Verslag plenaire vergadering
Verslag
De heer Gryffroy heeft het woord.
Voorzitter, minister, collega’s, ik denk dat iedereen zich voor honderd procent achter het aanpakken van energiefraude kan zetten. Het gaat dan over geld dat te veel zou zijn betaald, via premies die men ten onrechte heeft ontvangen. Of het gaat over recuperatie van wat er te weinig betaald is. Er is bijvoorbeeld foute info gegeven, waardoor je een premie hebt gekregen. Of je hebt groenestroomcertificaten gekregen, terwijl je geen dakisolatie hebt geplaatst. Of je hebt geen aangifte gedaan van je nieuwe PV-installatie (photovoltaic), waardoor je nog geen prosumententarief betaalt.
Minister, natuurlijk is niet alles moedwillig en frauduleus. Heel vaak weet men niet wat de juiste regels zijn. Ik was dan ook blij toen u vorige week vrijdag in de media aankondigde dat het energiefraudeplan effectief van start gaat vanaf 1 april, weliswaar nog zonder geldelijke boetes, en vanaf 1 juli wel degelijk met administratieve boetes tussen 150 en 20.000 euro.
Om zoiets te regelen, zijn echter heel wat wijzigingen nodig in het decreet, omtrent de bevoegdheid van enerzijds de distributienetbeheerder en anderzijds het Vlaams Energieagentschap. Kunt u wat meer toelichting geven bij de concrete aanpak van energiefraude?
Minister Tommelein heeft het woord.
Mijnheer Gryffroy, het gaat niet over een plan, maar over het creëren van een decretale basis om die fraude aan te pakken. Het gaat inderdaad niet alleen over het niet betalen van een aantal heffingen of het niet aangeven van bepaalde zaken, maar ook over het manipuleren van de aansluiting of het onterecht verkrijgen van premies. Het ontwerp van decreet is al in tweede lezing op de ministerraad gekomen. Het gaat nu ook naar de Raad van State. Het komt dan hier in het parlement om te worden besproken.
De essentie van het ontwerp van decreet is dat de netbeheerders, Eandis en Infrax, verantwoordelijk zullen worden voor de fraudeopsporing. Zij zullen daarvoor de middelen krijgen. Zij zijn ook het best geplaatst om dat te doen. Ze zullen ook elk jaar een actieplan opmaken om dat effectief aan te pakken. We hebben immers indicaties dat er op het terrein nogal wat fraude is.
En ik geef toe dat het ook niet altijd fraude is, mijnheer Gryffroy. Het is soms een kwestie van onwetendheid. Ik ben zelf in dat geval. Ik heb zonnepanelen gelegd, en de installatie is gekeurd. Niemand heeft me verteld dat ik die zonnepanelen ook moet aanmelden. Niemand heeft me verwittigd. Aangezien heel wat mensen dit niet weten, zullen we eerst een informatiecampagne voeren. We zullen de mensen niet onmiddellijk beboeten. Het wordt geen heksenjacht. We zullen de mensen de gelegenheid bieden dit te regelen, de fraude aan te geven.
Voor wie hardleers is, zullen er administratieve boetes tussen 150 en 20.000 euro volgen. Die boetes zullen in het Energiefonds worden gestort. Dit fonds is bedoeld om de schulden uit het verleden weg te werken. Indien iedereen op een eerlijke wijze betaalt wat hij moet betalen, zullen we op deze manier op termijn in staat zijn de energiefactuur voor alle Vlamingen te doen dalen.
Minister, ik dank u voor uw antwoord. Ik veronderstel dat de distributienetbeheerders de te recupereren bedragen kunnen terugvorderen. Ze kunnen dit geld dan gebruiken om hun eigen middelen te versterken of voor andere zaken waar nood aan is. Indien dit niet zou gebeuren, zou het fenomeen ontstaan dat een persoon nog meebetaalt voor de fraude die een andere persoon heeft gepleegd. Mag ik van de veronderstelling uitgaan dat, los van de gerechtelijke vervolgingen, na de opsporing van fraude altijd een administratieve boete moet worden betaald?
De heer Bothuyne heeft het woord.
Minister, we vinden het uiteraard een goede zaak dat u de energiefraude wilt aanpakken. Het kan niet de bedoeling zijn dat mensen onterecht premies opstrijken of niet solidair meebetalen aan de netkosten die in ons land bestaan.
Mijn vraag is eigenlijk identiek aan de vraag die de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (SERV) op het einde van zijn advies heeft gesteld. Het gaat om de kosten van het actieplan. Wie draagt de kosten voor de bestrijding van de energiefraude? Wordt dit op de netbeheerders verhaald of zal de Vlaamse overheid tussenbeide komen? Het kan uiteraard niet de bedoeling zijn dat de belastingbetaler hiervoor moet opdraaien. Volgens mij moeten we de kosten uit de opbrengsten van dit energiefraudeplan kunnen recupereren.
De heer Schiltz heeft het woord.
Minister, het is een goede zaak dat u de lange overgangsperiode hebt benadrukt. Het is vooral de bedoeling de mensen op de hoogte te brengen van de wijze waarop ze zich in regel kunnen stellen. We willen geen heksenjacht starten op mensen die zo goed zijn zonnepanelen te plaatsen. Hoe meer zonnepanelen, hoe meer hernieuwbare energie en hoe meer decentrale productie, hoe beter dat voor iedereen is.
Ik zou u dan ook willen vragen een zeer grondige informatiecampagne te voeren. Het moet voor de mensen eenvoudig worden zich in regel te stellen en op die manier boetes te vermijden.
De heer Beenders heeft het woord.
Voorzitter, het is een goede zaak dat er een sensibiliseringsperiode komt. Het laatste wat mag gebeuren, is dat iedereen de mensen die zonnepanelen hebben als fraudeurs begint te beschouwen. Wat het draagvlak betreft, zou dit ons weer bij af brengen. Dit draagvlak is echter absoluut noodzakelijk om de omwenteling naar hernieuwbare energie tot stand te brengen. We moeten hier zeer goed voor opletten.
Minister, ik ben vooral benieuwd naar de hefbomen waarover u de netbeheerders zult laten beschikken. Het is belangrijk dat die hefbomen een afdoend en dwingend karakter hebben. Het gaat om een vorm van politionele taken. Ze moeten optreden tegen diegenen die ervoor zorgen dat anderen hun factuur niet op een eerlijke wijze betalen. Dit moet op een gedwongen wijze kunnen worden opgevangen. Hebt u zicht op de concrete hefbomen waarin u zult voorzien voor de netbeheerders die effectief fraude vaststellen?
De heer Danen heeft het woord.
Voorzitter, als we het over fraude hebben, lijkt het me belangrijk niet meteen over de zonnepanelenbezitters te spreken. Er kunnen natuurlijk ook andere problemen zijn. Het kan gaan om attesten die verkeerd of frauduleus zijn ingevuld of om isolatiepremies die onterecht zijn geïnd. Ik zou me ervoor hoeden telkens we over fraude praten in een beweging ook over de zonnepaneelbezitters te praten.
Minister, als we over fraude spreken, gaat het om onterecht geïnde premies of om te veel geïnde groenestroomcertificaten, maar ook om boetes. U hebt verklaard dat u die boetes in het Energiefonds wilt laten storten. Hebt u een indicatie van het bedrag dat u op die manier wilt ophalen?
We moeten natuurlijk een onderscheid maken. De distributienetbeheerders kunnen de tarieven opvorderen die niet zijn betaald. Het spreekt voor zich dat dit geld ten goede komt aan de distributienetbeheerders. Het gaat immers om tarieven die zijn aangerekend, maar nooit betaald. Dat is een aparte situatie die losstaat van de administratieve boetes die het Vlaams Energieagentschap (VEA) ten vroegste vanaf 1 juni 2017 zal opleggen.
Ik geef u gelijk, mijnheer Danen, want men spreekt onmiddellijk over de zonnepanelenbezitters. Dan zouden er heel veel mensen frauderen, en dat is helemaal niet zo. We moeten er natuurlijk wel voor zorgen dat iedereen op een eerlijke manier en op dezelfde manier wordt behandeld. Het kan niet zijn dat de ene zonnepanelenbezitter wel een bijdrage moet betalen en de andere niet. Vroeger gebeurde dat automatisch omdat men zonnepanelen moest aangeven om certificaten te ontvangen, om subsidies te krijgen. Men haastte zich om de zonnepaneleninstallaties aan te geven. Nu heeft men geen enkele motivatie om dat te doen.
De boetes gaan van 150 euro voor kleine inbreuken tot 20.000 euro. Ik begrijp dat de media er onmiddellijk die 20.000 euro uit heeft gehaald en de zonnepanelenbezitters. U hebt gelijk: er zijn ook nog andere premies die onterecht worden geïnd. Er worden ook valse verklaringen afgelegd om toch premies te krijgen.
De distributienetbeheerders moeten zelf een actieplan opmaken. Zij zijn het best geplaatst om te weten hoe zij dit kunnen aanpakken en waar de fraude voornamelijk gebeurt. Het is voor hen al een incentive om die bedragen toch al te innen die ze zijn misgelopen, en het is een ongelooflijke opportuniteit voor ons om alle installaties die vandaag in Vlaanderen liggen, te weten liggen, en dit niet alleen voor de doelstelling hernieuwbare energie. Ik zou tegen de Vlaming willen zeggen dat het nog altijd meer rendabel is om zonnepanelen te plaatsen dan een spaarboekje te hebben. Iedereen heeft er dus belang bij om het te doen. We moeten het ook weten om veiligheidsredenen. Er zijn signalen dat er af en toe overbelasting is van het net. Er wordt soms gewerkt aan het net. Het is absoluut belangrijk dat we alle installaties die elektriciteit opwekken in dit land, weten liggen en dat ze worden aangegeven.
Minister, ik dank u en ik dank ook de collega’s voor hun betoog. Het gaat inderdaad niet enkel over fotovoltaïsche zonnepanelen. Er is enerzijds de administratieve boete, maar anderzijds ook wat de distributienetbeheerders kunnen recupereren.
Aansluitend op wat de heer Bothuyne vroeg, heb ik ook nog een bedenking. De distributienetbeheerders moeten zich organiseren om fraude op te sporen. Dit zal inherent een bepaalde kost meebrengen. Ik zou wel niet graag straks een consultatieverslag van de Vlaamse regulator moeten lezen waarin staat dat deze kosten eventueel kunnen worden doorgerekend in het tarief. Ik weet dat u zult zeggen dat u niets te zeggen hebt over deze regulator. Ik wilde het toch maar zeggen.
De actuele vraag is afgehandeld.