Verslag plenaire vergadering
Verslag
Bespreking
Dames en heren, aan de orde is het voorstel van resolutie van Steve Vandenberghe, Wilfried Vandaele, Johan Verstreken, Gwenny De Vroe en Bart Caron betreffende de bescherming van de Noordzee tegen de verontreiniging door marien zwerfvuil.
De bespreking is geopend.
De heer Vandenberghe heeft het woord.
De vervuiling van oceanen en stranden in het algemeen, en de problematiek van het plastic afval in het bijzonder, is een van de grootste milieuproblemen in onze tijd. Ik ben dan ook verheugd, als initiatiefnemer van dit dossier, dat de problematiek rond dat afval zeer actueel was de voorbije maanden – ook tijdens de zomermaanden – in gemeenten, provincies en in de pers. Ik zal een kort voorbeeld geven om de problematiek te duiden. Bij een gemiddelde opruimactie aan de kust wordt er 50 kilogram plastic afval per kilometer strand opgehaald. Tijdens warme en drukke zomerdagen kan dat nog een stuk hoger oplopen.
De wetenschap heeft bewezen dat vooral microplastics, die ook via de waterlopen in onze zee terechtkomen, in onze visbestanden komen en vooral ook in onze voedselketen. Dat is uiteraard niet alleen slecht voor het milieu, maar ook voor onze gezondheid. Een tweede belangrijke vaststelling is het feit dat onze waterzuiveringsinstallaties amper 60 procent van die microplastics tegenhouden. In andere landen loopt dat op toch 80 à 90 procent.
De voorbije maanden hebben we dan ook hard gewerkt om de problematiek rond het plastic afval in kaart te brengen. We hebben dat uiteraard niet alleen gedaan. We hebben veel op het werkveld gewerkt, met professoren, met mensen die er dagdagelijks mee bezig zijn en uiteraard ook met een aantal collega-parlementsleden, over alle partijgrenzen heen. Dat is uitgemond in een symposium net voor de zomer, waar ook minister Tommelein aanwezig was en die daar ook zijn steun heeft geuit. Op basis van de resultaten van dat symposium en van heel wat voorafgaand onderzoek hebben wij een voorstel van resolutie opgesteld. Dat is gebeurd samen met Wilfried Vandaele, Johan Verstreken, Gwenny De Vroe en Bart Caron.
Wat vragen we concreet in dat voorstel van resolutie? Wij vragen om een actieplan uit te werken om de plasticvervuiling tegen te gaan, met concrete doelstellingen op korte, middellange en lange termijn. We vragen ook aan de Vlaamse Regering om zich te engageren tot het voeren van een algemene sensibiliserend beleid rond de impact van microplastics en plastics op het leefmilieu, om te onderzoeken hoe microplastics in rioolzuiveringswaterinstallaties uit het water nog beter kunnen worden gefilterd, samen met de scheepvaartsector initiatieven te nemen om vervuiling door scheepsafval terug te dringen, in te zetten op partnerschappen met alle betrokkenen om de problematiek van zwerfvuil aan te pakken, acties met betrekking tot het opruimen van strandafval te ondersteunen, in te zetten op kennisverwerving inzake de risico’s van microplastics op het leefmilieu en de gezondheid van mens en dier en uiteraard ook in te zetten op milieu-educatie in het onderwijs, met aandacht voor de problematiek van afval en plastics op de stranden, in de waterlopen en in de Noordzee.
U zult wellicht wel denken dat de aanpak van deze problematiek niet alleen de verantwoordelijkheid is van de Vlaamse Regering en van het Vlaams Parlement. Dat is zeker waar. De problematiek moet worden aangepakt op lokaal niveau, op provinciaal niveau, op Vlaams niveau, op federaal niveau en ook op Europees niveau. Op lokaal niveau zijn er al heel wat initiatieven. Diverse burgemeesters, plaatselijke besturen, zijn ervan overtuigd, zeker ook aan de kust, dat er preventief nog harder op zal moeten worden ingezet. Ook tijdens het kustburgemeestersoverleg heeft de provincie zich geëngageerd om de volgende weken, maanden en jaren gecoördineerd acties te ondernemen om deze problematiek aan te pakken. Uiteraard zullen wij in contact moeten blijven met de Federale Regering, met het federaal parlement, met de collega’s daar, om ook daar specifieke vragen te stellen aan de Federale Regering om de problematiek aan te pakken die hun bevoegdheid is.
Dames en heren collega’s, ik ben heel blij dat wij tot dit werkdocument zijn gekomen en dat, als dit document wordt goedgekeurd, de Vlaamse Regering een aantal engagementen zal aangaan.
Ik wil de collega’s die ik net heb genoemd, danken voor de positieve samenwerking, voor hun inbreng en voor het engagement om dit dossier in de toekomst verder te trekken en daar in de toekomst verder vragen over te stellen. We zullen constructieve voorstellen blijven doen om dit item voortdurend op de politieke en andere agenda te plaatsen. (Applaus)
De heer Vandaele heeft het woord.
Ook voor de N-VA is de problematiek van het zwerfvuil dat voor het overgrote deel uit plastics en microplastics bestaat, een probleem van eerste orde, letterlijk zelfs een probleem van wereldformaat. Grote stukken plastic, verpakkingsafval, zakjes maar ook sigarettenpeukjes komen in onze waterlopen terecht en vervolgens in zee. Zeezoogdieren en vogels geraken erin verstrikt of eten ze op. Ook microplastics bijvoorbeeld uit tandpasta komen in de waterlopen en in zee terecht, en zoals de heer Vandenberghe net zei, worden zij er door onze rioolwaterzuiveringsinstallaties nauwelijks uitgehaald.
Ook grote stukken plastic die in het water terechtkomen, breken af onder invloed van water en zon en worden dus microplastics. Die worden opgenomen door vissen en schaaldieren en komen vervolgens niet alleen in het lichaam van dieren terecht, maar ook van de mens.
Het gaat per definitie om een grensoverschrijdende problematiek die internationaal moet worden aangepakt. Maar Vlaanderen kan ook zelf een aantal stappen zetten die we hebben opgesomd in ons voorstel van resolutie. De heer Vandenberghe heeft er al een aantal opgesomd.
Ik wil de collega’s van de meerderheid en van de oppositie danken voor de constructieve samenwerking bij de totstandkoming van dit voorstel van resolutie. Dit is geen eindpunt, maar veeleer het beginpunt van een doorgedreven politieke actie die we ook vanuit dit parlement moeten ondernemen.
De heer Verstreken heeft het woord.
Samen met mijn fractie sluit ik me aan bij de woorden van de vorige sprekers. Ik dank de collega’s om dit item op de agenda te plaatsen. Het zwerfvuilbeleid van de afgelopen jaren heeft duidelijk uitgewezen dat kustgemeenten meer aandacht behoeven. Ook samenwerking met andere landen is noodzakelijk.
De overheid kan een voorbeeldrol vervullen, burgers en bedrijven kunnen worden aangemoedigd om minder plastic te gebruiken en de maritieme sector kan initiatieven nemen rond afvalpreventie. In het voorstel van resolutie is ook sprake van het uitbouwen van samenwerkingsverbanden en partnerschappen met de betrokkenen over de aanpak van zwerfvuil. Met dit voorstel roepen wij op om een halt toe te roepen aan de plastic soep die in de Noordzee terechtkomt. Dit is inderdaad een beginpunt en nu alle hens aan dek!
Mevrouw De Vroe heeft het woord.
Het marien zwerfvuil brengt inderdaad zware schade toe aan de fauna en flora van de Noordzee en bedreigt het ecologisch evenwicht. Mijn fractie is heel blij dat we in dit parlement, over de partijgrenzen heen, tot dit voorstel van resolutie zijn gekomen. Wij willen de initiatiefnemer en alle collega’s danken voor de constructieve en positieve totstandkoming daarvan.
De vervuiling van onze oceanen en stranden vormt immers samen met de klimaatverandering een van de grootste milieuproblemen van onze tijd.
De heer Sintobin heeft het woord.
Het is absoluut de verdienste van de heer Vandenberghe en de andere ondertekenaars deze problematiek hier in het Vlaams Parlement te brengen. Wij onderschrijven deze problematiek waarvan de publieke opinie niet beseft hoe ernstig die wel is. Ook hier ligt een taak voor de Vlaamse overheid en voor ons allemaal.
Ik onderschrijf ook alle vragen die worden gesteld aan de Vlaamse Regering, maar ik mis een beetje het Europese en het internationale aspect in die vragen.
Ik denk dat er heel wat kennis is. U hebt zelf gezegd dat in Nederland 80 procent kan worden tegengehouden via waterzuivering. Misschien moeten we eens bekijken wat we kunnen leren uit internationale, Europese contacten en op welke manier we kunnen samenwerken om dit probleem aan te pakken.
U weet net zo goed als ik dat, hoe goedbedoeld uw voorstel van resolutie ook is, de Vlaamse overheid inderdaad inspanningen moet en kan doen, maar dat daarmee het probleem wereldwijd niet is opgelost. In een volgende resolutie of een volgend debat over dit probleem kunt u misschien even aankaarten op welke manier de Vlaamse Regering via internationale, Europese contacten kennis kan verwerven en gemeenschappelijke acties kan ondernemen. Wij zullen in ieder geval dit voorstel van resolutie goedkeuren.
Vraagt nog iemand het woord? (Neen)
De bespreking is gesloten.
We zullen straks de hoofdelijke stemming over het voorstel van resolutie houden.