Verslag plenaire vergadering
Actuele vraag over de aanpak van oude en nieuwe gevaarlijke punten in het verkeer
Verslag
De heer Ceyssens heeft het woord.
In 2002 startte de Vlaamse Regering met de aanpak van de zwarte punten, de gevaarlijke verkeerspunten in Vlaanderen. Dat waren er achthonderd. Daarvoor werd een ambitieus programma opgesteld, en op dat moment werd geraamd dat dat 500 miljoen euro zou kosten. Nu blijkt dat daar ondertussen al 900 miljoen euro aan is besteed, maar die centen lijken alleszins al heel goed besteed. Volgens Universiteit Hasselt is op de punten waar er een aanpak is geweest en waar dus een aanpassing is gebeurd, het aantal gewonden met een kwart gedaald kwart en het aantal zwaargewonden en doden zelfs met de helft. Die centen zijn dus meer dan nuttig besteed en geïnvesteerd in verkeersveiligheid.
Minister, in uw begroting voorziet u in 50 miljoen euro extra om de laatste 22 van die 800 punten ook nog aan te passen. Tegelijkertijd kondigt u aan dat er daarna geen nieuwe zwarte punten meer zijn. Ik denk ook dat het bijna vanzelfsprekend is dat sinds 2002 in de nieuw aangelegde verkeersinfrastructuur terdege rekening werd gehouden met verkeersveiligheid en dat er daardoor ook geen zwarte punten zouden mogen bijkomen. Dat lijkt ons evident.
Mijn vraag gaat over de toekomst. U weet dat er vorig jaar geen meerjarenprogramma is geweest van het Agentschap Wegen en Verkeer (AWV). Mijn fractie heeft er herhaaldelijk op aangedrongen dat dat er toch zou zijn. We denken dat het goed is voor de gemeentebesturen die dikwijls mee moeten investeren, maar het is ook goed voor de bouwsector. Iedereen die collateraal betrokken is, zou het best weten wat het meerjarenprogramma is, welke investeringen op ons af komen. U zegt dat te willen uitstellen omdat u de paramaters objectiveerbaar wil maken. Op welke manier gaat u het aspect verkeersveiligheid aanpakken? Hoe gaat u ervoor zorgen dat de infrastructuurprojecten waar verkeersveiligheid een thema is of de projecten die zelfs exclusief over verkeersveiligheid gaan, daadwerkelijk aan bod komen in uw meerjarenprogramma?
De heer Rzoska heeft het woord.
Voorzitter, alleszins dank dat u de eerste was in het parlement die me opgevangen hebt op het moment dat ik met mijn fiets binnenreed. Ik ben u dankbaar voor de morele steun. U toonde uw verbazing over met welk voertuig ik onderweg was.
Het brengt me meteen ook bij het brugje dat ik wil maken. Ik passeer vandaag, en nu ook fysiek en aan den lijve, heel wat punten die gemakkelijk als zwarte punten zouden kunnen worden gecatalogeerd en waar de verkeersveiligheid van een aantal betrokkenen, vooral fietsers en voetgangers, niet optimaal is. Daarover ging mijn vraag eigenlijk niet.
Minister, mijn vraag ging over het gegeven dat u zondag communiceerde – en ik vind dat een goede zaak, zoals collega Ceyssens ook zei – dat de lijst met zwarte punten ondertussen ver afgewerkt is. Er staan er nog 22 op. U hebt 50 miljoen euro extra uitgetrokken om ze aan te pakken. Net zoals u zijn we ervan overtuigd dat verkeersveiligheid een prioriteit is. U hebt het vaak over de schande van de vierhonderd. Volledig terecht, maar wat me wat verwonderde in uw communicatie, was dat u eigenlijk aangaf dat u in de toekomst niet meer wilt werken met een dergelijke publieke lijst van gevaarlijke punten of zwarte punten. Dat verwonderde mij wat, omdat u zelf in de commissie een aantal maanden geleden, in oktober 2015, had aangegeven dat u voor de actualisering bij de politie een geactualiseerde lijst ging opvragen van gevaarlijke punten. Het is niet omdat de lijst van de 800 ver is afgewerkt, dat er geen punten meer zijn in Vlaanderen waar nog kan gewerkt worden aan verkeersveiligheid.
Waarom wilt u eigenlijk in de toekomst niet meer werken met een dergelijke publieke lijst van zwarte punten, zeker omdat het niet enkel maatschappelijk, zoals collega Ceyssens zegt, maar ook voor het parlement handig is om op te volgen welke investeringen in verkeersveiligheid de volgende jaren zijn gepland?
Minister Weyts heeft het woord.
Voor alle duidelijkheid: het is niet zo dat ik niet meer wil werken met een lijst of met een publieke lijst. Ik wil alleen niet meer werken met een statische lijst. In het verleden, meer bepaald in 2002 heeft men 800 zwarte punten aangeduid op basis van ongevallengegevens van eind jaren 90. Die lijst is gedurende 18 jaar nagenoeg gelijk gebleven. Omstandigheden wijzigen, sommige kruispunten worden onveiliger, andere worden veiliger.
Ik wil jaarlijks op basis van politionele gegevens de punten laten vastleggen. Dat zal nog steeds met hetzelfde puntensysteem gebeuren. Elk kruispunt krijgt een negatieve puntenscore op basis van het aantal doden, zwaargewonden en lichtgewonden: vijf negatieve punten voor dodelijke slachtoffers, drie negatieve punten voor zwaargewonde slachtoffers en één negatief punt voor lichtgewonden. De lijst zal jaarlijks worden geactualiseerd en op grond daarvan zullen de investeringen voor de respectieve kruispunten worden aangewezen. We zullen in de toekomst dus werken met een geactualiseerde en niet met een statische lijst.
Het is natuurlijk beter om op basis van dynamische lijsten te werken. De zwarte punten dateren van 2002, een actualisering is alleszins gewenst. Is deze objectivering al in het meerjarenprogramma verwerkt? Hoe kunnen we dit detecteren?
Minister, u bent van plan te werken met een lijst die jaarlijks zal worden aangepast. Dat is positief, maar investeringen op het vlak van verkeersveiligheid zijn vaak heel duur. Een rond punt aanleggen kost anderhalf tot twee miljoen euro. Het is merkwaardig dat de zwarte punten die worden gedetecteerd op basis van verkeersongevallen het jaar nadien worden geactualiseerd. Het lijkt me logisch dat de lijst voor de volgende jaren transparant is, zodat het duidelijk is welk budget wordt uitgetrokken om een zwart punt aan te pakken.
De heer Keulen heeft het woord.
Vroeger was er de Taskforce Ongevallenregistratie en -analyse, die omvatte alle data over verkeersveiligheid, onveiligheid en ongevallen. De dynamische lijst zal op dezelfde manier worden samengesteld. Het zou heel verhelderend zijn de verkeersveilige investeringen van ronde punten te vergelijken met vergelijkbare infrastructuur in West-Europa. De infrastructuurwerken kosten hier fortuinen. Ik denk dat men meer kan doen met hetzelfde budget als bepaalde ontwerpen onder de loep worden genomen.
De heer Vandenbroucke heeft het woord.
Minister, los van de methodiek van statische of dynamische lijsten, is er een belangrijk financieel engagement voor de aanpak van de zwarte punten. Volgens mij is die lijst trouwens niet zo statisch als u beweert. Sinds 2003 is er, op één jaar na, tussen de 80 à 100 miljoen euro extra vanuit het Financieringsfonds voor Schuldafbouw en Eenmalige investeringsuitgaven (FFEU) boven op het reguliere investeringsbudget van AWV geïnvesteerd. Dat budget werd enkel en alleen in verkeersveiligheid geïnvesteerd.
Zult u elk jaar een dergelijk budget specifiek en alleen inzetten op verkeersveiligheid?
Er is een regulier investeringsbudget voor weginfrastructuur van 350 miljoen euro. Vanaf volgende jaar komt er 100 miljoen euro bij.
In het kader van het meerjareninvesteringsprogramma is verkeersveiligheid, zoals u hebt gesteld, een absoluut criterium voor de verdeling van de middelen. Volgend jaar komt daar 100 miljoen euro bij. Daarbovenop maken wij op jaarlijkse basis altijd de keuze met betrekking tot de FEU-middelen. Dat is een geldpot die jaarlijks qua samenstelling varieert. Meestal is het ongeveer 100 miljoen euro, maar de laatste jaren was het iets minder. Op basis daarvan maken we keuzes voor het spenderen van die middelen en een deel daarvan zal natuurlijk, wat mij betreft, altijd gaan naar verkeersveiligheid. Die keuzes moeten echter op jaarlijkse basis worden gemaakt. Ik kan daar dus niet op vooruitlopen, al was het maar omdat het niet bekend is hoe groot die budgetten uiteindelijk zullen zijn. Sowieso komt er vanaf volgend jaar minstens 100 miljoen euro bij op de reguliere investeringsbudgetten. Verkeersveiligheid is zelfs ook daarin een absoluut belangrijk criterium.
Wij vinden het alleszins heel erg belangrijk dat op basis van objectieve criteria in de meerjarenprogramma’s garanties ingebouwd worden dat die projecten die met verkeersveiligheid te maken hebben aan bod komen.
Ik sluit mij aan bij de stelling dat er voldoende budgetten moeten zijn. Er is al eens gewezen op de extra 100 miljoen euro uit de kilometerheffing. We hebben echter nog andere noden. Als het ons echt menens is met de verkeersveiligheid, moeten we zorgen dat er elk jaar extra middelen komen, zodat we de dossiers rond verkeersveiligheid prioriteit kunnen geven, maar dat er ook genoeg middelen overblijven om te blijven investeren in onze Vlaamse wegen. (Applaus van Joris Poschet)
Minister, collega Ceyssens heeft het wat vriendelijker gezegd, ik zal het misschien wat scherper formuleren, maar u flipflopt met cijfers alsof het een lieve lust is. Nu komt er weer 100 miljoen euro bij van de kilometermeterheffing voor vrachtwagens. Zondag hebt u 50 miljoen euro extra aangekondigd. Ik denk dat u uw communicatie eens goed moet bekijken.
Het is een absolute prioriteit in Vlaanderen om te investeren in verkeersveiligheid. Iedereen weet dat dat handenvol geld kost. We krijgen meer dan 160 miljoen euro federale middelen uit het boetefonds. U hebt aangekondigd dat u daarvan 3 miljoen euro in het verkeersveiligheidsfonds zult storten. Ik verzeker u dat er heel wat punten zijn in Vlaanderen waar ik nu dagelijks passeer en waarvan ik denk dat uw dynamische lijst – of dat nu een dynamische of een statische lijst is – vanaf volgend jaar een gigantische lijst zal zijn waar zwaar geïnvesteerd zal moeten worden in de verkeersveiligheid. Als we die omslag naar een andere mobiliteit willen maken, is het eerste punt dat u de mensen die zich op een alternatieve manier verplaatsen, ook kunt garanderen dat ze zich veilig kunnen verplaatsen. Ik denk dat u op dat punt nog een aantal tandjes moet bijsteken en dat u echt moet stoppen die budgetten door elkaar te haspelen en op die manier een groot mistgordijn op te trekken. (Applaus bij Groen en sp.a)
De actuele vragen zijn afgehandeld.