Verslag plenaire vergadering
Verslag
De heer De Gucht heeft het woord.
Minister, op 31 december liep de erkenning van de levensbeschouwelijke derden af. In de nieuwe beheersovereenkomst staat duidelijk dat er een programma moet komen waarin integraal aandacht wordt besteed aan de verschillende levensbeschouwingen. Ik vind het een heel positief gegeven dat we er in de superdiverse samenleving waarin we leven inderdaad voor zorgen dat er aandacht is voor de verschillende levensbeschouwingen.
Op zondagvoormiddag kunnen we nog altijd genieten van katholieke, protestantse, orthodoxe of joodse vieringen. En dan stel ik me net als de Unie Vrijzinnige Verenigingen (UVV) de vraag of dat al dan niet discriminatoir is. De VRT heeft daarop gereageerd en zegt dat die andere levensbeschouwingen op zondag geen activiteiten hebben en zij bijgevolg ook niets kunnen uitzenden. Het betreft hier volgens de VRT een maatschappelijke dienstverlening.
De maatschappelijke dienstverlening van een openbare omroep bestaat erin ervoor te zorgen dat de samenleving wordt versterkt, en dat doet men door wat in de beheersovereenkomst staat, namelijk door het aanbieden van een integraal programma waarbij die verschillende levensbeschouwingen aan bod komen.
Hoever staat de VRT in zijn zoektocht naar een nieuwe invulling van de programmatie om tegemoet te komen aan de vraag om op een actieve, pluralistische en integrale wijze aandacht te schenken aan die levensbeschouwingen in onze samenleving?
Minister Gatz heeft het woord.
Mijnheer De Gucht, ik wil een onderscheid maken – u hebt dat ook gedaan – tussen de erediensten en de levensbeschouwelijke derden waarvoor dit parlement en de regering decretaal bevoegd zijn of waren. Zij hebben in elk geval de mogelijkheid om daar een kader voor te creëren. Ik kom zo meteen nog terug op de levensbeschouwelijke derden.
U hebt de afschaffing van de levensbeschouwelijke derden zoals ze tot 31 december 2015 bestonden, juist in kaart gebracht. De erediensten behoren op zichzelf tot de autonome zendtijd van de openbare omroep. Volgens artikel 7 van het Mediadecreet is de openbare omroep autonoom door zijn aanbod aan programma’s en door zijn uitzendschema. Wanneer sommigen – en dat is hun volste democratische recht, of het dan de UVV of anderen zijn – het daar niet mee eens zijn en vinden dat het uitzenden van een eredienst niet in overeenstemming is met het Mediadecreet, dan kunnen zij altijd klacht indienen bij de Vlaamse Regulator voor de Media.
U vraagt naar de stand van zaken van de levensbeschouwelijke derden en de integratie, zoals de nieuwe beheersovereenkomst voorschrijft, in het zendschema van de openbare omroep. De openbare omroep wil die taak ter harte nemen en is daarom het gesprek gestart met de levensbeschouwelijke derden. Er was een eerste gesprek in november 2015 om te kijken hoe men dit wilde aanpakken en om een beroep te doen op de input van de levensbeschouwelijke derden, weliswaar rekening houdend met de redactionele autonomie van de VRT. Men is van plan om dat overleg op regelmatige basis, verschillende keren per jaar, voort te zetten.
Wat de televisie betreft, werkt men aan een programmareeks op Canvas. In afwachting daarvan zal men aangekochte specifieke programma’s uitzenden in het voorjaar. We hebben in de commissie nog gedebatteerd over de deadline van Pasen, onder meer met mevrouw Brouwers. In afwachting van de eigen programmatie zal men specifiek aangekochte programma’s over levensbeschouwingen, voornamelijk gesprekken met mensen van een bepaalde levensbeschouwing, uitzenden op Canvas. Dat zal ook online te zien zijn.
Wat de radio betreft, wil men een wekelijks moment inbouwen waar zingeving en levensbeschouwing aan bod kunnen komen, weliswaar geïntegreerd in een bestaand interviewprogramma op Radio 1. Ook dat is gepland voor het voorjaar.
Ik denk dat de VRT daarmee zeker tegemoetkomt aan de verdere integratie van de levensbeschouwelijke derden in haar eigen aanbod. Wat de erediensten betreft, heb ik u juridisch en politiek een stand van zaken gegeven.
Minister, een openbare omroep heeft een rol te vervullen. We mogen daar belastinggeld aan geven. Maar ik ga niet akkoord met de redenering waarbij de UVV – of anderen, zoals de islam – die nu op zondag niet aan bod komen, ook een soort van uitzending zouden krijgen. We moeten daar net van afstappen. Ik vind dat een openbare omroep moet verbinden. Dat is de maatschappelijke functie die ik daarin zie.
Dat mag voor mij op een zondag zijn. Dat kan een praatprogramma à la ‘De zevende dag’ zijn waar verschillende vertegenwoordigers van de verschillende erediensten en levensbeschouwingen aan bod komen en discussiëren. Ik heb daar geen probleem mee, maar ik zie eerlijk gezegd geen meerwaarde in het uitzenden van erediensten op kosten van de belastingbetaler op zondagvoormiddag.
De heer Caron heeft het woord.
Ik ben blij in uw plaats, mijnheer De Gucht, dat de eucharistieviering op zondagochtend is. Kwestie van timing.
Minister, in alle ernst nu, ik heb u gesteund in de optie om de levensbeschouwelijke derden, de religieuze derden, te integreren en af te schaffen als aparte zenders. Ik heb net als u ervoor gepleit dat de VRT rond levensbeschouwing en zingeving de zaak pluralistisch aanpakt, de diversiteit aan bod laat komen maar wel aan het thema van zingeving en levensbeschouwing aandacht besteedt. Uw aanzet klinkt interessant, zeker weten. Ik hoop ook dat de VRT daar echt in doorzet. Laat ons ook niet flauw doen met elkaar: als de levensbeschouwelijke derden wegvallen, laat ons dan stoppen met die verzuiling, maar laat ons het principe van levensbeschouwing, spiritualiteit en zingeving op een pluralistische wijze door onze pluralistische omroep sterk naar voren laten komen.
De heer Meremans heeft het woord.
Minister, wij kijken uit naar het format dat de VRT zal aanbrengen. Ik denk dat de omroep de nodige evenwichten zal bewaren tussen de levensbeschouwingen. Maar het moet wel kwaliteitsvol zijn, het moet om zingeving gaan en er moet diepgang in zijn. Ik pas voor de zoveelste praatbarak. Daar pas ik dus nu al voor, ik zeg dat nu al op voorhand.
Wat betreft de erediensten mogen we niet vergeten dat die nog steeds bereik hebben en dat heel wat mensen, ook al behoren ze niet tot de religie van de eredienst die wordt uitgezonden, daar heel veel aan hebben – getuige de vele reacties die binnenkomen na een dergelijke viering. Ik zou daar toch omzichtig mee omgaan. Ik denk dat het uitzenden van erediensten nog steeds een plaats heeft op de omroep.
Mevrouw Brouwers heeft het woord.
In de nieuwe beheersovereenkomst met de VRT is als allereerste strategische doelstelling opgenomen: “De VRT is de publieke omroep van alle Vlamingen.” Als het klopt dat de uitzending van de erediensten op sommige zondagen tot zelfs 100.000 mensen bereikt, dan lijkt me dat toch zeer relevant. Heel wat oudere mensen die niet meer zelfstandig naar de kerk kunnen, kijken naar die tv-missen.
Aan het bereiken van de totaliteit van de Vlamingen door de openbare omroep, kan de uitzending van erediensten een bijdrage leveren. Net zoals andere doelgroepen zullen worden bereikt door het uitzenden van rockconcerten of sportwedstrijden, kan dat hier ook via de uitzendingen van erediensten. Maar het is volgens ons aan de VRT om daar een goed evenwicht in te vinden. CD&V heeft er alvast geen bezwaar tegen dat alle publieke erediensten van erkende levensbeschouwingen aan bod kunnen komen. Daarnaast kijken we, net zoals collega Meremans, collega Caron en uzelf, uit naar wat de nieuwe programmatie zal zijn en dat daar de nodige diepgang bewaard blijft en elke levensbeschouwing daar op een authentieke manier aan bod kan komen.
Mevrouw Segers heeft het woord.
Sp.a is van mening dat we vandaag, in deze tijden die voor zeer veel mensen verwarrend zijn, meer dan ooit nood hebben aan kennis van de verschillende levensbeschouwingen en vooral aan dialoog tussen de levensbeschouwingen en de religies. Daarom hebben wij nooit begrepen waarom u, minister, als een van uw eerste beleidsdaden uit pure besparingsoverwegingen de levensbeschouwelijke omroepen hebt afgeschaft zonder een alternatief uit denken. Ik ben blij te horen dat er met de VRT wordt gewerkt aan een alternatief, maar het is niet omdat sommige programma’s niet van de hoogste kwaliteit waren dat de aandacht voor zingeving niet meer nodig was.
Die opdracht is nu doorgeschoven naar de VRT. Die heeft dat in haar mandje gekregen, zonder daar bijkomende middelen voor te krijgen. Dus, mijnheer De Gucht, ik zou nu niet echt schieten op de VRT. Laat ons eerst afwachten wat de VRT zal voorstellen om aandacht te hebben voor die levensbeschouwing en voor die dialoog, en aldus voor een maatschappelijke meerwaarde te zorgen.
Ik dank de parlementsleden die hun bekommernis met ons gedeeld hebben. Het is nu aan de VRT om daar verder over te communiceren. Zij zullen dat ook doen. Wij zullen dan ook verder bekijken in hoeverre die programma’s tegemoetkomen aan de verzuchtingen, hoe algemeen die hier ook geformuleerd zijn. Men moet dat met andere woorden ook in een evaluatief gegeven bekijken wat de vervanging van de levensbeschouwelijke derden juist brengt.
Wij zullen natuurlijk, en daarmee vertel ik u geen geheim, altijd in het delicate evenwicht zitten van enerzijds het actieve en passieve pluralisme en anderzijds de autonomie van de openbare omroep ten opzichte van de wens van de samenleving, vertaald door een parlement in een resolutie, en hopelijk ook goed vertaald door een regering in een beheersovereenkomst. Het laatste woord is hier wellicht nog niet over gezegd.
Het moet wel gezegd dat de VRT deze taak goed en ernstig ter harte neemt en mij dat ook aan u wil laten zeggen.
Levensbeschouwing speelt een belangrijke rol, en als je dat op een juiste manier wilt kaderen in de huidige samenleving, moet je dat doen door in dialoog te gaan. Ik ben er echt van overtuigd dat het geen juiste zet is om bepaalde vieringen uit te zenden. Je moet naar een sterk programma, een sterk aanbod, dat dat naar voren brengt.
Als ik trouwens naar de opmerkingen van collega’s luister, die zeggen dat daar honderdduizenden mensen naar kijken, ben ik ervan overtuigd dat er geen probleem is om te kijken of de private omroepen dat niet willen uitzenden. Dat zou ongelooflijk veel teweegbrengen in hun programmatie, om kijkers naar die private omroepen te trekken. Ik ben er niet van overtuigd dat dat noodzakelijkerwijs met publiek geld moet gebeuren.
De actuele vraag is afgehandeld.