebben gestaan van het directiecomité. Het werd echter gelukkig niet behandeld, maar uitgesteld tot het directiecomité na de herfstvakantie.
Minister, vooraleer het te laat is: welke initiatieven zult u ondernemen naar de NMBS toe om de afbouw van de voor ons zo belangrijke combimobiliteit een halt toe te roepen?
Minister Weyts heeft het woord.
Voor alle duidelijkheid: er bestaat wat verwarring tussen fietspunten en Blue-bike. Fietspunten zijn een project van sociale tewerkstelling, Blue-bike gaat effectief over het deelfietsensysteem.
De Vlaamse overheid participeert in dat laatste vandaag op twee manieren. Enerzijds is er een financiële participatie van 32 procent in het systeem. De NMBS heeft 52 procent via een dochteronderneming. Bij ons verloopt het via De Lijn. De TEC ten slotte participeert slechts voor een – denk ik – 5 procent. Die Blue-bike is dus een nagenoeg exclusief Vlaams gegeven.
Een tweede manier waarop wij financieel participeren, is via een derdebetalersregeling. Als de gemeenten of steden mee financieren, zorgen wij ervoor dat er vanuit de Vlaamse overheid 1 euro per rit wordt gesubsidieerd. In de praktijk leidt dat ertoe dat de gebruiker ofwel 0 ofwel maximaal 1 euro betaalt, afhankelijk van het subsidiepercentage van de gemeente in kwestie.
Dat systeem is snel beginnen te groeien, op enkele jaren tijd. Het is gestart in ongeveer 2011. Sindsdien heeft de Vlaamse overheid via dat subsidiesysteem, de derdebetalersregeling, zo’n 550.000 euro bijgedragen. Het aantal ritten is gevoelig gestegen. In 2013 hadden we 30.000 ritten en in 2016 180.000. Dat is dus maal zes. Het aantal locaties is van 42 naar 53 gegaan. Het aantal gebruikers steeg van 4500 naar 16.500.
Wij geloven in dat systeem vanuit de logica van combimobiliteit, namelijk dat je een vlotte overschakeling moet kunnen hebben van de ene vervoersmodus naar de andere. Recent nog hebben we in Lier aan een busstation, waar ook een parking is voor wagens, zo’n nieuwe Blue-bike locatie geopend. Wij willen daar dus verder in gaan.
Er wordt nu een ambitieus business plan besproken. Daarbij heeft men de ambitie om het aantal gebruikers te doen stijgen naar 55.000 en het aantal Blue-bike locaties naar 115. Daarvoor plant men een kapitaalsverhoging. Men kijkt daarvoor ook in onze richting en vraagt Vlaanderen om 310.000 euro. Aan de NMBS vraagt men 180.000 euro. Zo wil men naar 115 Blue-bike locaties gaan. Dat zou ertoe leiden dat we allebei een gelijke participatie hebben. Dan komen we op 42,5 procent participatie van Vlaanderen en 42,5 procent participatie via NMBS.
Ik zie dat principieel wel zitten. We moeten verder nog wel een paar modaliteiten bekijken, bijvoorbeeld of we via De Lijn blijven dan wel rechtstreeks vanuit de Vlaamse overheid onze participatie realiseren. Het is echter inderdaad zo dat de beslissing van de NMBS is uitgesteld. Bij de NMBS weet men dat wij alleszins voorstander zijn en evenzeer dat het een versterking is van het aanbod van de NMBS. Ik denk niet dat het voor de NMBS grote bedragen zijn, indien zij maar 180.000 euro extra zou moeten bijdragen aan die kapitaalsverhoging. Ik hoop dus dat men dat alsnog doet. In principe zijn wij alleszins bereid om verdere investeringen te doen.
Mevrouw Fournier heeft het woord.
Minister, ik dank u voor uw uitvoerig antwoord. Het is inderdaad zo dat het project Blue-bike zeer goed is. Dat is zeer positief.
Ik hoor van mijn collega uit Ieper dat zij daar nu ook mee gestart zijn sinds september. Het is een zeer goed gegeven, en dus is het goed dat het zal worden uitgebreid naar 115 verschillende punten.
Ik blijf een beetje met de vraag zitten dat als het directiecomité van de NMBS dan toch beslist om de investering stop te zetten, of u dan uw verantwoordelijkheid zult nemen als Vlaams minister om het budget dat nu vrijgemaakt werd door de NMBS, op het Vlaams budget te nemen. Daardoor zou er toch een zekerheid zijn dat voor de hele organisatie van Blue-bike en voor de reiziger die de combinatie maakt van fiets en openbaar vervoer, er een continuïteit is en dat in de nodige budgetten voorzien blijft, is het niet vanuit de NMBS, dan toch wel gegarandeerd vanuit het Vlaamse niveau.
Mevrouw Jans heeft het woord.
Mevrouw Fournier, zoals ik begrijp uit het antwoord van de minister stelt u een vraag waar wij op Vlaams niveau geen antwoord op kunnen bieden. Het is afhankelijk van de beslissing van de NMBS op 7 november, zoals u zelf hebt aangehaald. Wat mij betreft, is dat meer een toekomstvraag dan een actuele vraag. Mocht nu al beslist zijn dat ze het niet zouden doen, dan konden we daar grondiger over debatteren. Maar goed, ik vind het goed dat de vraag gesteld is omdat wij het heel belangrijk vinden dat het systeem van de deelfietsen blijft bestaan.
De minister heeft net gezegd dat hij participeert voor 1 euro per fiets. Minister, voor 80 procent van de haltes van De Lijn hebt u al in fietsenstallingen voorzien. In het fietsbeleidsplan voorziet u ook in een Vlaams fietsdeelsysteem. Ik denk dat u absoluut inspeelt op die markt van deelfietsen, die in de toekomst alleen maar groter gaat worden.
Wat de toekomst zal brengen, wat de beslissing van de NMBS zal zijn, weten wij niet, maar ik vind het vreemd dat u zegt, mevrouw Fournier, dat de minister zijn verantwoordelijkheid als Vlaams minister moet nemen. Het is nu net niet de verantwoordelijkheid van de minister om dat te doen, maar hij wil dat wel doen. Ik ben zeer tevreden dat hij dat wel wil doen, zelfs al is het zijn bevoegdheid niet. Dat toont voor mij alleen maar aan dat het mobiliteitsbeleid, zelfs ook wat het deelfietsen betreft, totaal versnipperd is in Vlaanderen en in België. Ik hoop alleen maar voor de toekomst, mevrouw Fournier, dat u al die problemen hopelijk niet bij een volgende staatshervorming maar bij een grondigere stap, nog eens aankaart en dat we er dan voor kunnen zorgen dat de Vlaamse minister inderdaad verantwoordelijk is.
De concrete vraag: wat als de NMBS beslist, niet om terug te treden – want daar gaat de discussie niet over – maar om niet te participeren in de kapitaalsverhoging. De NMBS heeft van in het begin een participatie genomen van 52 procent maar subsidieert daar verder niets meer in. Als de NMBS zou beslissen om niet mee te stappen in de kapitaalsverhoging, is dat heel vervelend voor de toekomstige ambities en de extra Blue-bikepunten. Dat wil niet zeggen dat wat vandaag al bestaat, niet zou blijven functioneren. Dat zou enkel in het meest extreme negatieve geval tot gevolg hebben dat de expansieplannen en de ambities moeten worden bijgesteld, wat ik natuurlijk niet wil.
Daarmee wil ik maar schetsen dat het niet zo dramatisch is. Het systeem zal niet ophouden te bestaan. Het zal blijven functioneren, maar als het even kan met een nog grotere actieradius en nog veel meer gebruikers en meer punten, namelijk 115, vooral in Vlaanderen. Want die kapitaalsverhoging zou ertoe leiden dat Vlaanderen een heel federaal deel zou overnemen, wat in dezen logisch zou zijn. In Wallonië zijn er drie Blue-bikepunten en in Vlaanderen een veertigtal.
Mevrouw Jans, ik kan natuurlijk wachten tot de beslissing genomen is door het directiecomité van de NMBS. We hebben dat gedaan wat de fietspunten betreft. We hebben gewacht tot de beslissing werd genomen en dan pas de vraag gesteld in het parlement. Ik wilde de beslissing voor zijn en het probleem nu al aankaarten in de hoop dat de NMBS tot rede komt en zich toch al zorgen zou maken over de invloed vanuit Vlaanderen om de Blue-bikepunten toch te behouden. Beter op voorhand dan te laat.
De actuele vraag is afgehandeld.